Mga Pagbabagong Morpoponemiko Ang pagaanyong dikaraniwan ng mga
Mga Pagbabagong Morpoponemiko
Ang pag-aanyong di-karaniwan ng mga salita ay madalas mangyari’t umiral sa mga pangngalan at pandiwa. Hindi ito nangyayari o hindi gaanong napagkikita sa ibang uri ng pananalita. Di-karaniwan ang tawag dito sapagkat ito ay: �Di-lubos na di lubos na umaalinsunod sa mga talaga’t panlahat na tuntunin sa pagbuo ng salita. �Lumilihis sa mga karaniwang paraan ng palapantigan at paglalapi.
Ang Morpoponemiko ay mga pagbabagong nangyayari sa pagbuo ng salita dahil sa: �Kalikasan ng salita �Paraan ng pagpapadali ng bigkas �Pagtitipid sa salita �Impluwensiya ng mga pinagsamang tunog
Mga uri ng Pagbabagong Morpoponemiko Ø Pagdaragdag ng Ponema/ May Sudlong Bukod sa may hulapi na ang salitang pinapandiwa, ito ay sinusudlungan o dinaragdagan pa ng isa pang hulapi. Dahil dito, ang pagdadalawang hulapi ay matatawag na pandiwang may sudlong o may pagdaragdag ng ponema. Halimbawa: Antabay+an=antabayanan Antabayanan mo ang pagdating ng mga panauhin.
Ø Maylipat o Metatesis Sa loob ng salita ay may titi na nag-iiba ng posisyon o lunan at mayroon pang titik na nakakaltas. Halimbawa: Yari+in= yariin = niyari Niyari niya sa husi ang barong tagalog. Lipad+in=lipadin=nilipad Nilipad ng malakas na hangin ang bubong ng bahay.
Ø Gradasyon Nililipat ang diin at tunog na o sa u kapag hinuhulapian ang salitang-uagat Halimbawa: Salukin mo sa balon ang tubig na ating ipanlalaba. Ang pagbabanghay sa mga pandiwang di-karaniwan ay katulad din ng sa mga karaniwang pandiwa. Kung ano ang karaniwang pawatas at pautos ay siya ring patakaran ng mga anyong paturol sa lahat ng aspekto ng pandiwa.
Pawatas / Pautos Paturol Perpektibo antabayanan inantabayanan Imperpektibo Kontemplatibo inaantabayanan aptan inaaptan salukin sinalok sinasalok sasalukin
Ø Maypalit Ang isa o dalawang titik ng salita ay napapalitan ng iba, bukod pa sa kung may makaltas o nasusudlong. Halimbawa: Halik+an=halikan=hagkan Hagkan mo ang lola mo nang siya’y matuwa.
Ø Maykaltas Sa loob ng isang salita ay may nawawalang isang titik o isang pantig. Halimbawa: Lagay+an=lagayan=lagyan Lagyan mo ng palamuti an gating bahay nang maging maganda sa tingin ng tao.
Ø Maypungos Sa unahan ng salita ay may nababawas na isa o ilang titik. Ito ay nangyayari sa ilang anyo ng mga pandiwang binabanghay sa um-, magpa-, paka-in, paka-hin. Halimbawa: Magpadala-padala Sumulat-nulat (madalas mangyari sa tula) Umibig- mibig Padala ka ng mga magasin at aklat sa pgbabalik-bayan ni Kuya.
Thank You!!!!
- Slides: 11