HUKUKUN KAYNAKLARI Asl Kaynaklar Yazl 1 Anayasa 2

HUKUKUN KAYNAKLARI Asıl Kaynaklar Yazılı 1 -Anayasa 2 -Kanun Yazısız -Örf ve Adet Hukuku Olağan CBK 3 -CBK OHAL CBK 4 -MAA 5 -Yönetmelik 6 -Genelge Yardımcı kaynaklar Doktrin İçtihatlar

BOŞLUK KAVRAMI Herhangi bir uyuşmazlığın çözümlenmesine yarayacak bir hükmün bulunmadığı (yorum yoluyla dahi çıkarılamadığı) durumlar “boşluk” olarak tanımlanır. Boşluk Sebepleri: • Bilimsel ve teknolojik gelişmeler • Kanun koyucunun ihmalkârlığı ya da özensizliği • Sonradan yapılan yasal düzenlemeler • Kanun koyucunun bilerek düzenleme yapmaması

BOŞLUK TÜRLERİ Kanun Boşluğu Hukuk Boşluğu (Yazılı Kaynaklarda) (Yazılı ve Yazısız Kaynaklarda) (Hakimin Hukuk Yaratması) Kural İçi Boşluk (Bilerek-İstenerek) Kural Dışı Boşluk (Bilmeyerek-İstenmeden) (H. Takdir Yetkisi) Örtülü Boşluk Açık Boşluk (Gerçek) (Hiçbir Hüküm Yok) (Hükmü Olaya Uygulamama) (Örf ve Adet Hukuku)

Kural İçi Boşluk Örnek 1: (MK Madde 336) «Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hâli gerçekleşmişse hâkim, velâyeti eşlerden birine verebilir. » Örnek 2: (TCK Madde 39) «Suçun işlenmesine yardım eden kişiye, işlenen suçun……. müebbet hapis cezasını gerektirmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir. »

Örtülü Boşluk Örnek: (MK Madde 15) «…. . ayırt etme gücü bulunmayan kimsenin fiilleri hukukî sonuç doğurmaz. »

Hakimin Hukuk Yaratması • Uygulanabilir yazılı ve yazısız hukuk kuralının bulunmaması gerekir. • Hakim hukuk yaratırken kanun koyucu gibi hareket ederek, tarafların karşılıklı menfaatlerini tespit etmelidir. • Hakim hukuk yaratırken mevcut hukuk düzeni ile bağdaşacak bir kural koymalıdır. • Hakimin hukuk yaratarak koyduğu kural üst yargı denetimine tabidir. • Hakimin hukuk yaratarak koyduğu kural bağlayıcı değildir.

HUKUKUN FARKLI ANLAMLARI

Mevzu Hukuk (Mevzuat) Bir ülkede belli bir dönem yürürlükte olan ve yetkili makamlar tarafından konulmuş yazılı hukuk kaynaklarıdır.

Pozitif Hukuk (Müspet Hukuk) Bir ülkede belli bir dönemde yürürlükte olan yazılı ve yazısız hukuk kaynaklarının tamamıdır.

Doğal Hukuk (Tabii) (İdeal) Hukuk Pozitif hukuktan bağımsız, onun üstünde ya da yanında bulunan, ulaşılması istenen hukuktur.

Maddi Hukuki uyuşmazlığın çözümüne yönelik hükümlerin tamamıdır.

Şekli Hukuk Bir hukuki uyuşmazlığın çözümünde izlenecek yolu gösteren hükümlerin tamamıdır. Örnek: Yargılama Hukuku

Tarihi Hukuk Yürürlükten kalkmış hukuktur.

Objektif Hukuk Yazılı kurallar içinde herkesin uymak zorunda olduğu kurallar….

Subjektif Hukuk Kişilerde hak ve yetki tanımlaması yapan hukuk kurallarına…

HUKUK KURALLARININ SINIFLANDIRILMASI Emredici Hukuk K. Tanımlayıcı Hukuk K. Yedek Hukuk K. Tamamlayıcı Yorumlayıcı

• Hangisi Anne ve babanın reşit olmamış çocuklarının şahsı ve malları üzerinde sahip oldukları yetkidir? (VELAYET) • Aşağıdakilerden hangisi memurlara verilen bir disiplin cezasıdır?