Sendikalar Hukuku Sendikalar Hukuku Anayasa Md 51 alanlar

Sendikalar Hukuku

Sendikalar Hukuku • Anayasa Md. 51: Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. • Anayasa Md. 53 ve 54: İşçiler, işverenlerle olan ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal durumlarını korumak veya düzeltmek amacıyla toplu sözleşme ve grev haklarına sahiptir. • 2821 sayılı Sendikalar Kanunu: • 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu:

Sendikalar Hukuku Konuları: • • • İşçi ve işveren sendikalarının kuruluşu, İşleyişi-Faaliyetleri-Yönetilmesi, Sendika türleri ve kurulma koşulları, Kuruculuk koşulları ve kuruluş işlemleri, Sendika üyeliğinin nasıl kazanılıp, kaybedileceği, Sona ermeleri. . .

Sendikanın Tanımı Hem işçilerin veya işverenlerin üye oldukları sendikaları hem de sendikaların üye oldukları üst örgütleri (konfederasyon) ifade eder. Sendika, İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek serbestçe kurulan, demokratik esaslara göre işleyen, tüzel kişiliğe sahip kuruluşları ifade eder.

Unsurları • Çalışma ilişkilerinden doğan ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatleri korumak ve geliştirmek • Serbestçe, cumhuriyetin ve demokrasinin temel niteliklerine uygun olarak kurulur. • Devlete karşı, siyasi partilere karşı, dini kuruluşlara karşı bağımsız olmalıdır. • Sendikalar öncelikle sendikalar kanununa, bu yasadaki hükümlerde boşluk bulunması durumunda, dernekler kanununa, bu yasada da hüküm bulunmaması halinde de, medeni kanunun tüzel kişilere ilişkin hükümlerine tabidir.

SENDİKALAR İşçi Sendikaları • İşkolu esasına göre, • Bir işkolunda çalışan işçiler tarafından, • En az yedi işçinin bir araya gelmesi ile İşveren Sendikaları • İşkolu esasına göre, • Bir işkolunda çalışan işverenler tarafından, • En az yedi işverenin bir araya gelmesi ile

İşçi ve İşveren Sendikalarının Kurulacağı İşkolları (Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 4. md. ) • • • Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık Gıda sanayi Madencilik ve taş ocakları Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç Dokuma, hazır giyim ve deri Ağaç ve kâğıt İletişim Basın, yayın ve gazetecilik Banka, finans ve sigorta Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar • • • Çimento, toprak ve cam Metal İnşaat Enerji Taşımacılık Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk Sağlık ve sosyal hizmetler Konaklama ve eğlence işleri Savunma ve güvenlik Genel işler

Konfederasyon Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelmesi suretiyle meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip üst kuruluşlardır. İşçi Konfederasyonları Konfederasyon İşveren Konfederasyonları • Farklı işkollarında faaliyet gösteren en az 5 sendika bir araya gelmesi, • Tüzel kişi olması. . .

Sendikanın Kurulması Kuruculuk Koşulları • İşçi sendikası kurucusu ise işçi niteliğine, işveren sendikası kurucusu ise işveren niteliğine sahip olmak, • Fiil ehliyetine sahip olmak, • Sendikaların kurulacağı işkolunda fiilen çalışıyor olmak, • Zimmet-irtikap-rüşvet-hırsızlık-dolandırıcılık- sahtecilik-güveni kötüye kullanma-hileli iflas-ihaleye fesat karıştırma-suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkum olmamak.

Kuruluş İşlemleri • Sendika ve konfederasyonların kurulması serbest ve isteğe bağlıdır. • Dolayısıyla, herhangi bir makamdan izin ya da ruhsat alınmasına gerek olmadığı gibi, devlet dahil hiç kimsenin bir sendikanın kurulması veya kurulmaması konusunda emir vermesi veya baskıda bulunması söz konusu değildir. • İşçi ve işverenler aynı işkolunda ayrı ve diledikleri sayıda kendi sendikalarını serbestçe kurabilirler. • Sendika ve konfederasyonların kurulması yalnızca, hazırlanan tüzüğün kanunda gösterilen diğer belgelerle birlikte sendika ve konfederasyonun merkezinin bulunduğu ilin valiliğine bir dilekçe ile verilmesi koşuluna bağlıdır. Not: Tüzük mutlaka gerekli, yazılı olmalı ve içerdiği bilgiler kanuna aykırı olmamalı.

Tüzük İçeriği • • • Adı, merkezi, adresi Amacı Sendikanın faaliyet göstereceği işkolu Sendika kurucularının ad ve soyadları, kimlik bilgileri, meslek ve sanatları ve yerleşim yerleri; üst kuruluşları kuran sendikaların işkolları ile ad ve adresleri Üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şartları Genel kurulun oluşumu, toplanma zamanı, görev ve yetkileri, üye ve delegelerinin oy kullanmaları, çalışma usul ve esasları ile toplantı ve karar yeter sayıları Genel kurul dışında kalan organlar, bu organların oluşumu, görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları ile toplantı ve karar yeter sayıları Şube veya bölge şubelerinin nasıl kurulacağı, birleştirileceği veya kapatılacağı, görev ve yetkileri, genel kurullarının toplantılarına ve kararlarına ilişkin usul ve esaslar ile sendika genel kurulunda şube ve bölge şubelerinin nasıl temsil edileceği • • • Üyelerce ödenecek aidat ve sendika yöneticilerinin ücretleri ile ilgili usul ve esaslar Demirbaşların satış ve terkininde uygulanacak usul ve esaslar İç denetim usulleri Tüzüğün değiştirilme usulleri Sona erme hâlinde mallarının tasfiye şekli Organlarının oluşumuna kadar kuruluşun işlerini yürütmeye ve kuruluşu temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile yerleşim yerleri

Sendikaların Organları Zorunlu Organlar • • Genel Kurul Yönetim Kurulu Denetleme Kurulu Disiplin Kurulu İsteğe Bağlı Organlar • • • Başkanlar Kurulu Onur Kurulu Temsilciler Kurulu Araştırma Kurulu Eğitim Kurulu vb.

Genel Kurul • En üst düzeyde yetkiye sahip organıdır. • İlke olarak genel kurul üyelerden oluşur. • Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 10 maddesine göre; sendika ve konfederasyonların genel kurulları tüzüğüne göre üye veya delegelerden oluşabileceği hüküm altına alınmıştır.

Genel Kurulun Toplanma Biçimi ve Zamanı • İlk Genel Kurul Sendika ve konf. İlk genel kurulu, tüzel kişiliğin kazanılmasından, şubelerin ilk genel kurulu ise kuruluş tarihinden itibaren başlayarak altı ay içinde yapılır. • Olağan Genel Kurul En geç dört yılda bir toplanır. (Dolayısıyla, tüzüklere olağan genel kurulun 4 yıldan daha kısa bir süre içinde toplanmasına ilişkin hükümler konulabilir. ) • Olağanüstü Genel Kurul Yönetim Kurulu veya Denetleme Kurulunun gerekli gördüğü hallerde ya da genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı isteği üzerine 60 gün içinde toplanır. (Ancak olağan genel kurul tarihine altı aydan az bir süre kalmışsa olağanüstü genel kurula gidilemez. )

Genel Kurulun Toplantı ve Karar Yeter Sayıları • Genel kurulun toplantı yeter sayısı üye veya delege tam sayısının salt çoğunluğudur. • Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı belirlenebilir. • İlk toplantıda yeter sayı sağlanamazsa ikinci toplantı en çok on beş gün sonraya bırakılır. • Bu toplantıya katılanların sayısı, üye veya delege tam sayısının üçte birinden az olamaz. • Her üye veya delegenin bir oy hakkı vardır. • Genel Kurulun karar yeter sayısı toplantıya katılan üye veya delege sayısının salt çoğunluğudur. • Ancak bu sayı üye veya delege tam sayısının dörtte birinden az olamaz.

Genel Kurulun Görev ve Yetkileri • • • Organların seçimi Tüzük değişikliği ilgili makamlar veya mahkemelerce kanuna aykırı görülerek düzeltilmesi istenen konular hakkında yönetim kuruluna yetki verilmesi Yönetim kurulu ve denetleme kurulu raporları ile yeminli mali müşavir raporlarının görüşülmesi Yönetim kurulu ve denetleme kurulunun ibrası Bütçenin kabulü Yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek ücret, tazminat, ödenek ve yolluklar ile sosyal hakların belirlenmesi Taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi • • • Üst kuruluş kurucusu olma, üst kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme Şube açma, birleştirme veya kapatma, bu konuda tüzükte belirlenen esaslar doğrultusunda yönetim kuruluna yetki verilmesi Birleşme veya katılma Uluslararası kuruluşun kurucusu olma, uluslararası kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme Kuruluşun feshi Mevzuat veya tüzükte genel kurulca yapılması öngörülen diğer işlemleri yerine getirme ve başka bir organa bırakılmamış konuları karara bağlama

Genel Kurul Dışındaki Organlar • Üyelerini genel kurul seçer. • Sendikaların genel kurul dışındaki organları, en az 3 en çok 9 üyeden oluşur. • Konfederasyonların yönetim kurulları, en az 5 en çok 22 üyeden oluşur. • Şubelerin genel kurul dışındaki organları ise, en az 3 en çok 5 üyeden oluşur.

Sendikaların Tutacakları Defter ve Kayıtlar • Üye kayıt ve üyelik sona erme listeleri • Genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu karar defterleri • Gelen ve giden evrak kayıt defterleri ile zimmet defteri • Aidat kayıtları, yevmiye ve envanter defterleri ile defterikebir • Gelirlere ilişkin kayıt ve defterler Not: Vergi Usul Kanununa göre demirbaş sınıfına giren her türlü eşya veya malzeme demirbaş defterine kaydedilir.

Sendika Özgürlüğü • Bireysel Sendika Özgürlüğü: - Sendika kurucusu olma, - Sendikaya üye olma, üye olmama, - Sendikal faaliyetlere katılma. . . gibi konularda serbest davranabilme hakkına sahip olunmasıdır. • Kollektif Sendika Özgürlüğü: Sendika tüzel kişisinin özgürlüğüdür. Toplu iş sözleşmesi yapma hakkı ve grev hakkı, sendika özgürlüğünün bir parçasıdır.

Sendika Özgürlüğünün Korunması • • Sendikalı-sendikasız işçi ayrımı yasağı İşçi kuruluşu yöneticiliğinin korunması İşyeri sendika temsilcilerinin atanması ve güvencesi Sendika tüzel kişiliğinin korunması

Sendikalı-Sendikasız İşçi Ayrımı Yasağı • İşçilerin işe alınmaları, çalıştırılmaları ve iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde sendikalı-sendikasız işçi ayrımı yapılmayacaktır. • İşveren, sendikasız işçilere sendikalı işçilerden daha yüksek ücret ödeyemez. • İşçiyi işe alırken, sendikaya üye olma veya olmama şartı konulamaz. • Sendikaya üye olma, sendikal faaliyette bulunma işten çıkarma sebebi olamaz. İşçi iş güvencesinden yararlanıyorsa işe aynen iadesi gerekir. • Sendikal özgürlüğün ihlalinde, sendikal tazminat ödenir. (İşçinin bir yıllık ücreti kadar)

İşçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Korunması • İşçi kuruluşunun yönetim ya da denetim kuruluna seçildiği için işyerini terk etmek zorunda kalan işçilerin, bu görevleri sona erdikten sonra, 3 ay içinde başvurdukları takdirde, eski işyerlerine 1 ay içinde işe alınmaları gerekmektedir.

İşyeri Sendika Temsilcilerinin Atanması ve Güvencesi • Toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili sendika, işyerinde çalışan işçi sayısına bağlı olarak, işyerinde sendika temsilcisi atayacaktır. • İşyeri sendika temsilcisi, işyerinde sendika adına hareket ederek, uygulamaları takip eder, sorunları işveren ve sendikayla görüşür. • Bu faaliyetleri çalışma saatleri dışında yapmak zorundadır.

Sendika Tüzel Kişiliğinin Korunması • Sendikalar mahkeme kararı olmadan kapatılamaz, faaliyetleri durdurulamaz. • Kamu kurumlarından, siyasi partilerden, dini kuruluşlardan, meslek birliklerinden mali yardım alamaz ve mali yardımda bulunamazlar. • Üye gelirlerinden dolayı vergi mükellefiyeti yoktur. • Gelirleri haczedilemez, iflası istenemez.