ETM PSKOLOJS Dr r yesi Esat ANLI DERS

EĞİTİM PSİKOLOJİSİ Dr. Öğr. Üyesi Esat ŞANLI

DERS KURALLARI Geç kalınsa bile derse girilir. • Bu esneklikten dolayı geç kalınmaz Çok zor durumda kalınırsa; • Ders esnasında bir küçük müsaade ile dışarı çıkılabilir. (Geri gelmek üzere) • Kafası ağrıyan dinlenip gelebilir • Annesine babasına dertlenip gelebilir Sınıfta konuşulmaz… Her aşamada dürüstlük esastır…

KAYNAKLAR

İnteraktif Paylaşım Giriş Kodu b 5 ck 38

“İnsanın ömrü kendini öğrenmeye çalışmakla geçer; en zor iş ise, kendini öğrenmektir”

PSİKOLOJİ Niçin böyle davrandım ? Bana ne oldu? Bugün neden bu kadar havalısın? İnsanlar nasıl öğreniyor? Bazıları erken bazıları neden geç öğreniyor? İlgi, duygu, düşünce ve eğilimler neden farklı?

Psikoloji, bir davranış bilimidir. Psikoloji, davranışların ve zihinsel süreçlerin bilimsel incelenmesidir. Psikoloji, sinir sistemi gelişmiş ve merkezileşmiş, dış etkileri ayırt edebilen organizmaların tepkilerini inceler. PSİKOLOJİ

Bilim, farkın peşindedir. Farkın nedenlerini arar ve başka türlü nasıl farklılıklar yaratabileceğini araştırır. Değişmeyen ve gelişmeyen, tek düze olan hiçbir şey, bilimin konusu olmaz. Bilim o şeyi sadece tanımlar ve bırakır. BİLİM OLARAK PSİKOLOJİ

Davranış, içten ve dıştan gelen uyarımlar sonucu organizmanın bozulan dengesini yeniden kurmak amacıyla yaptığı tepkilerin tümüdür. Psikoloji, organizmanın uyum sürecini kendine özgü yöntem ve tekniklerle inceleyen, vardığı sonuçlara dayalı olarak ilke ve kurallar koyan sosyal ve pozitif bir bilimdir.

Davranış Oluşum Süreci Uyarıcı Dürtü (Yokluk. Gerilim) Güdü (Eyleme geçiren güç) Motiv (Eylemin Yönü-sosyo -kültürel) Davranış

Örnek Bir Hindu, bir Müslüman, bir Hristiyan Acıktılar (Dürtü) Lokantaya gittiler, garsona menüyü sordular (Güdü) • İnek eti haşlama, domuz eti söğüş, kuzu eti kızartma Tercihler: (Motiv) Davranış İnek Kuzu Domuz

Davranış Doğuştan Gelen Davranışlar İçgüdüsel davranışlar (Refleksler) Geçici Davranışlar Sonradan Kazanılan Davranışlar Alkol, ilaç, hastalık etkisi ile oluşan davranışlar Öğrenme ürünü olan davranışlar İstendik Davranışlar İstenmedik Davranışlar Planlı eğitimin ürünü olan davranışlar Uygun olmayan koşullarda kazanılan ve eğitimin hatalı ürünü olan davranışlar

Psikoloji ve Alt Bilim Dalları Fizyolojik Psikoloji Deneysel Psikoloji Karşılaştırmalı Psikoloji Bireyin gelişimine katkıda bulunanlar Klinik Psikolojisi Danışmalık Psikolojisi Sosyal Psikolojisi Uygulamalı Psikoloji Endüstriyel Psikoloji Toplum karşında bireyin davranışlarını inceleyenler Yönetim Psikolojisi Adalet Psikolojisi Din Psikolojisi

Wilhelm Wundt, “bilinçlilik” düşündükten sonra bilinçlerinden geçenleri betimleyen anlatımlarına ise, “deneysel içebakış” ya da “iç gözlem” adını vermiştir. Psikolojiyi alanında deneyi benimseyerek, onu bir laboratuar bilimi durumuna getirmiştir. Psikolojiyi “bilinçliliğin ya da bilinç verilerinin bilimi” olarak tanımlamıştır.

Yapısalcılık (Structualism) Ekolü: Edward Brodford Titchner Psikolojinin konusunun: bilinci meydana getiren birimlerin yapısıdır. Psikolojinin yöntemi: içebakıştır. Psikolojinin amacı: bilincin yapısını çözümleyerek iç yaşayışı anlamaktır.

İşlevcilik (Fonksiyonalism) Ekolü William James, John Dewey ve James Rowlad Angel Psikolojinin konusu, bilinci oluşturan birimlerin görevlerini inceleyerek, düşünme, anlama ve tepkinin nasıl oluştuğunu açıklayarak ilke ve kurallara varmaktır. Psikolojiye bugünkü anlamda biyoloji ve psikolojisi arasında bir yer vermişlerdir.

Davranışçı (Behaviorisim) Ekol John Broadus Watson, Edward L. Thorndike, Max Mayer, İvan Petroviç Pavlov ve Skinner, John Locke ve Edwin Ray Gutheri Psikoloji, ölçülen deneylerle anlaşılabilen, gözlenip incelenebilen davranışları incelemelidir. Psikolojiyi gözlenebilir davranışların bilimi olarak tanımlayan davranışçılar, davranışın nedenlerini değil, nasıl oluştuğunu açıklamaya çalışmışlardır. Davranış: uyarcı–tepki

Davranışçı Kuram John B. Watson, 20. yy’da yaşamış önemli bir psikolog ve gelişimcidir. İnsan gelişiminde öğrenmenin üzerinde duran Watson, davranışçılığın babası olarak kabul edilir. Watson’un gelişimle ilgili sonuçların, bilinç dışı motivler veya gözlenemeyen bilişsel süreçler yerine açık davranışların gözlemlenmesine dayandırılması gerektiğinin önemle üzerinde durmuştur. Dışsal uyaranlar ve gözlenebilir tepkiler arasındaki iyi öğrenilmiş bağlantılar gelişimin temel yapı taşlarıdır.

Psikanaliz Ekol Sigmund Ferud İnsan doğuştan saldırgan ve cinsel güdülerinin eğilimi doğrultusunda davranan bir varlıktır. Davranışları, birey toplum çatışmasının bir ürünüdür. Yöntemi, serbest çağrışım

Erikson’un Psiko-Sosyal Gelişim Kuramı Gelişimi açıklayan psikanalitik bakış açısı başlığı altında ele alınması gereken bir diğer önemli kuram ise Erikson’un psiko-sosyal gelişim kuramıdır. Freud’un öğrencileri çoğunlukla ona yönelttikleri eleştirilerle Freud’un kuramını geliştirmeye çalışmışlardır. Bu araştırmacılar arasında Erikson’un önemli bir yeri vardır. Erikson, Feud’un fikirlerinin çoğunu kabul etmekle birlikte ondan iki temel noktada ayrılmaktadır.

Günümüz Psikolojisi Carl Rogers, Abraham Maslow Psikoloji, bilimsel bir tutum ve yaklaşım içinde çalışarak kısa bir sürede önemli bulgu ve bilgi birikimi yapmış, yeni teknikler ve kavramlar kazanarak bugünkü duruma gelmiş ve sistematik bir disiplin olarak ortaya çıkmıştır. Hümanist psikolojinin temsilcileri, Psikoanalitikçilerin, insanın saldırgan ve doyumsuz bir varlık olduğu görüşüne karşı çıkarak, insanın doğasının iyilik temelleri üzerine kurulduğu görüşünü ileri sürdüler. Özellikle insanın doğasının iyi olduğu, iyiyi ve doğruyu yakalama eğilimiyle dünyaya geldiği yönündeki anlayışların da benimsenmesiyle psikoloji, günümüzdeki konumuna gelmiştir.

Sosyal Bilişsel Öğrenme Kuramı Albert Bandura, operant öğrenmenin özellikle hayvanlar için önemli bir öğrenme biçimi olduğunu kabul eder, ancak insanın öğrenmesinin hayvanlar üzerinde yapılan öğrenme çalışmalarıyla açıklanamayacağını savunur. İnsanlar zihinsel varlıklar olarak, aktif bilgi işleyicileridirler, hayvanlardan farklı olarak kendi davranışları ve bu davranışların sonuçları arasında ilişki üzerine düşünebilirler. Bandura, temel gelişimsel süreç olarak gözlemsel öğrenme üzerinde durur.

Piaget’nin Bilişsel Gelişim Kuramı Jean Piaget (1896 -1980)’nin çalışmaları, çocuğun düşünce yapısının anlaşılmasına çok önemli katkı sağlamıştır. Piaget, Paris’te Alfred Binet’nin laboratuvarında ilk standardize zekâ testinin çalışmalarını yaparken aynı yaştaki çocukların yanlış verdikleri cevaplara çok benzer açıklamalar getirdiklerini fark eder. Yaşça küçük çocukların büyük çocuklardan düşünme süreçlerinin tamamen farklı olduğunu keşfeder. Kendi laboratuvarını kuran Piaget, yaşamının altmış yılını çocukların farklı aşamalarda sahip oldukları farklı düşünme biçimlerini ve bilişsel gelişimlerini inceleyerek geçirir.

Sosyo-Kültürel Etkiler ve Vygotsky’nin ortaya koyduğu sosyo-kültürel kuram, kültürün nesilden nesile nasıl aktarıldığını açıklamaya çalışır. Vygotsky çocuğun bilişsel gelişimini, çevreyi keşfeden bağımsız girişimlerden ziyade toplumsal olarak yönlendirilen bir aktivite olarak ele alır. Çocuklar, kendisinden daha donanımlı kişilerle girdikleri diyalogların sonucu olarak yeni düşünce biçimlerini ve davranış kalıplarını öğrenirler.

Bilgiyi İşleme Kuramı 1990’larla birlikte pek çok gelişim psikologu bilişsel psikoloji ve bilgisayar bilimlerinde yaşanan gelişimlere paralel olarak çocuğun zihinsel süreçlerine ilişkin yeni kuramların gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Gelişen bilgisayar teknolojisi, bilişsel gelişimin bilgiyi işleme kuramı aracılığıyla açıklanmasına önemli bir zemin hazırlamıştır. Bilgi işleme kuramına göre, insan beyni içine bilgiler akan, bu bilgileri işleyen ve çıktı ortaya koyan bir bilgisayara benzetilebilir.

Genel Bir Değerlendirme Adler, bireyin tutum ve davranışlarının gerisinde “üstün olma, sivrilme ve başarı sağlama” gibi güdülerin bulunduğunu belirterek bireysel psikolojinin ve sosyal psikolojinin temellerini atmıştır. Jung, Kişisel bilinçaltının yanında “kollektif bilinçaltının” da varlığını benimser. Davranışlarımızın temelinde Ferud’ün belirttiği gibi cinsiyet, Adler’in iddia ettiği gibi aşağılık ya da üstünlük duyguları bulanabilir. Bu duygular, ayrı şeylerdir. Birincisinde ilgiler, aşk ve sevgi üzerinde, diğerinde ise, bireyin kendi üzerinde toplanır.