ocuklarda Balanma Dr r yesi Esat ANLI Balanma
Çocuklarda Bağlanma Dr. Öğr. Üyesi Esat ŞANLI
Bağlanma Nedir? • Bağlanma, çocuk ile bakım veren kişi (anne-baba ya da birincil bakıcı) arasında kurulan duygusal bir bağdır. • Bağlanma kuramına göre anne dışındaki kişilerde birincil bağlanma figürü olabilirler. • Yani bağlanmanın olması için çocuğa temel bakım veren kişinin anne olması gerekmez.
Bağlanma Teorisi • Bağlanma Teorisi, annelerin ya da birincil bakıcıların ilk 1 -2 yıl içinde çocukları ile kurdukları bağın niteliğinin ömür boyu çocukları psikolojik, zihinsel ve sosyoduygusal açıdan etkilediğini açıklayan bir teoridir. • Bu teoriye göre bağlanma, çocukların tüm yaşamları boyunca kendileri ve çevreleri ile kurdukları ilişkilerin alt yapısını oluşturur.
Bağlanma Teorisi • İlk temel ilişkide ortaya çıkan yetersizlikler ya da meydana gelen aksamalar bağlanmayı olumsuz yönde etkiler ve maalesef çocukluk, ergenlik döneminde ortaya çıkan birçok psikopatolojinin kaynağı bebeğin birincil bakıcısı ile olan ilişkisinin niteliği ile yakından ilgilidir.
Bağlanma Biçimi şu faktörlerden etkilenir • Bebeğin gereksinimlerinin ne ölçüde ve nasıl karşılandığı • Birbirlerinini duygularına ne oranda cevap verdikleri • Bebeğin kendini ifade etmesine ne ölçüde olanak verildiği
• İlk bağlanma yaşantıları İçsel Çalışan Modeller Sosyal ilişkiler için model Ø Bağlanma figürü, korunma ve destek çağrılarına karşılık veren ve ulaşılabilir mi? Ø Çocuk kendini bağlanma figürü tarafından sevilmeye ve yardıma değer birisi olarak görüyor mu? (Bowlby, 1969)
YAKINLIĞI KORUMA Yakında kalma ve ayrılığa direnme GÜVENLİ ÜS Bağlanma dışında davranışlarda bulunmak için bir üs olarak kullanma BAĞLANMA GÜVENLİ SIĞINAK Rahatlama, destek ve yeniden güvence için dönme Bağlanma sisteminin temel işlevleri (Hazan ve Shaver, 1994)
Yabancı Durum Testi • Ainsworth ve ark. (1978) tarafından bebeğin bir yabancı ile karşılaştığı andaki olası tepkilerini ölçmek için geliştirilmiştir.
Güvenli Bağlanan Bireyler; • eşlerine kolaylıkla yakınlaşabilme, Yetişkinlikte Bağlanma • bağlılıktan memnun, • uzun süreli ilişkiler kurma, • daha affedici ve empatik, • terkedilme kaygısı yoktur. • İstenilenden daha fazla yakınlaşma yönünde bir kaygı yoktur.
• İlişkileri kısa süreli, • Kolayca aşık olma, • Kıskanç, ilişkilerine takıntılı, • Duygusal iniş-çıkışlar, • İstenilenden daha fazla yakınlaşma ihtiyacı ve eşlerini yeterince yakın olmamakla suçlama Kaygılı/kararsız bağlanan bireyler;
• Aşırı kırılgan, hayalkırıklığına uğrama eğilimi, • Beklentilerinin eşleri tarafından karşılanmadığı düşüncesi, • Eşlerine güvensizlik, • Terkedilmişlik konusunda üzüntü yoktur. Shaver (1987) Kaçınmacı bağlanma Hazan ve
Bartolomew ve Horowitz (1991)
ÇOCUKLARDA BAĞLANMA BOZUKLUĞU Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Ayrılık Kaygısı Bozukluğu
Tepkisel Bağlanma Bozukluğu • Çocukların ebeveynleri yani aileleriyle güvenilir ve sağlıklı ilişki kurmasını engelleyen ciddi bir problemdir. Buna tepkisel bağlanma bozukluğu adı verilmektedir. • Genel olarak 5 yaşından önce başlayan Tepkisel Bağlanma Bozukluğu, ömür boyu süren bir durumdur. Ancak, Tepkisel bağlanma bozukluğu olan çocuklar ve ergenler, etkili bir tedavi programı ile bakıcılar ve ebeveynler ile istikrarlı ve sağlıklı ilişkiler geliştirmeyi öğrenebilirler.
• Tepkisel bağlanma bozukluğu, anne baba tarafından çeşitli sebeplerle ve çoğunlukla istemeden çocuğun ihmal edilmesi nedeniyle ortaya çıkar. Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Nedenleri • Çok ve sık bakıcı değişikliği yapılması • Yetiştirme yurtlarında büyüme • Annenin doğum sonrası depresyon geçirmesi • Çocuğun çok erken aylarda TV, tablet ve telefon karşısında uzun saatler geçirmesi • Anne evde iş yaparken çocuğun uzun saatler yalnız kalması • Bu ihmalin çeşitli sebepleri olabilir • Genç ve deneyimsiz ana-baba olma • İstenmeyen gebelik • İkiz veya üçüz çocuk sahibi olma • Çok kısa zamanda üste çocuk sahibi olma • Annenin uyuşturucu madde ve alkol kullanması • Bazı nedenler yüzünden anneden erken ayrılmak zorunda kalma
Tepkisel Bağlanma Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir? • Aile bireyleriyle göz kontağı kurmaktan kaçınma, istememe • Yaşıtlarıyla, arkadaşlarıyla sağlıklı ve güvenli iletişim kuramama • İçe kapanık olma, konuşulmak istendiğinde iletişime geçmeme • Başkalarına ait olan şeyleri alma ve çalma eğilimi • Oyuncaklarıyla ilgilenmeme, oynamama • Sıkça yalan söyleme ve yalan söylerken gözlerini kaçırmama
- Slides: 16