ELEMENTY PRAWA DLA KOSMETOLOGW SYSTEM PRAWA W RP

ELEMENTY PRAWA DLA KOSMETOLOGÓW

SYSTEM PRAWA W RP 1. System civil law i common law. 2. Gałęzie prawa w RP (prawo cywilne, prawo rodzinne, prawo konstytucyjne, prawo gospodarcze, prawo finansowe, prawo administracyjne, prawo proceduralne)

ŹRÓDŁA PRAWA W RP • Art. 87 Konstytucji 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: • Konstytucja • ustawy, • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

ROZPORZĄDZENIA • Rozporządzenia nie są aktami pochodzącymi od parlamentu. • Prawo ich wydawania posiada Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów i ministrowie. • Są to jednocześnie akty prawne o charakterze wykonawczym, wydawane na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie (każda ustawa jeśli przewiduje konieczność wydania do niej aktów wykonawczych wskazuje organ, który zobowiązany jest go wydać i przedmiot regulacji, czego ma on dotyczyć), bez którego rozporządzenie może być wydane. Organ wymieniony w ustawie jako upoważniony do wydania rozporządzenia nie może prawa tego przekazać innemu organowi (np. Rada Ministrów ministrowi), czyli subdelegacja tych uprawnień nie jest dopuszczalna.

Przykład delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia Art. 97 § 4 kodeksu pracy; Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółową treść świadectwa pracy, sposób i tryb jego wydawania, prostowania i uzupełniania oraz pomocniczy wzór świadectwa pracy, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia właściwej realizacji celów, jakim służą informacje zawarte w świadectwie pracy.

Załączony tekst rozporządzenia

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie świadectwa pracy z dnia 30 grudnia 2016 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 2292) tj. z dnia 8 czerwca 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 1289) (zm. Dz. U. z 2019 r. poz. 1709, Dz. U. z 2019 r. poz. 1197) Na podstawie art. 97 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076) zarządza się, co następuje: § 1 Rozporządzenie określa: 1) szczegółową treść świadectwa pracy; 2) sposób i tryb wydawania świadectwa pracy; 3) sposób i tryb prostowania i uzupełniania świadectwa pracy; 4) pomocniczy wzór świadectwa pracy.

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO • źródła powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej, ale tylko na obszarze działania organu, który dany akt prawny ustanowił. Mają one zatem moc obowiązującą wobec wszystkich osób zamieszkujących daną jednostkę terytorialną. • W grupie tej mieszczą się akty prawne wydawane bądź to przez organy samorządu terytorialnego, bądź przez terenowe organy administracji rządowej. Organy te dysponują prawem ustanawiania aktów prawa miejscowego, działając w tym zakresie na podstawie i w granicach uprawnień przyznanych im w ustawie. • Np. Uchwały rady gminy, uchwały rady powiatu

TRÓJPODZIAŁ WŁADZY art. 10 Konstytucji 1. Władza ustawodawcza (Parlament) - USTAWY 2. Władza wykonawcza (Rada Ministrów, Ministrowie, Prezydent) – ROZPORZADZENIA 3. Władza sądownicza; sądy i trybunały (orzeczenia: wyrok, postanowienia).

TWORZENIE PRAWA 1. Inicjatywa ustawodawcza jako prawo określonego w Konstytucji podmiotu do zgłoszenia projektu ustawy, z tym skutkiem, że winien on stać się przedmiotem prac Sejmu. 2. Art. 118 Konstytucji - posłowie – regulamin Sejmu - Senat - Prezydent - Rada Ministrów - obywatele, grupa co najmniej 100 tys. obywateli mających czynne prawo wyborcze

• Sejm rozpatruje projekt ustawy w 3 czytaniach • Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (quorum), chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. • Marszałek Sejmu przekazuje uchwaloną ustawę Senatowi • Senat: 30 dni; – przyjmuje bez zmian – uchwala poprawki – uchwala odrzucenie w całości – może nie podjąć żadnych działań

• Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. • Marszałek Sejmu przekazuje ustawę do podpisu Prezydentowi

• Prezydent (art. 122 Konstytucji): - Podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia jej przez Marszałka Sejmu - Przed podpisaniem może wystąpić z pytaniem do TK - Odpowiedź TK wiążąca - Jeżeli nie wystąpi z pytaniem do TK może zgłosić veto. - Sejm odrzuca veto Prezydenta większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

BUDOWA TEKSTU PRAWNEGO Księgi Tytuły Działy Rozdziały Artykuły (art. ) Paragrafy (§) Punkty 1) Ustępy (ust. ) Litery a), b) Tiret „-”

PRZYKŁADY BUDOWY TEKSTU PRAWNEGO – ustawa kodeks pracy Art. 251 [Zawarcie trzeciej i kolejnych umów na czas określony] § 1. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech. § 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1. § 3. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż okres, o którym mowa w § 1, lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż liczba umów określona w tym przepisie, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu, o którym mowa w § 1, lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. § 4. Przepisu § 1 nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony: 1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, 2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym, 3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji, 4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie - jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. § 41. Przepisów § 1 i 3 nie stosuje się w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu zgodnie z art. 177 § 3. § 5. Pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w § 4 pkt 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia.

PRZYKŁAD Ustawa o własności lokali Art. 3 a [Użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu] 1. Przy oddawaniu w użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu, jako prawa związanego z odrębną własnością lokali, stosuje się następujące zasady: 1) nie oddaje się gruntu we współużytkowanie wieczyste, jeżeli stanowi on przedmiot współwłasności związanej z własnością uprzednio wyodrębnionych lokali; 2) nie sprzedaje się udziału we współwłasności gruntu, jeżeli grunt ten stanowi przedmiot współużytkowania wieczystego związanego z własnością uprzednio wyodrębnionych lokali; 3) ustala się jeden termin trwania prawa użytkowania wieczystego w odniesieniu do wszystkich udziałów we współużytkowaniu wieczystym, niezależnie od daty wyodrębnienia lokalu, z którym jest związany udział w tym prawie. 2. Jeżeli przy ustanowieniu odrębnej własności lokali ustanowiono różne terminy trwania prawa współużytkowania wieczystego przynależnej do tych lokali działki budowlanej, właściciele wyodrębnionych lokali mogą żądać zmiany terminów przez przyjęcie jednego terminu dla wszystkich udziałów we współużytkowaniu wieczystym tej działki. Z żądaniem takim może wystąpić także właściwy organ. Termin ten ustanawia się stosownie do najdalszego terminu ustalonego dla pozostałych udziałów.

PODMIOTY PRAWA Ogólnie podmioty, które są stronami stosunku prawnego (stosunek prawny: swego rodzaju stosunek społeczny, który jest uregulowany przez prawo i którego stronami są podmioty prawa) możemy podzieli na 2 kategorie: • osoby fizyczne – jednostki ludzkie, które można scharakteryzować za pomocą 2 określeń: zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych. • osoby prawne – jednostki organizacyjne, którym przepisy prawnej przyznają zdolność prawną. Mogą zatem nabywać prawa i obowiązki we własnym imieniu, niezależnie od osób fizycznych wchodzących w ich skład.

OSOBY PRAWNE - posiadają odrębny majątek, którym odpowiadają za swoje zobowiązania, - nie mogą być podmiotem obowiązków i praw, które są specyficzne dla osób fizycznych np. zawarcie małżeństwa. - realizują swą zdolność prawną za pomocą organów, które składają się z osoby bądź osób. Możemy wyróżnić następujące kategorie osób prawnych: • Skarb Państwa, • państwowe osoby prawne np. państwowe przedsiębiorstwa, szkoły wyższe, banki, instytucje badawcze, • Inne osoby prawne; grupa ta jest bardzo zróżnicowana np. jednostki samorządu terytorialnego, spółki handlowe, fundacje, partie polityczne, stowarzyszenia.

Czynność prawna W aktach prawnych nie znajdziemy definicji pojęcia „czynność prawna”. Powszechnie przyjmuje się, że czynności prawne należą do kategorii zdarzeń prawnych, a więc faktów (wydarzeń), z którymi normy obowiązującego prawa wiążą określone konsekwencje (skutki) prawne. Zdarzenia cywilnoprawne dzieli się w nauce prawa na zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu (wydarzenia niezależne od woli ludzkiej, wynikające często z działania przyrody) oraz zachowania (wydarzenia zależne od woli ludzkiej). Wśród tych ostatnich doktryna wyróżnia czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych (przede wszystkim właśnie czynności prawne, a ponadto orzeczenia sądowe i akty administracyjne) oraz inne czyny. Za czynność prawną uznaje się takie zdarzenie prawne, które polega na świadomym zachowaniu się osoby fizycznej (organu osoby prawnej), w którym przejawia się dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilnoprawnych.

RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH Możemy wyróżnić następujące rodzaje czynności prawnych: 1) jednostronne, które dochodzą do skutku poprzez złożenie oświadczenia woli tylko jednej strony (np. pełnomocnictwo, wypowiedzenie umowy); dwustronne (zdecydowana większość umów ma taki charakter) lub wielostronne (np. umowa spółki - art. 860 k. c. , umowa konsorcjum bankowego - art. 73 pr. bank. itp. ), które dochodzą do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli dwóch lub więcej stron oraz uchwały; 2) konsensualne, których skuteczność zależy wyłącznie od złożenia oświadczenia woli (np. umowa najmu, umowa pożyczki) oraz realne, do dokonania których oprócz oświadczenia woli konieczne jest działanie powodujące zmianę faktycznego władztwa nad rzeczą lub innymi przedmiotami materialnymi (np. umowa przechowania, umowa użyczenia, zadatek); 3) zobowiązujące, które polegają na zobowiązaniu się jednej strony (dłużnika) do świadczenia, tzn. do określonego działania lub zaniechania na rzecz wierzyciela (w ramach tej grupy wyróżnia się czynności jednostronnie zobowiązujące, które tylko jedną stronę zobowiązują do spełnienia określonego świadczenia, a drugą uprawniają do otrzymania świadczenia, oraz dwustronnie zobowiązujące, gdy z czynności prawnej wynikają odpowiednie zobowiązania dla obu stron), oraz rozporządzające, które polegają na przeniesieniu, obciążeniu, ograniczeniu lub zniesieniu prawa podmiotowego; w ramach tego podziału wyróżnia się ponadto czynności zobowiązująco-rozporządzające, które wywołują podwójny skutek - zarówno zobowiązujący, jak i rozporządzający (np. umowa sprzedaży, umowa zamiany); 4) kauzalne (przyczynowe) - czynności przysparzające, których ważność uzależniona jest od istnienia prawidłowej przyczyny (kauzy, causae), oraz abstrakcyjne (oderwane), które wywołują skutki przysparzające, chociażby nie istniała prawidłowa przyczyna (causa) stanowiąca podstawę prawną ich dokonania;

C. D. 5) odpłatne, na podstawie których obie strony czynności prawnej dwustronnie zobowiązującej mają uzyskać pewną korzyść majątkową, oraz nieodpłatne; 6) przysparzające, które powodują u innej osoby zmianę majątkową, polegającą na tym, że ta osoba nabywa prawo podmiotowe albo zostaje zwolniona z obowiązku lub ciężarów ograniczających jej prawo podmiotowe; 7) upoważniające, które wyznaczają innym podmiotom kompetencje do dokonania czynności konwencjonalnych ze skutkiem dla osoby udzielającej upoważnienia (np. pełnomocnictwo, przekaz); 8) powiernicze (fiducjarne), których istota polega na przeniesieniu przez powierzającego na powiernika jakiegoś prawa, wskutek czego powiernik może korzystać z tego prawa względem osób trzecich, w zakresie wskazanym treścią umowy powierniczej, z jednoczesnym zobowiązaniem powiernika wobec powierzającego (w stosunku wewnętrznym), że będzie on z powierzonego prawa korzystał tylko w zakresie uzasadnionym treścią umowy powierniczej, w szczególności, że powierzone prawo w określonej sytuacji powróci do powierzającego (np. przewłaszczenie na zabezpieczenie, powierniczy rachunek bankowy); 9) na wypadek śmierci (mortis causa), które wywołują skutki prawne z chwilą śmierci osoby, która tej czynności dokonała (np. testament, umowa o zrzeczenie się dziedziczenia), oraz między żyjącymi (inter vivos).

Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych • Zdolność prawna; jest to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Nabywa się ją z chwila urodzenia i traci z momentem śmierci. Zdolność prawną posiada także dziecko poczęte (ale prawa i obowiązki nabywa pod warunkiem, że urodzi się żywe). Art. 8 kc. • Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i obowiązków za pośrednictwem własnych działań.

Wiek a zdolność do czynności prawnych Brak zdolności do czynności prawnych – do ukończenia 13 roku życia Ograniczona zdolność do czynności prawnych – po ukończeniu 13 roku życia Pełna zdolność do czynności prawnych – po ukończeniu 18 roku życia

Ubezwłasnowolnienie a zdolność do czynności prawnych Brak zdolności do czynności prawnych - dot. osób ubezwłasnowolnionych całkowicie. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską

Ograniczona zdolność do czynności prawnych - dot. osób ubezwłasnowolnionych częściowo. może być ubezwłasnowolniona częściowo z osoba pełnoletnia powodu: choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.

Skutki braku zdolności do czynności prawnych ZASADA Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. WYJĄTEK Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.

Skutki czynności prawnej dokonanej przez osobą z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.

DOBRA OSOBISTE Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Można również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.