SYSTEM PRAWA CECHY SYSTEMU PRAWA 1 niesprzeczno system

SYSTEM PRAWA

CECHY SYSTEMU PRAWA 1. niesprzeczność – system jest niesprzeczny, gdy jego normy nie kolidują ze sobą 2. zupełność – system jest zupełny, gdy nie ma w nim luk

TYPY KOLIZJI MIĘDZY NORMAMI • Kolizje o charakterze logicznym (analitycznym) • wynikają z samego sformułowania norm prawnych, dla ich stwierdzenia wystarczy analiza języka tekstów prawnych. W ich ramach wyróżniamy: • sprzeczność i • przeciwieństwo.

SPRZECZNOŚĆ • • 1. jeden przepis czegoś zakazuje, drugi na to samo zezwala; 2. jeden przepis coś nakazuje, drugi przepis zakazuje; 3. jeden przepis coś nakazuje, a drugi stwierdza, że to samo nie jest nakazane. W przypadku dwóch norm sprzecznych logicznie tylko jednej z nich można przestrzegać.

PRZECIWIEŃSTWO Normy nakazują różne zachowania tym samym podmiotom w tych samych okolicznościach. Normy przeciwne nakazywać będą zachowania, których razem spełnić nie można, ale można zachować się w sposób trzeci.

KOLIZJE O CHARAKTERZE PRAKSEOLOGICZNYM (PRAKTYCZNYM) • • • W przypadku tych kolizji oceniamy skutki określonych regulacji prawnych. I Realizacja jednej normy doprowadzi do powstania sytuacji, która wyklucza przyczynowo realizację drugiej normy. Przykład: N 1 nakazuje rodzicom dbać o fizyczny i duchowy rozwój dziecka; N 2 pozbawia rodziców wpływu na proces wychowania dziecka, przyznając mu suwerenne prawo wyboru światopoglądu. II Realizacja obu norm prowadzi do sprzecznych celów, czyli zamierzone skutki obu regulacji wzajemnie się unicestwiają. Przykład: N 1 nakazuje uznać trzeźwość za istotną wartość w procesie edukacyjnym; N 2 zezwala na umieszczanie reklam piwa w pobliżu placówek oświatowo – wychowawczych.

KOLIZJE O CHARAKTERZE PRAKSEOLOGICZNYM (PRAKTYCZNYM) • • • Mogą być dwustronne i jednostronne. Niezgodność prakseologiczna dwustronna – jedna norma nakazuje osiągnąć stan rzeczy S, druga zlikwidować stan rzeczy S. Niezgodność prakseologiczna jednostronna – możliwe jest uniknięcie niezgodności pod warunkiem wykonania czynności nakazanych przez dwie normy we właściwej kolejności.

KOLIZJE O CHARAKTERZE AKSJOLOGICZNYM Prawodawca wbrew postulatowi racjonalności nie jest konsekwentny w swoich preferencjach. W N 1 preferuje wartość X przed Y, w N 2 preferuje wartość Y przed X.

LIKWIDACJA KOLIZJI MIĘDZY NORMAMI 1. Uchylenie (derogacja) przez prawodawcę jednej z norm pozostających w kolizji. 2. Wykładnia (interpretacja). 3. Reguły kolizyjne.

REGUŁY KOLIZYJNE Hierachiczna Lex superior derogat legi inferiori Zakresowa Lex specialis derogat legi generali Chronologiczna Lex posterior derogat legi priori

LUKI W SYSTEMIE PRAWA • • Luka konstrukcyjna (rzeczywista) – czyli brak zupełności istniejącej regulacji prawnej. W jej ramach wyróżniamy: 1. swoistą lukę w prawie, czyli brak normy, która powinna zostać ustanowiona zgodnie z inną normą obowiązującą. Rozpoczęty proces legislacyjny nie został zakończony. Brak aktu normatywnego, który powinien zostać ustanowiony zgodnie z normą upoważniającą do jego wydania, np. RM nie korzysta z delegacji ustawowej. 2. lukę techniczną – proces legislacyjny został ukończony, ale regulacja danej kwestii jest nadal niekompletna, np. wydano przepisy, które tworzą jakąś instytucję bez określenia jej kompetencji lub trybu powoływania.

LUKI W SYSTEMIE PRAWA • • • Luka aksjologiczna (pozorna) – określenie to wskazuje na relacje między prawem obowiązującym i pewnym idealnym, postulowanym systemem prawa. Luka aksjologiczna extra legem – postulat dotyczy uchwalenia określonych norm Luka aksjologiczna contra legem – postulat dotyczy uchylenia określonych norm, ponieważ luka polega na ich obowiązywaniu.

SYSTEM PRAWNY TYP I SYSTEM PRAWNY KONKRETNY • • System prawny typ – grupa systemów prawa obowiązująca w określonym miejscu i czasie dla których można znaleźć pewne cechy wspólne. System typ jest postacią uogólnienia właściwości posiadanych przez rzeczywiste porządki prawne (system prawa stanowionego i common law). System konkretny – obowiązuje na danym terytorium państwowym w określonym miejscu i czasie, charakteryzuje go zmienność norm oraz niezależność od doktryny. System ten uzależniony jest od charakteru państwa, przekształceń ustrojowych i napięć politycznych.