Economie een Inleiding Hoofdstuk 4 Elasticiteiten en Schokken

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. Elasticiteiten De markt in

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. Elasticiteiten 1. 2. 3. 4. 5. De eigen

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Mate waarin gevraagde hoeveelheden reageren

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Prijselasticiteit van de vraag: §

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Twee bijzondere gevallen: l l

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Alle andere (lineaire) gevallen: l

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Belang van scheidingslijn l l

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Elasticiteiten in realiteit ECONOMIE, EEN

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Prijseffect meestal negatief, resultante van

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Algemeen: vraag wordt elastischer naarmate

1. 2. De inkomenselasticiteit van de vraag § Inkomens(boog)elasticiteit van de vraag: § Relatie

1. 2. De inkomenselasticiteit van de vraag § Normale goederen l l Inkomenselasticiteit positief

1. 2. De inkomenselasticiteit van de vraag § Budgetaandeel: ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4

1. 3. De kruiselingse prijselasticiteit van de vraag § Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag:

1. 3. De kruiselingse prijselasticiteit van de vraag § Illustratie: ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013

1. 4. De prijselasticiteit van het aanbod § Boogelasticiteit: § Puntelasticiteit: § Scheidingslijn elastisch

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. Elasticiteiten 2. De markt in werking 1. Aanbodschokken

2. 1. Aanbodschokken § Aanbodcurve verschuift l l l Bijvoorbeeld onder invloed van weersomstandigheden

2. 1. Aanbodschokken § Verandering in evenwichtsprijs? Beperking aanbod l l l Leidt tot

2. 1. Aanbodschokken § Verandering in ontvangsten? l Voor aanbodverschuiving Ontvangsten boeren: A +

2. 1. Aanbodschokken § Hetzelfde geldt voor aanbodverschuiving naar boven l l l Normale

2. 2. Vraagschokken § Volatiele grondstoffenprijzen l l l Economische conjunctuur: verschuiving vraagcurven Eerder

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. Elasticiteiten 2. De markt in werking 3. Prijsregulering

3. Prijsregulering § Marktevenwicht (p*, q*) l Vaak door overheid gecorrigeerd of bijgestuurd §

3. 1. Maximumprijs § Indien overheid oordeelt dat evenwichtsprijs sociaal niet verantwoord is §

3. 1. Maximumprijs § Probleem: vraagoverschot l l Wordt nu niet weggewerkt door prijsmechanisme

3. 2. Minimumprijs § Indien overheid oordeelt dat evenwichtsprijs sociaal niet verantwoord is §

3. 2. Minimumprijs § Probleem: aanbodoverschot l l l Graanberg, wijnplas, boterberg Wordt nu

4. Quota’s § Overheidsinterventie: l l Prijsreglementering Maar ook: restricties op verhandelde hoeveelheden §

4. Quota’s § Prijsregulering en quota’s: l l l Verstoren marktevenwicht Leiden tot aanbod-

5. 1. BTW en accijnzen § Accijnsbelasting: vast bedrag per fysieke eenheid van het

5. 1. BTW en accijnzen § Accijnsbelasting op producenten § Accijnsbelasting op consumenten §

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Zie oefening

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Nieuw marktevenwicht

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Producentenbelasting l

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Evenwichtsprijs =

5. 3. Verdeling van de belasting over consument en producent § Incidentie van de

5. 3. Verdeling van de belasting over consument en producent § Verdeling van de

5. 4. Een belasting is niet wat ze lijkt § Wie betaalt? § Milieuheffingen

5. Belasting op de consument of op de producent? § Voor marktevenwicht en verdeling

Slides: 70

Download presentation

Economie, een Inleiding Hoofdstuk 4: Elasticiteiten en Schokken ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 1

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. Elasticiteiten De markt in werking Prijsregulering Quota’s Indirecte belastingen en subsidies ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 2

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. Elasticiteiten 1. 2. 3. 4. 5. De eigen prijselasticiteit van de vraag De inkomenselasticiteit van de vraag De kruiselingse prijselasticiteit van de vraag De prijselasticiteit van het aanbod De markt in werking Prijsregulering Quota’s Indirecte belastingen en subsidies ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 3

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Mate waarin gevraagde hoeveelheden reageren op prijsveranderingen § Beter dan richtingscoëfficiënt van vraagfunctie l Prijsstijging van 1 euro § Voor broodje § Voor auto § Moeilijk vergelijkbaar § Vandaar relatieve prijs- en hoeveelheidveranderingen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 4

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Prijselasticiteit van de vraag: § Algemene uitdrukking: boogelasticiteit: ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 5

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Prijselasticiteit van de vraag: § Puntelasticiteit: ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 6

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 7

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Twee bijzondere gevallen: l l Perfect inelastische vraagcurven § Geen reactie van gevraagde prijsveranderingen § Verticale curve § Elasticiteit = 0 hoeveelheid op Perfect elastische vraagcurven § Horizontale curve § Elasticiteit = -∞ ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 8

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 9

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Alle andere (lineaire) gevallen: l l l Richtingscoëfficiënt constant langsheen curve Elasticiteit varieert langsheen curve Puntelasticiteit = -1 halverwege vraagcurve § Scheidingslijn? l l Vraag is elastisch: prijselasticiteit in absolute waarde groter dan 1 Vraag is inelastisch: prijselasticiteit in absolute waarde kleiner dan 1 ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 10

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Belang van scheidingslijn l l (Perfect) inelastische vraag: § Prijsdaling: minder dan proportionele toename van gevraagde hoeveelheid, inkomsten nemen af § Prijs en ontvangsten bewegen in dezelfde richting (Perfect) elastische vraag: § Prijsdaling: meer dan proportionele toename van gevraagde hoeveelheid, inkomsten nemen toe § Prijs en ontvangsten bewegen in omgekeerde richting ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 11

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Elasticiteiten in realiteit ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 12

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Prijseffect meestal negatief, resultante van l l l Substitutie effect Inkomenseffect Werken in dezelfde richting, nl. het goed wordt duurder (t. o. v. andere) én wij worden armer bij prijsstijging § Maar er zijn uitzonderingen: l l l Prijsstijging: toename gevraagde hoeveelheid Prijsdaling: afname gevraagde hoeveelheid Voorbeelden: § Giffengoederen § Snobgoederen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 13

1. 1. De eigen prijselasticiteit van de vraag § Algemeen: vraag wordt elastischer naarmate l l er meer vervangproducten aanwezig zijn; vraag een minder dringend karakter heeft; aandeel van beschouwde goed in budget groter wordt; beschouwde tijdsperiode langer wordt ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 14

1. 2. De inkomenselasticiteit van de vraag § Inkomens(boog)elasticiteit van de vraag: § Relatie tussen gevraagde hoeveelheid en inkomen l Partiële vraagfunctie (Engelcurve) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 16

1. 2. De inkomenselasticiteit van de vraag § Normale goederen l l Inkomenselasticiteit positief Onderscheid tussen § Noodzakelijke goederen (inkomenselasticiteit tussen 0 en 1) drank § Luxegoederen (inkomenselasticiteit groter dan 1) wonen § Inferieure goederen l Inkomenselasticiteit negatief § Sommige goederen zijn l l niet-inferieur bij lage inkomens inferieur bij hoge inkomens ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 17

1. 2. De inkomenselasticiteit van de vraag § Budgetaandeel: ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 18

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 19

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 20

1. 3. De kruiselingse prijselasticiteit van de vraag § Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag: § Twee goederen: l l l Complementen: kruiselingse prijselasticiteit < 0 Substituten: kruiselingse prijselasticiteit > 0 Onafhankelijke goederen: kruiselingse prijselasticiteit ~ 0 ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 22

1. 3. De kruiselingse prijselasticiteit van de vraag § Illustratie: ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 23

1. 4. De prijselasticiteit van het aanbod § Boogelasticiteit: § Puntelasticiteit: § Scheidingslijn elastisch / inelastisch: l Prijselasticiteit = 1 ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 25

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. Elasticiteiten 2. De markt in werking 1. Aanbodschokken 2. Vraagschokken 3. Prijsregulering 4. Quota’s 5. Indirecte belastingen en subsidies ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 26

2. 1. Aanbodschokken § Aanbodcurve verschuift l l l Bijvoorbeeld onder invloed van weersomstandigheden Naar links Aanbod perfect inelastisch (oogst) Vraagoverschot Opwaartse druk op prijs Nieuw evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 27

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 28

2. 1. Aanbodschokken § Verandering in evenwichtsprijs? Beperking aanbod l l l Leidt tot scherpe prijsstijging bij steile vraagcurve Leidt tot beperkte prijsstijging bij vlakke vraagcurve Heeft geen effect op prijs bij perfect elastische curve § Vraagoverschot wordt weggewerkt zonder prijsstijging ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 29

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 30

2. 1. Aanbodschokken § Verandering in ontvangsten? l Voor aanbodverschuiving Ontvangsten boeren: A + B l Na aanbodverschuiving § Inelastische vraag Ontvangsten boeren: B + C + D: boeren doen goede zaak § Elastische vraag Ontvangsten boeren: B + C: boeren doen slechte zaak ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 31

2. 1. Aanbodschokken § Hetzelfde geldt voor aanbodverschuiving naar boven l l l Normale vraagcurve: § Prijs- en hoeveelheidseffect Afhankelijk van prijsgevoeligheid § Kostenstijging te verdelen over beide marktpartijen Perfect inelastische vraagcurve: § Prijseffect § Geen hoeveelheideffect § Kostenstijging ten laste van vrager Perfect elastische vraagcurve: § Hoeveelheideffect § Geen prijseffect § Kostenstijging ten laste van aanbieder ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 32

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 33

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 35

2. 2. Vraagschokken § Volatiele grondstoffenprijzen l l l Economische conjunctuur: verschuiving vraagcurven Eerder inelastische aanbodcurve grondstoffen § Nieuwe mijn openen is dure en moeizame investering Eerder elastische aanbodcurve afgewerkte producten § Exporteurs van grondstoffen l Grote prijsschommelingen § Exporteurs van afgewerkte producten l Kleinere prijsschommelingen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 36

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 37

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. Elasticiteiten 2. De markt in werking 3. Prijsregulering 1. Maximumprijs 2. Minimumprijs 4. Quota’s 5. Indirecte belastingen en subsidies ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 38

3. Prijsregulering § Marktevenwicht (p*, q*) l Vaak door overheid gecorrigeerd of bijgestuurd § Redenen l l l Prijs voor consument te hoog of te laag Verbruik of productie aanmoedigen / afremmen Prijs voor producent te laag § Marktconform versus niet-marktconform l l Markconform: vrije prijsvorming gehandhaafd Niet-marktconform: vrije prijsvorming geblokkeerd ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 39

3. 1. Maximumprijs § Indien overheid oordeelt dat evenwichtsprijs sociaal niet verantwoord is § Maximumprijs als bescherming tegen te hoge prijs § Slechts bindend indien lager dan evenwichtsprijs ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 41

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 42

3. 1. Maximumprijs § Probleem: vraagoverschot l l Wordt nu niet weggewerkt door prijsmechanisme Nieuwe toewijzingsmechanismes: § Zwarte markt § First-come, first-served § Trouwe klanten § Arbitrair ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 43

3. 2. Minimumprijs § Indien overheid oordeelt dat evenwichtsprijs sociaal niet verantwoord is § Minimumprijs als bescherming tegen te lage prijs § Slechts bindend indien hoger dan evenwichtsprijs ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 45

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 46

3. 2. Minimumprijs § Probleem: aanbodoverschot l l l Graanberg, wijnplas, boterberg Wordt nu niet weggewerkt door prijsmechanisme Alternatief: § Overheid koopt overschotten op § Slecht nieuws voor belastingbetalers & consumenten § Slecht nieuws voor wereldmarkt ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 47

4. Quota’s § Overheidsinterventie: l l Prijsreglementering Maar ook: restricties op verhandelde hoeveelheden § Quota: ingeperkte hoeveelheid § Voorbeeld: visvangst § Slechts bindend indien quota beneden evenwichtshoeveelheid ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 49

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 50

4. Quota’s § Prijsregulering en quota’s: l l l Verstoren marktevenwicht Leiden tot aanbod- of vraagoverschotten of motieven voor producenten of gebruikers om quota’s te omzeilen = Niet-marktconforme interventies § Vergen inzet vanwege overheid (opkopen overschot, vergunningen, …) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 51

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. Elasticiteiten De markt in werking Prijsregulering Quota’s Indirecte belastingen en subsidies 1. BTW en accijnzen 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting 3. Verdeling van de belasting over consument en producent 4. Een belasting is niet wat ze lijkt 5. Belasting op de consument of op de producent? ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 52

5. 1. BTW en accijnzen § Accijnsbelasting: vast bedrag per fysieke eenheid van het product § BTW: waardebelasting: belasting in verhouding tot de prijs van het goed § Indirecte belastingen drijven wig tussen l l Prijs die kopers betalen (consumentenprijs, PV) Prijs die verkopers ontvangen (producentenprijs, PA) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 53

5. 1. BTW en accijnzen § Accijnsbelasting op producenten § Accijnsbelasting op consumenten § Algemeen: accijnsbelasting § Waardebelasting op consumenten ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 54

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Zie oefening Hoofdstuk 3: de markt van broodjes l Belasting van 1 euro per geproduceerd broodje § Marktevenwicht l Kopers stemmen hun gedrag af op consumentenprijs l Verkopers stemmen hun gedrag af op producentenprijs ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 56

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Nieuw marktevenwicht berekenen l Los volgend stelsel op (oefening Hoofdstuk 3) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 57

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Producentenbelasting l Verschuiving van de aanbodcurve naar boven ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 58

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 59

5. 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting § Evenwichtsprijs = 3, 6 euro § Evenwichtshoeveelheid = 240 eenheden (vraaguitval) § Belastingsontvangst = 240 euro ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 60

5. 3. Verdeling van de belasting over consument en producent § Incidentie van de belasting l Wie draait uiteindelijk op voor de belasting? ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 62

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 63

5. 3. Verdeling van de belasting over consument en producent § Verdeling van de belastingslast l Via helling van vraag en aanbod § Concreet: Hoe inelastischer de vraag, l l Hoe kwetsbaarder consumenten voor afwenteling van de producentenbelasting Via een verhoging van de consumentenprijs ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 64

5. 4. Een belasting is niet wat ze lijkt § Wie betaalt? § Milieuheffingen l l Verhandelde hoeveelheid (vervuiling) terugdringen Maar… vergelijk linker- en rechterpaneel in Figuur 4. 12 § Voedselsubsidies l l Tegen hongersnood Maar… aanbod is perfect inelastisch Aanbod blijft ongewijzigd Subsidie in zakken van graanverkopers ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 66

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 67

Elasticiteiten en Schokken - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. Elasticiteiten De markt in werking Prijsregulering Quota’s Indirecte belastingen en subsidies 1. BTW en accijnzen 2. Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting 3. Verdeling van de belasting over consument en producent 4. Een belasting is niet wat ze lijkt 5. Belasting op de consument of op de producent ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 68

5. Belasting op de consument of op de producent? § Voor marktevenwicht en verdeling belastingslast: l l Geen verschil tussen belasting op producent dan wel op consument Equivalentie gaat enkel op voor perfect competitieve markten § Arbeidsmarkt: voldoet niet aan perfecte mededinging § Geen perfecte equivalentie tussen sociale bijdragen werknemer en werkgever ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 69

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 4 – ELASTICITEITEN EN SCHOKKEN © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 70