11 Dydaktyka kognitywistyczna zasady metody rodki Cz III

11. Dydaktyka kognitywistyczna: zasady, metody, środki Część III: Style, strategie, kompetencje Grzegorz Karwasz Zakład Dydaktyki Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika dydaktyka. fizyka. umk. pl

Style nauczania (Linkedln)

8 strategii nauczania (R. Marzano) • Strategia I: Jasny cel („focus”) lekcji Zasadnicze dla nauczyciela (i ucznia) jest jasność, czego ich chcemy nauczyć w każdej lekcji [ścieżka przez trzcinowiska] 1. Jasno określ, czego chcesz, aby uczniowie nauczyli się 2. Zogniskuj lekcję albo na powierzchownej wiedzy albo pogłębionej (lub na obu) 3. Cel musi być wymagający („challenging”) w stosunku do ich obecnej znajomości tematu 4. Cele mogą być grupowane (jedna lekcja może mieć więcej niż jeden cel) 5. Uczniowie muszą podzielać przekonanie o zasadności wyznaczonego celu. Przykład: 1. Jak się sumuje ułamki o różnych mianownikach (uczniowie muszą to wiedzieć na koniec lekcji) 2. Jaka jest różnica między pierwiastkiem a związkiem chemicznym? 3. Gdzie (i w jakim okresie) zbudowano wielkie piramidy? http: //www. evidencebasedteaching. org. au/robert-marzano-vs-john-hattie//

• Strategia II: Podawaj czytelne instrukcje Robert Marzano uważa, że jest ważne w bezpośrednio sposób uczyć rzeczy, które uczniowie potrzebują, aby się ich nauczyć. Jest to wręcz najważniejszy czynnik wpływający na wyniki uczniów. Należy mówić im, czego potrzebują nauczyć się i pokazać im, jak wykonywać czynności, które muszą być w stanie wykonać samodzielnie. John Hattie uważa, że należy podawać bezpośrednie instrukcje i sekwencyjną drogę uczenia się, jak również działające przykłady zadań wymagających wielu kroków. Należy też podawać nieprzykłady Na przykład, mówiąc o liczbach pierwszych, podajemy „ 2”, ale też 9, 15, 21, jako nie-przykłady liczb nieparzystych. Robert Marzano claims it is important to explicitly teach your students the things they need to learn. His review of research actually revealed it was the most important factor (teacher controlled) affecting students’ success. You need to tell them what they need to know and show them how to do things they must be able to do for themselves. http: //www. evidencebasedteaching. org. au/robert-marzano-vs-john-hattie//

• Strategia III: Angażuj studenta treścią Get the Students to Engage With the Content Tak jest niezbędne uczyć studentów, co powinni wiedzieć i umieć wykonać (informacja o wiedzy i umiejętnościach), tak samo należy ich aktywnie włączać do treści nauczania. Marzano i Hattie zgadzają się, że studenci winni zaczynać od aktywnego łączenia wiadomości nowo otrzymanych z ich poprzednią wiedzą tego tematu. Odbywa się to przez: dodanie nowych wiadomości do poprzednich użycie nowych wiadomości do wyjaśnienia wątpliwości w poprzednich zasobach wiedzy. Zasadnicze jest, aby studenci robili notatki. Największy wynalazek ludzkości, to gliniane tabliczki i rysiki do trwałego zapisywania informacji: w porównaniu z pisaniem na piasku są trwałym przekazem Ważne są też pomoce dydaktyczne [PED proste eksponaty dydaktyczne] „physical manipulatives”, schematy graficzne [i inne środki dydatyczne.

• Strategia IV: Oceniaj na bieżąco Give Feedback Ważne jest ocenianie studentów po tym, jak zaangażowali się w nowy materiał (It is important that you give your studente feedback after they engage with any new material. ) - Podkreśl, co jest poprawne a co błędne, co dobre a co złe w ich pracy. - Pomóż studentom, aby zobaczyli, jak mogą się poprawić. Ocenę (feedback) należy podawać możliwie szybko – kiedy uczniowie mają jeszcze czas, aby się poprawić. Egzaminy po skończeniu materiału lub oceny formalne tego celu nie spełniają. John Hattie dodaje, że studenci nowi lub borykający się z trudnościami („struggling”) natomiast studenci doświadczeni osiągają lepsze wyniki, kiery proces sprzężenia zwrotnego zostaje nieco odsunięty. Proces oceny jest równie ważny dla nauczyciela: świadczy o efektywności wybranych przez nauczyciela metod

Strategia V: Uzupełniające sposoby przedstawiania Multiple Exposures Jeśli chcesz, aby studenci przyswoili nowa informację („internalize”), musisz ją przedstawić ją kilkakrotnie, w różny sposób i pod różnymi aspektami. Korzystamy z różnych kanałów percepcji, które czynią (dla wykładowcy) otwartymi poszczególnie odbiorcy: jeden posiada percepcję słowną (opis krajobrazu), inny wzrokową, inny abstrakcyjną – schematyczną (mapa i plan). Mówi się o nauczaniu spiralnym – powracania do tego samego zagadnienia, na różnych etapach nauczania: podręczniki historii zaczynają się zawsze od ludów prymitywnych polujących z dzidami na mamuty. Oczywiście, powracanie jest istotne, jeśli wprowadza wyższą, abstrakcyjną luib uzupełniającą metodologię: 1) są bieguny magnetyczne N i S 2) nie ma monopoli magnetycznych 3) div B=0 http: //www. evidencebasedteaching. org. au/robert-marzano-vs-john-hattie//

Strategia VI: Uzupełniające sposoby przedstawiania (Have students apply their knowledge) Jeśli chcesz, aby studenci przyswoili nowa informację („internalize”), musisz ją przedstawić ją kilkakrotnie, w różny sposób i pod różnymi aspektami. Korzystamy z różnych kanałów percepcji, które czynią (dla wykładowcy) otwartymi poszczególnie odbiorcy: jeden posiada percepcję słowną (opis krajobrazu), inny wzrokową, inny abstrakcyjną – schematyczną (mapa i plan). Mówi się o nauczaniu spiralnym – powracania do tego samego zagadnienia, na różnych etapach nauczania: podręczniki historii zaczynają się zawsze od ludów prymitywnych polujących z dzidami na mamuty. Oczywiście, powracanie jest istotne, jeśli wprowadza wyższą, abstrakcyjną luib uzupełniającą metodologię: 1) są bieguny magnetyczne N i S 2) nie ma monopoli magnetycznych 3) div B=0

Strategia VII: Zachęcaj do pracy grupowej Get students working together Współpracujące grupy studentów znacznie podnoszą efektywność wyników uzyskanych w stosunku do pracy z całą klasą, nie mówiąc już o wynikach pracy indywidualnej. Współzawodnictwo miedzy grupami dodatkowo podnosi efektywność. Jednakże ani J. Hattie ani R. Marzono nie uważają, że praca grupowa może zastąpić uczenie całej klasy lub aktywność indywidualną. Trzy są wskazówki dla osiągnięcia efektywności pracy grupy: 1) grupa winna mieć właściwą strukturę, 2) grupa powinny być niewielka, 3) uczniowie, lub przynajmniej lider grupy, winni otrzymać jasne instrukcje [lub musi to wymóc spontanicznie przydzielone zadanie, właściwie podzielone na komplementarne funkcje (zob. wykład 11/2)]

Strategia VIII: Buduj indywidualną wiarę w siebie Build students’ self-efficacy Self-efficacy oznacza przekonanie studentów o ich własnych zdolnościach do wykonania zadania. I J. Hattie i R. Marzaono wskazują, że przekonanie studentów o własnych możliwościach ma zasadniczy wpływ na dalsze osiągnięcia. Chwalenie uczniów ma wpływ na ich poczucie możliwości, ale to chwalenie może być permanentne, i musi być zasłużone. Tej strategii odpowiada zasada nr 10 GK: dowartościowania ucznia Każdy uczeń może zostać dowartościowany za jakiś inny fragment zadania. Niektórzy uczniowie potrzebują więcej czasu na wykonanie zadania – należy im to spokojnie zapewnić.

10 zasad efektywnego nauczania http: //www. evidencebasedteaching. org. au/principles-of-effective-teaching/

1. Dbaj o pomaganie uczniom, aby osiągali najwięcej, jak potrafią Care about helping your kids to do the best that they can 2. Zrozum, ale nie tłumacz studentów Understand but do not excuse your students 3. Bądź świadom, co chcesz, aby twoi studenci nauczyli się Be clear what you want your students to learn 4. Rozpowszechniaj wiedzę powierzchowną i promuj głębokie zrozumienie Disseminate surface knowledge and promote deep learning 5. Stopniowo uwalniaj odpowiedzialność za uczenie się Gradually release responsability for learning 6. Poddawaj wiedzę uczniów ocenie Give your students feedback 7. Włączaj studentów do uczenia się jeden od drugiego Involve students in learning from each other 8. Panuj nad zachowaniem studentów Manage your students’ behaviour 9. Oceniaj swój wpływ na studentów Evaluate the impact you are haviing on your students. 10. Rozwijaj swoje metody, aby być jeszcze bardziej pomocnym coraz większej ilości studentów Continue learning ways that you can be of even more helo to more students. http: //www. evidencebasedteaching. org. au/principles-of-effective-teaching/

Tworzenie programu (cv) przez kompetencje https: //www. youtube. com/watch? v=0 Dpkq. GFVSjw Franca Da Re: Webinar "Costruzione del curricolo per competenze " I. C. Volta Mandello del Lario

Tworzenie programu (cv) przez kompetencje Wiedza: wskazuje na wynik przysowjenia informacji poprzez uczenie się. Wiedza to zbiór faktów, zasad, teorii i praktyk odnoszących się do określonego sektora nauki lub pracy; rozróżniamy wiedzę teoretyczną i praktyczną Umiejętności wskazują na możliwości zastosowania wiedzy i użycia knowhow aby rozwiązywać problemy i wykonywać zadania; umiejętności dzielimy na poznawcze (zastosowanie myślenia logicznego, intuicyjnego i kreatywnego) i praktyczne (które wskazują na możliwości manualne oraz używania metod, materiałów i przyrządów). Kompetencje wskazują na sprawdzone możliwości użycia wiedzy, umiejętności i zdolności personalnych, społecznych i/lub metodologicznych, w sytuacjach pracy lub studiowania i w rozwoju zawodowym i/lub osobistym; kompetencje definiujemy w sensie odpowiedzialności i autonomii. https: //www. youtube. com/watch? v=0 Dpkq. GFVSjw Franca Da Re: Webinar "Costruzione del curricolo per competenze " I. C. Volta Mandello del Lario

„Kompetencje” Kompetencje kulturowe zasadnicze Profil ucznia Cel rozwoju kompetencji Dyscyplina naukowa

Kompetencje (GK) Wymagania UE (i współczesnego technologicznego, kulturowego i globalnego świata) • Współczesny świat nakłada więc na procesy edukacyjne wielorakie zadania. Produkt systemu edukacji, czyli ukształtowany obywatel powinien: - sprawnie operować wszech-dostępnymi zasobami informacji (przesiewać informację, porządkować ją, dokonywać uogólnień oraz wyciągać z wiedzy wskazówki operatywne) - rozumieć wiedzę coraz bardziej specjalistyczną - dysponować gruntowną wiedzą ogólną - prowadzić samodzielnie autoedukację, dla dostosowania się do zmieniających się wymogów zawodowych i możliwości technologicznych życia codziennego - wykorzystywać kompetencje w życiu prywatnym, rodzinnym, zawodowym, politycznym

Znajomość chemii + doświadczenia w klasie + ciekawe (creative) przykłady + szczegółowe (careful) wyjaśnienia _______________ = Znajomość kontekstu pedagogicznego http: //study. com/academy/lesson/pedagogical-content-knowledge-definition-lesson-quiz. html

Piero Crispiani: rzemiosło czy sztuka Teoria a indywidualna umiejętność uczenia: „W niej umieszczone są zarówno mistrzostwo zawodowe, podtrzymywane przez intuicje w wysokim stopniu przeżyte, a dotyczące praktyki nauczania, organizacji treści, uwagi poświęcanej błędom uczniów, realne odczuwanie trudności, umiejętność coraz to nowego dostosowania działalności dydaktycznej, zdolność dostosowania języka i treści do możliwości uczniów itd. ” „Nie istnieje jedna recepta kognitywistyczna. Dydaktyka kognitywistyczna to bezustanne próbowanie, doskonalenie się, poszukiwanie nowych rozwiązań, dostosowywanie się do nowych odbiorców, zmieniającej się kultury i techniki, rosnących wymagań. Nauczyciel kognitywista to bardziej artysta niż rzemieśnik – znakomicie wyszkolony, a przez to gotów do potrzebnej zmiany stylu i wirtuozerii” (PC, GK)

Nauczyciel = specjalista + dydaktyk + pedagog Fizyk = ten, który zna fizykę Pedagog = ten, który kroczy razem z uczniem Dydaktyk = ten, który wyjaśnia, czyli pozwala wiedzy narodzić się → Nauczyciel: - źródło wiedzy - droga do świata dorosłych - wzorzec kulturowy Dziękuję za uwagę!