ZNACZENIE WODY DLA PRAWIDOWEGO FUNKCJONOWANIA ORGANIZMU MGR ANNA

ZNACZENIE WODY DLA PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA ORGANIZMU. MGR ANNA SKIBA-STRADOMSKA PROMOCJA ZDROWIA I OŚWIATY ZDROWOTNEJ WOJEWÓDZKA STACJA SANITARNO- EPIDEMIOLOGICZNA W OLSZTYNIE

WODA - ŹRÓDŁO ŻYCIA *Ludzki organizm składa się od 50 do 70% z wody: 45% (wiek podeszły), do ok. 65% (ludzie dorośli), a nawet 78% (dzieci do 2 roku życia). *Woda jest kluczowym składnikiem organizmu człowieka, występuje w każdej komórce naszego organizmu. *Zawartość wody w tkankach i narządach jest różna: w pocie blisko 99%, w soku żołądkowym ok. 95% w płucach ok. 80% w mięśniach ok. 72 -76% w kościach ok. 22% w tkance tłuszczowej ok. 10% …

Z WIEKIEM ZMNIEJSZA SIĘ ZAWARTOŚC WODY W ORGANIZMIE

WODA KONTROLUJE PRACĘ CAŁEGO ORGANIZMU Homeostazę czyli równowagę w organizmie człowieka zakłóca wiele czynników, płynących ze środowiska wewnętrznego jak i zewnętrznego. Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, istotne jest zachowanie odpowiedniego bilansu wodnego w organizmie. Dlatego też ilość płynów, które organizm wydala przez skórę, nerki, układ pokarmowy i oddechowy powinna zostać uzupełniona taką samą ilością płynów, poprzez spożywanie pożywienia (zarówno płynnego jak i stałego).

BILANS WODY DOROSŁEGO CZŁOWIEKA. Bilans ten stwierdzany jest u osób zdrowych, nie żyjących w warunkach ekstremalnych pod względem temperatury otoczenia i wysiłku fizycznego.

ŹRÓDŁA WODY W ORGANIZMIE wypijane płyny – wszelkiego rodzaju napoje: soki, woda, mleko, herbata, kawa itd. ; przeciętnie stanowią ok. 1, 4 l/dobę; woda w pokarmach – zawartość wody jest różna w różnych produktach spożywczych, np. w rybach woda stanowi ok. 75% masy, ale już w rybie wędzonej – tylko ok. 47%, co związane jest z procesem produkcyjnym; woda metaboliczna – powstaje w wyniku przemian metabolicznych: białek, tłuszczów i węglowodanów. U osób zdrowych stanowi ona ok. 200– 500 ml, w zależności od wartości energetycznej pożywienia. Podstawowym źródłem wody dla organizmu są napoje, w tym woda, soki, herbata itd. stanowią one około 62% przyjmowanej wody dziennie. Na drugim miejscu znajdują się warzywa i owoce.

ODDYCHANIE WEWNĄTRZKOMÓRKOWE – UZYSKIWANIE WODY Woda metaboliczna

ŚRODOWISKO WODNE Środowisko wodne jest odpowiednie dla prawie wszystkich procesów biologicznych zachodzących w organizmie. Woda jest idealnym rozpuszczalnikiem dla składników mineralnych, witamin rozpuszczalnych w wodzie, hormonów i enzymów.

Chroni narządy wewnętrzne Składnik: śliny, soku żołądkowego, jelitowego, żółci Składnik: płynu mózgowo rdzeniowego, mazi stawowej Usuwa końcowe produkty przemiany materii Rozpuszczalnik dla części witamin i składników mineralnych Transportuje składniki odżywcze, tlen, hormony i enzymy Środowisko dla procesów biochemicznych Uczestniczy w reakcjach metabolicznych Składnik wód płodowych u kobiet ciężarnych

WODA ODPOWIADA ZA TRANSPORT Rozpuszcza wiele składników, które są transportowane do komórek naszego ciała. Woda zawarta w ślinie ułatwia formowanie kęsa pokarmowego. Ułatwia działanie enzymów pokarmowych. Wszystkie te procesy przebiegają sprawnie dzięki wodzie zawartej w ślinie, soku żołądkowym, jelitowym i w żółci. Pełni funkcję detoksykacji (odtruwania) organizmu poprzez usuwanie produktów przemiany materii np. mocznika przez nerki, dwutlenku węgla przez płuca oraz potu przez skórę.

WODA UTRZYMUJE STAŁĄ TEMPERATURĘ CIAŁA Krew odpowiada za regulację temperatury ciała. Składa się z elementów morfotycznych (erytrocytów, leukocytów, trombocytów) oraz osocza, które stanowi około 55% objętości krwi - z czego od 90 do 92% osocza to właśnie WODA. Krew rozprowadza ciepło po całym organizmie oraz usuwa je z tych miejsc, gdzie jest go za dużo. Woda to ważny komponent wszystkich płynów ustrojowych np. ucha wewnętrznego, płynu mózgowo-rdzeniowego, wód płodowych.

WODA UTRZYMUJE STAŁĄ TEMPERATURĘ CIAŁA Podczas choroby, której towarzyszy gorączka, człowiek zaczyna się intensywnie pocić, wtedy należy pamiętać o prawidłowym nawodnieniu, uzupełnieniu utraconych płynów. W gorączce, wzrost temperatury ciała o jeden stopień powoduje zwiększenie zapotrzebowania na wodę o 10%.

OSOBY STARSZE mają zmniejszone odczuwanie pragnienia często obawiają się przyjmowania płynów z powodu zaburzeń w pracy układu moczowego w związku z tym są bardziej narażone na odwodnienie organizmu

OSOBY STARSZE Ludzie w starszym wieku powinni szczególnie dbać o codzienne spożywanie właściwej ilości płynów – NAWET WTEDY, KIEDY NIE ODCZUWAJĄ PRAGNIENIA Należy popijać dość często, małymi łyczkami.

NIEKTÓRE OBJAWY ODWODNIENIA ORGANIZMU uczucie osłabienia bóle i zawroty głowy skurcze i bóle mięśni zaburzenia widzenia zaburzenia mowy suchość w ustach zaburzenia funkcji poznawczych

NIEKTÓRE OBJAWY ODWODNIENIA ORGANIZMU nudności osłabienie odporności organizmu zaburzenia pracy serca zmiany ciśnienia krwi zaburzenia wydalania moczu

WODA W CHOROBIE Niewystarczające spożycie płynów przez osoby cierpiące na biegunkę, wymioty, gorączkę, infekcje i niektóre choroby przewlekłe (m. in. choroby układu krążenia, choroby nerek) jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a powstałe w takich przypadkach odwodnienie może wymagać hospitalizacji.

ZALECANA ILOŚĆ WODY Wartości te uwzględniają wodę: przyjętą w postaci napojów i zawartą w pożywieniu spożytym w ciągu dnia (np. w surówkach, zupach, nabiale) Autor artykułu: mgr inż. Sylwia Gugała-Mirosz

ZALECENIA DOTYCZĄCE WODY

ZALECENIA DOTYCZĄCE WODY

Należy wypić 1, 5 -2 l niegazowanych płynów dziennie w postaci np. wody słabej herbaty herbatek owocowych kawy zbożowej soków warzywnych soków owocowych

PO CO TA WODA? Rano / po przebudzeniu uaktywnia organizm 30 min. przed posiłkiem wspomaga trawienie przed kąpielą obniża ciśnienie przed snem chroni przed udarem i atakiem serca zapobiega skurczą mięśni

OBLICZENIA ZAPOTRZEBOWANIA ORGANIZMU NA WODĘ. Aby obliczyć indywidualne zapotrzebowanie na wodę warto skorzystać ze wzoru, który uwzględnia masę ciała, gdzie: - na pierwsze 10 kg przypada 100 ml wody na każdy 1 kg - kolejne 10 kg - 50 ml/kg -każde następne kilogramy - 20 ml/kg. Dla przykładu: zapotrzebowanie na wodę dla osoby ważącej 60 kg wyniesie: (10 kg x 100 ml) + (10 kg x 50 ml) + (40 kg x 20 ml) = 2300 ml, czyli 2, 3 l wody dziennie. Innym sposobem obliczenia zapotrzebowania jest założenie, że na każdy kilogram masy ciała przypada 30 ml wody. Dla przykładu: zapotrzebowanie na wodę dla osoby ważącej 60 kg wyniesie: 60 kg x 30 ml = 1800 ml, czyli 1, 8 l wody dziennie.

ODWODNIENIE Przyczyny odwodnienia: konsekwencja niekontrolowanego odchudzania się; nieumiejętne wprowadzania rozmaitych diet. Do odwodnienia dochodzi przez nieuwagę (zbyt długie plażowanie w upalny dzień, zaabsorbowanie pracą/zabawą, przebywanie w suchych, klimatyzowanych pomieszczeniach, itp. ). Bardzo częstą przyczyną odwodnienia u dzieci i osób starszych (i nie tylko) są stany chorobowe współwystępujące z silnymi wymiotami, gorączką, wzmożoną potliwością i biegunką, jak na przykład zatrucia pokarmowe (rotawirusy, nanowirusy itp. . ) Odwodnienia przez intensywny wysiłek fizyczny (praca, sport), zwłaszcza podczas przebywania w gorącym otoczeniu i nie uzupełnianie ubytków wypacanej wody. Taka sytuacja może mieć też miejsce np. podczas wycieczek, wypraw survivalowych czy wspinaczki wysokogórskiej

PRZEWLEKŁE ODWODNIENIE Nie powoduje większych skutków bezpośrednich, ale z czasem może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, m. in. *infekcje układu moczowego, *zaparcia, kamica nerkowa *zaburzenia ze strony układu krążenia, *prawdopodobnie również niektóre nowotwory (pęcherza moczowego, jelita grubego). https: //ncez. pl/nauka-zrozumiala-dla-ciebie---wywiady-z-ekspertami/znaczenie-wody-dla-czlowieka

UTRATA WODY Z ORGANIZMU Ubytek wody nie przekraczający do 2% masy ciała: bóle głowy omdlenia, podwyższenie temperatury ciała (przegrzanie). silne pragnienie spadek wagi

UTRATA WODY Z ORGANIZMU Ubytek wody między 2 - 4% masy ciała: Obniża wydolność fizyczną Suchość w ustach, zmniejszone wydzielanie śliny a także zmniejszone pocenie Bóle i zawroty głowy Spadek ilości oddawanego moczu, który przybiera kolor brunatny, a następnie bezmocz Osłabienie i omdlenia, wycieńczenie i utrata sił Zaburzenia widzenia, zapadnięcie oczu Nudności, wymioty Zaparcia Przyspieszony oddech Tachykardia Podwyższona temperatura ciała Skurcze i bóle mięśniowe Zmniejszona elastyczność skóry Autor artykułu: mgr inż. Sylwia Gugała-Mirosz

UTRATA WODY Z ORGANIZMU Ubytek wody między 5 - 8% masy ciała: Spadek zdolności wysiłkowej, Spadek koncentracji, Uczucie zmęczenia Senność Osłabienie odporności Parestezje - czucie opaczne, odczuwalne jako drętwienie lub mrowienie

UTRATA WODY Z ORGANIZMU Ubytek wody między 10 a 15% masy ciała: Niemożność mówienie, obrzęk języka Drgawki Zaburzenia świadomości Delirium - majaczenie, zaburzenia związane z iluzją wzrokową, słuchową i dotykową Utrata przytomności Trwałe uszkodzenie organów wewnętrznych Ubytek wody powyżej 15% masy ciała prowadzi do śmierci!

Jeśli sięgasz po szklankę wody, dopiero wtedy kiedy odczuwasz pragnienie, to wiedz, że Twój organizm zaczął się już odwadniać! „Odczuwalne pragnienie chwilowo zaspokojone nie świadczy o wystarczającym uzupełnieniu wody. Następuje ono dopiero pod koniec następnego dnia przez picie systematyczne, wskazanymi porcjami co najmniej 2 litrów wody lub płynów z jej udziałem”. Główny Inspektorat Sanitarny

NADMIAR WODY U osób zdrowych – rzadko. Organizm łatwo usuwa nadmiar wody. W niektórych przypadkach również nadmiar wody może działać szkodliwie, powodując zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zagrożenie może pojawić się przy jednorazowym spożyciu dużych ilości płynów, znacznie przekraczających maksymalne wydalanie wody przez nerki (0, 7– 1, 0 l/godz. ). https: //ncez. pl/nauka-zrozumiala-dla-ciebie---wywiady-z-ekspertami/znaczenie-wody-dla-czlowieka

GROMADZENIE SIĘ WODY W ORGANIZMIE – PROCES NIEFIZJOLOGICZNY Przewodnienie to gromadzenie wody, gdy jest jej zbyt mało dostarczanej do organizmu. Na przewodnienie mogą mieć wpływ: • Niewydolność nerek; • Zaburzenia gospodarki hormonalnej (nadmierna produkcja hormonu ADH zwanego także hormonem antydiuretycznym i wazopresyną); • Homeostaza gospodarki elektrolitowej organizmu - jonem, który ma największy wpływ na równowagę wodną, jest sód [Na].

OBJAWY PRZEWODNIENIA Objawy gromadzenia się wody w organizmie są niespecyficzne: częste wymioty i nudności; nawracające i bardzo uciążliwe migreny; obrzęki - najczęściej dotyczą kostek, łydek i podudzi, rzadziej okolic krzyżowo-lędźwiowych i kończyn górnych.

STĘŻENIE JONÓW SODU WPŁYWA NA PRZEWODNIENIE Przewodnienie hipotoniczne – znane także jako zatrucie wodne – występuje najczęściej przy niewydolności nerek. Polega na upośledzeniu wydalania wody przez nerki z jednoczesnym zwiększeniem wydzielania wazopresyny (hormon zatrzymujący wodę w organizmie). Zatrucie wodne powoduje obrzęki kończyn (obrzęki obwodowe), przesięki do jam ciała, w ciężkich przypadkach nawet obrzęk mózgu. Przewodnienie hipertoniczne – występuje u osób, które spożywają duże ilości wieloelektrolitowych płynów, a także podczas spożywania nadmiernych ilości płynów przez osoby z upośledzoną funkcją nerek. W obu tych przypadkach dochodzi do odwodnienia komórek i gromadzenia się wody w przestrzeniach wewnątrzkomórkowych (EFC). Przewodnienie izotoniczne – w jego przypadku dochodzi do gromadzenia się płynów w przestrzeniach wewnątrzkomórkowych (EFC). Jego zauważalnymi objawami są przede wszystkim widoczne obrzęki całego ciała.

POZBYWANIE NADMIARU WODY Z ORGANIZMU Podstawowe zasady: Wypijanie odpowiedniej ilości płynów (1, 5– 2 l płynów dziennie); Unikanie stężonych płynów takich jak alkohol, mocna kawa i herbata, napoje energetyzujące; Picie wody regularnie małymi porcjami, aby stopniowo nawadniać nasze ciało; Dobry efekt terapeutyczny przynosi również picie moczopędnych naparów ziołowych – w przypadku obrzęków szczególnie dobrze spisują się herbatki z liści pietruszki, pokrzywa, czarny bez i mniszek lekarski. Wybierać wodę o średniej lub niskiej zawartości sodu; Zasada ograniczenia sodu w posiłkach. Jeżeli występuje problemem gromadzenia się wody w naszym ciele, musimy pozbyć się z diety produktów o wysokiej zawartości sodu. Zalecana i bezpieczna ilość Na. Cl (soli kuchennej) w diecie zdrowej dorosłej osoby wynosi 5 g i nie powinna być przekraczana. Unikanie: słonych paluszków, chipsów, gotowych dań, fast foodów, żywności przetworzonej, konserw i kiszonek. Warto zwrócić uwagę na etykiety produktów spożywczych, które wkładamy do naszych koszyków. Jeśli zauważymy w nich obecność substancji takich jak benzoesan sodu, glutaminian sodu, fosforan sodu czy mleczan sodu, wybieramy inny produkt.

POZBYWANIE NADMIARU WODY Z ORGANIZMU Dostarczanie odpowiedniej ilości potasu - antagonista sodu –przyśpiesza usuwanie nadmiaru wody z organizmu. Pierwiastek ten reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Zmniejsza ilość płynu z przestrzeni zewnątrzkomórkowych. Doskonałym źródłem potasu w diecie są świeże owoce i warzywa (np. banany, pomidory, awokado, soja, soczewica, groch, chrzan). Na szczególną uwagę zasługują arbuzy – dobrze nawadniają i mają silne działanie moczopędne. Podsumowując, to owoce usprawniają krążenie wody w naszym organizmie. Regularnie uprawiana aktywność fizyczna. Podczas wykonywania ćwiczeń nasze ciało wydziela pot. Ten naturalny proces usprawnia wydalanie nadmiernych ilości wody, sodu i wielu toksyn, które blokują wodę w naszym organizmie. Po wysiłku nie można zapomnieć o odpoczynku i regeneracji.

PODSUMOWANIE Nieważna jest przyczyna gromadzenia się wody – ważna jest wiedza na temat racjonalnego odżywiania. Odpowiednia dieta zastępuje tak szeroko rozpowszechnione suplementy diety na pozbywanie się nadmiaru wody z organizmu.

WODA ŹRÓDLANA CZY BUTELKOWANA Także nie tylko ilość, ale i jakość wody ma istotne znaczenie dla zdrowia. Wodami uniwersalnymi są wody źródlane. Mogą być stosowane bezpiecznie i bez ograniczeń. Wody mineralne wymagają „znajomości” własnego organizmu – jego potrzeb i ograniczeń. Woda butelkowana - butelki o małej pojemności, stanowi zabezpieczenie się przed zatruciem zwłaszcza w podróży. Na terenach, gdzie woda wodociągowa nie budzi naszego zaufania, należy używać wody butelkowanej nie tylko do picia, lecz także do mycia owoców i warzyw, a nawet mycia zębów, unikać lodu do napojów. dr n. med. Agnieszka Jarosz https: //ncez. pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/woda---niezbedny-skladnik-diety-

WODA

ZNACZENIE WODY DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Ważne jest utrzymanie optymalnego nawodnienia organizmu. Podczas kilkugodzinnego pobytu w szkole dziecko powinno wypić od 3 do 4 szklanek wody, w przypadku upałów i wysiłku fizycznego jeszcze więcej. Niedostateczne nawodnienie powoduje: zmęczenie, rozdrażnienie, zmniejszenie koncentracji, zdolności poznawcze, utrudnia uczenie się, niechęć do wysiłku fizycznego, ból głowy oraz zaburzenia ze strony układu pokarmowego i moczowego. Umożliwienie dostępu do wody pitnej może powodować zapobiegnie problemom zdrowotnym u dzieci, a również ograniczyć spożycie słodkich napojów powodujących próchnicę zębów, nadwagę i otyłość.

ZAPOTRZEBOWANIE NA WODĘ DZIECI. W czasie pobytu w szkole uczeń powinien wypić minimum 0, 5 l płynów np. woda, sok, napój mleczny, herbata owocowa lub z cytryną

POIDEŁKA W FORMIE FONTANNY.

ŹRÓDŁA: Prezentacje multimedialne opracowane przez pracowników WSSE w Olsztynie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH – Zasady udostępniania wody wodociągowej dzieciom w placówkach szkolno-wychowawczych. Bezpieczne formy i zalecenia higieniczno-sanitarne. Dymarska E. , Janczar-Smuga M. , Woda jako niezbędny składnik pokarmowy w żywieniu osób w podeszłym wieku, Wrocław 2016, 461, 55– 65. Gawęcki J. , Żywienie człowieka – podstawy nauki o żywieniu, Warszawa 2010, 255– 267. Sikorski Z. , Chemia żywności, Warszawa 2007, 46– 86. Karowicz-Bilińska A. , Woda i jej znaczenie dla organizmu kobiety, „Ginekologia Polska” 2011, 82, 455– 459. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, pod red. Jarosza M. , Warszawa 2012, 144– 159. Pawłowska D. , Gospodarka wodna w organizmie człowieka, http: //www. cukrzycaazdrowie. pl/Files/file/Warto%20 Wiedzie%C 4%87%202017/gospodarka_wodna_w_organizmie_czlowieka. pdf (26. 02. 2018). https: //ncez. pl/? s=woda https: //www. fabrykasily. pl/porady/nadmiar-wody-w-organizmie-rola-wody-i-skutki-jej-nadmiaru http: //www. akademiadietetyki. pl/rola-wody-w-organizmie-ile-nalezy-pic/ http: //zdrowa-woda. edu. pl/woda-w-szkole/zdrowa-woda-z-poidelek-w-szkole/ https: //commons. wikimedia. org/wiki/File: 2014_G%C 3%B 3 rski_Karabach, _Klasztor_Gandzasar, _Fontanna_do_picia. jpg http: //www. watersolution. pl/blog/ http: //szczecin. naszemiasto. pl/artykul/nowe-poidelka-w-szkole-w-mierzynie-dzieci-sa-zachwycone, 3600654, art, t, id, tm. html

Dziękuję za uwagę!!!