WPROWADZENIE DO CYKLU ZARZDZANIA PROJEKTEM cz 1 Wprowadzenie

WPROWADZENIE DO CYKLU ZARZĄDZANIA PROJEKTEM cz. 1 Wprowadzenie do europejskich polityk strukturalnych i spójności Zajęcia prowadzą: Maciej St. Zięba, Sylwia Chyl, Michał Jastrzębski

Geneza polityki strukturalnej 1950 - Deklaracja Schumana - założenia ideowe 1957 - Traktat o ustanowieniu EWG - plan polityczny redukowania zróżnicowań między regionami 1967 - utworzenie Dyrekcji Generalnej Polityki Regionalnej KE a) kontrola pomocy przyznawanej przez poszczególne kraje członkowskie b) próba koordynacji polityk krajowych na gruncie europejskim działania wielokierunkowe, wielowymiarowe, zmienne, dostosowywane ad hoc, zmieniane po każdym rozszerzeniu

Początki skoordynowanej polityki strukturalnej i spójności • 1992 - reforma polityki strukturalnej - koncentracja na ścisle określonej liczbie celów na 1994 -1999: • Cel 1 - rozwój regionów zacofanych i odstających • Cel 2 a - restrukturyzacja regionów o upadającym przemyśle (metalurgicznym, tekstylnym, stoczniowym. . . ) • Cel 2 b - rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich • Cel 3 (horyzontalny) - zwalczanie bezrobocia • Cel 4 (horyzontalny) - promocja zatrudnienia młodzieży • Cel 5 a - dostosowanie strukturalne w rolnictwie • Cel 5 b - wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich • Cel 6 (dodany w 1995) - rozwój obszarów ultraperyferyjnych północnych Możliwość interwencji w ramach kilku celów w 1 regionie!

Cele polityki strukturalnej UE CELE OKREŚLONE W BIEŻĄCYM OKRESIE PROGRAMOWANIA w latach 2000 -2006 (koniec programu - 2008) CEL OGÓLNY - Zwiększenie stopnia spójności społeczno-gospodarczej UE poprzez modernizację i restrukturyzację gospodarek państw członkowskich - redukcja i uproszczenie liczby celów ograniczenie interwencji do programu tylko 1 celu na ra CEL 1 - rozwój i dostosowania strukturalne w regionach słabiej rozwiniętych (PKB na mieszkańca jest mniejszy od 75% średniej UE) - cel ogólnoeuropejski CEL 2 - wsparcie obszarów wymagające restrukturyzacji regionalnej ze względu na zbytnie uzależnienie od 1 gałęzi gospodarki (stare regiony przemysłowe, obszary restrukturyzacji rolnictwa, obszary miejskie wymagające rewitalizacji ) - cel regionalny CEL 3 - pomoc na rzecz adaptacji i modernizacji polityki systemów oświaty, szkolenia zawodowego i zatrudnienia (walka z bezrobociem) - cel horyzontalny

Cele polityki strukturalnej UE OKREŚLONE NA LATA 2007 -13 1. konwergencja (= dążenie ku spójności), 2. konkurencyjność i zatrudnienie, 3. współpraca terytorialna, • cel dodatkowy trzech celów szczegółowych: udział we wdrażaniu Agendy Lizbońskiej (wydatki skoncentrowane na celach lizbońskich

Nowa Agenda Lizbońska II 2006 Realizacja celów ma następować w poniższej kolejności: 1. Skuteczny rynek wewnętrzny (effective internal market) 2. Wolny i uczciwy handel (free and fair trade) 3. Lepsze regulacje (better regulations) 4. Poprawa infrastruktury europejskiej (improving European infrastructure) 5. Inwestowanie w Badania i Rozwój (investing in Research and Development) 6. Gwałtowny rozwój innowacji (boosting innovations) 7. Tworzenie silnej podstawy przemysłowej (creating strong industrial base) 8. Więcej lepszych miejsc pracy (more and better jobs) 9. Pracownicy mobilni i zdolni do zmiany (adaptable workforce) 10. Lepsze wykształcenie i umiejętności zawodowe (better education and skills)

Cele, Fundusze Strukt. i instrumenty 2007 -2013 Cele Fundusze Strukturalne i instrumenty Konwergencja EFRR EFS Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie EFRR EFS Europejska współpraca terytorialna EFRR infrastruktura, innowacyjność, inwestycje, etc. szkolenia zawodowe, pomoc w zatrudnieniu, etc. wszystkie państwa człnk. i regiony Fundusz Spójności infrastruktura transportowa i środowiskowa, energia odnawialna Kraje człnk. z PKB na głowę pon. 90%

Polityka spójności na lata 2007 -2013 3 Cele Budżet: 307, 6 miliardów euro (0, 37% unijnego DNB) Programy i instrumenty Kwalifikowalność Cel: Konwergencja Programy regionalne i krajowe EFRR EFS Fundusz Spójności wraz z phasing-out Priorytety Alokacja środków 81, 7% (251, 33 miliardy euro) Regiony o PKB/ mieszkańca <75% średniej dla UE 25 Efekt statystyczny: Regiony o PKB/mieszkań Ca <75% dla UE 15 i >75% dla UE 25 Państwa Członkowskie o DNB/mieszkańca <90% średniej dla UE 25 • innowacja; • środowisko naturalne/ • zapobieganie ryzyku; • dostępność; • infrastruktura; • zasoby ludzkie; • potencjał administracyjny. • transport (TEN); • zrównoważony transport; • środowisko; • energie odnawialne. 57, 6% 177, 29 mld euro 4, 1% 12, 52 mld euro 20, 0% 61, 42 mld euro

Polityka spójności na lata 2007 -2013 3 Cele Budżet: 307, 6 miliardów euro (0, 37% unijnego DNB) Cel: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach Programy regionalne (EFRR) i krajowe (EFS) Państwa Członkowskie proponują listę regionów (NUTS 1 lub NUTS 2) "Stopniowe wycofywanie" Regiony objęte celem 1 w latach 2000 -06 i nie objęte celem „Konwergencja” 15, 8% ( 48, 9 miliardów euro. ) • innowacja; • środowisko naturalne/ zapobieganie ryzyku; • dostępność; • Europejska Strategia Zatrudnienia. 15, 5% 38, 4 mld euro 3, 4% 10, 38 mld euro

Polityka spójności na lata 2007 -2013 3 Cele Budżet: 307, 6 miliardów euro (0, 37% unijnego DNB) Cel: Europejska Współpraca Terytorialna programy transgraniczne i ponadnarodowe oraz budowanie sieci współpracy (EFRR) Regiony przygraniczne i większe regiony uczestniczące we współpracy ponadnarodowej 2. 4% (7, 5 miliarda euro) • innowacja; • środowisko naturalne/ zapobieganie ryzyku; • dostępność; • kultura, edukacja. z których: 77. 6% współpraca Ponadnarodowa 18. 5% współpraca transgraniczna 3. 9% sieci współpracy + Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa

Cel: Konwergencja Efekt statystyczny: regiony o PKB/mieszkańca <75% dla UE-15 i >75% dla UE-25 "Stopniowe wycofywanie" Regiony objęte Celem 1 w latach 2000 -06 objęte Celem „Konwergencja” i nie przewidziane do objęcia tym celem po r. 2013 przygotowujące się do wyjścia (Phasing out) Przeznaczono: EUR 12. 5 bn 16 regionów 16, 4 miliony mieszkańców 3, 6% ludności UE

Cel: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach "Stopniowe wycofywanie" Regiony objęte Celem 1 w latach 2000 -06 ale nie objęte Celem „Konwergencja” 2007 -13 - wchodzące do celu Konkurencyjność (Phasing in) 13 regionów 19 milionów mieszkańców 4. 2% ludności UE Przeznaczono: EUR 10. 38 bn

Cel: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach 155 regionów 295 milionów mieszkańców 64. 9% ludności UE nadal brak szczegółowej mapy podziału na NUTS 4 podlegające interwencji (decyzje krajów członkowskich) Przeznaczono: EUR 38. 4 bn

Finansowanie: Zróżnicowanie stawek współfinansowania Kryteria (1) Kraje człnk. z PKB na mieszkańca poniżej 85% w latach 2001 -03 (2) Kraje człnk. inne niż (1) kwalifikowalne do Funduszu Spójności (3) Kraje człnk. inne niż (1) i (2) (4) Regiony najbardziej oddalone, wymienione w art. 299 (2) Traktatu. Kraje człnk, regiony EFRR, EFS Fundusz Spójności PT, GR, EE, LV, LT, PL, CZ, HU, SK, SL, MT, CY, BG, RO 85% ES 80%/50%* 85% AT, BE, DK, DE, FR, IT, LU, NL, SE, FI, UK 75%/50%* - Regiony peryferyjne w ES, FR, PT 85%** • pierwsza stawka dot. regionów kwalifikowalnych do celu Konwergencja, druga dot. tych z celu: Regionalna Konkurencyjność i Zatrudnienie **jeśli dotyczy

Sposób określania zasięgu terytorialnego celów • CEL I: Konwergencja – obszary typu NUTS-2 uzgodnione z Komisją Europejską • CEL II: Konkurencyjność – obszary typy NUTS-4 określone przez kraj członkowski • CEL III: Współpraca terytorialna – A: obszary typu NUTS-3 przygraniczne – B: i C: - program horyzontalny

NUTS • • NUTS-0 NUTS-1 NUTS-2 NUTS-3 NUTS-4 NUTS-5 (NUTS-6) • • kraj członkowski makroregion /gr. woj. region / województwo podregion /gr. powiat gmina (lub jej część) (część gminy) Rozporządzenie Rady Ministrów z 13. 07. 2000 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych (NTS)

Możliwe (planowane) efekty dla wzrostu i zatrudnienia na koniec roku 2015 Wzrost: Znaczące zyski w PKB rzędu 10% w większości nowych krajów człnk. do 2013 (8, 9% w Polsce, ponad 10% w Krajach Bałtyckich). Produktywność: zyski pomiędzy 2. 3% (Słowacja; Węgry) i 7% (Bułgaria; Rumunia). Zatrudnienie: W sumie 2. 5 mln nowych miejsc pracy (od +4% do 8%).

Nowa konstrukcja prawna Rozporządzenie ustanawiające ogólne przepisy w sprawie EFRR, EFS i Funduszu Spójności (ogólne rozporządzenie) 4 Rozporządzenie w sprawie EFRR 4 Rozporządzenie w sprawie EFS 4 Rozporządzenie w sprawie Funduszu Spójności 4 Rozporządzenie ustanawiające Europejskie Organizacje Współpracy Transgranicznej (EOWT) Jedno rozporządzenie Komisji Informacja, promocja, kontrola finansowa oraz korekty finansowe Rada stanowi jednomyślnie, zgoda PE EFRR, EFS: procedura współdecydowania; Fundusz Spójności: procedura konsultacji procedura współdecydowania

Strategiczne wytyczne, programowanie i follow-up 1 Strategiczne wytyczne Wspólnoty dot. spójności zaproponowane przez Komisję, przyjęte przez Radę, zgoda EP 2 Narodowe strategiczne ramy odniesienia zaproponowane przez kraj człnk. z zastosowaniem zasady partnerstwa; odzwierciedlają kierunki UE, decydują o narodowej strategii i programowaniu; ostatecznie przyjęte przez Komisję 3 Programy Operacyjne jeden program na fundusz i kraj człnk. lub region, opis priorytetów, zarządzania i źródeł finansowania; zaproponowane przez kraj człnk. lub region; ostatecznie przyjęte przez Komisję 4 5 Zarządzanie programem i wybór projektów przez kraje człnk. i regiony; zasada “wspólnego zarządzania“ = w uzgodnieniu z Komisją Strategiczny follow-up i coroczna debata przez Radę UE na wiosnę, w oparciu o roczny raport Komisji i krajów człnk. Art. 16 -21 and 28 Gen. Reg. Art. 23 -29 Gen. Reg.

MONTAŻ FINANSOWY KRAJOWY WKŁAD PUBLICZNY + WKŁAD WSPÓLNOTOWY BUDŻET PAŃSTWA BUDŻET JST INNE + ŚRODKI PRYWATNE Środki publiczne

Zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych Koncentracji Partnerstwa Ma na celu koncentrację środków finansowych pochodzących z europejskich FS na realizację ograniczonej liczby priorytetowych celów, mających podstawowe znaczenie dla spójności społeczno - gospodarczej UE. W polityce regionalnej rozumiana jest jako obowiązek uzgadniania wszystkich ustaleń w trakcie przechodzenia poprzez kolejne etapy procedury programowania. Partnerzy : władze publiczne, środowiska społeczno - gospodarcze, inwestorzy, instytucje bankowe, organizacje zawodowe, wyższe uczelnie.

Zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych Programowania Zasada ma na celu wypracowanie wieloletnich programów rozwoju, zgodnie z partnerskim procesem decyzyjnym. System programowania FS jest bardzo rozbudowany. Dodatkowości Oznacza, że pomoc UE uzupełnia środki zgromadzone na dane działanie państwa członkowskiego, a nie zastępuje jego budżet. Subsydiarności (Pomocniczości): Wspólnota podejmuje działania nie podlegające jej wyłącznej właściwości, tylko wówczas, kiedy cele działania nie mogą być zrealizowane w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a lepiej mogłyby być zrealizowane na szczeblu wspólnotowym.

Zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych Transparencji (Przejrzystości ) Zasada określa zasady społecznej kontroli nad wdrażaniem projektów - każdy etap programowania, wybory projektów, ich wdrażania, finansowania, monitorowania itp. pownien być jawny

Cele horyzontalne polityki strukturalnej Równość szans, Zrównoważony rozwój, Rozwój społeczeństwa informacyjnego, Rozwój lokalny Powinien realizować każdy projekt

Cele horyzontalne polityki strukturalnej Równość szans Zrównoważony rozwój Kwestia równości szans stanowi istotny element wszelkich realizowanych działań. Odnosi się ona w szczególności do promowania równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, do wyrównywania szans edukacyjnych i szans na rynku pracy osób narażonych na wykluczenie społeczne, osób zamieszkałych na terenach wiejskich i zaniedbanych, osób niepełnosprawnych, imigrantów, osób które weszły w konflikt z prawem, osób starszych i młodzieży. Zrównoważony rozwój oznacza rozwój społeczno - gospodarczy z poszanowaniem środowiska naturalnego z zachowaniem równowagi trzech elementów: gospodarka, środowisko naturalne, środowisko kulturowo-społeczne.

Cele horyzontalne polityki strukturalnej Rozwój społeczeństwa informacyjnego Oznacza działania skierowane na podwyższenie poziomu technologicznego poprzez podnoszenie umiejętności korzystania z nowoczesnych technik informacyjno - komunikacyjnych, aktualizowanie wiedzy o nowoczesnych formach zarządzania i organizacji pracy oraz podwyższanie poziomu wykształcenia społeczeństwa. Rozwój lokalny Podejmowane działania mają przyczynić się, między innymi, do wzmocnienia więzi wewnętrznej wspólnot lokalnych, poprawy jakości życia społeczności oraz zwiększania zaangażowania mieszkańców i władz lokalnych w rozwój społeczno gospodarczy regionu poprzez realizację działań opartych na zasadzie partnerstwa.