Szkolenie dla uczniw gimnazjw i szk ponadgimnazjalnych Cele

Szkolenie dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

Cele szkolenia • Przekazanie uczniom głównych założeń projektu Szkoła Współpracy • Pokazanie możliwości prawnych, jakie mają samorządy uczniowskie • Pokazanie przykładów skutecznych działań SU • Zastanowienie się, co pomaga, a co przeszkadza młodym ludziom we współpracy z nauczycielami i rodzicami • Poznanie warunków udanej współpracy • Przygotowanie uczniów do przeprowadzenia badania poziomu współpracy w ich szkołach

Szkoła współpracy to przestrzeń, w której każde dziecko i młody człowiek, każdy rodzic i nauczyciel zaproszeni są do wspólnej rozmowy, pracy, uczenia się i zabawy. Szkoła współpracy oznacza, że uczniowie i uczennice w szkole uczą się współpracy. Chodzi o uczenie współpracy dzieci i młodych ludzi przez odpowiednie metody dydaktyczne (praca w grupach, projekty, debaty itp. ); przez zajęcia pozalekcyjne sprzyjające współpracy, a także codzienną aktywność i współdecydowanie o sprawach szkoły.

Współpraca, jaką chcemy rozwijać i promować w ramach naszego projektu, jest: • Włączająca wszystkich zainteresowanych: nauczycieli, uczniów, rodziców. • Systematyczna, czyli podejmowana z pewną regularnością, zapisana w dokumentach szkoły, zawierających pewne stałe formy współpracy. • Ucząca zarówno dla uczniów, jak i rodziców. • Wielotematyczna. Współpraca powinna dotyczyć organizacji pracy szkoły, sposobów uczenia, finansów szkolnych, oferty obowiązkowej i ponadobowiązkowej, celu i form współpracy z partnerami pozaszkolnymi itp. • Prowadzona w odpowiednich, różnorodnych formach. • Oparta na jasnych regułach. • Wewnątrz szkoły oraz wykraczająca poza nią.

Kapitał Ludzki vs Kapitał Społeczny Rola Kapitału Ludzkiego – rozwijać się indywidualnie, dzięki osobistym kompetencjom, wiedzy, doświadczeniu, znajomości języków, , zdrowiu, etc. Rola Kapitału Społecznego – rozwijać się we współpracy zespołowej, dzięki właściwym relacjom społecznym, zaufaniu, optymalnemu przepływowi wiedzy i doświadczenia, docenianiu różnorodności.

Kapitał społeczny to „relacje, które budowane są na zaufaniu, sprzyjają współpracy, komunikacji i kreatywności oraz wiążą jednostkę ze społeczeństwem w sposób umożliwiający jej współdziałanie z innymi i realizowanie wspólnych celów”. Zależy nam na wzmacnianiu pomostowego kapitału społecznego. Kapitał budujący pomosty odnosi się do sieci, związków, które łączą zupełnie różnych ludzi, reprezentujących różne grupy.

Nowoczesna szkoła to: Nowoczesne metody: tu szczególnie związane ze współpracą, zabawą, nowymi technologiami, o ile te ostatnie dają nowe możliwości dydaktyczne. Aktualne treści: zajęcia szkolne realizując podstawę programową są reakcją na aktualne problemy i wydarzenia, istotne dla społeczności lokalnej, ale także szerszych społeczności. Otwartość na współpracę z podmiotami zewnętrznymi – wzbogacanie nauczania dzięki zasobom zewnętrznym. Relacja nauczyciel – uczeń ma charakter podmiotowego traktowania. Nauczyciel jest przewodnikiem, osobą wspierającą uczniów w procesie poznawania i rozwoju.

„Cebula współpracy” Cebula współpracy

Czego potrzebujemy, by budować KS w szkole? Komunikacja - nastawienie na słuchanie drugiej strony oraz jasne komunikowanie swoich potrzeb i wątpliwości. Proaktywność - gotowość i wola do działania na rzecz dobra wspólnego oraz branie odpowiedzialności za innych. Sieci społeczne - kontakty i relacje międzyludzkie, znajomości (szczególnie nieformalne). Zaufanie - dawanie przestrzeni innym osobom na realizację ich pomysłów, wiara w to, że mogą być pomocni. Wzajemność - inwestycja na przyszłość, a nie wymiana „ 1 za 1”.

Jak wg badań funkcjonują samorządy uczniowskie? Źródło: Raport Roczny Programu Społecznego „Szkoła bez przemocy”, Warszawa 2009, s. 98.

Jak wg badań funkcjonują samorządy uczniowskie? Źródło: Opinie i Diagnozy 19, Centrum Badania Opinii Społecznej i Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii 2011, s. 33.

Co powinien robić samorząd wg uczniów?

artykuł 55 Ustawy o systemie oświaty, pkt 5 Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak: 1) prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami; 2) prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu; 3) prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań; 4) prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej; 5) prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi, w porozumieniu z dyrektorem; 6) prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.

Co to znaczy reprezentować uczniów? Samorząd uczniowski reprezentuje uczniów poprzez: konsultowanie, czyli włączenie w proces podejmowania ważnych decyzji z życia szkoły; realizowanie oddolnych projektów; organizowanie debat; udział w regularnych, cyklicznych spotkaniach z dyrekcją; udział w radach pedagogicznych (rozpoczynających i kończących semestr lub rok szkolny); udział w radach rodziców; rzecznictwo praw uczniów.

Konsultacje Konsultowanie to proces zasięgania opinii adresatów decyzji. Opinie są wiążące dla dyrekcji. Typy konsultacji: • Konsultacje otwarte dla wszystkich uczniów, dotyczące konkretnych zagadnień • Stała obecność uczniów w ciałach kolegialnych: rada pedagogiczna, rada rodziców • Udział uczniów w zbieraniu danych potrzebnych do podjęcia decyzji – uczeń jako badacz

Jakie decyzje warto skonsultować z uczniami? Oto kilka przykładów z polskich szkół: • udział szkoły w ogólnopolskich programach i akcjach, organizowanych przez zewnętrznych partnerów szkoły, m. in. organizacje pozarządowe • lista i tematyka zajęć pozalekcyjnych • tematyka apeli szkolnych • zmiany w systemie oceniania • wybór nagród dla najlepszych uczniów • zmiany w statucie szkoły • zmiany związane z aranżacją wnętrz, wystrojem szkoły • zasady zmiany obuwia • długość przerw

Oddolne projekty uczniowskie

Źródła finansowania -przykłady Działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki, w tym koszty przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia kierowników i opiekunów wycieczek lub imprez, może być finansowana ze środków pozabudżetowych, a w szczególności: 1) z odpłatności uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie, 2) ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych działających na terenie szkoły, 3) ze środków wypracowanych przez uczniów, 4) ze środków przekazanych przez radę rodziców lub radę szkoły, a także osoby fizyczne i prawne.

Debatowanie – główne zasady • By debata była udana, kluczowe jest sformułowanie jej tematu. • Do udziału w debacie warto zaprosić wszystkich uczniów i nauczycieli. • Trzeba wyznaczyć osobę, która będzie prowadziła debatę. • Konieczne jest zakreślenie czasu dyskusji. • Trzeba zarezerwować czas na wypracowanie rekomendacji, czyli propozycji, jak zmienić niekorzystną sytuację.

Plan debaty 1. Wprowadzenie do dyskusji zawierającej opis obecnego stanu realizacji: np. liczba sprawdzianów w tygodniu. 2. Wystąpienie przedstawiciela SU i nauczyciela na tezy zawarte we wprowadzeniu do dyskusji. 3. Dyskusja uczestników – diagnoza stanu obecnego. 4. Dyskusja uczestników – rekomendacje dla zmian. 5. Wystąpienie przedstawiciela nauczycieli, dyrekcji, propozycje działań, zmian, postulaty młodzieży. 6. Podsumowanie debaty, powtórzenie rekomendacji wypracowanych przez młodzież. 7. Upublicznienie tych rekomendacji np. w gazetce szkolnej.

Regularne spotkania z dyrekcją • Dzięki nim samorząd uczniowski będzie wiedział, jakie są plany dyrekcji dotyczące funkcjonowania szkoły. • Dyrektorzy będą mieli okazję do rozmowy na temat problemów uczniów, planów samorządu uczniowskiego. • Spotkania takie sprzyjają planowaniu wspólnych działań uczniów i nauczycieli oraz mogą przyczynić się do przełamania antagonizmu nauczyciele – uczniowie. • Są okazją do wypracowywania wspólnych rozwiązań różnego rodzaju problemów.

Co powinna robić szkoła, by budować swój kapitał społeczny? • Relacje/klimat społeczny: warunkiem współpracy w szkole jest stworzenie opartych na szacunku i zaufaniu relacji uczniów z nauczycielami i rodzicami. • Organizacja pracy szkoły: uzgadniana w dialogu z rodzicami i uczniami. • Dydaktyka: stosowanie pewnych metod dydaktycznych sprzyja rozwijaniu kreatywności, samodzielności i gotowości do współpracy. • Przestrzeń szkoły: urządzenie sal, korytarzy, szatni powinno sprzyjać współpracy, rozmowie i zaufaniu. Przestrzeń nie powinna separować.

Organizacja pracy szkoły • Istotny jest współudział uczniów i rodziców w tworzeniu reguł szkolnych (statutu, regulaminów i kodeksów szkolnych). • Ważny jest udział uczniów i rodziców w wyborze sposobów codziennego funkcjonowania szkoły: przerwy, organizacja szatni, recykling, korzystanie z sal gimnastycznych itp. • Udział uczniów i rodziców w wyborze treści i metod nauczania (w zakresie dopuszczalnym przez prawo). • Udział w decyzjach dotyczących finansów szkolnych, zarówno rady rodziców, jak i budżetu szkolnego. • Udział w ewaluacji pracy szkoły i wpływ na wprowadzanie zmian, wynikających z rekomendacji ewaluacyjnych.

Dydaktyka Zakładamy, że stosowanie pewnych metod edukacyjnych sprzyja rozwijaniu umiejętności psychospołecznych i gotowości do współpracy. Należą do nich: • praca metodą projektów edukacyjnych; • praca w podgrupach, częste „mieszanie” zespołów; • debatowanie, dyskusje; • samodzielne podejmowanie decyzji; • zapraszanie rodziców jako ekspertów; • włączanie rodziców w proces edukacyjny - np. wspólne wywiadówki rodzice, uczniowie i nauczyciel.

Przestrzeń szkoły Dla rodziców Konieczne są miejsca spotkań rodziców, miejsca, gdzie nauczyciel może spokojnie zaprosić rodzica i porozmawiać z nim w „cztery oczy”. Chodzi także o organizację przestrzeni na zebraniach. Dla uczniów Miejsca dla współpracy, wspólnej zabawy (korytarze, boisko szkolne, skwer przed szkołą. . . ) i nauki (wspólne stoliki, kąciki zainteresowań, pomoce szkolne. . . ).

Narzędzie badawcze

Dziękujemy za uwagę!