Rezultati performans testa nerastova na podruju delovanja PSS

Rezultati performans testa nerastova na području delovanja PSS Sombor za period od 2006 do 2014 godine Zvonko Džeba, dip. inž.

Osnovni zadatak i cilj testiranja Najvažniji faktor povećanja proizvodnje u svinjarstvu, a bez dodatnih ulaganja, je povećanje plodnosti. Međutim, isto toliko je važno, kako životinje rastu, koliko troše hrane za kg prirasta, kakvoga kvaliteta je meso i koliki je udeo mesa u polutkama tj. kakva je efikasnost iskorišćavanja hrane Obzirom da se radi o osobinama koje se tokom razvoja mogu direktno ili indirektno meriti na životinjama, te da su srednjeg ili visokog stepena naslednosti, a od izuzetne ekonomske važnosti za farmere (odgajivače), proizvođače hrane (klanice) i potrošače, moguće je njihovo genetsko unapređenje testiranjem

Selekcija grla za priplod dugo se izvodila na osnovu ocene eksterijera. Međutim, korelacija između eksterijera i mesnatosti je slaba - ova metoda nije dovoljno pouzdana Nove metode uz primenu ultrazvučnih aparata omogućile su preciznija merenja na živim grlima sa većom tačnošću, utvrđivanje debljine slanine i dubine MLD-a Od posebnog interesa je za odgajivače da što tačnije ocene i odaberu grla koja se odlikuju većim intenzitetom prirasta i boljim klaničnim svojstvima.

Da bi se utvrdila mesnatost grla prvo je uvedeno ocenjivanje u zaklanom stanju u selekcijske svrhe, posle čega se ocenjivanje mesnatosti uvodi u širu praksu kod plaćanja prema kvalitetu Svesni činjenice da se svinje kod nas plaćaju po fiksnoj ceni, na bazi telesne mase dolazi se u raskorak sa željama za boljom sirovinom i merama u cilju dobijanja boljeg kvaliteta Neophodan je put od selekcije, preko ishrane u cilju dobijanja tovljenika boljeg kvaliteta, kada je osnovni pokretač profit koji mora omogućiti bolju saradnju farmera i klaničara

Metoda izvođenja performans testa Ovim testom utvrđuje se intenzitet prirasta, iskorišćavanje hrane i utvrđuje mesnatost na živim grlima pomoću ultrazvuka. Ovom metodom skraćuje se ispitivanje u odnosu na progeni test i ono se završava sa 5 do 7 meseci starosti. Performans test je brža i jeftinija metoda jer se skraćuje generacijski interval i povećava efekat selekcije Za test se biraju najbolja muška grla, čiji su roditelji ocenjeni sa E otac, E ili Ia klasom majka Faktički test počinje od datuma rođenja, a završava u momentu kada ostvari telesnu težinu 80 do 120 kg (optimalno 100 -105 kg) pri uzrastu 5 do 7 meseci starosti

Izbor prasadi Poželjno da se testiraju sva muška normalo razvijena prasad iz legla Tokom dojenja da leglo ne bude veće od od 8 prasadi 12 ukupno rođenih i 9 zalučenih pradadi kod plodnih rasa 10 rođenih i 8 zalučenih kod mesnatih rasa Posebna pažnja se obraća na redovnost u prašenju Krmača ne sme da povađa, a nikako da je krmača tretirana hormonima Prilikom odabira obratiti pažnju na pasise i slepe sise Nepoželjan neparan broj sisa i minimalno 7/7 sisa

Uslovi smeštaja nerastova Individualnom držanju površina po boksu 2, 5 m² Grupno držanje 1 -1, 5 m² Temperatura u objektu treba da je između 16 i 18 °C Relativna vlažnost vazduha oko 75%

Varijacije koje nastaju prilikom merenja - pokretima životinja - greškama operatera - greškama koje pravi sam aparat - pogrešnim položajem sonde u odnosu na kožu - varijacijama koje postoje između same koegzistencije slanine, a koje su individualne

Utvrđivanje sadržaja mesa i masti Debljina leđne slanine u slabinskom delu se meri oko 20 cm kranijalno od korena repa, 7 cm lateralno od leđne linije Debljina bočne slanine se meri iza zadnjeg rebra, 7 -9 cm lateralno od leđne linije Dubina MLD-a se meri iza zadnjeg rebra, 6 cm lateralno od leđne linije

Piglog 105

Rezultati performan testa nerastova na nivou cele populacije do 2006 do 2014 godine

Godina Broj Starost, životinja dana Životni Leđna Težina, prirast, slanina, kg g/dan mm Bočna slanina, mm Debljina MLD, mm %, mesa 2006 153 194 98. 22 513 13. 65 12. 22 42. 82 56. 8 2007 69 199 98. 77 507 13. 97 12. 90 42. 60 56. 4 2008 84 214 104. 70 493 13. 00 12. 00 44. 00 57. 5 2009 48 200 108. 30 549 12. 70 12. 00 44. 90 57. 6 2010 71 201 107. 00 532 13. 30 12. 60 44. 40 57. 1 2011 30 191 100. 90 539 13. 00 11. 80 44. 97 58. 0 2012 53 173 97. 09 578 12. 00 11. 20 46. 00 58. 6 2013 75 184 100. 00 557 12. 00 11. 00 44. 10 57. 6 2014 60 165 97. 90 592 13. 00 12. 00 43. 60 57. 8 Ukupno/ prosek 643 191 101. 43 540 12. 96 11. 97 44. 15 57. 5

Rezultati performans testa nerastova rase Veliki jorkšir (0101) na području delovanja PSS Sombor za period od 2006 do 2014 godine

Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm 2006 14 204 103. 86 513 14. 00 13. 10 43. 29 56. 1 2007 23 237 104. 30 441 14. 00 12. 70 41. 26 56. 3 2008 35 225 107. 60 478 13. 00 11. 20 45. 51 58. 2 2009 14 205 107. 57 533 13. 00 12. 90 46. 79 57. 2 2010 20 196 106. 95 549 13. 00 13. 50 44. 10 56. 6 2011 10 179 92. 40 537 14. 00 11. 30 43. 20 57. 6 2012 21 155 87. 52 596 11. 00 10. 40 46. 00 59. 4 2013 28 169 97. 82 582 13. 00 12. 60 43. 00 56. 8 2014 36 161 97. 50 597 13. 00 12. 60 42. 89 57. 0 Ukupno/ prosek 201 192 100. 61 536 13. 11 12. 26 44. 00 57. 2 Debljina %, mesa MLD, mm

Rezultati performans testa nerastova rase Švedsaki landras (0303) na području delovanja PSS Sombor za period od 2006 do 2014 godine

Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm Debljina MLD, mm %, mesa 2006 76 203 97. 34 488 13. 00 11. 70 43. 08 57. 4 2007 29 192 95. 41 503 14. 00 13. 40 42. 76 56. 0 2008 31 221 104. 52 476 14. 00 13. 30 42. 74 56. 6 2009 21 217 113. 14 525 14. 00 13. 60 43. 62 56. 3 2010 33 214 105. 58 492 14. 00 12. 60 43. 76 56. 8 2011 6 217 105. 00 484 14. 00 12. 30 44. 67 57. 0 2012 12 233 117. 75 510 13. 00 11. 80 45. 83 57. 6 2013 25 196 102. 04 542 12. 00 11. 20 42. 04 57. 1 2014 13 167 98. 85 597 13. 00 10. 70 43. 54 58. 3 Ukupno/ prosek 246 207 104. 40 513 13. 44 12. 29 43. 56 57. 0

Rezultati performans testa nerastova rase Nemački landras (0303) na području delovanja PSS Sombor za period od 2006 do 2014 godine

Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm 2006 27 160 95. 56 601 16. 04 14. 11 42. 19 54. 8 2007 9 157 95. 56 630 14. 22 12. 67 44. 44 56. 8 2008 9 175 102. 56 588 13. 56 12. 00 43. 67 57. 3 2009 5 168 110. 60 656 11. 00 10. 20 44. 20 59. 4 2012 10 157 94. 50 601 12. 90 42. 70 57. 1 Ukupno/ prosek 60 163 99. 76 615 13. 54 12. 38 43. 44 57. 1 Debljina %, mesa MLD, mm

Rezultati performans testa nerastova rase Pietren (0707) na području delovanja PSS Sombor za period od 2006 do 2014 godine

Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm 2006 14 223 110. 29 487 10. 00 46. 00 59. 9 2009 1 168 105. 00 625 13. 00 62. 00 59. 4 2010 2 157 90. 50 577 9. 00 8. 50 50. 50 62. 0 2011 3 172 90. 67 531 7. 70 9. 33 52. 00 62. 4 2012 6 157 93. 17 604 9. 80 9. 67 47. 00 60. 1 2013 6 182 99. 17 556 11. 00 10. 70 54. 00 60. 4 2014 3 164 93. 67 571 9. 70 9. 00 49. 00 61. 3 Ukupno/ prosek 35 175 97. 50 564 10. 03 51. 50 60. 8 Debljina %, mesa MLD, mm

Rezultati performans testa nerastova rase Durok (0 A 0 A) na području delovanja PSS Sombor za period od 2006 do 2014 godine

Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm 2006 12 177 84. 42 477 12. 00 11. 30 39. 00 55. 5 2007 6 183 93. 83 528 13. 00 11. 80 44. 00 57. 9 2008 9 189 96. 22 512 13. 00 11. 20 44. 00 58. 2 2009 7 167 94. 29 563 9. 00 8. 29 43. 00 60. 8 2010 15 187 110. 30 590 13. 00 12. 40 45. 00 57. 6 2011 7 177 104. 40 592 11. 00 11. 90 44. 00 58. 3 2012 3 167 102. 30 613 11. 00 12. 00 45. 00 58. 5 2013 12 179 100. 20 558 11. 00 9. 75 45. 00 58. 6 2014 5 185 102. 80 556 12. 00 10. 40 44. 00 58. 3 Ukupno/ prosek 76 179 98. 75 554 11. 67 11. 00 43. 67 58. 2 Debljina %, mesa MLD, mm

Hibridi tj. F₁ nerastovi (070 A), (0103), (0 A 07) 070 A Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm 2014 1 201 101. 00 502 13. 00 49. 00 57. 7 Ukupno/ prosek 1 201 101. 00 502 13. 00 49. 00 57. 7 Debljina %, mesa MLD, mm 0103 Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm 2011 3 240 119. 67 498 14. 00 14. 67 44. 33 55. 6 2013 3 259 106. 00 410 10. 33 11. 33 43. 67 59. 1 Ukupno/ prosek 6 250 112. 84 454 12. 17 13. 00 44. 00 57. 4 Debljina %, mesa MLD, mm

0 A 07 Godina Broj životinja Starost, dana Težina, kg Životni prirast, g/dan Leđna slanina, mm Bočna slanina, mm Debljina MLD, mm %, mesa 2006 7 195 111. 71 573 14. 14 13. 86 44. 86 56. 3 2010 1 194 123. 00 634 10. 00 46. 00 60. 2 2011 1 168 111. 00 661 12. 00 50. 00 58. 8 2012 1 150 84. 00 560 8. 00 10. 00 58. 00 62. 6 2014 2 146 90. 50 620 8. 00 9. 50 44. 00 61. 1 Ukupno/ prosek 12 171 104. 04 610 10. 43 11. 07 48. 57 59. 8

Klasiranje nerastova Klasa Selekcijski indeks E 111 i više Ia 106 - 110 I 101 - 105 II 96 - 100 Van Klase 95 i manje Nerastovi da bi ušli u test moraju da potiču od majke koja ima minimalno Ia i oca E klasu

Zaključak • Uvek prisutna dilema kod odgajivača i oplemenjivača priplodnih svinja: da li je veća greška – izabrati lošu ili izostaviti iz priploda superiornu životinju? Ako smo izabrali prvu, rezultati sa posledicama će se brzo uočiti. Greška se može ispraviti isključivanjem takve životinje, ali su posledice dugotrajne. Međutim, ako se neodabere superiorna životinja posledice su još veće jer se greška nikada nemože ispraviti • Evidentna potreba za promenom načina plaćanja cene svinja. Do sada plaćanje po telesnoj masi će zameniti plaćanje po procentu mesa u polutkama svinja

Hvala na pažnji