PANDEM SREC PSKOLOJMZ Uzman Psikolojik Danman Cengiz DEMRKAN

PANDEMİ SÜRECİ & PSİKOLOJİMİZ Uzman Psikolojik Danışman Cengiz DEMİRKAN

SUNUM PLANI *ENDEMİ, EPİDEMİ VE PANDEMİ NEDİR? *PANDEMİ SÜRECİNİN FİZİKSEL, ZİHİNSEL VE PSİKOLOJİK ETKİSİ *PANDEMİ SÜRECİNDE DAYANIKLI OLMAK *PANDEMİ SÜRECİNDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK *PANDEMİ SÜRECİNDE DAYANIKLI KALMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ? *5 PARÇALI MODEL ve SÜRECİ KOLAYLAŞTIRMASI *GÜNLÜK RUTİNLERİMİZE DAYANIKLILIK İÇİN ALTERNATİF ÖNERİLER

PANDEMİ Tanımı • Endemi, belirli bir alanda veya belirli bir popülasyon arasında tahmin edilebilir bir oranda meydana gelen salgın hastalıklardır. • Epidemi (salgın), belli bir alanda beklenenden daha fazla insanın hastalanmasına sebep olan vakalara verilen genel bir isimdir. • Pandemi, herhangi bir hastalık ülke sınırlarının ötesine yayıldığında ve aynı anda farklı ülkeler arasında yaygınlaştığında bu salgın pandemi haline gelmektedir.

Pandemi ve etkileri • Pandemi çok sayıda insanı enfekte ederek hayati risk oluşturmaktadır. • Pandemi genellikle dünya çapında daha geniş coğrafi bölgeleri etkisi altına almaktadır. • Pandemiler genellikle sosyal bozulmalara, ekonomik kayıplara ve ülkesel sıkıntılara yol açabilir. • Pandemi ilan edilen olaylar epidemilere göre daha hızlı yayılır ve daha fazla ölüme neden olmaktadır. • Pandemi vakalarında genellikle insanların yeni çıkan virüse karşı bağışıklığı çok zayıftır veya hiç yoktur. • Pandemi genellikle uzun süredir insanlarda görülmeyen veya yeni ortaya çıkmış virüslerden kaynaklanmaktadır.

PANDEMİ SÜRECİNİN FİZİKSEL, ZİHİNSEL VE PSİKOLOJİK ETKİSİ • Bir süredir Koronavirüs salgını hayatımızın tam odağında ve her birimizi psikolojik, fiziksel ve zihinsel olarak etkisi altına almış durumda. Algıda seçicilik yaşamamızı sağlayan bu virüs gün geçtikçe maalesef alışmamızı, duyarsızlaşmamızı da sağlamaktadır. • Televizyonda ve kullandığımız sosyal medya uygulamalarında sıklıkla neler yapmamız veya yapmamamız konusunda bizlere bilgiler aktarıldı. Özenle ve hassasiyetle söylenenleri uyguladık. Elbette fiziksel anlamda söylenenleri pratiğe dökmek daha kolaydır. Peki ya psikolojik olarak ne durumdayız? Sağlam bir psikoloji için yeterli bilgiye sahip miyiz?

Pandeminin psikolojik etkileri • • Yaşanılan bu olay hemen herkeste • Stres, üzüntü, kaygı, • Motivasyon kaybı, • Mutsuzluk, • Umutsuz, • Uyku düzeninde bozukluk, • Sıkılma, • Öfkelenme gibi duygular oluşturabilir. Bu duygular şu an için dünyanın neresinde olursak olalım hissedeceğimiz ve mevcut süreçten dolayı kaçamayacağımız duygulardır. Hissettiklerimiz, düşündüklerimiz ve tepkilerimiz bir süre aynı devam edebilir.

Pandeminin psikolojik etkileri • Fakat bir süre sonra yavaş ortamımız, yaşadıklarımız eski rutin halini almaya başlar. Bunun sebebi ise halk dilinde ‘alışıyoruz’ olarak söylense de psikolojik olarak duyarsızlaşmamızın göstergesidir. • Hepimizi oldukça zorlayan, yıpratan ve yoran bir dönemden geçiyoruz. Bu durumdan bebekler, çocuklar, gençler, genç ve orta yetişkinler ve yaşlılar olarak hepimiz etkilenmekteyiz. Normal dönemde kendimizi kötü hissettiğimiz zamanlarda arkadaşlarımızla - ailemizle - sevdiklerimizle belki de bireysel olarak sosyal ortamlarda vakit geçirip psikolojimizi dinamik halde tutmaya çalışırız. Maalesef tüm bunlardan uzak durumdayız.

Pandeminin psikolojik etkileri Tiyatroya gitmek, • Özgürce hareket etmek ve daha Sinemaya gitmek, birçok unsur bizleri hayata karşı Seyahat etmek, motive etmektedir. Pikniğe gitmek, Tüm bunlardan uzak kalıp, virüse Alışveriş yapmak, yakalanmamak için toplumdan Sahilde yürümek, kendimizi soyutladığımız bir dönem Doğada egzersiz yapmak, içindeyiz. Sevdiklerimizle bir arada olup sohbet etmek, • Arkadaşlarımıza sarılmak, • Top oynamak, • Sokakta koşmak, • •

Motive olduklarımdan uzakta olup nasıl sağlam bir psikolojiye sahip olurum? • Öncelikle şunları sorgulamalıyız. • Bu virüs bize kendimizi dinlemeyi, tek başımıza sorumluluk almayı öğretiyor olabilir mi? • Farkında olamadığımız sosyalleşmenin değerini anlatıyor olabilir mi? • Unuttuğumuz değerleri hatırlatıyor olabilir mi? • Kendimizi geliştirmemiz için büyük bir fırsat sunuyor olabilir mi? • Kendimize ve ailemize vakit ayırmamızı sağlıyor olabilir mi? • Unutmayalım ki bakış açımız hayatımızı etkiler.

Nasıl dayanaklı olacağız? • “Güçlü bir nedeni olan herkes, her türlü ‘nasıl’a katlanabilir. “ Viktor Frankl, İnsanın Anlam Arayışı Neyse ki hepimizin nedeni hatta nedenleri var.

Nasıl dayanıklı olacağız? • Psikolojik dayanıklılık ya da psikolojik sağlamlık aslında fizikte “yeniden zıplamak” anlamında bir terim olarak karşımıza çıkıyor. Fizikteki anlamı maddenin esneme ya da baskı durumundan sonra eski halini alabilmesi ve varlığını sürdürebilmesi. • İlk defa 20. yüzyılda travma ile çalışan psikologlar tarafından psikoloji alanında da kullanılmaya başlanıyor. Psikolojide kullanılan anlamı “bireylerin zorlayıcı zamanlar ve sonrasında eskisi kadar iyi hissetmeye dönebilme yeteneği” olarak geçiyor.

Nasıl dayanıklı olacağız? • Psikolojik dayanıklılık, insanın hayatta kalma iç güdüsünden doğan bir beceri; dolayısıyla herkeste bulunabilen bir yetkinliktir. Psikolojik dayanıklılık bir beceri olarak ifade edildiğinden dolayı herkes, her yaşta bu becerisini geliştirip güçlendirebilir. • Bu beceriyi nasıl geliştirebiliriz? Psikolojide var olan bütüncül yaklaşım ile oluşturulan 5 parçalı model bize yardımcı olabilir.

5 Parçalı Model • Enerji: Enerjimizi nasıl yönetiyoruz? Uyku, dinlenme, fiziksel hareket, beslenme, olumlu alışkanlıklar, beden farkındalığı bize nasıl yardımcı olabilir? • Anlam: Değerlerimiz, şükretmek, hayat amacı stresi yönetmede etkisi nasıldır? • Zihin: Odaklanma, farklı perspektiften bakma ve mizah • zihinsel durumumuzu ne şekilde etkiler? • Motivasyon: Duygularımızı fark etme ve yönetme becerisinin, özgüven ve pozitif psikolojinin motivasyonumuz üzerindeki etkisi nedir? • İlişkiler: Sosyal destek ağları iyi ve kötü olduğumuz durumlarda kullandığımız kaynakların bizlere etkisi nasıldır?

Modeli uygulamamız süreci nasıl kolaylaştırır? • Güçlü duygusal bağlar kurarak; kendi iyi oluş halimizi güçlendirebiliriz. Kurulan her bir ilişki, hissedilen duygularda yalnız olmadığımızı görmek ve birbirimizden öğrenmek için birer fırsat. Yüz yüze olmasa da sanal ortamlarda ilişkileri devam ettirmek bağların güçlenmesi için yeni bir deneyim ve kazanım sağlamaktadır. • Başkalarına yardım ederek; kendi iyiliğimizi, olumlu oluşumuzu başkalarına aktarabiliriz. Mutluluk da mutsuzluk da bulaşıcıdır. • Günlük rutinler oluşturarak; var olan rutinlerimize yenilerini de ekleyebiliriz. Böylelikle kendimize vakit ayırmakta nitelikli olmayı sağlarız.

Modeli uygulamamız süreci nasıl kolaylaştırır? • Kişisel bakıma dikkat ederek; beden sağlığımızı korumanın ruhsal sağlık üzerindeki etkilerini fark edebilirsiniz. Fiziksel olarak iyi beslenmiş, uykumuzu iyi almış olmak ruhsal olarak da bizleri rahatlatacaktır. • Hedefler belirleyerek; ve belirlenen hedeflere doğru küçük adımlarla ilerleyerek başarı hissini arttırabiliriz. Artan başarı hissi ile birlikte ruhsal sağlığımız da olumlu yönde ivme kazanır. • Kendimize dair pozitif algı geliştirerek; geçmiş stres durumları ile nasıl başa çıktığımızı, hangi yöntemleri kullandığımızı hatırlamak olumlu bir adım olacaktır.

Modeli uygulamamız süreci nasıl kolaylaştırır? • Umutlu olarak; uzun vadeli bir bakış açısı ile durumu değerlendirmek ve bize kazandırdıklarını görmek stres anını yönetmek adına verimli olacaktır. • Kendinizi keşfetme fırsatı olarak görerek; stresli anlarla başa çıkmak mümkün. Her yaşanılan durum birer tecrübe ve bize kattıkları yadsınamaz. • Değişimin yaşamın bir parçası olduğunu kabul ederek; durumun korkutuculuğunu azaltmayı deneyebilirsiniz. “Her değişim yeni bir kazanım” mottosunu keşfedebilirsiniz.

Dayanıklılık, her sorunun içerisinde bir gelişim fırsatı olduğunu kabul etmek ve nasıl bunu hiç yaşamayız diye değil bununla nasıl başa çıkabiliriz diye düşünmekten geçiyor. İnsanı psikolojik olarak güçlü, dayanıklı yapan yaşama, yaşamına yüklediği “anlam”dır.

Dayanıklılık için alternatif öneriler • Günlük işlerle uğraşmak, çalışma düzenimizi evden devam ettirmek, okumak, yemek yapmak gibi. • Mevsimdeki değişiklikleri gözleyelim ve hava durumunun psikolojik olarak ne hissettirdiğini birbirimize anlatalım, fotoğraf çekelim. • Bir kitap okuyalım, bir şiir yazalım veya müzik dinleyelim. Bir hobi edinelim. • Hareket edelim, nefes alma egzersizleri yapalım. Zihnimizi sakinleştiren şeylere zaman ayıralım. Meditasyon, egzersiz gibi.

Dayanıklılık için alternatif öneriler • Dengeli yemek yiyelim. • Çevremizdeki olayları kontrol edebilmek güvende hissettirir, bunun için de sadece doğru kaynaklardan bilgilenmeye özen gösterelim. • Sosyal medyada okuduğumuz ve televizyonda izlediğimiz Koronavirüs haberlerinin süresini azaltalım. Kaynağı belli olmayan, güvenirliği şüpheli haberlerin psikolojimizi etkilemesine izin vermeyelim.

Dayanıklılık için alternatif öneriler Ailece beraber yemek yiyelim. Ailemizle sohbet edelim. Film izleyelim, oyunlar oynayalım. Ailece ritueller oluşturalım; her aksam bir aile bireyi çocukluk hatırası anlatsın, sessiz sinema oynayalım. • Arkadaşlarımızı, akrabalarımızı, yalnız yaşayan tanıdıklarımızı ve yaşlıları arayalım. • Olumluya odaklanmaya çalışalım. • Hafiflemenin zamanı düşüncesiyle kullanmadığımız kıyafetleri ve kitapları ileriki günlerde verilmek üzere sınıflandırıp etiketleyelim. • •

Dayanıklılık için alternatif öneriler • Geçmişte zihninizde sakladığımız o iyi anları ve hayalleri kendimizi iyi hissetmek için sık geri çağıralım. • Günlük yazalım. • Sahip olduklarımızı düşünüp mutlu olalım. • Daha önce yapmadığımız yemeği veya pastayı deneyelim. • Yapmak istediklerimiz için plan oluşturalım. • Odamızı düzenleyelim. • İlgi alanlarımızla ilgili Podcastler dinleyelim. *Tarihte yaşanmış tüm zor zamanların geçici olduğunu kendimize ve başkalarına hatırlatabiliriz. *Olumlu bakış açısı geliştirebiliriz.

Koronavirüs’ün yayılmasının engelleneceğini ve hayatın tekrar normale döneceğini unutmamalıyız. Hayat bakış açımız kadar basit ve bir o kadar derindir. SAĞLIKLA KALMANIZ DİLEKLERİMİZLE…