Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul Pawa Cymsa

Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak, ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno , tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW podstawy mgr. inż. Ewa Pawlak www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW PLAN PREZENTACJI 1. Budownictwo energooszczędne (wstęp) 2. Ocena energetyczna budynków • Badania termograficzne i próby szczelności 3. Termomodernizacja • Audyty energetyczne Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Problemy współczesnej gospodarki energetycznej • • • rosnące zapotrzebowanie na energię, uzależnienie od dostaw nośników energii z państw niestabilnych politycznie, ograniczony potencjał nieodnawialnych nośników energii, niestabilność cen na rynku światowym, zagrożenia klimatyczne. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Inicjatywy zaradcze • • • traktaty międzynarodowe, dyrektywy, ustawy i rozporządzenia. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Jakość energetyczna budownictwa w Polsce Rok oddania budynku do użytkowania Do 1966 Podstawowy przepis dotyczący wymagań ochrony cieplnej budynków 1967 -1985 PN-64/B-03404 PN-74/B-03404 1986 -1992 Wymagana maksymalna wartość współczynnika przenikania dla ścian zewnętrznych [W/(m 2 K)] 1, 16 -1, 40 Przeciętne sezonowe zapotrzebowanie ciepła na ogrzewanie [k. Wh/m 2] 240 -350 1, 16 240 -280 PN-82/B-02020 od 1. 1. 1983 0, 75 160 -200 1993 -1997 PN-91/B-02020 od 1. 1. 1992 0, 55 120 -160 Od 1998 -2013 Rozp. Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 0, 50 -0, 30 90 -120 Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Potencjał w zakresie dalszego wzrostu efektywności energetycznej L. p. Potencjał redukcji zużycia energii/ nośników energii Zakres Średnio w UE Średnio w Polsce 50 % 40 -50 % 1 Budownictwo 2 Środki transportu (samochodowego) 30% 25 -30 % 3 Przemysł 30% 25 -30% 4 Urządzenia gospodarstwa domowego 25 -30% 30 -40% Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Efektywność energetyczna budynków podstawowe wymagania wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. poz. 1422). • • ogólne wymagania dotyczące energochłonności budynku jako całości (wskaźnik EP) szczegółowe wymagania dotyczące np. : • izolacyjności cieplnej przegród (współczynnik U), • izolacyjności cieplnej przewodów instalacji technicznego wyposażenia budynku, • szczelności na przenikanie powietrza, Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Wymagane wartości wskaźnika EPH+W Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EPH+W Rodzaj budynku na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej [k. Wh/(m 2 rok)] Od 1 stycznia 2014 r. Od 1 stycznia 2017 r Od 1 stycznia 2021*) a) jednorodzinny 120 95 70 b) wielorodzinny 105 85 65 a) opieki zdrowotnej 390 290 190 b) pozostałe 60 60 45 mieszkalny użyteczności publicznej *) od 1 stycznia 2019 r. w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będące ich własnością Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Budownictwo energooszczędne (wstęp) Wymagania względem izolacyjności cieplnej przegród budowlanych – współczynnik U Współczynnik przenikania ciepła U (max) (W/(m 2 K) Rodzaj przegrody od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r od 1 stycznia 2021*) Ściana zewnętrzna a) przy ti≥ 16ºC 0, 25 0, 23 0, 20 b) przy 8º C≤ ti ≤ 16ºC 0, 45 c) przy < 8 ºC 0, 90 *) od 1 stycznia 2019 r. w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będące ich własnością Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Ocena energetyczna budynków Certyfikacja energetyczna budynków podstawy prawne • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz. U. Nr 201, poz. 1240) • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. z późniejszymi zmianami w 2003, 2004, 2208, 2009, 2010, 2012, 2013 i ostatnie z 17 lipca 2015 r. ( Dz. U. poz 1422) • Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz. U. poz 1200) Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Ocena energetyczna budynków Ocena energetyczna budynku WYMAGANE PRAWNIE – przed rozpoczęciem użytkowania ocena teoretyczna na podstawie dokumentacji technicznej (metody obliczeniowe) • Etap projektu budowlanego wymagana charakterystyka energetyczna budynku, • Etap oddania budynku do użytkowania wymagane świadectwo charakterystyki energetycznej budynku. MOŻLIWE – przed/po rozpoczęciu użytkowania ocena praktyczna na podstawie stanu istniejącego (metody pomiarowe) • badanie termowizyjne, • badania skuteczności wentylacji, • próba szczelności. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania termowizyjne i test szczelności budynku umożliwiają identyfikację słabych pod względem termicznym punktów budynku, co pozwala na odpowiednie ukierunkowanie działań termomodernizacyjnych. Badania te analizują stan istniejący i umożliwiają identyfikację słabych punktów osłony termicznej związanych m. in. z: • przyjętym standardem projektowym (możliwe do sprawdzenia metodami obliczeniowymi), • błędami montażowymi i materiałowymi (niemożliwe do sprawdzenia metodami obliczeniowymi). Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Próby szczelności „blower door” Test szczelności wykonany za pomocą drzwi nawiewnych zgodnie z Normą PN-EN 13829: 2002 „Właściwości cieplne budynków - Określanie przepuszczalności powietrznej budynków - Metoda pomiaru ciśnieniowego z użyciem wentylatora” pozwala na określenie rzeczywistej szczelności powietrznej istniejącego budynku. Odpowiednia szczelność powietrzna budynku wpływa na: • znaczne zmniejszenie jego energochłonności, • ograniczenie degradacji przegród budowlanych, • poprawę komfortu użytkowników. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Próby szczelności „blower door” Zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w/s warunków technicznych […]: • złącza między przegrodami powinny zachować całkowitą szczelność na przenikanie powietrza, • przepuszczalność powietrza dla okien powinna być zgodna z wymaganiami Normy dot. przepuszczalności powietrza okien i drzwi, • Zalecana szczelność powietrzna całych budynków powinna wynosić: • w przypadku wentylacji grawitacyjnej: n 50 < 3, 0 [1/h], • w przypadku wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji: n 50 < 1, 5 [1/h], • „Zalecane jest, aby po zakończeniu budowy budynek zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjny został poddany próbie szczelności […] ”. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Próby szczelności „blower door” Rys. 1: Zasada przeprowadzania testu szczelności [źródło: naeci. com] Rys. 2: Urządzenie Blower Door [źródło: energyconservatory. com] Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania termograficzne Badanie termograficzne wykonane za pomocą kamery termowizyjnej zgodnie z Normą PN-EN 13187: 2001 „Właściwości cieplne budynków – Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku – metoda podczerwieni”. pozwala na zlokalizowanie mostków cieplnych, czyli miejsc o zwiększonym przepływie ciepła w istniejącym budynku. Uniknięcie mostków cieplnych w budynku wpływa na: • znaczne zmniejszenie jego energochłonności, • ograniczenie degradacji przegród budowlanych, • poprawę komfortu użytkowników. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania termograficzne Przeprowadzenie badania termograficznego nie jest wymagane prawnie, jednak pozwala na: • lokalizację „słabych” punktów w osłonie termicznej, • lokalizację miejsc zagrożonych kondensacją wilgoci, • potwierdzenie celowości termomodernizacji wybranych fragmentów osłony termicznej, • dokładną lokalizację nieszczelności przegród budowlanych (szczególnie skutecznie w połączeniu z testem blower door), • potwierdzenie jakości wykonanych prac termomodernizacyjnych, • Porównanie izolacyjności przegród przed i po przeprowadzeniu termomodernizacji. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania termograficzne Rys. 3: Słaba termoizolacyjność ściany piwnicznej budynku użyteczności publicznej. Badanie potwierdzające celowość termomodernizacji ściany zewnętrznej. [źródło: zasoby własne] Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania termograficzne Rys. 4: Mostki cieplne związane z błędnym montażem stolarki okiennej w budynku użyteczności publicznej. Badanie potwierdzające celowość termomodernizacji wnęk okiennych [źródło: zasoby własne] Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania termograficzne Rys. 5: Nieszczelność stolarki okiennej w budynku użyteczności publicznej. Badanie potwierdzające celowość kontroli stanu uszczelek/regulacji stolarki okiennej. [źródło: zasoby własne] Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Badania termograficzne i próby szczelności Badania skuteczności wentylacji Badanie skuteczności wentylacji jest wymagane na etapie pozwolenia na użytkowanie budynku, znajduje również swoje uzasadnienie w audytach energetycznych ze względu na fakt że jest to jeden z głównych źródeł strat ciepła. Dzięki zastosowaniu wentylacji mechanicznej nawiewno – wywiewnej z odzyskiem ciepła można ograniczyć straty ciepła z tytułu wentylacji bez specjalnych rozwiązań o minimum 50%. Nakaz uzbrajania instalacji wentylacyjnych o wydatku powyżej 500 m 3/h, przedstawiony został w Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm. ) i obowiązuje od roku 2014. § 151. 1. 67 W instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji komfortowej o wydajności 500 m 3/h i więcej należy stosować urządzenia do odzyskiwania ciepła z powietrza wywiewanego o sprawności temperaturowej co najmniej 50 % lub recyrkulację, gdy jest to dopuszczalne. W przypadku zastosowania recyrkulacji strumień powietrza zewnętrznego nie może być mniejszy niż wynika to z wymagań higienicznych. Dla wentylacji technologicznej zastosowanie odzysku ciepła powinno wynikać z uwarunkowań technologicznych i rachunku ekonomicznego. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Termomodernizacja Polega na wprowadzeniu w budynku takich zmian, które spowodują ograniczenie strat energii w stosunku do stanu istniejącego. Osiągnąć to można poprzez: • ograniczenie strat ciepła przez przegrody (zwiększenie ich izolacyjności, usunięcie mostków cieplnych), • Poprawa efektywności instalacji technicznego wyposażenia (np. centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej i instalacji wentylacji…). Termomodernizacja wymaga poniesienia nakładów finansowych, ale dzięki optymalizacji procesu można ją wykonać w taki sposób, że związane z nią nakłady będą w perspektywie kolejnych lat spłacone z uzyskanych oszczędności. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Audyt energetyczny To opracowanie określające ilość zużywanej energii przez budynek oraz wskazujące optymalne przedsięwzięcia termomodernizacyjne z uwzględnieniem czasu zwrotu poniesionych nakładów finansowych. Etapy przeprowadzania audytu energetycznego: • inwentaryzacja, ocena stanu technicznego osłony termicznej budynku i instalacji, obliczenie charakterystyki energetycznej, • (opcjonalnie: przeprowadzenie badań termograficznych/próby szczelności) • wykaz możliwych do zrealizowania usprawnień , • ocena opłacalności wdrożenia różnych wariantów usprawnień (na podstawie prostego czasu zwrotu inwestycji), • Wskazanie optymalnych usprawnień ze względu na rachunek ekonomiczny i energooszczędność. Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Audyt energetyczny Typowe usprawnienia termomodernizacyjne: ocieplenie ścian zewnętrznych, ocieplenie stropów nad piwnicami nieogrzewanymi, ocieplenie dachów i stropodachów, wymiana stolarki okiennej, modernizacja lub wymiana instalacji wentylacyjnej modernizacja lub wymiana lokalnej sieci ciepłowniczej, modernizacja lub wymiana układu centralnego ogrzewani i systemu ciepłej wody użytkowej, w tym np. : • montaż zaworów termostatycznych i regulacja hydrauliczna układu • modernizacja izolacji termicznej przewodów, • modernizacja lub wymiana źrodła ciepła, • modernizacja instalacji oświetlenia wbudowanego, instalacja systemów produkujących energię elektryczną. • • Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Audyt energetyczny UWAGA! Zgodnie z art. 10 ustawy o efektywności energetycznej, jednostki sektora publicznego są zobowiązane do stosowania co najmniej dwóch środków poprawy efektywności energetycznej. Jednym z nich jest sporządzenie audytu energetycznego budynku o powierzchni powyżej 500 m². Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno, tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl

Nowoczesna Technika Instalacyjna Ewa Pawlak, ul. Pawła Cymsa 12, 62 -200 Gniezno , tel. (61) 425 -22 -53, tel. kom. 602 -703 -835, nti@wp. pl EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW podstawy mgr inż. Ewa Pawlak audytor energetyczny weryfikator budynków energooszczędnych wg NFOŚi. GW tel. kom. 602 -703 -835 nti@wp. pl www. nti. gniezno. pl