METAL SERAMK RESTORASYONLARDA ALT YAPI METAL ALT YAPI

METAL SERAMİK RESTORASYONLARDA ALT YAPI

METAL ALT YAPI STATİĞİ: • Çiğneme sırasında iskelet alt yapı üzerinde sıkışma, gerilme, makaslama ve eğilme kuvvetleri oluşur. • Metal alt yapı üzerindeki seramik materyali yalnızca tek yönde oluşan tork hareketini tolere edebilir. • Gövde ve dayanaklar arasında zayıf bağlantı alanlarında, metal alt yapı belirli bir kalınlıkta olmalıdır. • Metal alt yapı belirli oklüzal kuvvetlere dayanabilecek şekilde tasarlanmalıdır.

• Estetik ve fonksiyonel gereksinimlerden ödün vermemek için metal alt yapının kuvvetlendirilmesi görünür alanların dışında yapılmalıdır. • Oksidasyon ve fırınlamalar sırasında metal alt yapı oldukça yüksek termal strese maruz kalmaktadır.

• Eğer metal alt yapı dizaynı hatalı ve duvar kalınlıkları yeterli değilse, ısıl işlemler metal alt yapıda distorsiyona neden olabilir ve bunun sonucunda uyumu bozulabilir. • Seramik sinterleme ve bunun arkasından soğuma aşamasında alt yapıya baskı kuvveti iletir. • Bu stresler altında alt yapı deformasyondan uygun dizaynı ile korunur.

Isıl işlem çok ince metal alt yapılarda deformasyona neden olabilir. • Bu önemli problem fırınlama sırasında ve soğuma aşamasında metal ve seramik materyallerinin ısısal genleşme kat sayısı farklılıkları nedeni ile oluşan artık termal stres sonucunda marjinal uyumun bozulması şeklinde oluşabilir. •

• Eğer alt yapı yeterince stabilse, seramikle tamamen kaplı bir kron yapımı mümkündür. • Eğer yeterli alan yoksa stres taşıyan alanlar metal yapılmalıdır.

KÖPRÜ YAPISININ KUVVETLENDİRİLMESİ • Seramik materyali için stabil bir alt yapının oluşturulmasına imkan tanıyacak alaşım ve çalışma yöntemi seçilmelidir. • Metal alt yapının dayanıklılığı preparasyona, dayanak dişe, dayanak dişin konturuna, alaşım çeşidine ve alt yapı dizaynına bağlıdır.

Altın alaşımı kullanılan alt yapı Platin alaşımı kullanılan alt yapı

• Alaşımın özelliklerinin özellikle elastisite modüllerinin ve yield strengthlerinin bilinmesi önemlidir. • Yüksek elastik modülü ve yield strength değerli alaşımlar ile yapılan metal alt yapının deformasyonu için daha yüksek kuvvetler gerekir. • Yüksek elastik modül ve yield strength’e sahip baz metal alaşımları ile daha ince alt yapı kullanılabilir. • Baz metal alaşımları daha kolay okside olmaları ve bu nedenle yüzeyde daha koyu oksit oluşturmaları nedeni ile daha kalın opak tabakası ile maskelenebilirler.

METAL ALT YAPIDA BAĞLANTI BÖLGELERİ • Bu bölgeler hem stabil olmalı hem de estetik gereksinimleri karşılamalıdır. Metal seramik restorasyonlarında fonksiyonel gereksinimler estetik gereksinimlerin önünde yer almalıdır.

BAĞLANTI ALANLARI / MATERYAL DİNAMİKLERİ • Geometri ve kesit alanının boyutu restorasyonun dayanıklılığını etkiler. İki dayanak arasındaki köprüde oluşan defkelsiyon (dönme ) bağlantı bölgesinin kesit geometrisine bağlıdır. Köprüde görülebilecek defleksiyon dayanaklara çok yüksek stres iletimine neden olur. • *Dayanaklar arasındaki mesafe arttıkça, köprü üzerinde oluşabilecek deformasyon riski de artar.

• Özellikle gelen yükün yönüne göre alt yapı kesit boyutunun yeterince genişletilmesi gerekmektedir. Posterior bölge için bağlantın yeterli yükseklikte olması önemlidir, bunun yanı sıra anterior bölgede bağlantı bölgesinin güçlendirilmesi için lingual yönde horizontal olarak güçlendirme yani genişletilme yapılmalıdır.

*Tek kalınlıkta bağlantı = Tek stabilite * Çift kalınlıkta bağlantı = Çift stabilite * İki kat yükseklikte ve tek genişlikte bağlantı =Sekiz kat stabilite

• Konektör kesit alanının yüksekliği deformasyona karşı koyma derecesini etkiler. • Yüksekliğin iki katına çıkartılması, deformasyon derecesini 8’de biri kadar azaltır.

Bükülmeye karşı direnç bu üç örnekte de aynı derecededir. • Unutulmamalıdır ki genişlik zorunlu olunmadıkça yüksekliğe tercih edilmemelidir.

• Gerekli alana sahip olmayan köprü restorasyonlarında (interoklüzal mesafenin dar olması vb), bağlantı alanı minimum gereksinimleri karşılayacak şekilde yapılmalıdır. • Eğer biri diğerine göre iki kat uzunluğa sahip iki örneğe aynı miktarda deformasyon yükü uygulanırsa, kısa kurvatüre sahip olan uzuna göre dört kat daha dayanıklıdır. • Maksimum gerilme dayanıklılığı sadece defleksiyon miktarına değil, ilgili kurvatürede bağlıdır.

Örneğin kurvatüründe artış ya da restorasyonda kalın seramik tabakası tensile stresin artmasına neden olur.

• İnterdental bağlantı bölgelerinin kesit alanları restorasyon dayanıklılığını hem laboratuar işlemleri sırasında hem de simantasyon sonrasında klinik kullanımdaki başarısısnı kesinlikle etkilemektedir. • Bu nedenle bağlantı bölgelerinin kesit alanları ve boyutları kullanılan alaşıma uygun olarak yapılmalıdır. • Kullanılan alaşımın ısısal özelikleri konnektör dizaynını etkiler.

Tek genişlikte konektör = Tek stabilite Çift genişlikte konektör = Çift satbilite Çift yükseklikte ve tekgenişlikte konektör = Sekizkat artmış stabilite

Metal- Seramik restorasyon yapımı sırasında aşağıdaki hususlar değerlendirilmelidir: • Alveolar kretle karşıt diş arasında yeterli mesafe varsa metal alt yapının tüm yüzeyi seramikle kaplanabilir. • Eğer alan sınırlı ise eksik olan yükseklik genişlikle kompanse edilmelidir. Bununla birlikte, genişliğin artırılması restorasyonun temizlenebilirliğini engeller. Eğer restorasyonun yüksekliğinin azaltılması gerekiyorsa, gerekli dayanıklılık bazı yüzeylerin metal olarak bitirilmesi ile sağlanabilir.

• Görünmeyen bölgelerde metal bilezikler restorasyonun dayancını artırır. • Eğer ilave dayanç gerekli ise, restorasyonun lingual yüzeyi metal olarak bitirilebilir. • Eğer alan oldukça yetersizse, lingual yüze ilave olarak ikinci bir yüzde metal olarak bitirilmelidir. Üst çenede ikinci olarak oklüzal yüz tercih edilirken, al çenede oklüzal ya da bukkal yüz olabilir.

• Eğer alan sadece gerekli olan metal kalınlığına izin veriyorsa restorasyon seramikle kaplanmamamdır. • Metal alt yapı ileride problem olabilecek şekilde dizayn edilmemelidir. • Amaç yeterli seramik yüzeyi elde etmektir. • Eğer eğimli seramik tabakası kullanılmak zorunluluğu varsa bu bölgelerde daha kalın seramik tabakaları uygulanmalıdır.

KONEKTÖR ALANLARI/ YÜK YÖNÜ • Posterior bölgede oluşan yüklerin en kuvvetlisi oklüzal yüklerdir. Anterior bölgede ise, interkuspidasyon sırasında vertikal okluzal kuvvetlerin yanı sıra mandibulanın protrüziv ve lateral hareketleri sırasında sagital yönde horizontal stres oluşur.

• * Anterior ve posterior bölgede metal bağlantı bölgeleri uygun yükseklikte, orizontal lingual yönde stabil şekilde dizayn edilmelidir.

• Konektör bölgeleri mümkün olduğunca labial/bukkal ve oklüzal/servikal yönde estetik gereksinimleri engellemeden genişletilmelidir. • Konektör bölgeleri gerekli dayanıklılık ve stabiliteyi sağlayacak şekilde oluşturulmalıdır.

• Özellikle kanin bölgesinde konektör alanlarına, vertikal ve horizontal streslere ilave olarak gerilme ve dönme stresleri gelmektedir. Bu nedenle kanin dişlerin bağlantı bölgeleri daha fazla güçlendirilmelidir.

• Konektör alanları gerekli stabiliteyi sağlayacak şekilde dizayn edilmelidir. Lingual alan diş etine karşı U-şeklinde hazırlanmalıdır.

METAL-SERAMİK VE METAL ALAŞIMLARIN DAYANIKLILIĞINI ARTIRMA İÇİN GEREKLİ HUSUSLAR: • Metal-seramik restorasyonlarda restorasyonun total kalınlığı 1. 5 - 2. 0 mm olmalıdır. • Bu miktarın 1. 2 - 1. 5 mm’si seramik materyali, 0. 3 – 0. 5 mm’si metal olmalıdır. Yüksek kuvvetlerin büyük kısmı metal ile karşılanmalıdır. Yani bu bölgelerde metal kalınlığı artırılabilir.

• Metal ile seramik arasındaki bağlantının her bölgede homojen olması metal-seramik restorasyonun dayancını artırırken, aynı zamanda seramik materyalinin kırılmasını da engeller. Bu bağlantının iyi olabilmesi için metal kalınlığı her bölgede 0. 3 – 0. 5 mm olmalıdır.

• Uygulanan kuvvet restorasyonun üst kısmında baskı stresi oluştururken, alt kısmında germe stresi oluşur. Seramiğin basma dayancı, germe dayancından daha yüksektir. Eğer germe stresi germe dayancını aşarsa, kırık oluşturabilecek çatlaklar gelişir.

• Önemli olan metal ile seramik arasındaki bağlantı dayanıklılığını içeren dayanıklılık miktarlarının, metal alt yapı dayanıklılığının ve metal, seramik ısısal genleşme katsayılarının farkının bilinmesidir.

ISISAL GENLEŞME KATSAYISI (IGK) • Isısal genleşme kat sayısı materyalin belirli bir ısı altında boyutsal değişim ölçüsüdür. IGK olası metal- seramik kombinasyonu elde edebilmek için bir ölçüttür. • Kural olarak seramik materyalinin IGK metalinkinden daha düşük olmalıdır. Böylece seramik basınç stresi altında kalır.

• Seramik ile metal alaşımı 25 -500°C ya da 20600°C arasında, iki materyal bağlantısındaki stresi minimum tutmak için benzer IGK’na sahip olmalıdır. Alaşım seramiğe göre 1 x 10 -6 cm/°C olmalıdır. Bu fark soğuma sırasında metalde germe stresleri, seramikte baskı kuvvetleri oluşturur.

• Yüksek IGK’lı alaşım/ Yavaş soğumalı Düşük IGK’lı seramik fırınlama siklusu seçilmeli • Düşük IGK’lı alaşım/ Hızlı soğumalı Yüksek IGK’lı seramik fırınlama siklusu seçilmeli

ISIYA KARŞI DİRENÇ • Isıya karşı direnç ısı altında materyalin şeklinin korunması olarak açıklanabilir. Fırınlama sırasında metal ısı altında sag oluşmadan ısıya karşı direnç oluşturmalıdır. • Bu özellikle uzun köprülerde önemlidir. Bu nedenle katı hali seramiğin fırınlanma ısısından 100°C daha yüksek olan metal seçilmelidir.

Isı direnci aşağıdaki faktörlere bağlıdır: • Metalin içeriği: Genellikle düşük platin içeren altın içerikli alaşımlar düşük ısı direncine sahiptirler. • İskelet alt yapı dizaynı: Alt yapı dizaynı seramiği destekleyecek şekilde olmalıdır. Geniş metal bilezik ve saf metal pontik restorasyonun ağırlığını artırır ve bu stabil bir alt yapı gerektirir. • Alaşımın özgül ağırlığı: Özgül ağırlık arttıkça alaşımın ağırlığı da artar.

• Isı: Alaşımın katı hali için gerekli ısı mümkün olduğunca fırınlanma ve erime derecesinden uzak olmalıdır. • Isıl işlemin süresi: Isıl işlemin süresi arttıkça, distorsiyon riski de o derece artar. • Oksit fırınlaması: Bütün fırınlamalarda dayanak dişler destek pinler kullanılarak desteklenmelidir. • Fırın kalibrasyonu: Seramik fırını istenilen ısının uygulanabilmesi için kalibre edilmelidir.