KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna 01012003 PL PL Trzeci

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna 01/01/2003 PL PL Trzeci raport na temat spójności gospodarczej i społecznej luty 2004 r. Konwergencja, konkurencyjność i współpraca

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Znaczenie raportów na temat spójności Trzeci Co trzy lata Komisja dokonuje analizy stanu spójności i raport na • wpływu jej polityk (art. 159 Traktatu) temat spójności Kontekst • Pierwszy raport (1996 r. ) stanowił podstawę dla Agendy 2000 • Drugi raport (2001 r. ) zapoczątkował debatę na temat polityki spójności po rozszerzeniu UE • Trzeci raport (luty 2004 r. ) zawiera propozycję zreformowanej polityki spójności po 2007 r. 2

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Struktura Na raport składają się 4 części: 1. Analiza sytuacji i tendencji w regionach oraz czynniki wpływające na konkurencyjność 2. Oddziaływanie polityk krajowych na sytuację w zakresie spójności 3. Oddziaływanie polityk wspólnotowych 4. Wpływ polityki spójności 3 Grudzień 2004 PL

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Aspekty finansowe 4 Grudzień 2004 PL Perspektywy finansowe 2007 -2013 Promowanie dobrobytu Europy – wyzwania polityki i środki budżetowe rozszerzonej Unii w latach 2007 -2013; utrzymanie obecnego poziomu wydatków (1, 24% DNB Unii) Propozycja Komisji: zobowiązania 1, 22% i płatności 1, 14% Wyraźna zmiana perspektyw finansowych Cztery priorytety polityki Unii: • Zrównoważony rozwój – konkurencyjność, spójność (w odniesieniu do wzrostu i zatrudnienia) • Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi • Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość • UE jako światowy partner

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Przypomnienie: Trzeci Budżet UE na lata 2000 -2006 raport na Pułapy odnoszące się do zobowiązań rocznych: 108, 5 temat spójności miliardów euro dla UE-25, z czego 37 miliardów euro przeznacza się na działania strukturalne, według cen z 2004 r. Perspektywy finansowe na lata 2007 -2013 Pułapy odnoszące się do zobowiązań rocznych: 146, 4 miliardów euro dla UE-27, z czego 48 miliardów euro przeznacza się na działania strukturalne, według cen z 2004 r. (wyłączając rozwój obszarów wiejskich) 5

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna Grudzień 2004 PL PL Trzeci raport na temat spójności 6 jako % DNB

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Polityka spójności Trzeci stanowią 34% budżetu UE (336 miliardów raport na • Wydatki euro na okres 2007 -2013, według cen z 2004 r. ) temat spójności Kontekst Proporcje wydatków • Wydatki stanowią około 0, 41% PKB Unii (uwzględniając rozwój obszarów wiejskich i rybołówstwo: 0, 46%) • Podział środków finansowych po połowie między obecne a nowe Państwa Członkowskie • Ponad ¾ budżetu dla regionów i Państw Członkowskich opóźnionych w rozwoju 7

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Grudzień 2004 PL Kategorie wydatków w ramach Funduszy Strukturalnych Kontekst Na lata 2007 -2013 + wzmocnienie potencjału administracyjnego 8

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Grudzień 2004 PL Obserwacje • Znaczna konwergencja państw kohezyjnych • Pozytywne tendencje we wszystkich regionach Celu 1 Część I • Sytuacja i tendencje: niektóre wyniki PKB, wzrost zatrudnienia i produktywności powyżej średniej unijnej • Unowocześnienie struktur gospodarczych i metod zarządzania • Lepsze zarządzanie na poziomie regionalnym • Zwiększona współpraca regionalna na poziomie europejskim 9

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna Grudzień 2004 PL PL Wzrost PKB w państwach kohezyjnych Trzeci raport na temat spójności 10 Wzrost PKB na mieszkańca w Hiszpanii, Portugalii i Grecji w latach 1998 -2002 w porównaniu do średniego wzrostu PKB w UE-15

Grudzień 2004 PL KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Część I Sytuacja i tendencje Stopa bezrobocia w latach 1996 -2001 Stopa bezrobocia w UE-15, 1996 i 2002 (% siły roboczej) 1996 2002 UE-15 Państwa kohezyjne Grecja Hiszpania Irlandia Portugalia Pozostałe Państwa Członkowskie Źródło: Eurostat, LFS 11 10, 7 7, 8 17, 0 9, 6 9, 7 10, 0 22, 3 11, 4 11, 9 4, 3 7, 4 5, 1 9, 5 7, 5

Grudzień 2004 PL KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Wpływ i wartość dodana polityk strukturalnych Europejska polityka spójności czy tylko transfer budżetowy? Proporcja transferów UE na rzecz głównych państw beneficjentów wydatkowanych na towary importowane z innych Państw Członkowskich 42, 6 % Grecja 35, 2 % Portugalia 26, 7 % Irlandia 18, 9 % Nowe niemieckie kraje związkowe 17, 4 % Mezzogiorno 14, 7 % Hiszpania 0 12 10 20 30 40 50

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Wpływ rozszerzenia Trzeci raport na • Liczba ludności UE wzrasta z 380 do 454 milionów temat (UE-25) lub 485 milionów (UE-27) spójności Część I • Nowe Państwa Członkowskie przyczyniają się do większej dynamiki wzrostu (4% rocznie w porównaniu do 2, 5% w UE-15) • Następuje spadek PKB na mieszkańca: - 12, 5% w UE-25; -18% w UE-27 (w euro) 13

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Wpływ rozszerzenia Trzeci ludności objętej Celem „Konwergencja” raport na • Liczba wzrasta z 84 milionów do 123 milionów temat spójności Część I • Luka rozwojowa między regionami zwiększa się dwukrotnie: średnia wielkość PKB w regionach Celu 1 wynosi 69%; w nowych Państwach Członkowskich 46% • Stopa zatrudnienia w UE-15 wzrosła z 60% do 64% (1996 – 2002); w 10 nowych Państwach Członkowskich wynosiła 56% (59% w 1999 r. ) 14

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna Grudzień 2004 PL PL PKB na mieszkańca (PSN) 2002 Trzeci raport na temat spójności Indeks, UE-25 = 100 Część I Sytuacja i tendencje 15 Źródło: Eurostat, obliczenia krajowe

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Część I Sytuacja i tendencje < 50 50 - 75 75 - 90 90 - 100 - 125 >= 125 Brak danych Indeks UE-25 = 100 Źródło: Eurostat 16 Regionalny PKB w 2001 r. PKB na mieszkańca (PSN), 2001 Grudzień 2004 PL

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Stopa zatrudnienia w 2002 r. % ludności w wieku 15 -64 < 56. 0 – 60. 2 < 60. 2 – 64. 4 – 68. 6 >= 68. 6 Brak danych UE-27 = 62. 4 Odchylenie standardowe= 8. 4 17 Źródło: Eurostat i NSI Grudzień 2004 PL

Grudzień 2004 PL KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Poziom wykształcenia w 2002 r. % ogólnej liczby ludności w wieku 25 -64 Trzeci Niski raport na temat spójności < 19. 2 – 28. 0 – 36. 8 – 45. 6 >= 45. 6 Brak 18 danych Średni UE-27 = 32. 4 Odchylenie standardowe = 17. 7 < 35. 05 – 43. 35 – 51. 65 – 59. 95 >= 59. 95 Brak danych Wysoki UE-27 = 47. 5 Odchylenie standardowe = 16. 59 < 13. 65 – 17. 95 – 22. 25 – 26. 55 >= 26. 55 Brak danych UE-27 = 20. 01 Odchylenie standardowe = 8. 57 Źródło: Eurostat (LFS)

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Zatrudnienie w sektorze hi-tech w 2002 r. Regionalne czynniki determinujące konkurencyjność < 7. 45 – 9. 55 < 9. 55 – 11. 65 – 13. 75 >= 13. 75 Brak danych Średnia = 10, 6 Odchylenie standardowe = 4, 30 19 Źródło: Eurostat Grudzień 2004 PL

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Wkład polityk krajowych Trzeci raport na • Budżety krajowe przeznaczają średnio 47% PKB temat spójności • Budżet spójności wynosi 0, 43% PKB Część II Różne podejścia do promowania wzrostu gospodarczego 20 • Budżety krajowe dają pierwszeństwo usługom podstawowym i działaniom wspierającym uzyskanie dochodu • Fundusze Strukturalne mają służyć poprawie wskaźników regionalnej konwergencji oraz wspieraniu inwestycji materialnych i w kapitał ludzki – około 80% całości środków

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Oddziaływanie innych polityk Wspólnoty Trzeci raport na • Ukierunkowanie na specyficzne cele określone w Traktacie temat spójności Część III • Nie zawsze mają spójność za cel • Jednak nastąpiła poprawa sytuacji Potrzeba promowania spójności polityk 21 • Potrzeba wzmocnienia spójności między tymi politykami a celem spójności, szczególnie w wypadku nowych Państw Członkowskich

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Część IV Pozyskiwanie środków na promowanie wzrostu Wpływ polityki spójności • Wzrost inwestycji prywatnych i publicznych w regionach korzystających z pomocy (wzrost) • Wzrost PKB (konwergencja) • Tworzenie nowych miejsc pracy i maksymalizacja potencjału zasobów ludzkich • Wzrost kapitału materialnego i ludzkiego • Lepsze zarządzanie na poziomie regionalnym i lokalnym • Stabilność finansowa w ciągu 7 lat 22 Grudzień 2004 PL

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Grudzień 2004 PL Nowe partnerstwo dla spójności Trzeci raport na temat spójności • W odniesieniu do priorytetów Unii Reforma polityki • W odniesieniu do rozszerzenia i zwiększonej odpowiedzialności w ramach polityki spójności Wnioski • Obejmuje wszystkie państwa, regiony i miasta – większa subsydiarność 23

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Reforma polityki Grudzień 2004 PL Priorytety reformy (1) Pierwszy Cel "Konwergencja i konkurencyjność" • Regiony o PKB na mieszkańca poniżej 75% średniego PKB dla UE-25 • Regiony efektu statystycznego: o PKB na mieszkańca poniżej 75% PKB dla UE-15, lecz powyżej 75% PKB dla UE-25 • Państwa o DNB poniżej 90% średniego DNB na mieszkańca dla UE-25 (Fundusz Spójności) • Specjalny program dla regionów ultraperyferyjnych (RUP) • Budżet: około 78% ogólnej kwoty Wnioski 24

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Reforma polityki Wnioski Priorytety reformy (2) Drugi Cel "Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie" Polityka spójności służy wszystkim pozostałym regionom w Unii – bez podziału na strefy wspólnotowe Składa się z dwóch komponentów: • pierwszy komponent: regionalna konkurencyjność - • innowacyjność i społeczeństwo oparte na wiedzy; dostępność i usługi leżące w ogólnym interesie; ochrona środowiska i zapobieganie powstawaniu ryzyka z przekazaniem odpowiedzialności za politykę miejską regionom (URBAN+) i likwidacją inicjatyw wspólnotowych; (strategie lizbońska i göteborska); drugi komponent: zatrudnienie – w oparciu o Europejską Strategię Zatrudnienia - 25 Grudzień 2004 PL zdolność przystosowawcza siły roboczej; tworzenie miejsc pracy; dostęp do rynku pracy osób społecznie niedostosowanych. Budżet: w przybliżeniu 18% ogólnego budżetu FS = obecne Cele 2 i 3

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Reforma polityki Wnioski Priorytety reformy (3) Trzeci Cel "Europejska współpraca terytorialna" Sukces inicjatywy INTERREG, wspólnotowa wartość dodana daje możliwość harmonijnej i zrównoważonej integracji całej Unii • Regiony przygraniczne, łącznie z regionami nadmorskimi • Współpraca transgraniczna (Państwa Członkowskie proponują zmiany w odniesieniu do obecnych 13 obszarów objętych inicjatywą INTERREG IIIB) • Współpraca międzyregionalna (również w ramach głównego nurtu) • Zewnętrzna współpraca transgraniczna – powiązana z nowym Instrumentem Europejskiego Sąsiedztwa i Partnerstwa, łącznie z wieloletnim programowaniem i tylko jednym instrumentem finansowym Budżet: około 4 % ogólnego budżetu 26 Grudzień 2004 PL

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna PL Trzeci raport na temat spójności Reforma polityki System wprowadzania w życie: ewolucja nie rewolucja • Potwierdzenie zasad, które złożyły się na sukces polityki Wieloletnie programowanie, partnerstwo, ewaluacja, współfinansowanie, wspólna odpowiedzialność, zachowanie zasady n+2 oraz systemu wypłat zaliczek; • Uproszczenie: Ograniczenie liczby instrumentów finansowych: 3 zamiast 6 i wyłącznie jednofunduszowe programy; Bardziej przejrzysty podział odpowiedzialności za politykę zrównoważonego rozwoju; Zmniejszenie liczby etapów programowania (dokument dotyczący polityki opracowany przez Państwa Członkowskie, programy operacyjne); Uproszczenie zarządzania finansowego (osie priorytetowe); Kontrole: wprowadzenie proporcjonalności, umowy; • Bardziej strategiczne podejście: Dyskusja polityczna w Radzie, opinia PE, mandat Komisji, roczny raport na wiosennym szczycie Rady. Wnioski 27 Grudzień 2004 PL

KOMISJA EUROPEJSKA Polityka regionalna Grudzień 2004 PL PL Proponowany terminarz Trzeci 11 Maja 2004 r. : Europejskie Forum Spójności, raport na 10 i Bruksela temat spójności Lipiec 2004 r. : Komisja zatwierdza pakiet ustawodawczy Następne etapy Koniec 2005 r. : Decyzja Rady i Parlamentu Europejskiego 2006 r. : Opracowanie programów na okres 2007 -2013 1 stycznia 2007 r. : Rozpoczęcie realizacji 28