Polityka regionalna UE oglny zarys DG ds Polityki

Polityka regionalna UE: ogólny zarys DG ds. Polityki Regionalnej Komisja Europejska 1

Plan dzisiejszej prezentacji • Czym jest polityka regionalna UE? • Po co nam polityka regionalna? • Ile to kosztuje? • Na co wydajemy pieniądze? • Czy warto? 2

Czym jest polityka regionalna UE? • Polityka regionalna jest mechanizmem udzielania pomocy regionalnej • Jest to największy składnik budżetu UE, który pomaga: Ønadrobić zaległości uboższym regionom Ødokonać restrukturyzacji w obszarach przechodzących przemiany gospodarcze Øwdrażać większość innych polityk Wspólnoty 3

Budżet UE na lata 2007– 2013 ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA WG DZIAŁÓW w mld euro, według cen z 2004 r. 1 a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (badania, innowacje, konkurencyjność) w% 72, 1 8, 4% 307, 6 35, 7% 371, 2 43, 1% 293, 1 34, 0% 3. Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (polityka wewnętrzna; zdrowie publiczne, azyl, imigracja) 10, 3 1, 2% 4. UE jako partner na arenie międzynarodowej (pomoc humanitarna i rozwojowa) 50, 0 5, 8% 5. Wydatki administracyjne ogółem 50, 3 5, 8% 0, 8 0, 1% 1 b. Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (polityka regionalna) 2. Zarządzanie zasobami naturalnymi i ich ochrona (Wspólna Polityka Rolna, rozwój obszarów wiejskich, środowisko) w tym wydatki związane z rynkiem (WPR) 6. Wyrównanie związane z Bułgarią i Rumunią (po przewidywanym przystąpieniu w 2007 r. ) Zobowiązania ogółem 862, 4 W % DNB UE-27 1, 045% 100 4

Jaki jest jej cel? • UE jest jedną z najzamożniejszych stref gospodarczych świata • Pomiędzy 271 regionami UE występują jednak olbrzymie dysproporcje, hamując dynamikę Unii • Dlatego też sformułowano cel polityczny zmniejszenia różnic w rozwoju 5

W jaki sposób osiąga swój cel? Interwencje w dziedzinie polityki regionalnej, mające na celu zmniejszenie dysproporcji i osiągnięcie konwergencji gospodarczej, są podejmowane za pośrednictwem 3 funduszy: • EFRR: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego • EFS: Europejskiego Funduszu Społecznego oraz… • Funduszu Spójności (obejmującego państwa o DNB <90% średniej – nowe państwa członkowskie oraz Grecję i Portugalię. Hiszpanię Fundusz obejmuje przejściowo) …finansujących co roku tysiące projektów w całej Europie 6

Po co nam to? Ø Zapisy Traktatu „działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej [przez] zmniejszanie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów” Ø Nie można się godzić z obecnymi dysproporcjami pogrzebałoby to dwa projekty polityczne, które stanowią podstawę wzrostu Europy: jednolity rynek oraz unię gospodarczą i walutową (UGW) 7

Różnice w rozwoju w obrębie UE-27 PKB na mieszkańca jako % średniej dla Wspólnoty <50 50– 75 75– 90 90– 100– 125 ³ 125 8

PKB na mieszkańca wg SSN w państwach członkowskich UE-27 w 2006 r. Źródło: Wskaźniki strukturalne Eurostatu UE-27 = 100 9

Dysproporcje w Unii Europejskiej PKB na mieszkańca (w % średniej UE-27) Ludność Maks. Min. Stosunek Luksemburg 251% Bułgaria 33% 7, 6* Niemcy 82, 5 mln Malta 404 tys. 204 * W Stanach Zjednoczonych stosunek ten wynosi tylko 2, 5; Japonii wynosi on 2 10

Ile to kosztuje? Jedną trzecią budżetu UE w latach 2007– 2013 347 mld euro w ciągu 7 lat 11

Co dostają w zamian obywatele UE? Trzy fundusze skupiają się na następujących dziedzinach: • EFRR (201 mld euro): rozwoju regionalnym, zaradzeniu zapaści gospodarczej na obszarach przemysłowych lub wiejskich, konkurencyjności i współpracy • EFS (76 mld euro): zatrudnieniu, włączeniu społecznym i zapobieganiu dyskryminacji • Fundusz Spójności (70 mld euro): środowisku i transporcie nadrzędnym celem jest „stymulacja wzrostu i zatrudnienia” 12

Na co wydajemy pieniądze? Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Fundusz Spójności (271 mld euro) Europejski Fundusz Społeczny (76 mld euro) Zatrudnienie Środowisko Transport Kapitał ludzki Badania/innowacje Społeczeństwo informacyjne Turystyka Infrastruktura społeczna Kultura Energetyka Potencjał instytucjonalny Zdolności dostosowawcze pracowników i firm Włączenie społeczne Budowanie zdolności Pomoc techniczna 13

Czy jest to zgodne z innymi priorytetami UE? • Stymulowanie wzrostu i zatrudnienia jest centralnym elementem ogólniejszej strategii lizbońskiej UE • Strategia lizbońska jest planem mającym zapewnić konkurencyjność i trwały wzrost gospodarczy UE • Priorytety: Ø nacisk na innowacje przesuwające firmy w górę łańcucha wartości Ø zwiększenie wskaźnika zatrudnienia ludności Europy 14

Stymulowanie wzrostu i tworzenia miejsc pracy: czy polityka regionalna przyczynia się do tego w praktyce? • Koncentracja wysiłków na konkurencyjności (działania w XXI wieku) Ø Państwa członkowskie muszą przydzielić zasoby na takie inwestycje strategiczne (na priorytety lizbońskie przeznaczono obecnie 230 mld euro) • Kierowanie zasobów do najuboższych Ø Regiony, w których PKB na mieszkańca jest poniżej 75% średniej UE: ponad ¼ ludności Ø Państwa członkowskie, w których PKB na mieszkańca jest poniżej 90% średniej: 13 państw, 25% ludności 15

Co kierujemy do kogo? • Konwergencja: 81, 9% (najsłabiej rozwinięte regiony) • Konkurencyjność: 15, 7% • Współpraca terytorialna: 2, 4% • Budżet ogółem: 347 mld euro, umożliwiający odblokowanie do 700 mld euro Metoda oparta na sprawdzonych rozwiązaniach: programowaniu, partnerstwie i zdecentralizowanym zarządzaniu 16

Regiony geograficzne kwalifikujące się do wsparcia z funduszy strukturalnych w latach 2007– 2013 Cel „Konwergencja” (regiony <75% w UE-25) Cel „Konwergencja” regiony kwalifikujące się zgodnie ze statystyką Cel „Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie” Regiony objęte mechanizmem phasing-in, „naturalnie” powyżej 75% Cel „Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie” Indeks UE-25 = 100 Źródło: Eurostat 17

Kto może się ubiegać o fundusze? • Bardzo szeroki zakres potencjalnych odbiorców: Ø Firmy, w tym MŚP Ø Instytucje publiczne Ø Stowarzyszenia Ø Grupy wolontariuszy • Pod uwagę brane są wszystkie projekty, które spełniają kryteria wyboru instytucji zarządzającej danym programem • Obowiązkowa publikacja list beneficjentów 18

Czy warto? • Dane wskazują na pozytywny wkład we wzrost, konwergencję krajową oraz redukcję dysproporcji między regionami • Oceny ex post dowodzą korzystnego wpływu na zatrudnienie • Oczywiste korzyści, jeżeli chodzi o zarządzanie regionalne Ø Od 2000 r. dzięki inwestycjom stworzono około 600 tys. miejsc pracy netto, z czego 160 tys. w nowych państwach członkowskich. Na każde zainwestowane 1 euro przypadało średnio 0, 90 euro dodatkowego finansowania ze źródeł publicznych i prywatnych. W regionach bardziej rozwiniętych nakłady idące za pierwotnie zainwestowaną kwotą mogą nawet trzykrotnie przekraczać jej wysokość. Ø 19

Wybrane wyniki… • • • Wzrost PKB na mieszkańca w Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Portugalii (w Grecji PKB wzrósł z 74% średniej UE w 1995 r. do 88% w 2005 r. ) Wkład w zmniejszenie dysproporcji dochodów między najbogatszymi a najuboższymi o mniej więcej jedną szóstą (w latach 2000– 2005) dzięki utrzymującemu się szybkiemu rozwojowi Szacuje się, że do 2015 r. polityka regionalna stworzy w Polsce dodatkowe 440 tys. miejsc pracy, jak też przyczyni się do zwiększenia PKB o 6%, a inwestycji o 21% Ponad 44 tys. km dróg zbudowanych lub wyremontowanych w latach 2000– 2006. W przypadku linii kolejowych było to niemal 12 tys. km Wsparcie dla ponad 250 tys. małych firm w Zjednoczonym Królestwie Ponad 25 tys. projektów dotyczących wspólnych badań i rozwoju technologicznego wspieranych w latach 2000– 2006 20

Jaka jest wartość dodana? • • • Dodatkowe zasoby dają efekt dźwigni Planowanie wieloletnie, partnerstwo, monitorowanie i ocena Wsparcie dla innych celów UE, takich jak rynek wewnętrzny i zrównoważony rozwój Wyodrębnienie zasobów publicznych Współpraca międzyregionalna i dzielenie się najlepszymi praktykami Z drugiej strony • Skomplikowane struktury zarządzania i kontroli • Realia w terenie bywają bardzo różne • W niektórych państwach członkowskich brak pewności co do równomierności efektów i ich związku z polityką • Niewystarczające dane pogarszają skuteczność monitorowania i oceny Źródło: Raport o spójności, Bachtler i Gorzelak 21

Sukcesy? Komunikacja tramwajowa w Atenach 22

Regionalny inkubator biznesowy w Irlandii 23

Efekt Guggenheima w Bilbao 24

Centrum innowacji w Czechach 25

Autostrada w pobliżu San Sebastian 26

Ośrodek energii ze źródeł odnawialnych w Burgenlandzie 27

Pięć rzeczy, które warto zapamiętać 1. Dzięki polityce regionalnej udało się zredukować różnice między regionami Europy – to jej wielki wkład w dobrobyt i stabilność demokracji. 2. Polityka usprawniła zarządzanie i sprawowanie rządów w regionach, decentralizując mechanizm zarządzania oraz przenosząc odpowiedzialność na niższy szczebel: Komisja nie wybiera projektów! 3. Obok badań jest to największy dział budżetu UE. 4. Polityka polega na inwestycjach w infrastrukturę, szkolenia, innowacje i badania. Nie na zapomogach. 5. Za sukces uważają ją wszystkie kraje kandydujące oraz wiele innych (Chiny, RPA, Rosja, Brazylia…). 28

Źródło dodatkowych informacji http: //ec. europa. eu/regional_policy DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ! Czy są pytania? 29