KLASTERI I ORGANSKA POLJOPRIVREDA MSc Mirela Toma Simin

KLASTERI I ORGANSKA POLJOPRIVREDA MSc Mirela Tomaš Simin

UVOD Ruralni razvoj i lokalni ekonomski razvoj ruralnih područja u Republici Srbiji suštinski su vezani za razvoj poljoprivrede. Problemi poljoprivrede, a samim tim i organske proizvodnje hrane u Srbiji i AP Vojvodini su mnogobrojni a za njihovo prevazilaženje je neophodno preduzeti niz organizacionih, ekonomskih i institucionalnih mera kako bi se ostvarili strateški ciljevi. Srbija ima veliki potencijal, ali je s jedne strane podrška ruralnim područjima mala, a s druge strane koncept agrarnog razvoja nedovoljno razvijen.

Situacija nije bolja ni kada je reč o organskoj proizvodnji hrane. U poslednje vreme nije bilo mnogo investicija na organskim farmama, u opremu, zasadi su stari, prodavnice su teško dostupne, a zakup zemljišta ili kupovinu materijala i opreme na kredit praktikuje samo jako mali deo organskih proizvođača hrane. Izlaz iz takve situacije se može naći i mnogi problemi rešiti stvaranjem novih organizacionih formi i sistema udruživanja, kao što je udruživanje u klastere.

Organska poljoprivreda se može definisati kao pristup u poljoprivredi gde je cilj: stvaranje integrisane, humane, ekonomski i prirodno održive poljoprivrede, koja maksimizira iskorišćavanje obnovljivih izvora koji potiču sa farme i menadžment ekoloških i bioloških procesa i interakcija kako bi se obezbedili prihvatljivi nivoi prinosa i nutritijenata, zaštita od bolesti i štetočina i prihvatljiv povraćaj uloženog rada i ostalih resursa. Tako definisano, održivost čini srž organske poljoprivrede.

KLASTERI I ORGANSKA POLJOPRIVREDA Klasteri kroz horizontalno i vertikalno povezivanje preduzeća i jačanjem veza i odnosa između tih preduzeća jačaju konkurentsku prednost preduzeća i institucija koje su uključene u klastere. Udružuju se osim proizvodnih i trgovinskih preduzeća i razne naučno-istraživačke institucije, osiguravajuća društva, finansijske organizacije, različite agencije i vladine institucije i nevladine organizacije.

KLJUČNE KARAKTERISTIKE KLASTERA

FUNKCIJE KLASTERA

ORGANSKA POLJOPRIVREDA-SRBIJA Organska proizvodnja se u 2012. godini odvijala na površini od 829. 000 ha (uključujući i površine u periodu konverzije, kao i površine korišćene za sakupljanje divljeg jagodastog voća, pečuraka i lekovitog bilja). Od toga, obradivo poljoprivredno zemljište korišćeno za organsku proizvodnju zauzima površinu od preko 11. 000 ha što čini 0, 5 % ukupnih obradivih površina. Površine pod organskom proizvodnjom u Srbiji tokom 2012. povećane za blizu 30 % u odnosu na prethodnu godinu. Izvor: GIZ i Serbia Organica

Voćarska proizvodnja je procentualno najzastupljenija (46, 36%), sledi ratarska (41, 31%), livade i pašnjaci (7, 57%), dok se povrće uzgaja na 4, 77% ukupne organske površine. Od ukupnih površina pod organskom proizvodnjom, višegodišnje vrste se uzgajaju na oko 46, 7%, a jednogodišnje 46%. Ostatak (7, 3%) čine livade i pašnjaci. U okviru kategorije višegodišnjih vrsta, dominiraju šljive koje se uzgajaju na površini od 1. 188 ha, jabuke na 1. 177 ha, višnje na 409, 9 ha i maline na površini od oko 550 ha. Glavne uzgajane jednogodišnje vrste su pšenica na površini od 284, 6 ha, kukuruz na 280, 4 ha, dok se soja uzgaja na površini od 104, 5 ha. Povrće zauzima površinu od 296, 5 ha.

Organsko stočarstvo u našoj zemlji je na samom početku, s obzirom na probleme koji prate ovu proizvodnjunedostatak sertifikovanih hraniva, specifični uslovi gajenja i niska rentabilnost ove proizvodnje. Međutim, najnoviji podaci govore da je organsko stočarstvo posle više godina stagniranja počelo intenzivnije da se razvija, što se naručito primećuje po trendu povećanja broja sitnih životinja koje su u periodu konverzije. Takođe je primetno i povećanje broja grla krupne stoke, ali i živine.

ZAKLJUČAK Klasteri bi u Srbiji mogli rešiti mnoge aktuelne probleme u poljoprivrednoj proizvodnji, koji se prenose iz godine u godinu, iz decenije u deceniju. Preduslov stvaranju uspešnog klastera za proizvodnju i plasman organskih proizvoda je uklanjanje ili ublažavanje osnovnih barijera za njihov razvoj - promena načina razmišljanja proizvođača, prerađivača i izvoznika i adekvatna pomoć države.