GOTOWO DO UCZENIA SI MATEMATYKI Jakie umiejtnoci matematyczne

GOTOWOŚĆ DO UCZENIA SIĘ MATEMATYKI Jakie umiejętności matematyczne powinno posiadać dziecko rozpoczynające naukę matematyki w szkole? opracowanie Kornelia Szmigiel

U. Oszwa wskazuje, że większość dzieci opanowuje zasady liczenia przed 5 rokiem życia. Podstawę dziecięcej techniki liczenia i wiedzy o przeliczaniu stanowią – zdaniem U. Oszwy – trzy zasady. Są to: 1. Zasada jeden do jednego – wypowiadamy jedno słowo (liczebnik) podczas liczenia kolejnych przedmiotów. Żadnego z liczonych przedmiotów nie liczymy podwójnie, ale też żadnego przedmiotu nie pomijamy podczas liczenia. 2. Zasada stałego porządku liczebników czyli wypowiadamy kolejno liczebniki, bez żadnych zmian czyli licząc mówimy: 1, 2, 3, 4, 5, 6, itd. I nie zmieniamy tej kolejności. 3. Zasada kardynalności mówiąca, że ostatni z wypowiadanych liczebników ma specjalne znaczenie i oznacza ilość elementów w liczonym zbiorze.

DZIECIĘCA MATEMATYKA to pojęcie wprowadzone przez E. Gruszczyk. Kolczyńską, obejmuje ono dzieci sześcio- i siedmio letnie rozpoczynające naukę w szkole. Określenie „dobre przygotowanie dziecka do szkoły" zapewnia, że dziecko dysponuje pewnym „zapasem" wiadomości i umiejętności i będzie mogło sprostać wymaganiom w pierwszych tygodniach nauki.

CZY MOŻNA ZAPEWNIĆ DZIECKU SUKCESY W NAUCE MATEMATYKI? „Szkolne nauczanie matematyki wymaga od dzieci rozumowania na odpowiednim poziomie i stosowania logiki, którą nazywa się operacyjną. Ważne jest także, aby dzieci były odporne emocjonalnie i potrafiły zdobyć się na wysiłek intelektualny w sytuacjach trudnych i pełnych napięć. To, czy będą odnosić sukcesy, w dużej mierze zależy od poziomu opanowania umiejętności liczenia, wyznaczania wyniku dodawania i odejmowania w pamięci. Wszystko to - rozumowanie, odporność emocjonalną i umiejętności - można z powodzeniem kształtować, zanim dzieci rozpoczną naukę w szkole. Jest to bodaj jedyny sposób uchronienia ich przed niepowodzeniami i wprowadzenia na ścieżkę szkolnych sukcesów. ”

DOJRZAŁOŚĆ DO UCZENIA SIĘ MATEMATYKI OBEJMUJE: 1. Dziecięce liczenie. 2. Rozumowanie operacyjne na poziomie konkretnym. 3. Zdolność do oderwania się od konkretów i posługiwania się symbolami. 4. Dojrzałość emocjonalną. 5. Zdolność do syntetyzowania i zintegrowania funkcji percepcyjno-motorycznych.

DZIECIĘCE LICZENIE Dziecko sprawnie liczy i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego Dziecko umie wyznaczać wynik dodawania i odejmowania w zakresie 10 „w pamięci” lub na palcach

DZIECIĘCE LICZENIE – SPRAWNE LICZENIE Dziecko liczy obiekty i wie, że licząc należy: - wskazywać lub dotykać je i oznaczać liczebnikami, - dbać o to, aby nie pominąć żadnego obiektu, ani też nie liczyć ich podwójnie, - wymieniać kolejne liczebniki i wie, że liczebność zbioru nie zależy od kolejności liczenia elementów, można więc liczyć od początku do końca i odwrotnie, trzeba tylko policzyć je wszystkie, - przypisywać ostatniemu z wymienionych liczebników podwójne znaczenie, gdyż określa on ostatni liczony obiekt oraz informuje, ile jest wszystkich policzonych obiektów.

DZIECIĘCE LICZENIE – DODAWANIE I ODEJMOWANIE W ZAKRESIE 10 Dziecko rozumie, że: - po dodaniu jest dużo, a po zabraniu mało, - trzeba liczyć obiekty po zmianach typu dodać i odjąć, - ostatni wymieniony liczebnik określa wynik zmian typu dodać lub odjąć, Dziecko potrafi: - ustalić wynik dodawania i odejmowania licząc na palcach, - ustalić łatwe przypadki dodawania i odejmowania rachując w pamięci, w trudniejszych pomaga sobie licząc na palcach.

ROZUMOWANIE OPERACYJNE NA POZIOMIE KONKRETNYM Zdolność do uznawania stałości ilości nieciągłych (zdolność do wnioskowania o równoliczności elementów mimo obserwowanych zmian w układzie elementów w porównywalnym zbiorze) –np. porównywanie liczby dwóch zbiorów kółek przy dokonywaniu zmian w ułożeniu elementów zbioru, - wyznaczania konsekwentnych serii (zdolność do ujmowania każdego z porządkowanych elementów) np. patyczków od najmniejszego do największego jako mniejszego od nieuporządkowanych i jednocześnie jako największego w zbiorze już uporządkowanym).

ZDOLNOŚĆ DO ODERWANIA SIĘ OD KONKRETÓW I POSŁUGIWANIA SIĘ SYMBOLAMI W ZAKRESIE pojęć liczbowych (aspekt językowo-symboliczny), działań arytmetycznych (formuła arytmetyczna i jej przekształcenie), schematu graficznego (grafy strzałkowe, drzewka, tabele i inne uproszczone rysunki).

DOJRZAŁOŚĆ EMOCJONALNA pozytywne nastawienie do samodzielnego rozwiązywania zadań odporność emocjonalna na sytuacje trudne intelektualnie (zdolność do kierowania swym zachowaniem w sposób racjonalny mimo przeżywanych napięć).

ZDOLNOŚĆ DO SYNTETYZOWANIA I ZINTEGROWANIA FUNKCJI PERCEPCYJNO-MOTORYCZNYCH Obejmuje sprawne odwzorowywanie złożonych kształtów, Konstruowanie i rysowanie Obejmuje dobrą pamięć wzrokową i słuchową spostrzegawczość, koordynację i orientację kierunkową Obejmuje dobrą sprawność funkcji słuchowojęzykowych

BIBLIOGRAFIA: U. Oszwa (red. naukowa) (2011) – Wczesna diagnoza dziecięcych trudności w liczeniu. Wybrane zagadnienia. Kraków. Oficyna Wydawnicza Impuls, Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska Dziecięca matematyka. Edukacja matematyczna dzieci w domu, w przedszkolu i szkole. Warszawa. WSi. P, www. edumach. pl