Economie een inleiding Hoofdstuk 9 Winst output en

Economie, een inleiding Hoofdstuk 9 Winst, output en volmaakte mededinging © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN

Inhoud 1. De output en prijs van de winstmaximaliserende onderneming De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs 1. 2 Opbrengsten, kosten en winst 1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie 1. 1 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming Gemiddelde en marginale opbrengsten voor de competitieve onderneming 2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 2. 3 Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 2. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 2/49

Inhoud 3. Marktevenwicht bij volmaakte mededinging Kenmerken van de competitieve marktvorm 3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte 3. 1 termijn 4. Het aanbod van Colombiaanse exporteurs op de wereldmarkt Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 3/49

1. De output en prijs van de winstmaximaliserende onderneming De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs 1. 2 Opbrengsten, kosten en winst 1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie 1. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 4/49

1. De output en prijs van de winstmaximaliserende onderneming § Output- en prijsbeslissing staat centraal • hoeveel verkopen en tegen welke prijs? § Winst = opbrengsten – kosten • Outputbeslissing komt neer op inschatten van impact van gekozen outputniveau op opbrengsten en kosten • Vereist kennis van vraag- en kostenfunctie § Winstmaximaliserende onderneming in markt met volmaakte mededinging Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 5/49

1. 1 De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs § Hamvraag: welke output tegen welke prijs? • Ondernemingsvraag: § Onderneming kiest de optimale prijs, wat is de bijhorende output? • Inverse ondernemingsvraag: output kiezen, welke prijs? § Onderneming kiest optimale output, en verkoopt aan bijhorende prijs Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 6/49

1. 1 De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs § Helling ondernemingsvraag hangt af van grootte onderneming • Bij monopolie: § Ondernemingsvraag = marktvraag § Steil dalend: geen goede substituten • Meerdere ondernemingen § Vlakker: minder snel dalend • Zeer veel ondernemingen (volmaakte mededinging) § Horizontaal § Bij minste prijsdaling stapt consument over naar andere onderneming § Prijsnemer: kan prijs niet beïnvloeden via outputkeuze Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 7/49

1. De vraag als uitdrukking van bereidheid tot betalen De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs 1. 2 Opbrengsten, kosten en winst 1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie 1. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 8/49

1. 2 Opbrengsten, kosten en winst § Om haar winst te maximaliseren, moet onderneming goed begrip hebben van totale opbrengsten en kosten voor iedere mogelijke outputkeuze Opbrengsten § Totale opbrengsten • Hangen op dubbele wijze af van output: § Outputstijging verhoogt de totale opbrengsten rechtstreeks bij gegeven prijs § Outputstijging vermindert de opbrengsten onrechtstreeks, want verhoogde output raakt enkel verkocht door prijs te verlagen • Bv. Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 9/49

1. 2 Opbrengsten, kosten en winst § Gemiddelde opbrengsten • Totale opbrengsten gedeeld door hoeveelheid input • Gelijk aan prijs en volgen inverse ondernemingsvraag § Marginale opbrengsten • Meten wijziging in totale opbrengsten gevolge van zeer kleine wijziging in de hoeveelheid output • Bij wijziging • Bij zeer kleine wijziging Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 10/49

1. 2 Opbrengsten, kosten en winst § Marginale opbrengsten • Zijn per definitie gelijk aan afgeleide van totale opbrengsten naar output • waarbij de negatieve afgeleide is van inverse ondernemingsvraag • Zijn gelijk aan prijs waaraan extra output verkocht kan worden, minus omzetdaling op de totale output nodig om de extra output verkocht te krijgen • Bv. • Steeds lagere prijs nodig om bijkomende output te verkopen: MO zijn lager dan prijs en hebben sterker dalend verloop Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 11/49

Figuur 9. 1: ondernemingsvraag, totale, gemiddelde en marginale opbrengsten p, GO, MO 6 elastisch deel van de ondernemingsvraag MO p = GO 3 inelastisch deel van de ondernemingsvraag 0 300 600 q TO 900 TO 0 Economie, een inleiding 2017 300 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 12/49

1. 2 Opbrengsten, kosten en winst Kosten § Totale kostenfunctie § Gemiddelde kosten § Marginale kosten Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 13/49

1. De vraag als uitdrukking van bereidheid tot betalen De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs 1. 2 Opbrengsten, kosten en winst 1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie 1. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 14/49

1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie § Winst • Hangt af van outputniveau § Lage output: negatieve winst, kosten stijgen sneller dan opbrengsten § Hogere output: winst stijgt mee § Maximaal bij 200 eenheden (punt A) § Voorbij punt A: winst daalt, opbrengsten nemen onvoldoende toe Outputregel beschrijft hoeveel output een winstmaximaliserende onderneming zal produceren § Bij : verhoog q om de winst te verhogen § Bij : verlaag q om de winst te verhogen Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 15/49

1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie § De winstmaximaliserende onderneming kiest een outputniveau zodanig dat haar marginale opbrengsten gelijk zijn aan haar marginale kosten § Voorbeeld • • punt A • Snijpunt MO en MK Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 16/49

Figuur 9. 2: de winstmaximaliserende hoeveelheid belegde broodjes TO, TK, W 900 D TO TK 200 0 B A 150 200 C W q 250 MO, MK, GO 6 vraagcurve = GO MK 0 Economie, een inleiding 2017 150 200 09 – Winst, output en volmaakte mededinging 250 300 MO q André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 17/49

Tabel 9. 1: opbrengsten en kosten voor de broodjesproducent (2) totale opbrengsten (3) totale kosten q TO(q) TK(q) 150 160 675 704 170 (1) W(q) (5) marginale opbengsten MO (q) (6) marginale kosten 525 538 150 166 3 2, 8 1, 25 1, 28 731 551 180 2, 6 1, 37 180 756 565 191 2, 4 1, 52 190 200 779 800 581 600 198 200 2, 2 2 1, 73 2 210 819 622 197 1, 8 2, 33 220 836 647 189 1, 6 2, 72 230 851 676 175 1, 4 3, 17 240 864 710 154 1, 2 3, 68 250 875 750 125 1 4, 25 output Economie, een inleiding 2017 (4) winst 09 – Winst, output en volmaakte mededinging MK(q) André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 18/49

1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie § Toepassing: bagelverkoper in Washington DC • Volgen ondernemingen de regels van winstmaximalisatie? • Werkelijke marginale opbrengst lager dan prijs ($1) § Niet iedereen betaalt § Niet elke dag voldoende kopers • Verwachte marginale opbrengst = verwachte prijs x kans op verkoop laatste bagel = $0, 86 x 0, 38 = $0, 33 • Ligt dicht bij de marginale kost ($0, 37) § Bagelverkoper had winst nog klein beetje kunnen verhogen door minder te leveren • In 38% van de gevallen was de levering volledig uitverkocht § Had dus meer verkocht, maar ook meer verspilde voorraden Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 19/49

1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie § Conclusie: • Bagelverkoper maakt winstmaximaliserende outputbeslissingen • Prijsbeslissing was iets minder accuraat § Had 30% meer winst kunnen maken bij hogere prijs § Hogere marge zou daling in vraag compenseren • Scoorde goed voor zaken waarvoor hij veel informatie had (verkoopshistoriek van leveringen per klant) Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 20/49

1. 3 Twee regels voor winstmaximalisatie Sluitingsregel beschrijft of er wel moet geproduceerd worden § ‘Shut-down’-rule: de winstmaximaliserende onderneming zal sluiten, indien de hoogst mogelijke winst in geval van productie kleiner is dan de winst in geval van sluiten. § Op korte termijn zijn er vaste kosten in geval van sluiten is negatief: geen opbrengsten, wel kosten • Kan dus optimaal zijn om op KT te produceren met verlies als • Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 21/49

2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming Gemiddelde en marginale opbrengsten voor de competitieve onderneming 2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 2. 3 Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 2. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 22/49

2. 1 Gemiddelde en marginale opbrengsten voor de competitieve onderneming § Vraag van onderneming • Dalend: hoe meer de onderneming produceert, des te lager prijs • Veel substituten: vraag krijgt vlakker verloop • Volmaakte mededinging: horizontaal, perfect elastisch, prijsnemer § Totale opbrengsten § Gemiddelde opbrengsten § Marginale opbrengsten § Zowel gemiddelde als marginale opbrengsten zijn onafhankelijk van output en gelijk aan gegeven prijs Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 23/49

Figuur 9. 3: opbrengstenverloop en de outputkeuze bij volmaakte mededinging MK KT p, GO, MKMO, KT , GVK KT 4 A B GO = MO = p 2, 45 0 Economie, een inleiding 2017 30 09 – Winst, output en volmaakte mededinging 37 q André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 24/49

2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming Gemiddelde en marginale opbrengsten voor de competitieve onderneming 2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 2. 3 Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 2. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 25/49

2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Outputregel voor competitieve onderneming § Twee snijpunten: A en B § § § Enkel B is winstmaximaliserend: tot B blijven MO > MK Op 37 ste broodje wordt geen winst gemaakt Sluitingsregel voor competitieve onderneming • Linkerlid is variabele winst: houdt geen rekening met vaste kosten, die moeten sowieso betaald worden • Als variabele winst negatief wordt, kan broodjeszaak beter sluiten Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 26/49

2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Sluitingsregel • Als bij de variabele winst negatief is, en prijs kleiner dan gemiddelde variabele kosten • Omgekeerd: productie is economisch verantwoord als prijs minstens gemiddelde variabele kosten dekt § § § Variabele winst is dan positief Totale winst kan door vaste kosten negatief zijn Bedrijf kan dus beslissen om met verlies te produceren, om deel van vaste kosten te recupereren Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 27/49

2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Aan de hand van aanbodcurve afleiden en kunnen we • Voor een marktprijs onder het minimum van de GVKKT-curve is het aanbod van de competitieve onderneming gelijk aan nul • Voor prijzen gelijk of hoger dan het minimum van de GVKKT-curve volgt het aanbod het stijgende deel van de MKKT-curve Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 28/49

Figuur 9. 4: aanbodcurve op korte termijn in een markt van volmaakte mededinging MK KT p, MK KT , GVK KT 5 GVK KT 4 3 2, 3 0 Economie, een inleiding 2017 30 33 37 40 09 – Winst, output en volmaakte mededinging q André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 29/49

2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming Gemiddelde en marginale opbrengsten voor de competitieve onderneming 2. 2 Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 2. 3 Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 2. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 30/49

2. 3 Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn § Outputregel § Sluitingsregel § Identiek aan KT, op twee verschillen na • Aanbod volgt MK-curve op LT: vlakker • Op LT zijn er per definitie geen vaste kosten § is gelijk aan 0 § Onderneming zal sluiten als negatief is op LT § Economische winst op LT Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 31/49

2. 3 Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn § Langetermijnaanbodcurve • Voor een marktprijs onder het minimum van de GKLT-curve is het aanbod van de competitieve onderneming gelijk aan nul. • Voor prijzen gelijk of hoger dan het minimum van de GKLT-curve volgt het aanbod het stijgende deel van de lange termijn MKLT-curve. Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 32/49

Figuur 9. 5: langetermijnaanbodcurve in een markt van volmaakte mededinging p, MK LT , GK LT MK LT GK LT 3 0 Economie, een inleiding 2017 20 09 – Winst, output en volmaakte mededinging q André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 33/49

3. Marktevenwicht bij volmaakte mededinging Kenmerken van de competitieve marktvorm 3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn 3. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 34/49

3. 1 Kenmerken van de competitieve marktvorm Prijsnemerschap • Eerste kenmerk van perfect competitieve marktvorm • Ondernemingsvraag is horizontaal/perfect elastisch • Afwezigheid van marktmacht • Realistisch in markten waar kopers finale gebruikers zijn • Indicatoren: § Aantal en grootte ondernemingen Marktatomisme Monopolie Oligopolie § Type van producten Monopolistische mededinging § Prijsinformatie Zoekkosten Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 35/49

3. 1 Kenmerken van de competitieve marktvorm Vrije toe- en uittreding • Tweede kenmerk van perfect competitieve marktvorm • Toetredingsbelemmeringen § Technologisch Imiteerbaar Superieure technologie Schaalvoordelen § Wettelijk Vestigingswet apotheken Patenten Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 36/49

3. Marktevenwicht bij volmaakte mededinging Kenmerken van de competitieve marktvorm 3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn 3. 1 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 37/49

3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn Marktvraag als horizontale sommatie van individuele gevraagde hoeveelheden • Met en elke consument heeft dezelfde vraag • Consumenten verschillen, met 50 consumenten per type § Type 1 § Type 2 § Marktvraag Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 38/49

Figuur 9. 6: de marktvraagcurve als horizontale som van de individuele vraagcurves p p 6 5 1 0 V 2 1 Economie, een inleiding 2017 5 6 V 1 8 10 q h. V in kilogram V 1 0 50 09 – Winst, output en volmaakte mededinging 650 800 q h. V in kilogram André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 39/49

3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn Marktaanbod en het competitieve evenwicht op korte termijn • Aanbod wanneer aantal ondernemingen gegeven is • Som van aangeboden hoeveelheden individuele producenten • Competitieve evenwicht wordt op KT beschreven door 2 voorwaarden § § Uit winstmaximalisatie door de individuele onderneming volgt dat de prijs gelijk is aan de marginale kosten op de korte termijn Uit het prijsmechanisme volgt een prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 40/49

Figuur 9. 7: individueel aanbod, marktaanbod en het kortetermijnmarktevenwicht AKT (n p MK KT = 80) GVK KT E V 30 35 40 Economie, een inleiding 2017 q 0 09 – Winst, output en volmaakte mededinging 2 000 2 800 2 400 3 200 André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven q 41/49

3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn Marktaanbod op LT: identieke ondernemingen • Aanbod individuele onderneming is elastischer • Aantal ondernemingen is niet langer gegeven § Evenwichtsvoorwaarde van vrije toetreding: Toetreding zolang er positieve winsten zijn Uittreding bij verliezen • Competitieve evenwicht op LT beschreven door 3 voorwaarden § Uit winstmaximalisatie door de individuele onderneming volgt dat de prijs gelijk is aan de marginale kosten op lange termijn § Uit het prijsmechanisme volgt een prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn § Uit vrije toetreding volgt dat de prijs gelijk is aan het minimum van de gemiddelde kosten op lange termijn, zodat geen economische winst meer wordt gemaakt • Marktaanbod op LT volledig horizontaal Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 42/49

Figuur 9. 8: het marktevenwicht op de lange termijn: identieke ondernemingen MK LT , GK LT MK LT p ALT (n = 50) ALT (n = 100) ALT (n = 150) 5, 3 GK LT 3, 4 3 ALT 3 V 0 20 37 q 0 1 000 1 850 3 000 q 2 000 Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 43/49

3. 2 De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn Marktaanbod op LT: heterogene ondernemingen • Identieke ondernemingen = niet realistisch § Bv. broodjesverkoper type 1 produceert aan lagere gemiddelde en variabele kosten dan type 2 • Marktaanbodcurve op LT niet perfect horizontaal, maar stijgend • Belangrijke implicaties § Marginale toetreder (type 2) maakt geen winst § Inframarginale toetreder (type 1) maakt wel winst Efficiënte ondernemingen halen economische rente binnen omdat ze schaarse (efficiëntere) technologie gebruiken Efficiëntste ondernemingen treden eerst toe. Naarmate marktvraag stijgt, betreden minder efficiënte bedrijven de markt Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 44/49

Figuur 9. 9: het marktevenwicht op de lange termijn: heterogene ondernemingen MK LT GK LT 3, 6 3 p GK LT 3, 6 economische voor lagekostenonderneming 0 20 Economie, een inleiding 2017 q ALT E 3, 6 3 V 0 25 09 – Winst, output en volmaakte mededinging q 0 1 000 2 700 André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven q 45/49

4. Het aanbod van Colombiaanse exporteurs op de wereldmarkt § Das, Roberts & Tybout (2007) • Schommelingen peso = schommelingen exportvraag (= buitenlandse vraag naar Colombiaanse producten) • Twee beslissingen § § Exporteren of niet? (= extensieve marge) Hoeveel produceren? (= intensieve marge) • Drie industrieën: chemische basisproducten, leerproducten, textiel • Model houdt rekening met drie zaken § Bedrijven treden toe tot exportmarkt als ze op LT verwachten dat p > GK § Eens toegetreden blijven ze actief zolang p > VK § Exportproductie volgt regel dat MO = MK Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 46/49

Figuur 9. 10: outputbeslissingen van Colombiaanse exporteurs na een depreciatie van de peso MK, GK, GO MK LT GK LT p 1 GO 1 = V 1 p 0 GO 0 = V 0 0 q 0 Economie, een inleiding 2017 q 1 q 09 – Winst, output en volmaakte mededinging 0 q 1 André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven q 47/49

4. Het aanbod van Colombiaanse exporteurs op de wereldmarkt • Producenten reageren verschillend op stijgende exportvraag § Producenten die nog niet exporteerden, kunnen exporteren niet exporteren (omdat hun gemiddelde kosten te hoog blijven) § Producenten die wel al exporteerden, zullen productie sterk opdrijven als hun marginale kosten een relatief vlak verloop hebben productie in beperkte mate opdrijven als hun marginale kosten een steil verloop hebben • Bevindingen Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 48/49

Tabel 9. 2: aantal ondernemingen en totale export na een depreciatie van de peso chemische basisproducten leerproducten geweven textiel groei na 10 jaar van: aantal producenten 4% 14% 37% exportontvangsten 14% 68% 107% Economie, een inleiding 2017 09 – Winst, output en volmaakte mededinging André Decoster & Erwin Ooghe (red. ) Universitaire Pers Leuven 49/49