DEPREMLER Doal Afetler Yzlerce insann hayatn kaybetmesine neden

DEPREMLER

Doğal Afetler Yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olan büyük ve yıkıcı doğa olaylarıdır. Meteorolojik Nedenler �Hortum �Sel �Heyelan Jeolojik Nedenler �Yanardağ Patlamaları �Deprem �Tsunami

Tsunami �Endonezya’da meydana gelen tsunaminin Afrika kıtasına ulaşabildiğini hatırlayalım.

Deprem

1915 yılında Alman bilim adamı Alfred Wegener, ilk defa kıtaların kayması varsayımını ortaya attı. Bunu haritaya bakarken kıtaların birbirini tamamlayan bir yap-boz gibi olmasını görüp, araştırarak buldu. Bu teoriye göre ilk zamanlarda yeryüzünde kıtalar tek bir parça halindeydi. Buna “ Pangaea” adını verdi. Onu çevreleyen deniz ise “Panthalassa” idi. Bu karalar çeşitli kuvvetlerin etkisi ile birbirlerinden uzaklaşmaya başladılar. Katmanlar hareket ettikçe Pangaea ikiye ayrıldı. Kuzeyde “Laurasia” ve güneyde “Gondwanaland” oluştu. Bu iki kıta “Tethys denizi” ile ikiye ayrılıyordu. . Karaların bu yatay hareketlerin sonucunda kıtalar oluştu. Kıtaların arasındaki boşluklara suların dolması ile de okyanuslar ve denizler meydana geldi.

Levhaların birbirinden ayrıldığını ortaya koyan veriler: 1. Kuzey ve Güney Amerika ile Avrupa ve Afrika kıta sınırlarındaki mükemmel uyum :

2. Fosil benzerlikleri. Mesosaurus adlı sürüngenin Güney Amerika ve Afrika'da yaşamış olması :

3. Kaya benzerlikleri Kıta sınırlarında aynı yaşlardaki katmanlara rastlanması ve sıradağların devamlılığı.

LEVHA: Dünya'nın yüzeyi kesintisizmiş gibi görünmesine rağmen, dev boyuttaki birbirine geçen parçalardan oluşmaktadır. Bu parçaların her birine levha denir.

Levha Hareketleri Tüm levhalar bir ısıtıcı gibi çalışan yer çekirdeğinin etkisiyle hareket eder. Levhaların birbirleriyle etkileşimleri bakımından levha hareketlerini 3 ana başlıkta toplayabiliriz. Uzaklaşma-ayrılma; yakınlaşma-çarpışma; yanal yer değiştirme-sıyırma. Bu hareket türleri, aynı zamanda bu sınırlarda oluşan depremlerin ve volkanik faaliyetlerin niteliklerini de belirler.

FAY NEDİR? Levhaların hareketleriyle yerkabuğunun kimi yerlerinde özellikle levha sınırlarında buyuk gerilme, sıkışma ya da bukulmeler görulur. Bu basınç, kabukta kırılmalara yol açar. Fay adı verilen bu kırıklar, depremlere neden olurlar. Depremler, kabukta oluşan gerilmenin zamanla birikerek, sonunda kaya kutlesinin zayıf bir noktasından kırılmasıyla yeni bir fay oluşumuna ya da var olan fayın kaymasına bağlı olarak meydana gelir. Birikmiş olan basınç ya da gerilme, bu kırılma ya da kaymayla bir anda boşalır ve buyuk bir enerji açığa çıkar. işte, bu enerjinin çevredeki kaya kutlelerinde oluşturduğu titreşim ve sarsıntı da depremi yaratır.

Normal faylanma

Ters faylanma

Yanal Faylanma- Doğrultu atımlı fay

Oblik Fay

Yükselti (horst) ve Çöküntü ( graben)

Kırılmanın ya da kaymanın başladığı noktaya “depremin odağı”, odak noktasının tam ustune denk gelen yeryuzundeki noktayaysa “depremin merkezi” ya da “merkez ussu” denir. Kırılma ya da kayma, odaktan başlayarak fay duzlemi boyunca ilerler.

Türkiye Ve Deprem �Dünyada meydana gelen depremler: �% 70 Plaka birleşim noktalarında �% 23 Alp Himalaya kuşağında �% 7 Diğer bölgelerde

Depremde Büyüklük Ve Şiddeti Depremin büyüklüğü (magnitude) ve şiddeti (intensity) genellikle birbirine karıştırılan iki kavramdır. Büyüklük, deprem sırasında boşalan enerji ile ilişkili bir değerdir ve aletsel olarak ölçülür. Şiddet ise deprem bölgesindeki hasara göre belirlenen göreceli bir değerdir

İstanbul İçin Deprem Riski (saklanan bilgiler) �İstanbul ve çevresinde yapılan araştırmalara göre deprem döngü süresi 110 yıl �En son yaşanan İstanbul merkezli deprem: Şarköy. Mürefte 1912 M: 7. 9 �Basit bir hesaplama yapalım:

M=7. 81011240

�Peki bize depremi son hatırlatan 1999 depreminden bugüne ne yapıldı? �Okul binaları �Hastane binaları �Kamu binaları �Viyadükler �Köprüler �Tren yolları �Konutlar �Yerel ölçekler

Depreme hasarlar üzerinden bakış

Göz ile Kontrol Mümkün Mü? �Yapının kesin durumunu anlamak için detaylı kontrol gerekir. �Yapı tarihi ya da tescilli ise parça alma testleri yapmak mümkün değildir. Yerinde tespit gerek ultrasonografik cihazlarla gerek göz ile yapılır. �Betonarme ve çelik yapılar için ilk anda göz ile kusur görmek de mümkündür

Nelere Dikkat Etmeliyiz? �Katlar arasında birbirini takip etmeyen kolonlar �Katlar arasında ani değişen perde beton boyutları �Katta kaldırılan bölme duvar alanı �İki kat arası yükseklik farkı �Giriş katlarda azaltılan/kaldırılan kolon ve taşıyıcı sistem eleman boyutları �Kolonların kirişlerden daha geniş olması durumu �Bodrum katta açılan bant pencereler

Öneri gerekirse… �Binanız güvenli ise (üniversiteden detaylı tarama zemin ve yapı için yapılmışsa) terk etmeyin �İçinde bulunduğunuz yapıya güvenmiyorsanız etrafı tamamen boş bir alana en kısa zamanda ulaşın. �Denize yakınsanız ya da kıyı şeridindeyseniz 15 dakika içinde en az 500 metre içeri ya da 9 m yükseğe ulaşmaya çalışın