SL M DNNDE BALICA BADETLER NAMAZ BADET Allaha

İSL M DİNİ’NDE BAŞLICA İBADETLER NAMAZ İBADETİ

Allah’a dayan, sa’ye sarıl, hikmete râm ol, Yol varsa budur, bilmiyorum başka çıkar yol. Bir Müslüman'ın yerine getirmekle Akif ERSOY başında görevli Mehmet olduğu ibadetlerin namaz ibadeti gelir. HZ. MUHAMMED (S. A. S. )

Namaz Yüce Allah’ın bildirdiği bütün dinlerde bulunmaktadır. Namaz kelimesi Farsça’dır. Kur’an’da Arapça karşılığı salat’tır. Türkçe anlamı ise dua etmektir. Musa’ya ve kardeşine, “Kavminiz için Mısır’da evler hazırlayın ve evlerinizi namaz kılınacak yerler yapın. Namazı kılın” diye vahyettik. “Mü’minleri müjdele” (Yunus -87)

Kişinin Allah’a karşı olan sevgi, saygı ve bağlılığının bir ifadesi olan namaz, insanın Allah iletişiminde önemli rol oynar.

Bir insana namazın farz olması için şu üç şartın bulunması gerekir: 1) Müslüman olmak, 2) Ergenlik yaşına gelmiş olmak, 3) Akıllı olmak.

Hadis

NAMAZ VAKİTLERİ Sabaha karşı tan yerinin ağarmaya başlamasından itibaren güneşin doğuşuna kadar olan zamandır. Doğu tarafında ufkun üzerinde yayılan aydınlığa gerçek aydınlık anlamına gelen “fecrisâdık” denir. Bu aydınlığın ufuk üzerine yayılması ile vakit girer. Oruç için imsak vakti de bu zamandır.

Güneşin tam tepemize gelip, gölge doğu Ebû Yusuf ve tarafınaİmam doğru uzamaya başladığı vakitten İmam itibaren Muhammed, (güneş tepe noktasında iken mevcut olan gölge hariç ki, buna İmamıazam Hanife’nin “feyizeval” denir. ) Ebû her şeyin gölgesinin bir veya iki katı oluncaya kadar devam öğrencileridir ve bunlara eden zamandır. İmam Azam’a göre gölgenin“iki katı kadar, İmam Ebu Yusuf imam” anlamında ve İmam Muhammed’e göre ise bir katı “İmameyn” denir. kadar olduğu zaman sona erer. Uygulamada imameynin görüşü esas alınmaktadır.

Öğle namazının vaktinin çıktığı zamandan, güneşin batışına kadar olan zamandır. NAMAZ Namaz, sancıma ilâç, yanık yerime merhem; Onsuz, ebedi hayat benim olsa istemem! N. F. KISAKÜREK

Güneş battıktan sonra başlayıp, güneşin battığı taraftaki kızıllık veya ondan sonra gelen beyazlık kayboluncaya kadar devam eden zamandır. Kızıllığın kaybolması diğer üç mezhep imamının ve imameynin görüşüdür. İmamı Azam’a göre ise beyazlığın kaybolmasına kadar devam eder.

Akşam namazının vakti çıktıktan sonra başlayıp sabah namazının vakti olan tan yerinin ağarmaya başlamasına kadar devam eden zamandır. PEYGAMBER Sende insan ve toplum, sende temel ve bina; Ne getirdin götürdün, bildirdinse âmennâ !. . . N. F. KISAKÜREK

Vitir namazının vakti de yatsının vaktidir. Ancak vitir, yatsı namazı kılındıktan sonra kılınır.

Cuma’nın vakti, öğle namazının vaktidir.

Sabahleyin güneş yükselip de kerahet vakti çıktığı andan itibaren başlar ve güneşin günün ortasına vardığı ana kadar (istiva vakti) devam eder.

Namazların vakitlerinde kılınması şarttır. Vakti girmeden kılınan namaz sahih değildir, yeniden kılınması gerekir. Farz namazların vakti içinde kılınmasına edâ, vakti çıktıktan sonra kılınmasına da kaza denir. Vaktinde kılınamayan farz ve vacip namazlar başka vakitlerde kaza edilir. Sünnet namazlar kaza edilmezler. Yalnız sabah namazı, öğleye kadar sünneti ile kaza edilebilir.

HİÇBİR NAMAZ KILINMAYAN VAKİTLER 1) Güneş doğarken: Güneşin doğmaya başlamasından itibaren yaklaşık 40 dakika geçinceye kadar olan süre içinde. 2) Güneş zevalde iken: Güneş tam tepe noktasına gelip de henüz batı tarafına geçmeden. Yaklaşık 40 dakika. 3) Güneş batarken: Güneşin batma zamanından yaklaşık 40 dakika öncesinden güneş batana kadar.

NAMAZ ÇEŞİTLERİ Farz Namazlar Vacip olan namazlar 1) Farzıayın olan namazlar A) Beş vaktin farzı B) Cuma namazı 2) Farzıkifâye olan namaz Cenaze namazı 1) Vitir namazı 2) Ramazan bayramı namazı 3) Kurban bayramı namazı Nafile Namazlar (Bunlar Sünnet ve Müstehap namazlardır. ) 1) Sünnet Namazlar: Beş vakit namazın sünnetleri 2) Müstehap Namazlar: Teheccüd namazı, Kuşluk namazı …

Sünnet namazlar da 1) Sünnetimüekkede, 2) Sünnetigayrımüekkede olmak üzere ikiye ayrılır: Sünnetimüekkede olanlar: Sabah, öğle ve akşam namazlarının sünnetleri ile yatsı namazının son sünnetidir. Sünnetigayrımüekkede olanlar: İkindinin sünneti ile Kılınışlarına dikkat yatsının ilk sünnetidir. et!

MÜSTEHAP NAMAZLAR Bunlar beş vakit namaza bağlı olmayıp diğer zamanlarda sevap kazanmak maksadıyla fazladan kılınan namazlardır. Bunlara “Mendup Namazlar” da denir. Teheccüd namazı, istihare namazı, kuşluk namazı, evvabin namazı, tehiyyatül mescid gibi…

Kitaptan sana vahyedileni oku, namazı da dosdoğru kıl. Çünkü namaz, insanı hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı biliyor. (Ankebut- 45)

- Sizden birinizin kapısı önünde bir akarsu bulunsa ve o akarsuda günde beş defa yıkansa, o kişide kirden bir şey kalır mı? İşte, beş vakit namaz kılanın durumu da buna benzer. Allah bu beş vakit namazla günahları siler.

Dışından Olanlar (Namazın Şartları) 1) Hadesten Taharet 2) Necasetten Taharet 3) Setr-i avret 4) İstikbâl-i kıble 5) Vakit 6) Niyet İçinden olanlar (Namazın rükünleri) 1) İftitah tekbiri 2) Kıyam 3) Kıraat 4) Rükû 5) Sücut 6) Kâde-i âhire

DIŞINDAN OLANLAR (NAMAZIN ŞARTLARI) Abdest almak, gerektiği hallerde gusül abdesti almak demektir. Elbisenin, bedenin ve namaz kılınan yerin temiz olması demektir. Namazda giyinik olmak.

Kıbleye yani Ka’be’ye dönmek. Namaz vaktinin gelmiş olması. Kılınacak namaza niyet etmek.

İÇİNDEN OLANLAR (Rükünler) Başlama tekbiri. Namazda ayakta durmak. Kur’an’dan âyetler okumak. Elleri dizlere koyup yere paralel biçimde eğilmek. Namazda alnı yere değdirmek. Namazdaki son oturuş.

1) Namaza “Allahu Ekber” sözü ile başlamak, 2) Namazda Fatiha sûresini okumak, 3) Fatiha sûresini farz namazların ilk iki rekatında, vitir ve nafile namazların her rekatında okumak, 4) Farz namazların ilk iki rekatında, vitir ve nafile namazların her rekatında sûre veya âyet okumak,

5) Fâtiha’yı sûreden önce okumak, 6) Secdede burnu da yere koymak, 7) Üç ve dört rek’atlı namazların ikinci rek’atında ettehiyyatü’yü okuyacak kadar oturmak, 8) Birinci ve son oturuşlarda “Ettehiyyâtü”yü okumak,

9) İki secdeyi birbiri ardınca yapmak, 10) Birinci oturuşta “Ettehiyyâtü”yü okuduktan sonra gecikmeden üçüncü rek’ata kalkmak, 11) Vitir namazında kunut tekbirini almak ve kunut dualarını okumak,

12) Bayram namazlarına mahsus olan fazla tekbirleri almak, 13) Cemaatle kılındığı zaman, sabah, akşam, yatsı, Cuma ve bayram namazlarının birinci ve ikinci rek’atlarında, teravih namazı ile Ramazan’da teravihten sonra kılınan vitir namazının her rek’atında imamın Fâtiha ve sûreyi açıktan okuması,

14) Öğle ve ikindi namazlarında bunları içinden okumak, 15) İmama uyan kişinin bu namazlarda Fâtiha ve sûre okumayarak susması, 16) Ta’dili erkân: Ayakta iken dosdoğru, rükûda dümdüz olmak, (kadınlar biraz meyilli dururlar. ) rükûdan kalkınca iyice doğrulmak ve iki secde arasında tam oturmak,

17) Namazın sonunda selâm vermek, 18) Namazda yanılırsa sehiv secdesi yapmak, 19) Namazda secde âyeti okursa secde etmek.

1) Beş vakit namaz ile Cuma namazı için ezan ve ikamet erkekler için sünnettir (kadınlara mekruhtur. ), 2) Namazın iftitah tekbirinde, vitir namazının kunut tekbirinde ve bayram namazlarının zevait tekbirlerinde elleri kulakların hizasına kaldırmak. Kadınlar, parmak uçları omuz hizasına gelecek şekilde ellerini kaldırırlar,

3) Eller kaldırıldığında parmakları ne bitişik ne de fazla açık tutmak, yani normal açıklıkta bulundurmak, ellerin ve parmakların içi kıbleye karşı gelmek, 4) İmama uyan kimsenin iftitah tekbirini, imamı geçmemek üzere imamın tekbirine yakın almak,

5) Kıyamda elleri bağlamak. Erkekler; sağ elin baş ve küçük parmakları sol elin bileğini kavramış olarak ellerini göbek altında bağlarlar. Kadınlar; sağ el, sol elin üzerinde olacak şekilde ellerini göğüs üstüne koyarlar, 6) Kıyamda iki ayağın arasını dört parmak kadar açık bulundurmak,

7) Sübhaneke okumak, 8) “Eûzübillâhimineşşeytânirracîm” demek, 9) Her rek’atta Fâtiha’dan önce “Bismillâhirrahmânirrahîm” demek, 10) Fâtiha’nın sonunda imamın ve ona uyanların “ min” demesi,

11) Sübhaneke, eûzü-Besmele ve min’i içinden okumak, 12) Rükû’ya varırken “Allahu Ekber” demek, 13) Rükû’da dizlerini ellerin parmakları açık olarak tutmak, kadınlar parmaklarını açmaz ve dizlerini tutmazlar, sadece ellerini dizleri üzerine koyarlar,

Şühedâ gövdesi, bir baksana, dağlar, taşlar… O rükû olmasa, dünyada eğilmez başlar, M. A. ERSOY 14) Rükû’da dizlerini ve dirseklerini dik tutup bükmemek. Kadınlar ise rükû’da dizlerini bükerler, 15) Rükû’da arkasını dümdüz yapmak. Kadınlar arkalarını biraz meyilli bulundururlar, 16) Başını, sırtı ile bir seviyede bulundurup yukarıya kaldırmamak ve aşağıya eğmemek,

17) Rükû’da üç kere “Sübhâne Rabbiyel Azîm” demek, 18) Rükû’dan kalkarken “Semiallâhu limen hamideh” demek, 19) Rükû’dan doğrulunca “Rabbenâ lekel hamd” demek,

20) Secdeye varırken yere; önce dizlerini, sonra ellerini, daha sonra alın ve burnunu koymak, 21) Secdeden kalkarken önce başını, sonra ellerini, daha sonra dizleri üzerine ellerini koyarak dizlerini yerden kaldırmak, 22) Secdelere varırken ve kalkarken “Allâhu Ekber” demek,

23) Secdelerde yüzünü iki elleri arasına almak, 24) Secdelerde üçer kere “Sübhâne Rabbiyel a’lâ” demek, 25) İki secde arasında oturmak, 26) Otururken sol ayağını yere yayıp üstüne oturmak ve sağ ayağını dikerek parmaklarını kıbleye karşı getirmek. Kadınlar ayaklarını sağ tarafa yatık olarak çıkarıp sol kalçaları üzerine otururlar,

27) Ettehiyyâtü’yü içinden okumak, 28) Ettehiyyâtü’nün kelimeişahadetinde sağ elin şahadet parmağı ile işaret etmek. “Lâ ilâhe” derken sağ elin şahadet parmağını kaldırmak, “illallah” derken de indirmek, 29) Üç ve dört rek’atlı farzların üçüncü ve dördüncü rek’atlarında Fâtiha okumak,

30) Son oturuşta “Allahümme salli ve bârik dualarını okumak, ve bunlardan sonra da dua okumak, 31) Selâm verirken önce sağa, sonra sola başını çevirmek, 32) Selâmda “Esselâmu aleyküm ve rahmetullah” demek,

33) İmam her iki tarafa selâm verirken kendisine uyan cemaati ve hafaza meleklerini selâmlamayı niyet etmek, 34) Cemaatle namaz kılınması halinde selâm verirken bu selâmı cemaat ve imama vermeye niyet etmek, 35) Tek başına kılan selâmında melekleri niyet etmek,

36) İmamın sol tarafa selâm verirken sesini biraz alçaltması, 37) İmama sonradan uyan kimse, yetişemediği rekatları kılmak için imamın ikinci selâmını beklemesi.

BEŞ VAKİT NAMAZIN GÜNLÜK DAĞILIMI SABAH ÖĞLE İKİNDİ AKŞAM YATSI İLK SÜNNET 2 4 4 - 4 FARZ 2 4 4 3 4 SON SÜNNET - 2 2 VİTİR - - 3 TOPLAM 4 10 8 5 13

SABAH NAMAZI (4 REK’AT)

ÖĞLE NAMAZI (10 REK’AT)

İKİNDİ NAMAZI (8 REK’AT) SÜNNETİ (4 Rek’at) Birinci rek’at Niyet Tekbir Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 2. Rek’ata kalkış İkinci rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme salli ve Bârik 3. Rek’ata kalkış Üçüncü rek’at Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 4. Rek’ata kalkış Dördüncü rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Son oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme Salli ve Bârik, Rabbenâ âtina Selâm.

İKİNDİ NAMAZI (8 REK’AT) FARZI (4 Rek’at) Birinci rek’at Niyet Tekbir Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 2. Rek’ata kalkış İkinci rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Oturuş: Ettehiyyâtü, 3. Rek’ata kalkış Üçüncü rek’at Besmele Fâtiha Rükû Secde 4. Rek’ata kalkış Dördüncü rek’at Besmele Fâtiha Rükû Secde Son oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme Salli ve Bârik, Rabbenâ âtina Selâm.

AKŞAM NAMAZI (5 REK’AT)

YATSI NAMAZI (10 REK’AT) İLK SÜNNETİ (4 Rek’at) Birinci rek’at Niyet Tekbir Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 2. Rek’ata kalkış İkinci rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme salli ve Bârik 3. Rek’ata kalkış Üçüncü rek’at Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 4. Rek’ata kalkış Dördüncü rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Son oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme Salli ve Bârik, Rabbenâ âtina Selâm.

YATSI NAMAZI (10 REK’AT) FARZI (4 Rek’at) Birinci rek’at Niyet Tekbir Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 2. Rek’ata kalkış İkinci rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Oturuş: Ettehiyyâtü, 3. Rek’ata kalkış Üçüncü rek’at Besmele Fâtiha Rükû Secde 4. Rek’ata kalkış Dördüncü rek’at Besmele Fâtiha Rükû Secde Son oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme Salli ve Bârik, Rabbenâ âtina Selâm.

YATSI NAMAZI (10 REK’AT) SON SÜNNETİ (2 Rek’at) Birinci rek’at Niyet Tekbir Sübhâneke Eûzü-Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde 2. Rek’ata kalkış İkinci rek’at Besmele Fâtiha Bir sûre Rükû Secde Son oturuş: Ettehiyyâtü, Allahümme Salli ve Bârik, Rabbenâ âtinâ Selâm.

VİTİR NAMAZI (3 REK’AT)

CUMA NAMAZI (10 REK’AT) İlk sünneti : 4 rek’at. Öğlenin ilk sünneti gibi kılınır. Farzı: 2 Rek’at. İmam ile birlikte cemaatle sadece camiilerde kılınır. Son sünneti: 4 Rek’at. İlk sünneti gibi kılır. İsteyenler “Zuhriâhir” adıyla 4 Rek’at daha kılarlar. İster sünnet gibi, isterse de farz gibi kılınabilir. “Vaktin sünneti” adıyla 2 Rek’at daha kılınabilir.

CENAZE NAMAZI (4 Tekbir ) 1. Tekbir 2. Tekbir 3. Tekbir Sübhaneke duası “ve celle senâük” ibaresi ile birlikte okunur. Allahümme salli ve bârik duaları okunur. Bilenler cenaze duasını, bilmeyenler ise ister rabbenâ âtina duasını, ister kunut dualarını, isterse Fâtiha sûresini okuyabilirler. 4. Tekbir Sağa ve sola selâm verilir.

SEHİV ve TİLAVET SECDELERİ Sehiv secdesi, yanılma secdesi demektir. Namazın farzlarından birinin geciktirilmesi veya vaciplerinden birinin terk edilmesi ya da geciktirilmesinden dolayı yapılan secdelerdir. Hükmü vaciptir. Kur’an’da 14 secde âyeti vardır. Bunlardan birini okuyan veya işiten her mükellefin tilavet secdesi yapması gerekir.

NAMAZI BOZAN DURUMLAR 1) Namazda konuşmak, 2) Bir şey yemek, içmek, sakız çiğnemek, 3) Kendisi duyacak kadar gülmek (Yanındakiler duyacak kadar gülerse abdest de bozulur. ), 4) Selâm vermek, almak, dünya ile ilgili bir şeyden dolayı ağlamak, ah, of demek, Faydalı olması ümidiyle… 5) Dışardan bakana namazda değilmiş izlenimi verecek şekilde bir işle uğraşmak. Buna amel-i Kesir denir. İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.

AHMET ARSLAN Mehmet Akif Ersoy İ. H. O. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmeni YARARLANILAN KAYNAKLAR 1) İslâm İlmihali – Diyanet yayınları 2) İbadetim – Diyanet yayınları