ATMOSFER HAVA DURUMU VE KLM Yavuz KAYMAKIOLU Kean

ATMOSFER HAVA DURUMU VE İKLİM Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi yvzkymkc@gmail. com

Atmosferi hangi coğrafya dalı inceler? Klimatoloji Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 2

ATMOSFERİN BİLEŞİMİ

Her zaman bulunan ve oranı sabit olan gazlar Asal Gazlar 0, 96% Oksijen 20, 95% Azot 78, 07% ASAL GAZLAR Argon, Kripton, Hidrojen, Ksenon, Neon, Helyum Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 4

Her Zaman Bulunan, Oranı Koşullara Göre Değişen Gazlar Karbondioksit Su Buharı Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 5

Her Zaman Bulunmayan, Koşullara Göre Bulunan Gazlar Ozon Tozlar Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 6

ATMOSFERİN ETKİLERİ

Ay’da Atmosfer Olmadığından Dünya’da Atmosfer Olduğundan Ay yüzeyine meteorlar çarpmakta ve kraterler oluşturmaktadır Meteorlar yer yüzüne kadar gelemezler Güneş alan yerler aydınlık, almayan yerler tam karanlıktır Gölge yerler de aydınlık olur Bulut, sis, yağmur, kar, rüzgar gibi hava olayları görülmez Hava olayları görülür Güneş’in zararlı ışınları ay yüzeyine ulaşır Güneş’in zararlı ışınları yer yüzeyine ulaşamaz Gündüzler çok sıcak(130 °C), geceler çok soğuktur(-173°C) Aşırı ısınma ve soğuma gerçekleşmez Işık, ses ve sıcaklık iletilir Ayda canlı yaşayamaz Canlı yaşamı için uygun koşullar vardır 8

Atmosferin Etkileri Uzaydan gelen meteorların parçalanmasına neden olur. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 9

Atmosferin Etkileri Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar. Gölgelerin tam karanlık olmasını önler. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 10

Atmosferin Etkileri Hava olayları meydana gelir. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 11

Atmosferin Etkileri Güneş’ten gelen zararlı ışınları tutar. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 12

Atmosferin Etkileri Hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğuk olmasını engeller. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 13

Atmosferin Etkileri Işığı, sesi, sıcaklığı geçirir ve iletilmesini sağlar. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 14

Atmosferin Etkileri Dünya’nın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller. Dünya ile birlikte dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı engeller. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 15

Atmosferin Etkileri Canlı yaşamı için gerekli gazları ihtiva eder. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 16

ATMOSFERİN KATMANLARI

Troposfer Atmosferin en alt bölümüdür. Atmosfer kütlesinin yaklaşık % 75'ini kapsar. Meteoroloji olayları ve bütün bulutlar bu katmanda oluşur. TROPOSFER Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 18

Troposfer Subuharı sadece bu katmandadır (yerden ilk 3 -4 km) Yükseldikçe sıcaklık 200 m de 1 °C azalır. Yüksekliği 9 -16 km arasında değişir. Kalınlığı kutuplara doğru azalır TROPOSFER Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 19

Stratosfer Yüksekliği 50 km’ye kadar çıkar. Gaz yoğunluğu azdır. Sıcaklık düşüktür. Sıcaklık değişimi azdır. Jet Rüzgarları denen kuvvetli hava akımları bu kattadır Hava olayları görülmez Üst kısmında ozon tabakası bulunur. STRATOSFER TROPOSFER Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 20

Ozon Yaklaşık 19 -45 km. ler arasındadır Güneş’ten gelen ve canlı yaşamı için zararlı olan ışınları (Ultraviyole ışınları gibi) tutar. Bundan dolayı canlıların koruyucu katıdır. STRATOSFER Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 21

Ozon Tabakasının İncelmesinin Sonuçları Canlıların kalıtım maddelerini(DNA) tahrip eder Canlıların bağışıklık sistemini bozar Cilt kanserini artırır Bazı göz hastalıklarına yol açar Biyolojik çeşitliliğin azalmasına yol açar Küresel ısınmayı artırır Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 22

Mezosfer Yüksekliği 80 km’ye kadar çıkar. Gaz molekülleri iyice seyrekleşir MEZOSFER Sıcaklık hızla düşer Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 23

Termosfer Bu tabakadaki gazlar ultraviyole ışınlarının etkisi ile iyonlara ayrılmıştır. İyonlaşma sırasında açığa çıkan enerji ile sıcaklığı yükselmiştir. Bundan dolayı haberleşme sinyalleri, radyo dalgaları bu tabakadan yansır. TERMOSFER Meteor ve Kutup ışığı(auora) olayları meydana gelir Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 24

HAVA DURUMU VE İKLİM

HAVA DURUMU İKLİM Dar bir alanda, kısa süreli hava olaylarıdır. Geniş bir alanda, uzun yıllar değişmeyen, ortalama hava durumlarıdır. Meteoroloji inceler Klimatoloji inceler Dar alanları inceler Geniş alanları inceler Günlük değişken atmosfer olaylarını inceler Uzun süreli atmosfer olaylarının ortalamasını inceler Değişkenlik fazla Değişkenlik az Belirtilirken güneşli, rüzgarlı, yağmurlu gibi ifadeler kullanılır Belirtilirken kurak, yağışlı, soğuk, sıcak gibi ifadeler kullanılır Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 26

ETKİNLİK Haritaya göre ülkemizde 18. 11 2010 tarihinde hava durumu nasıldı? Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 27

ETKİNLİK Hangi harita kısa süreli hava olaylarını gösterir? HAVA DURUMU HARİTASI İKLİM HARİTASI Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 28

ETKİNLİK Günlük kıyafet seçimini hangi haritaya göre yaparsınız? HAVA DURUMU HARİTASI İKLİM HARİTASI Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 29

ETKİNLİK Her mevsim yağış isteyen bir ürünün yetişme alanını belirlemek için hangi haritayı kullanırsınız? HAVA DURUMU HARİTASI İKLİM HARİTASI Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 30

ETKİNLİK Yarın yola çıkacak olsanız hangi haritayı kullanırsınız? HAVA DURUMU HARİTASI İKLİM HARİTASI Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 31

ETKİNLİK Haritaları karşılaştırarak hava durumu ile iklim arasındaki farklılıkları söyleyiniz HAVA DURUMU HARİTASI İKLİM HARİTASI Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 32

Hava Durumunun Etkileri Psikolojik Durumu Eğitimi Giyimi Hava Durumu Yakıt Tüketimini Tarımsal Faaliyeti Açık Hava Faaliyeti Ulaşımı Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 33

Rasatlar Meteoroloji istasyonlarında hava olayları ve özellikleri hakkında yapılan ölçüm ve gözlemlerdir. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 34

Rasatlar Sinoptik Rasatlar: Bütün Dünya’da aynı anda(GMT saati ile) üçer saatlik aralıklarla günde sekiz defa yapılır. (00. 00, 03. 00, ………. ) Klimatolojik Rasatlar: Dünya’nın her ülkesinde yerel saate göre yapılır. Ülkemizde 7 saat ara ile 07, 14, 21 olmak üzere üç kez yapılır. Fenolojik Rasatlar: Tarımsal amaçla yapılır Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 35

İklimin Etkileri Fiziki Çevre İnsanlar Ekonomik Faaliyetler Yer Şekilleri Oluşumu Nüfusun Dağılışı Tarım Kayaçların Çözülmesi Yerleşmeyi Hayvancılık Toprak Oluşumu Kültürleri Ormancılık Bitki Örtüsü Karakterleri Sanayi Akarsu Rejimi Fizyolojileri Ulaşım Deniz Tuzluluğu Beslenmeyi Ticaret Hayvan Türleri Giyecekleri Turizm Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 36

ETKİNLİK İfadelerin İklim ya da Hava Durumu ile ilgili olduklarını söyleyiniz İklim Hava Durumu İç Anadolu’da en fazla yağış ilkbaharda düşer Kışlar ılık geçtiğinden Anamur çevresinde muz yetişir Yarın Balıkesir’de 25°C civarında bir sıcaklık beklenmektedir. Burada kışlar çok soğuk geçer Öğleye doğru sis dağıldı. Bugün hava yağmurlu Önümüzdeki hafta kar yağışı başlayacak Buraların yazı kısa sürer Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 37

ÖYS-1995 Aşağıdakilerin yoktur? hangisinde iklimin etkisi A) Turizm etkinlikleri B) Akarsu rejimleri C) Gelgit olayı D) Doğal bitki örtüsünün dağılışı E) Erozyon Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 38

ÖYS-1989 İklimin tanımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Sık sık değişebilen ve kısa bir süre içinde beliren atmosfer olayları B) Bir yerdeki atmosfer olaylarının uzun yıllar içinde gösterdiği ortalama durum C) Belli bir süre için bir yerdeki havanın ne durumda olabileceğinin kestirilmesi D) Atmosferin geniş bir bölümünün, sıcaklık ve nem bakımından benzer özellik göstermesi E) Bir yerdeki havanın en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri arasındaki fark Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 39

ÖYS-1983 Bir yerde atmosfer olaylarının gösterdiği ortalama duruma ne denir? A) Hava durumu B) Hava olayları C) Mevsim D) Hava gözlemi E) İklim Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 40

Kaynaklar Komisyon, Coğrafya 9 MEB Ders Kitabı, İstanbul 2010 Komisyon, 9. Sınıf Coğrafya, Zambak Yayınları, Ankara, 2010 M. Köroğlu- S. Köroğlu, 9. Sınıf Coğrafya, Esen Yayınları, Ankara, 2007 Doğu Ateş, 9. Sınıf Coğrafya, Ekip Yayınları, Ankara, 2010 www. meteor. gov. tr www. osym. gov. tr Yavuz KAYMAKÇIOĞLU – Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 41