Turizm Ekonomisi 3 Hafta Destinasyon ve ekim Unsurlar

Turizm Ekonomisi 3. Hafta – Destinasyon ve Çekim Unsurları Öğr. Gör. Yaşar GÜLTEKİN

Turizm Arzı ve Destinasyon Turizm arzı iki şekilde ortaya çıkmaktadır. Birincisi; destinasyonun sahip olduğu tüm doğal, tarihi ve turistik kaynakların oluģturduğu arzdır. Diğeri ise, turistlerin yer değiştirmelerine ve tatil yapmalarına olanak veren ulaştırma, konaklama, yiyecek-içecek işletmeleri, seyahat acenteleri, eğlence, alışveriş ve diğer turistik hizmetlerdir. Bunlardan biri veya birkaçındaki eksiklik, sistemin sağlıklı işlemesini engelleyebilmektedir.

İtici Unsurlar Kaçış (anomi / benlik yükseltme) / yöneliş Wanderlust & sunlust Merak / korku Zevk, rekreasyon, psikolojik tatmin arayışı Toplumsal konumunu yükseltme Spor, sağlık, iştah, eğitim, ulusal kültür, dost ve akrabaları ziyaret, toplantılarakatılma, tarihsel bağlar, doğaya yakın olma, macera

Çekici Unsurlar Dünyanın diğer yerlerine duyulan merak , doğaya ve arkaik topluma dönüş , sürekli yaşanan yerdeki sosyal baskılardan, tekdüzelikten kaçmak, bunların yarattığı stresten uzaklaşıp kurtularak yenilenmek, canlanmak, yeni insanlar tanımak önemli turistik güdülerdir ve kişiyi sürekli yaşadığı yerden ayrılmaya teşvik eder. Bu nedenle, turist gönderen bölgenin toplumsal yapısı, kültürü, doğası, yerleşim şekli vb özellikleri ile turistin yapısı (değişiklik isteği) turistik eylemin yönünü belirleyecektir.

Çekici Unsurlar Çekim unsurları (pull factors): • Hedef bölge ve bütün olarak turistik seyahatin kendisi ile ilgili olan, • Tüketiciyi harekete geçiren (potansiyel talebi efektif talebe çeviren) unsurlar • Hedef bölge, sahip olduğu ve sunduğu çekicilikler ile olanakların talep yaratabilmesi oranında turist çeker • Çekim unsurları hedef bölgenin turistik arz verileri tarafından oluşturulur.

Çekici Unsurlar • Doğal & insan eliyle yaratılmış çekicilikler yaklaşımı: 1. Doğal çekicilikler: (önemli bir) insan etkisi olmadan, kendiliğinden oluşmuş doğal manzara, yer altı suları, iklim, kumsallar, deniz, flora ve fauna gibi unsurlar 2. İnsan eliyle yaratılmış çekicilikler: a) Kültür ve sanat varlıkları b) Turizm endüstrisi Olalı, 1980; Olalı ve Timur, 1988

Arz Verileri 1. Doğal veriler a. Doğal harikalar b. İklim c. Kaplıca ve şifalı sular 2. Sosyal veriler a. Sanat şehirleri b. Tarihi eser ve anıtlar c. Müzeler d. Fuar, sergi ve seminerler e. Diğer sosyal görünüşler

Arz Verileri 3. Psikolojik veriler a. Ülkeler arasındaki tarihsel, dinsel, ailesel, kültürel ilişkiler b. Toplumun gelenekleri ve davranışları c. Yöneticilerin davranışları 4. Turizm endüstrisinin durumu a. Turistik altyapı b. Turistik donatım (üstyapı / tesisler) i. Miktar ii. Fiyat iii. Kalite

Destinasyon Hosany, Ekinci ve Uysal’ın (2006) yaptıkları tanımda turizm destinasyonları, ülke bütününden küçük ve ülke içindeki pek çok kentten büyük, insan beyninde belirli bir imaja sahip markalaşmış ulusal bir alan ve önemli turistik çekiciliklere, çekim merkezlerine, festivaller, karnavallar gibi çeşitli etkinliklere, bölge içinde kurulmuş iyi bir ulaşım ağına, gelişim potansiyeline, iç ulaşım ağıyla bağlantılı bölgeler arası ve ülke düzeyinde ulaşım olanaklarına ve turistik tesislerin gelişimi için yeterli coğrafi alana sahip bir bölgeler olarak tanımlanmaktadır.

Destinasyon İmajı Turizmde imajı, bir ülkenin veya bölgenin turizm için çekiclik taşıyan her türlü olanağı (tarih, sanat v. b. ) içermektedir ve hitap edilen şahıs veya kitlenin hafısazında uzun zaman yer edebilecek, her hatırlayışta bellekte bellirli bir eşyayı, maddeyi, hizmeti canlandırabilecel şekil, slogan, resim, yazı gibi olgular olarak tanımlanmaktadır (Şahin, 2007). Destinasyon imajı ise belli bir turist pazarının destinasyon hakkında algılamış olduğu imajdır (Kılıç & Akyurt, 2011).

Destinasyon Markası Destinasyon markalaması, destinasyon konusu ile ilgili yapılan çalışmalarda önemli bir yer tutmaktadır. Aaker, (2002) markayı “mal ve hizmeti ayırt etmek, tanımlamak ve rakiplerinden farklılaştımak için kullanılan veya semboller” şeklinde tanımlamıştır. Turizm açısından marka, bir destinasyonun kimliğini ve imajını oluşturan karakteristik özelliklerin toplamı, anlamına gelmektedir.

Destinasyon Markası Turistik ortam: • Turistik simgeler, durumlar ve bölgeler

Destinasyon Ekonomisi Turistik işletmeye dönüştürülen turistik çekicilik, turizm geliri ile beraber istihdam ve katma değer yaratma konusunda destinasyon ekonomilerine doğrudan katkı sağlar (İçöz, ed. 2007). • Katkının ölçütü: • Yerel kaynak kullanımı / sızıntı

Destinasyon Gelişimi Nitel Unsurlar Bölgeyi farklılaştırır, rekabet üstünlüğü sağlar Arz kapasitesi Ziyaretçi sayısı ve turizm gelirini belirler Hijyen, ulaşım, altyapı vs Turistik etkinliğin gerçekleşebilmesi için asgari özellikler Bölgenin imajı, yerel kurumlar, fiziksel kaynaklar, kültürel kaynaklar ve bölge kimliği, insan kaynakları, yetenek, bilgi ve teknik donanım, etkinlik ve işletmeler, pazar ve dış ilişkiler

Destinasyon Markası Bölgesel kaynakların (arz verileri, çekicilikler, turizm endüstrisi) değerlendirilmesi • Bölgeler arası rekabet için farklılaştırıcı unsurların geliştirilmesi • Tek bir hedef bölgeyi diğerlerinden ayıran belirgin özellikleri • Tüm çabaların, birleştirici unsur doğrultusunda toplanması (işbirliği) • Oluşturulan kimliğin iletilmesi (tanıtım)

Turistik Fonksiyon • Yatak kapasitesi / Yerli nüfus • TFt = (N* 100) / P • TFt = 0 konaklama potansiyeli yok • TFt < 1 turistlerin ekonomik hayata hemen hiç etkisi yok • TFt < 10 zayıf hedef bölge. Turistler dikkat çekmez • TFt = 35 hedef bölge için min. değer (kampingler hariç) • TFt = 100 canlı hedef bölge • TFt = ∞ yerli halk yok (Olalı ve Timur, 1988)

Destinasyon Yaşam Eğrisi

Turistik Fonksiyon • Ürün farklılaştırma • Ürün çeşitlendirme

Kaynakça Olalı, H. ve Timur, A. Turizm Ekonomisi, Ofis Ticaret Matbaacılık, İzmir, 1988 Olalı, Hasan, Turizm Politikası ve Planlaması, İstanbul, 1990 Hosany, S. , Ekinci, Y. , & Uysal, M. (2006). Destination Image and Destination Personality: An Application of Branding Theories to Tourism Places. Journal of Business Research, 59, 638 -642. Şahin, A. (2007). Turizm Sektöründe Bölgesel Markalaşma Stratejileri, Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Elde Etmede Turizm Sektörü Sektörel Stratejiler ve Uygulamalar (s. 527 -535). içinde Uluslararası Rekabet Aaştırmaları Kurumu Derneği (URAK) Yayınları. Kılıç, B. , & Akyurt, H. (2011). Destinasyon İmajı Oluşturmada Hüzün Turizmi: Afyonkarahisar ve Başkomutan Tarihi Milli Parkı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 209 -232. İçöz, O. , Turizm İşletmelerinde Pazarlama, Turhan Kitabevi, Ankara, 2001.