Spotkanie informacyjne Polskie uczelnie w Europejskim Obszarze Szkolnictwa

Spotkanie informacyjne „Polskie uczelnie w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. Nowe warunki, możliwości i perspektywy zawodowe dla absolwentów” Tarnów, 17 kwietnia 2012 Mobilność i internacjonalizacja studiów. Plusy i minusy studiów za granicą Marek Frankowicz Zespół Ekspertów Bolońskich & PWSZ w Tarnowie & Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym UJ

Internacjonalizacja w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego • FORMA: Wprowadzenie studiów trójstopniowych, wprowadzenie Europejskiego Systemu Transferu i Akumulacji Punktów ECTS, łatwo czytelne i porównywalne stopnie (dyplomy), wprowadzenie europejskiej ramowej struktury kwalifikacji • TREŚĆ: Propagowanie europejskiego wymiaru w szkolnictwie wyższym, rozwój studiów interdyscyplinarnych, rozwój kształcenia przez całe życie, wspieranie mobilności studentów i pracowników • JAKOŚĆ: Współdziałanie w zakresie zapewniania jakości kształcenia, wprowadzenie europejskiego systemu akredytacji • PROMOCJA: Propagowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego poza Europą

Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego Marionetka? Robot? Dziecko!!!

Kirgistan, wrzesień 2011

Jordania, styczeń 2012

Internacjonalizacja - mity Sorbona, Oxford i Getynga stają otworem przed wszystkimi polskimi studentami. Wszystko za sprawą obowiązującej od września nowej ustawy o szkolnictwie wyższym. Pod mało ekscytującą nazwą kryją się rewolucyjne treści, jakie niesie ze sobą proces boloński, czyli europejski standard szkolnictwa wyższego. . . Po trzech latach chemik będzie mógł przenieść się na historię albo marketing, i to na zagranicznej uczelni. . . Suplementy do dyplomów ułatwią kontynuację nauki za granicą bez dodatkowych egzaminów. . . Uczelniana rewolucja (METROPOL, 4. 10. 2005)

O mobilności słów kilka • Mobilność – ważna od zarania dziejów – przymusowa (wygnanie Adama i Ewy z Raju) – dobrowolna (Abraham do Ziemi Obiecanej) – Motyw „homo viator” • Mobilność podstawą systemów kształcenia – wędrówki czeladników – mobilność studentów i uczonych

Eppur si muove!

Janusowe oblicza internacjonalizacji • „Plusy ujemne” – Drenaż mózgów – Nieuczciwa konkurencja – Koszty – Skutki psychologiczne • „Plusy dodatnie” – Zwiększenie elastyczności studiów – Nowa polityka językowa – Standardy międzynarodowe – Skutki psychologiczne

Student nowej generacji: „Novum Trivium” • 3 typy kompetencji: – Dziedzinowe – Umiejętność przeżycia w innym kulturowo środowisku – Przedsiębiorczość • Absolwent powinien umieć napisać – Pracę/raport ze swojej dziedziny – Esej wyrażający swoje myśli i uczucia – Biznes plan School Henry Etzkowitz, Newcastle University Business

Program ERASMUS • Program pilotażowy: 1981 -86 • ERASMUS (European Region Action Scheme for the Mobility of University Students) – uruchomiony w 1987 • Od 2007 – składowa Programu „Uczenie się przez Całe Życie”; uczestnictwo ponad 30 krajów • Fenomen kulturowy (np. film „Smak życia”)

Program ERASMUS - fenomen kulturowy • Film „Smak życia” • Umberto Eco feels that the benefits of the Erasmus programme of student exchanges among European universities are as much “sexual”, as directly cultural. Speaking at a conference in Bilbao, Spain, the Italian superstar semiologist said Erasmus encouraged bilingual relationships and mixed marriages across Europe's national frontiers.

Program ERASMUS - problemy • Opowieść o pingwinku w Australii i kangurku na Antarktydzie • Syndrom wstrząsu poerazmusowego („Post-Erasmus Syndrome”)

Z grubsza: 3 powody mobilności studenckiej • Wzbogacenie programu studiów – ERASMUS, MOST • Zdobycie doświadczenia zawodowego – staże zawodowe • Ciekawość „życia na gorąco” – Rozwój osobowy, poznawanie innych kultur etc.

Opinie studentów – jasne strony mobilności (badania luty 2006) + Nabieranie doświadczeń, które zaowocują w kraju + Uczenie się języka + Poznawanie innych kultur, partnerskie związki międzykulturowe + Promocja własnego kraju, kultury + Kształtowanie tolerancji, otwartości + Sprawdzenie się w samodzielności + Sprawdzian dla trwałych związków + Łatwiejszy dostęp do rynku pracy (postrzeganie osoby mobilnej jako gotowej na zmiany, nie bojącej się ryzyka) + Możliwość korzystania z programów edukacyjnych w innych krajach,

Opinie studentów – ciemne strony mobilności (badania luty 2006) - Koszty/Problemy finansowe - Bariera językowa - Przerwanie realizacji planów i drogi rozwojowej w miejscu zamieszkania/Utrata więzi - Tęsknota - Problemy z akomodacją po powrocie - Możliwość utraty ludzi, którzy wyjechali i nie chcą wrócić/ Napędzanie obcej koniunktury - Zatrata własnej kultury - Poczucie alienacji w obcej kulturze/Brak akceptacji - Różnice programowe/Problemy z realizacją programu studiów - Brak opiekuna, koordynatora

Mobilność – czynniki sukcesu • Traktowanie mobilności jako integralnej części procesu dydaktycznego (a nie jako „nakładki”) • Przygotowanie do mobilności: Kompetencje studentów i pracowników Mobilność Uczelnia – Uczelnia wysyłająca (administracja, kadra dydaktyczna) – Uczelnia przyjmująca (administracja, kadra dydaktyczna) – Student mobilny (powinien wiedzieć, po co jedzie) • Mechanizmy reintegracji po powrocie – Uznanie okresu mobilności – Docenienie i wykorzystanie nowych kompetencji

Uczelnia sprzyjająca mobilności: § Przejrzysta, aktualna i wyczerpująca informacja o studiach, zgodna ze standardem ECTS § Zintegrowany system obsługi toku studiów (zapewniający też właściwą obsługę studentów mobilnych), mechanizmy uznawania kompetencji nabytych poza uczelnią macierzystą § Elastyczne programy studiów § Atrakcyjna oferta dydaktyczna w językach obcych § Systemowe rozwiązania promujące mobilność studentów i kadry, w tym doradztwo i mechanizmy integracji & reintegracji § Faktyczna, a nie formalna partnerska współpraca międzynarodowa § Zintegrowane mechanizmy ewaluacji i poprawy efektywności studiów, mobilności, współpracy międzynarodowej i rozwoju kadry

OKIENKO MOBILNOŚCI („mobility window”) • Przy projektowaniu programów studiów należy wprowadzać rozwiązania sprzyjające mobilności, typu: – „semestr mobilny” – „rok mobilny” (brytyjskie „sandwich courses”) • W Polsce już istnieja przykłady dobrej praktyki, np. „European project semester” w Centrum Kształcenia Międzynarodowego Politechniki Łódzkiej

Semestr/rok mobilny • Semestr/rok mobilny to wpisany do programu studiów obowiązkowy semestr/rok nauki realizowanej na uczelni partnerskiej (najczęściej zagranicznej). • W zasadzie może ono przypadać na którykolwiek rok czy semestr nauki. Jednak przyjmuje się powszechnie, że przed uczestnictwem w mobilności student powinien uczyć się co najmniej przez rok w uczelni macierzystej. • Semestr lub rok , w którym otwarte jest „okienko mobilności” zależy od celów kształcenia za granicą. • Cele mobilności mogą być związane z rozwijaniem umiejętności językowych, kulturowych lub innych umiejętności ogólnych lub dotyczyć określonej wiedzy tematycznej.

Mobilność wirtualna • Definicja mobilności wirtualnej: Wykorzystanie technologii informacyjnych w celu osiągnięcia tych samych korzyści, jakie można uzyskać dzięki mobilności fizycznej, ale bez konieczności podróżowania • Projekt TEACAMP: utworzenie „wirtualnego kampusu”, przedyskutowanie uwarunkowań legislacyjnych etc.

Mobilność przez całe życie „Lifelong Mobility” (LLM) • Dwie podstawowe umiejętności, aby przeżyć w XXI wieku – Umiejętność uczenia się – Umiejętność „twórczej adaptacji” do warunków zewnętrznych • Obok „uczenia się przez całe życie” – „mobilność przez całe życie”