Sociaal ondernemerschap en zorg voor de samenleving de

Sociaal ondernemerschap en zorg voor de samenleving: de Europese dimensie Vlaams Welzijnsverbond 11 oktober 2016

Kenniscentrum Sociaal Europa Informatie, advies, en coaching rond EU beleid, projecten en projectfinanciering Werkdomeinen: • Het Europese sociale beleid: informatie, beleidsvoorbereiding en coördinatie tav de beleidsactoren in het socialprofitdomein • Europese subsidies – informatie, sensibilisering en ondersteuning rond Europese subsidies voor het sociale werkveld Voor de sociale ondernemingen, sector-federaties en (sociale) overheden in de sectoren: gezondheid, welzijn, sociale economie, sociaal-cultureel werk, samenlevingsopbouw, inburgering

Kenniscentrum Sociaal Europa • Een initiatief van 17 werkgeverskoepels in de socialprofitsector: Zorgnet-Icuro, Vlaams Welzijnsverbond, SOM, In│C, Groep Maatwerk, Onafhankelijke ziekenfondsen, VVSG, De Werkplekarchitekten, Socialistische Mutualiteiten, Koepel LDE, Minderhedenforum, Wit-Gele Kruis, Samenlevingsopbouw Vlaanderen, Vlaamse Christelijke Mutualiteiten, Familiehulp, Socius • Met de steun van Verso - de vereniging voor social profit ondernemingen • Met de steun van de Vlaamse overheid

De EU vandaag… … in crisis? Maar ook: Hoe sociaal is dit Europa en wil Europa wel sociaal zijn? Heeft Europa met welzijn te maken? En vooral: is er een alternatief?

HEEFT EU WEL EEN IMPACT OP DE SOCIALE DOMEINEN (1) Geen twijfel mogelijk! § Toenemende impact op nationaal en regionaal beleid: 2/3 van de nationale en regionale regelgeving is uitvoering van EU-beleid! Transversaal beleid gericht op de ‘markt’ ook van toepassing op sociale ondernemingen § Toekomst: Naar een Europees sociaal beleid? “Europa zal sociaal zijn of niet zijn!” § Impact van de mondialisering, ook op welzijn! • Europese subsidies bieden kansen 5

HEEFT EU WEL EEN IMPACT OP DE SOCIALE DOMEINEN (2) “Europa zal sociaal zijn of niet zijn!” § § Europa ontstond met als doel “het bevorderen van vrede en welvaart via economische integratie”. Het sluitstuk hiervan leek de Euro als eenheidsmunt. Maar dit leidde tot de financiële crisis (door buitensporige overheidstekorten te dekken met staatsschuld) Een gezamenlijk fiscaal beleid als oplossing: via het Europees semester criteria voor begrotingen en begrenzing overheidstekorten Waaruit de nood aan een gezamenlijk sociaal kader volgde (overheidstekort vs sociaal beleid) Dynamiek van verdere integratie 6

HEEFT EU WEL EEN IMPACT OP DE SOCIALE DOMEINEN (3) “Mondialisering en nationalisme” § § Mondialisering (internet, mobiliteit) migratiecrisis & radicalisering Neo-liberaal marktdenken vs sociale correctie: hoever grijpt de overheid in? Mondialisering van de economie waar de overheid te veel ingrijpt, wijken mondiale bedrijven uit (delokalisatie van arbeid, fiscaal opbod, rulings en gunsttarieven) In de marge: ook welzijn&zorg worden interessante investeringsdomeinen voor operatoren in “collectieve catering-, hotel- en hygiënische dienstverlening” => Meer Europa of terugplooien op het nationale niveau? toenemend nationalisme 7

EUROPESE SUBSIDIES: WAAROM? 1/3 EU-budget, 50 -tal verschillende programma’s, waarvan 20 relevant voor sociale domein • Cohesie en convergentie (tussen en binnen lidstaten) • Competitiviteit en vermarkting ondersteunen (via wetenschappelijk onderzoek, mobiliteit en infrastructuur) • Soft law: sociaal beleid, (sociale en technologische) innovatie, vergrijzing, tewerkstelling, kansengroepen, levenslang leren, gezondheidszorg, migratie, … • ‘Building Europe’: Uitwisseling en Europees burgerschap, samenwerking, versterking van de ‘Europese gedachte

EUROPEES SOCIAAL BELEID: KRACHTLIJNEN (1) Zonder sociaal beleid geen economisch beleid en geen functionerende markt • Realiseren van vergelijkbare loon- en arbeidsvoorwaarden in alle lidstaten, gelijkaardige veiligheids- en gezondheidsnormen (directe bevoegdheid) • Druk op gezin – Dalende nataliteit – ‘gezinsmodel’ onder druk (één-ouder-gezin, nieuw samengestelde gezin) – Zorg voor kinderen/zorg voor eigen ouders – => Druk op werkenden (‘reconciliatie’) 9

EUROPEES SOCIAAL BELEID: KRACHTLIJNEN (2) • Vergrijzing, zorg en samenleving – Te verwachten demografische evoluties – Toenemende nood aan zorg => budgettaire druk – Beschikbaar arbeidspotentieel in de zorg? – Nieuwe zorgnoden, nood aan nieuwe zorgmodellen: de-institutionalisering, vermaatschappelijking zorg – Ouderen en arbeid: Productiviteit op peil houden druk arbeidsproces / nood aan langere loopbanen (+ potentieel vrijwilligerswerk) 10

EUROPEES SOCIAAL BELEID: KRACHTLIJNEN (3) Druk op de sociale zekerheid: • Werkloosheid en arbeidspotentieel (te korte loopbanen, nood aan hoger opgeleiden, uitstroom jongeren zonder diploma, te hoge werkdruk ziekteverzuim, …) • Vergrijzing (pensioenkost) & gezondheidszorg • Hoge loonkost, dus nood aan hoge productiviteit, dus hoge werkdruk, dus hoge uitval & vroege uitstap

EUROPEES SOCIAAL beleid: krachtlijnen (4) Nieuwe samenlevingsvraagstukken • Toenemende eenzaamheid, recht op zorg, recht op gezondheid (gezondheidsongelijkheden), solidariteit tussen generaties, … (sociale innovatie) • Anti-discriminatie en gelijke rechten: recht op maatschappelijke integratie, armoedebestrijding, thuisloosheid, effecten economische crisis • Assertiever burgerschap, maar afkeer van politiek • Migratie/integratie/inburgering • Asielcrisis (niet-begeleide minderjarigen) 12

EUROPEES SOCIAAL BELEID: KRACHTLIJNEN (5) Economisch potentieel van “social businesses”: Ø Zorgsector maakt dat beroepsactieven effectief kunnen participeren aan arbeidsmarkt: kinderopvang, efficiënte zorg bij ziekte, gezondheidspreventie, opvang-begeleidingzorg, maatschappelijk werk Ø Opleiding, toeleiding naar arbeidsmarkt Ø Economische toegevoegde waarde door beschermde en sociale tewerkstelling Ø Vrijetijdssector en verenigingsleven Ø Aanpak maatschappelijke problemen (buurtwerk, grootstedelijke problematiek, thuisloosheid & armoede, jeugdproblematieken, …) Ø Economisch potentieel van zorgtechnologie, innovatie Ø Terugverdieneffect van subsidies 13

Europe 2020: 3 interlinked priorities 1. ) Smart growth: developing an economy based on knowledge and innovation 2. ) Sustainable growth: promoting a more efficient, greener and more competitive economy 3. ) Inclusive growth: fostering a high-employment economy delivering social and territorial cohesion 14 14

Europe 2020: 5 EU headline targets (translated into national targets) By 2020: • 75 % employment rate (% of population aged 20 -64 years) • 3% investment in R&D (% of EU’s GDP) • “ 20/20/20” climate/energy targets met (incl. 30% emissions reduction if conditions are right) • Improving education levels (*) (by reducing school drop-out rates and increasing the share of the population having completed tertiary or equivalent education) • Promoting social inclusion (*), in particular through the reduction of poverty (*) The European Council will revert to these issues at its June 2010 meeting 15 15

Europe 2020: 7 flagship initiatives underpin the targets Smart Growth Innovation « Innovation Union » Education « Youth on the move » Digital society « A digital agenda for Europe » Sustainable Growth Inclusive Growth Climate, energy Employment and mobility skills « Resource efficient « An agenda for new Europe » skills and jobs » Competitiveness Fighting poverty « An industrial « European platform policy for the against poverty » globalisation era » 16 16

ÞKansen en bedreigingen ÞEuropees beleid = Vlaams beleid 17

Hoe werken EU subsidies?

WELK DOEL HEEFT EU MET HAAR SUBSIDIES? Europa beoogt de uitvoering van haar eigen beleid met de subsidielijnen • Omdat het geen rechtstreekse bevoegdheden heeft in sommige domeinen • Om concreet beleid in de lidstaten te stimuleren (onderzoek, innovatie, economische groei, sociale inclusie, tewerkstelling, …) • Europese samenwerking te promoten TIP: Ga enkel voor Europese subsidies wanneer de organisatie- of projectdoelstellingen aansluiten bij de EU prioriteiten

EU BELEIDSKADER BEPALEND VOOR DE INHOUD SUBSIDIEPROGRAMMA’S (1) Aantal belangrijke thema’s • Tewerkstelling en (creatief & sociaal) ondernemerschap: met jongeren als belangrijke doelgroep • Innovatie en onderzoek: focus op sociale en technologische innovatie • Sociale inclusie, armoedebestrijding, gelijke rechten • Klimaat, milieu, energie, circulaire economie, … • Stedelijke ontwikkeling • Actief en gezond ouder worden TIP: Cross-sectorale samenwerking

EU BELEIDSKADER BEPALEND VOOR DE SUBSIDIEPROGRAMMA’S (2) Europa 2020 Slimme, duurzame en inclusieve groei Structuurfondsen Thematische Fondsen EU legt kader vast Regionale ontwikkeling Opzet en beheer decentraal Europees Sociaal Fonds EFRO (Interreg) Plattelandsfonds Opzet op EU-nvieau Geen geografische beperking Beheer EU Commissie of Europese agentschappen Erasmus+ Horizon 2020 Creatief Europa Nationale contactpunten Europa voor de burger. . . Beheer nationale agentschappen Erasmus+

AANDACHTSPUNTEN VAN EU-SUBSIDIES Partnerschappen • Transnationale samenwerking Investeer in een Europees netwerk • Samenwerking tussen publieke sector, private sector, kennisinstellingen en civil society Investeer in een lokaal netwerk EU Subsidies = transversaal • Kijk met een open blik naar de verschillende subsidielijnen • Bereid je goed voor (werkprogramma’s, ondersteuners, …) Specifieke financiering • Projectmatig • Co-financiering, enveloppefinanciering, …

AANDACHTSPUNTEN VAN EU SUBSIDIES (2) Output- en Impactgericht • Probleemstelling Output Formulering werkpakketten en activiteiten • Duurzaamheid van project verzekeren door aandacht voor impact en verspreiding projectresultaten (disseminatie)

Een succesvol Europees project

INTERNE VOORWAARDEN IN DE ORGANISATIE • Stabiele organisatie( Duurzame basisfinanciering, backoffice voor administratie en projectopvolging, tewerkstellingsperspectief projectmedewerkers, …) • Europese samenwerking als strategische keuze voor innovatie EU samenwerking is gedragen binnen de organisatie: de organisatie is lerend, nieuwsgierig, innovatief en dynamisch • Investeer in een projectomgeving • Een Europa-verantwoordelijke … zorgt voor permanente screening en procesmanagement • Performante besluitvorming in het interne proces

VAN PROJECTIDEE NAAR SUBSIDIELIJN • Vertrek vanuit eigen projectideeën en toets kansen op EU subsidiëring af bij experten (vleva, Kenniscentrum Sociaal Europa, provincie) • Link deze aan subsidieoproepen • Maak gebruik van bestaande selecties subsidiecalls subsidiewijzer vleva: www. vleva. eu/subsidiewijzer EU-service Kenniscentrum Sociaal Europa: www. kcse. eu • Ga op zoek naar de relevante binnenlandse partners (overheid, consultant, academische partner, …) • Ga op zoek naar betrouwbare Europese partners! (partnersearchoproepen, projectdevelopmentworkshops, Investeer in Europees netwerk, gebruik de netwerken van Kenniscentrum Sociaal Europa)

PROJECTONTWIKKELING - Promotor of partner? - Zelf schrijven of samenwerking met derde (consultant, academische partner, buitenlandse partner? ) - Overleg met de subsidieagentschappen of contactpunten - Coherentie in projectdossier (scherpe analyse, doordachte doelstellingen, outputs, activiteiten, juist partnerschap) - Timing is essentieel …

Kenniscentrum Sociaal Europa Dienstverlening EU subsidies • Kennismakingsgesprek: is mijn organisatie klaar voor EU subsidies? • Website www. kcse. eu (Overzicht van relevante EU fondsen en actualiteitsinformatie) • Europa. Service: mail alert on time • Partnersearch: digitaal + partners zoeken binnen EU netwerken • Screeningsgesprek: uw projectidee koppelen aan EU subsidielijnen + begeleiding van de volgende stappen • Analyse projectidee en link naar subsidieprogramma, link aan Europees beleid

Kenniscentrum Sociaal Europa Dienstverlening EU subsidies (2) • Projecten makelen en schakelen oa dmv actieve deelname aan Europese netwerken • Bemiddeling naar subsidieagentschappen en soms naar Europese Commissie (strategiebepaling) • Betrekken externe knowhow in het project (hogescholen, consultants, …) • Nalezen project + advies budget • … Kennismakingstraject via: http: //www. kcse. eu/user/register

CONTACT Kenniscentrum Sociaal Europa Kolonel Bourgstraat 122 bus 4, 1140 Brussel www. kcse. eu Jos Sterckx, directeur m +32 (0) 477 44 97 14 t +32 (0) 2 205 00 47 jos. sterckx@kcse. eu An Rommel, adviseur Europese projecten m +32 (0) 477 98 54 64 t +32 (0) 2 205 00 46 an. rommel@kcse. eu