DEMENTIE ZIEKTE ZORG EN SAMENLEVING OVER Gemeenten NHN

DEMENTIE: ZIEKTE, ZORG EN SAMENLEVING OVER Gemeenten NHN 16 februari 2017 Anja Barte (accountmanager Geriant Scholing en Advies) Cindy Brink (regiomanager Geriant Noord-Kennemerland Zuid)

Dementie: een overview Dementie vriendelijke gemeente de ‘publieke zaak’ aanpak familie en mantelzorg getallen van de WF-gemeenten feiten

Dementie: een korte ‘spoedcursus’ feiten Auguste D. , Frankfurt 1906: 51 jaar Alois Alzheimer ‘ziekte van Alzheimer’ • • Eiwitklontering in de hersenen Verzamelbegrip: niet één ziekte Lang een ‘vergeten ziekte’: Vanaf jaren 80: ‘booming’ • • • 5 tot 7 % van alle 65+ Bij 90 jaar: 40% Ieder kwartier een nieuwe patiënt 2014 en 2050: van 250. 000 naar 500. 000 12. 000 jonger dan 65 ( ± 5%) • • • Grootste risicofactor: leeftijd 70% woont thuis, 30 % in een verpleeg- of verzorgingshuis 40% alleenwonend kosten: € 4, 7 mld. per jaar

Prevalentie dementie in Noord-Holland-Noor getallen Dementie in Noord-Holland-Noord 2015 -2040 25, 000 20, 000 15, 000 10, 000 2015 2040 % 5, 000 0 2015 2040 % NK 3, 918 8, 935 128% KOP 2, 653 6, 048 128% WF 2, 937 7, 629 160% NHN 9, 508 22, 612 138% Tussen 2015 en 2040: ruim 63. 000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie)

Prevalentie dementie in de NK/MK-gemeente getallen Dementie in de NK/MK-gemeenten 20152040 3, 500 3, 000 2, 500 2, 000 1, 500 2015 1, 000 2040 500 0 Alkmaar 2015 1, 636 2040 3, 289 % 101% % Heiloo 531 1, 237 133% H'waard Langedijk Bergen 588 369 794 1, 649 978 1, 783 180% 165% 125% Uitgeest Castricum 168 742 322 1, 622 92% 119% Tussen 2015 en 2040: ruim 30. 000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie)

getallen Prevalentie dementie in de Noordkop Dementie in de Noordkop 2015 -2040 2, 500 2, 000 1, 500 1, 000 2015 2040 % 500 0 2015 2040 % Den Helder 969 2, 044 111% Hollands Kroon 682 1, 527 124% Schagen 753 1, 883 150% Texel 249 593 138% Tussen 2015 en 2040: ruim 17. 000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie)

getallen Prevalentie dementie in de WF-gemeenten Dementie in de WF-gemeenten 2015 -2040 3, 000 2, 500 2, 000 1, 500 2015 1, 000 2040 % 500 0 Drechterland Enkhuizen 2015 267 283 2040 713 653 % 167% 131% Hoorn 986 2, 384 142% Koggenland Medemblik 323 622 843 1, 816 161% 192% Opmeer 169 402 138% Stede Broec 287 819 185% Tussen 2015 en 2040: ruim 20. 000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie)

Maar……!!! getallen 20 - 65 jaar in Noord-Holland-Noord 2015 -2040 400, 000 350, 000 300, 000 250, 000 200, 000 150, 000 100, 000 50, 000 0 -50, 000 2015 2040 % NK 139, 515 123, 577 -11% KOP 94, 429 74, 390 -21% WF 121, 404 109, 991 -9% NHN 355, 348 307, 958 -13% Verhouding mensen met dementie / aantal werkenden 2015: 1 op 37 2040: 1 op 14

familie en mantelzorgers naasten Familie / naasten / mantelzorgers • dubbele belasting • ‘drie keer rouwen’ • gezondheidsrisico’s v 25%: depressie in engere zin v 65%: grote tot zeer grote emotionele stress v 50%: lichamelijke gezondheidsklachten ‘Je geneest de ziekte niet, maar effectieve hulp is mogelijk’

familie en mantelzorgers naasten (2) Familie / naasten / mantelzorgers Wat kenmerkt ze? • • Onderlinge verschillen zijn groot: de mantelzorger bestaat niet 60% is partner 35% is kind (zoon/dochter/aangetrouwd) 61% participeert in de dagelijkse zorg 59% doet dat voornamelijk alleen 74% doet dat bij de persoon met dementie thuis 22 uur per week (bij betrokkenheid in de zorg) Monitor Alzheimer Nederland 2009 - 2014 Ervaren belasting: top-3 • • • Omgaan met gedrag en stemming (77%) Overbelasting vanwege 24 uurs-zorg (66%) Weerstand tegen opname (60%)

aanpak zorg & samenleving Kern • behandeling: geen ‘gouden pil’ • intramurale zorg lost het niet op • Goede ondersteuning en zorg is ons beste antwoord • En: dat heeft ook effect! Dus: Dementie thuis! Andere trends: • • • preventie (cardiovasculair, bewegen, licht) Laatste jaren: veel publieke aandacht digitalisering bijzondere groepen (allochtonen? Jonge mensen? ) € : veel geld, en in teveel verschillende potjes!

aanpak voor cliënt en naasten cliënten • • • zingeving dagactiviteit zelfredzaamheid Veiligheid Ontmoeting & communicatie familie / naasten / mantelzorgers • informatie & advies • steun en begeleiding (emotioneel en praktisch) • een vast aanspreekpunt en vertrouwenspersoon: casemanagement! • delen (‘sharing’), bv. Alzheimer-café Hoe reageert samenleving? • • beeldvorming: uitsluiting, taboe, stigma isolement dreigt => niet de ziekte, maar de mens! => erbij horen: het leven leiden dat mogelijk is

‘dementievriendelijke kansen gemeente’ ‘Dementievriendelijk’ is…. 6 adviezen voor gemeenten 1. Maak van dementie een publieke zaak! 2. Investeer in informele zorg / vrijwilligers 3. Zorg daarbij voor kennis van zaken: investeer in kennis & attitude

kansen Geriant Scholing & Advies We doen het samen! Waar kan ‘Geriant Scholing & Advies’ gemeenten mee helpen 1. Scholing, voor verschillende doelgroepen ü WMO-consulenten en/of sociale wijkteams ü Scholing vrijwilligers (o. a. van welzijnsorganisaties) ü Scholing mantelzorgers van (nog) niet geïndiceerde mensen met (vermoeden op) dementie 2. E-learning ‘Dichter bij dementie’: geschikt voor vrijwilligers, mantelzorgers en professionals 3. Voorlichtingsbijeenkomsten over dementie voor lokale stichtingen, verenigingen, organisaties, etc. , 4. Opleiding ‘dementie-ambassadeur’ 5. ‘Leskoffer’: voor basisscholen en middelbaar onderwijs, met training voor docenten

‘dementievriendelijke kansen gemeente’ ‘Dementievriendelijk’ is…. 6 adviezen voor gemeenten 1. Maak van dementie een publieke zaak! 2. Investeer in informele zorg / vrijwilligers 3. Zorg daarbij voor kennis van zaken: investeer in kennis & attitude 4. Maak verbindingen: zorg, welzijn, samenleving 5. Dus: breng WMO, WLZ en ZVW bij elkaar, i. p. v. ze ‘hard’ te scheiden 6. Geef ze een stem! Hoor structureel de regionale Alzheimer-afdeling.

kansen DEMENTIE: over ziekte, zorg en samenleving • x Meer weten? a. barte@geriant. nl / c. brink@geriant. nl