Hoofdstuk 4 Sociaal bewustzijn Sociologie voor de praktijk
Hoofdstuk 4 Sociaal bewustzijn Sociologie voor de praktijk van 10
Sociaal bewustzijn • Sociaal bewustzijn is het bewustzijn van je sociale positie in de samenleving • Definitie van de situatie: benadering van de situatie, beïnvloed door sociaal bewustzijn • Sociaal bewustzijn bepaalt gedrag Sociologie voor de praktijk 2 van 10
Symbolisch interactionisme • Symbolisch interactionisme: interpreteren van elkaars gedrag en eigen gedrag daarop afstemmen – – • Onze handelingen zijn tekens en symbolen waarmee we iets uitdrukken Definitie van situatie bepaalt onze reactie Voorbeelden symbolisch interactionisme: – Selffulfilling prophecy, self-defeating prophecy, stigmatisering, slachtofferdenken Sociologie voor de praktijk 3 van 10
Symbolisch interactionisme • Ideeën én situaties verklaren gedrag: – Blaming the victim: alleen de houding van de cliënt wordt als probleem behandeld – Risico van reductie: niet alleen onze ideeën bepalen ons handelen; ook de situatie – Empowerment: mensen helpen de situatie te overwinnen door er greep op te krijgen Sociologie voor de praktijk 4 van 10
Afleiders en compensatie • Latente en manifeste verklaringen van de situatie – – Niet uitgesproken en/of niet herkend (latent) De bekende, uitgesproken verklaring (manifest) Sociologie voor de praktijk 5 van 10
Afleiders en compensatie Grip op je sociale positie heb je als je de maatschappelijke situatie begrijpt • Dit sociaal bewustzijn kan beperkt zijn door ‘afleiders’ en ‘compensaties’: • 1. 2. 3. 4. 5. 6. Ritualisering Zichzelf de schuld geven Zondebok zoeken Mystificatie ‘Verandering is verslechtering’ Vergelijken met anderen of met vroeger Sociologie voor de praktijk 6 van 10
Ideologie: ideeën die het streven van een groep rechtvaardigen • Geeft ‘verklaring’ van situatie • – – Rechtvaardigt de sociale positie van groepen: ‘het is in het algemeen belang’ Ideologie kan ook juist protest vormgeven Vanzelfsprekendheid van de gewone situatie versterkt de ideologie Gelukkige slaven Sociologie voor de praktijk 7 van 10
Ideologie Utopie: ideologie de noodzaak benadrukt om te veranderen naar de ideale toekomst • Drie grote ideologieën • – – – Conservatisme: herstel Liberalisme: vrije mensen Socialisme: doorbreken klassentegenstelling Sociologie voor de praktijk 8 van 10
Ideologie Rechts en links, conservatief en progressief • Dystopie: een (denkbeeldige) samenleving met alleen maar akelige kenmerken waarin met beslist niet zou willen leven • Combinaties met nationalistische, etnische of godsdienstige mengvorm • Sociologie voor de praktijk 9 van 10
Ideologie • Populisme: – – – ‘Het Volk’ centraal Persoonlijk leiderschap Anti-elite Anti-vreemde invloed Nationalistisch Sociologie voor de praktijk 10 van 10
- Slides: 10