RYZYKO DYSLEKSJI DYSGRAFII I DYSORTOGRAFII OPRACOWAA JOANNA ZAMOJSKA

RYZYKO DYSLEKSJI, DYSGRAFII I DYSORTOGRAFII OPRACOWAŁA: JOANNA ZAMOJSKA

CO TO JEST DYSLEKSJA? Dysleksja to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu występujące u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Są one spowodowane zaburzeniami funkcji słuchowych, wzrokowych, ruchowych.

TRZY RODZAJE DYSFUNKCJI v Dysleksja- trudności w czytaniu pojawiające się często z trudnościami w pisaniu. v Dysgrafia- trudności w opanowaniu kaligrafii. v Dysortografia- trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (błędy ortograficzne)

DYSGRAFIA

TRUDNOŚCI SPECYFICZNE v DYSLEKSJA ROZWOJOWA: NIESPECYFICZNE v UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE v INTELIGENCJA NIŻEJ NIŻ DYSLEKSJA, PRZECIĘTNA DYSGRAFIA, v ZANIEDBANIA DYSORTOGRAFIA ŚRODOWISKOWE v WADY WZROKU , SŁUCHU

5. RYZYKO DYSLEKSJI v Już w wieku po niemowlęcym i przedszkolnym można dostrzec pierwsze symptomy zapowiadające trudności w czytaniu i pisaniu. Ryzyko wystąpienia dysleksji jest prawdopodobne w przypadku: v - obciążenia genetycznego (występowanie dysleksji w rodzinie), v - ciąży i porodu o nieprawidłowym przebiegu v - dysharmonijnego rozwoju psychomotorycznego.

PIERWSZE SYMPTOMY MOGĄ POJAWIĆ SIĘ JUŻ U DZIECKA 3 -4 LETNIEGO v - mała sprawność ruchowa, opóźniony rozwój ruchowy (dziecko późno zaczyna chodzić, siadać, może w ogóle nie raczkować), v - niechęć do zabaw ruchowych, v - mała sprawność dziecka w samoobsłudze (zapinanie guzików, wkładanie ubrań, wiązanie sznurowadeł), v - niechęć do rysowania, układania klocków, puzzli, v - opóźniony rozwój mowy, v - przekręcanie wyrazów (dziecko mówi „kordła” zamiast kołdra, „fusit” zamiast sufi. T, tlaktor zamiast traktor itp. ), v - trudności z zapamiętywaniem pór roku, dni tygodnia.

W WIEKU 5 -6 LAT MOGĄ WYSTĘPOWAĆ NASTĘPUJĄCE SYMPTOMY v kłopoty z zapamiętywaniem wierszyków, piosenek, v - trudności z odróżnianiem lewej i prawej strony ciała, v - leworęczność lub oburęczność, v - kłopoty z odwzorowywaniem szlaczków, prostych figur geometrycznych, v - nie odróżnianie głosek podobnych słuchowo, v - kłopoty z dzieleniem i składaniem słów z głosek i sylab, v - gramatyczne błędy w wymowie, v - trudności w początkowej nauce czytania.

OBJAWY DYSLEKSJI W KLASACH I-III W ZAKRESIE CZYTANIA: v - mało błędów przy wolnym tempie czytania i prymitywnej technice (głoskowanie lub sylabizowanie z wtórną syntezą słowa) ze słabym rozumieniem przeczytanego tekstu v lub v - bardzo szybkie tempo czytania z wieloma błędami, dziecko domyśla się treści na podstawie kontekstu, często niewłaściwie i słabo rozumie przeczytany tekst v albo: v występują pojedyncze objawy: v - niewłaściwe tempo czytania, v - nieodpowiednia do poziomu edukacji technika czytania.

W ZAKRESIE PISANIA v Przy zaburzonych funkcjach wzrokowych dziecko może: v - popełniać błędy podczas przepisywania tekstów ze wzoru, v - mieć trudności z zapamiętaniem alfabetu, kształtu liter rzadziej występujących lub o skomplikowanej strukturze (F, H, Ł, G), v - mylić litery o podobnym kształcie l-t-ł, m-n, u-y, o-a-e, a-ą, e-ę, - mylić litery różniące się położeniem w przestrzeni: p-b-d-g, m-w, n-u.

W ZAKRESIE PISANIA v Przy zaburzonych funkcjach słuchowo-językowych dziecko może: v - mieć nasilone trudności w pisaniu ze słuchu, v - mylić litery odpowiadające głoskom podobnym pod względem słuchowoartykulacyjnym z-s, w-f, d-t, k-g, v - mieć trudności z zapisywaniem zmiękczeń, mylić głoski i-j, v - mieć problemy z zapisywaniem głosek nosowych ą-om, ę-en, v - często opuszczać, dodawać, przestawiać, podwajać litery i sylaby, v - pisać wyrazy bezsensowne.

W ZAKRESIE PISANIA Przy opóźnionym rozwoju ruchowym i koordynacji wzrokowo-ruchowej dziecko może: v - nieprawidłowo trzymać długopis, ołówek, itp. , v - mieć nadmierny lub zbyt słaby nacisk długopisu na papier, v - pisać wolno, sygnalizować szybkie męczenie się ręki, v - pisać niekształtne litery, v - nie przestrzegać liniatury, v - nieprawidłowo łączyć litery, v - mieć mało czytelne pismo.

PROBLEMY DYSLEKTYKA W ŻYCIU CODZIENNYM v Wbrew obiegowym opiniom „dyslektykom” wcale nie jest w życiu łatwiej. Ich trudności nie znikają, zmienia się jedynie ich charakter. Przejawia się to między innymi: v - w przekręcaniu nazwisk i nazw, v - trudnościami ze zautomatyzowaniem własnego podpisu, v - trudnościami w wypełnianiu formularzy, v - problemami z nauką jazdy samochodem, v - kłopotami z nauczeniem się układów tanecznych na kursie tańca, v - zapamiętaniem i dokładnym przekazaniem informacji odebranych przez telefon,

PROBLEMY DYSLEKTYKA W ŻYCIU CODZIENNYM v - płynnym nazwaniem miesięcy w prawidłowej i odwróconej kolejności, v - myleniem numerów autobusów 95 -59, v - myleniem kolejności cyfr przy wykręcaniu numeru telefonicznego, v - myleniem dat i godzin, v - kłopotami z zapamiętaniem numerów telefonów, danych liczbowych, v - kłopotami z planowaniem, organizacją i zarządzaniem czasem, materiałami oraz zadaniami, v - trudnościami z odróżnianiem strony prawej od lewej, v - kłopotami z czytaniem mapy lub orientowaniem się w nieznanym terenie.

CO W KLASACH STARSZYCH? v Towarzyszące dysleksji zaburzenia powodują trudności uczniów w wielu przedmiotach, nie tylko na języku polskim. Dotyczy to: v geografii - zła orientacja na mapie, w stronach świata, v arytmetyki - odczytywanie liczb od prawej do lewej strony, mylenie znaków nierówności, trudności z przestrzenną organizacją zapisu działań w „słupkach”, trudności z operowaniem długimi liczbami, z wieloma zerami lub miejscami po przecinku, liczenie w pamięci, tabliczka mnożenia, v geometrii - rysunek uproszczony, schematyczny, v chemii - zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych,

v muzyki - czytanie i zapis nut, v języków obcych - zapamiętywanie słówek, odróżnianie podobnych wyrazów, prawidłowa wymowa, v biologii - opanowanie terminologii, v historii - zapamiętywanie nazwisk, nazw, dat, orientacja w czasiechronologia, v kultury fizycznej - niektóre ćwiczenia, np. równoważne, układy gimnastyczne, szybkie bieganie, rzuty do celu piłką, celne odbijanie piłki. v sztuki (geometria, biologia, geografia) - rysowanie.

Otrzymanie opinii stwierdzającej dysleksję nie jest ostatnim, ale pierwszym krokiem na drodze do pokonania trudności NIE NALEŻY ZWALNIAĆ UCZNIA Z OBOWIĄZKU PRACY NAD PROBLEMEM

W przypadku podejrzewania dysleksji dziecko powinno być zdiagnozowane w specjalistycznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. BADANIE PRZEPROWADZA SIĘ NA WNIOSEK RODZICA LUB ZA POŚREDNICTWEM SZKOŁY

POMOC SPECJALISTYCZNA UDZIAŁ W ZAJĘCIACH KOREKCYJNOKOMPENSACYJNYCH I WYRÓWNAWCZYCH. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ SZKOLNYCH DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA. ZWOLNIENIE Z NAUKI DRUGIEGO JĘZYKA OBCEGO. WYRÓWNYWANIE SZANS PODCZAS EGZAMINÓW.

ZASADY PRACY v zadania wykonywać w tym samym miejscu i (najlepiej) o tej samej porze, v należy pozwolić dziecku odpocząć przed przystąpieniem do ćwiczeń, v miejsce do pracy powinno być uprzątnięte, v trzeba zadbać o ciszę, v mózg wymaga rozgrzewki, czyli ćwiczeń wstępnych (najlepiej w formie zabawy), v w pracy warto wykorzystywać skojarzenia, v podczas ćwiczeń w czytaniu nie należy przyjmować zbyt wygodnej pozycji, bo to rozleniwia, v należy wyposażyć się w odpowiednie pomoce do ćwiczeń.

ĆWICZENIA W CZYTANIU Ø Oprzeć naukę czytania na interesującym tekście. Ø Czytać z dzieckiem na zmianę. Ø Czytać książki z dużym drukiem i kolorowymi obrazkami. Ø Nie ponaglać dziecka. Ø Sprawdzać rozumienie tekstu.

ĆWICZENIA W PISANIU Ø Zezwolić na pisanie ołówkiem. Ø Wskazać błędy i mobilizować do samokontroli. Ø Utrwalać zasady pisowni. Ø Prace domowe odrabiać w brudnopisie. Po sprawdzeniu i omówieniu błędów przepisywać do zeszytu. Ø Dzieci leworęcznenie przestawiać na rękę prawą

CZEGO NIE ROBIĆ? v nie tłumaczyć trudności dziecka wyłącznie lenistwem, v nie porównywać z rówieśnikami lub rodzeństwem, v nie liczyć na natychmiastowe efekty, v nie krytykować i nie ośmieszać, v nie usprawiedliwiać niechęci do wykonywania ćwiczeń, v nie odrabiać za dziecko prac domowych, v nie poprawiać błędów w pracach pisemnych (dziecko powinno się nauczyć pracować ze słownikiem ortograficznym)

10 % POPULACJI TRUDNOŚCI DYSLEKTYCZNE 4 % GŁĘBOKA DYSLEKSJA 1 OSOBA W KLASIE Z GŁĘBOKĄ DYSLEKSJĄ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ