ROZWJ MORALNY CZOWIEKA opracowaa KATARZYNA PATEK WNIOSKOWANIE MORALNE

ROZWÓJ MORALNY CZŁOWIEKA opracowała: KATARZYNA PŁATEK

WNIOSKOWANIE MORALNE Lawrence Kohlberg oparł swą teorię rozwoju moralnego na pracy Jeana Piageta.

Jean Piagett- stadia rozwoju OKRES INTELGENCJI SENSORYCZNO- MOTORYCZNEJ-DO 2 ROKU ŻYCIA OKRESINTELIGENCJI PRZEDOPERACYJNEJ 2 -7 LAT OKRES INTELIGENCJI KONKRETNEJ (OPERACYJNEJ)- 7 -11 LAT OKRES INTELIGENCJI FORMALNEJ (ABSTRAKCYJNEJ)- OD 11 ROKU ŻYCIA DO ZAKOŃCZENIA OKRESU DOJRZEWANIA

WNIOSKOWANIE MORALNE Na sposób oceny sytuacji , jakim człowiek posługuje się w swym postępowaniu ma wpływ określony przyjęty przez niego system wartości.

Poziom prekonwencjonalny (Interesowność) (w przybliżeniu między drugim a siódmym rokiem życia) 1 - orientacja na karę i posłuszeństwo Nastawienie charakteryzujące się ślepym posłuszeństwem dla władzy starszych dla uniknięcia kar. To, czy postępowanie oceniane jest jako dobre czy złe, zależy od konsekwencji, jakie powoduje.

POZIOM PIERWSZY- prekonwencjonalny Dziecko widzi siebie jako podporządkowanego innym i podejmuje się danego działania wyłącznie dlatego, że się boi kary /strach przed karą dominuje motywacje/. Dziecko jest zatroskane o siebie.

POZIOM PIERWSZY- prekonwencjonalny Dominuje posłuszeństwo temu, który ma władzę. Działania są oceniane po ich fizycznych konsekwencjach.

Poziom prekonwencjonalny 2 - wymiana ("oko za oko") Czynem dobrym jest taki czyn, który podporządkowuje zaspokajanie potrzeb innych osób własnemu interesowi.

POZIOM DRUGI- prekonwencjonalny Stopień ten oparty jest na indywidualizmie i egocentryzmie działającej osoby. Wartością, która dominuje przy wyborze działania jest wyłącznie egoizm przejawiający się w postawie ”by inny człowiek odpłacił mi tym samym”. To swoisty handel wymienny: ja tobie daję to i ty musisz oddać mi coś innego, ale podobnego.

POZIOM DRUGI- prekonwencjonalny Podstawowym motywem działania jest zaspokojenie moich własnych potrzeb. „Nie obchodzą mnie potrzeby drugiego, chyba, że przyniesie mi to jakąś korzyść”

Poziom konwencjonalny (Aprobata społeczna) (w przybliżeniu między siódmym a jedenastym rokiem życia) 3 - wzajemność interpersonalna ("Traktuj innych tak, jak byś chciał, żeby inni traktowali ciebie") Dążenie do zyskania opinii „dobrego chłopca" czy „dobrej dziewczynki".

POZIOM TRZECI – konwencjonalny Dopiero ten stopień jest próbą otwarcia na prawdziwe wartości. Dostrzega się tu zorientowanie na grupę ludzi i podporządkowanie się jej normom.

POZIOM TRZECI – konwencjonalny Motywem jest bycie fajnym, akceptowanym. Człowiek w swym postępowaniu chce być zauważony jako istota czyniąca dobro i akceptowana przez otoczenie ze względu na czynione dobro. Egoizm, który i tu uwidacznia się w postępowaniu wynika z zupełnie innych przesłanek niż poprzednio.

POZIOM TRZECI – konwencjonalny Chodzi tu o pokazanie stereotypu postępowania, polegającego na czynieniu dobra jako naturalnego przyzwyczajenia danego człowieka (przez co uzyska akceptację otoczenia).

Poziom konwencjonalny 4 - system społeczny i sumienie ("Co daję społeczeństwu") Aprobata tego, co głoszą autorytety, niezmiennych reguł i istniejącego porządku społecznego.

POZIOM CZWARTY – konwencjonalny Zorientowany jest na porządek społeczny. Chodzi tu o honor i powinność, utrzymanie zasad panujących w społeczeństwie. Chodzi tu też o akceptację i przestrzeganie ustalonych praw przez daną osobę.

POZIOM CZWARTY – konwencjonalny Człowiek poprzestaje dalszych poszukiwań wzrostu moralnego zadowala się przyjęciem i przestrzeganiem danego prawa jako utartych norm moralnych. Człowiek tak myślący ślepo wierzy w prawo i nie ma zamiaru czynić niczego, co by poza to prawo wychodziło. Wiele osób kończy tu swój rozwój moralny.

Poziom postkonwencjonalny- Abstrakcyjne ideały Poziom postkonwencjonalny (mniej więcej od 12 roku życia) 5 - kontrakt społeczny, użyteczność, prawa indywidualne. Źródłem wartości jest „umowa społeczna”. Nacisk na „prawny punkt widzenia", ale… Dostrzeganie też możliwości zmiany prawa, jeśli przemawiałyby za tym względy użyteczności społecznej.

POZIOM PIĄTY – postkonwencjonalny Od tego stopnia zaczyna się prawdziwy rozwój moralny. Człowiek charakteryzujący się tym poziomem zaczyna dostrzegać, że istnieje coś więcej niż prawo.

POZIOM PIĄTY – postkonwencjonalny Widzi on iż prawo nie w każdej sytuacji daje możliwość poprawnego wyboru. Istnieje możliwość zmiany prawa w konkretnych i odpowiednich potrzebach.

Stadium 6 - uniwersalne zasady etyczne Uznanie za najwyższą instancję decyzji własnego sumienia. Akceptacja samodzielnie wybranych zasad etycznych, dążenie do tego, aby były uniwersalne i spójne. W systemie zasad moralnych centralne są nie szczegółowe przepisy zachowania, lecz ogólne zasady sprawiedliwości, wzajemności i równości ludzkich uprawnień, zakładające szacunek dla każdego człowieka jako odrębnej osoby.

POZIOM SZÓSTY – postkonwencjonalny Uniwersalne pryncypia etyczne. To osiągnięcie pełnego człowieczeństwa przez rozwój moralny. W tym poziomie następuje poszukiwanie własnych wartości, na bazie których dany człowiek pragnie oprzeć swe postępowanie.

POZIOM SZÓSTY – postkonwencjonalny Fundamentem dla odnajdywania takiego poziomu moralnego jest kształtowanie w odpowiedni sposób własnego sumienia, tak, aby każdy czyn był oparty na poszanowaniu sprawiedliwości i wyznawanych pryncypiów etycznych.

POZIOM SZÓSTY – postkonwencjonalny ROZWÓJ MORALNY UZALEŻNIONY JEST Z JEDNEJ STRONY OD PRACY NAD UKSZTAŁTOWANIEM W KAŻDEJ OSOBIE ODPOWIEDNIEGO SUMIENIA OPARTEGO NA WARTOŚCIACH Z DRUGIEJ STRONY OD CIAGŁEGO PROCESU ODKRYWANIA TYCHŻE WARTOŚCI.

POZIOM SIÓDMY- Agape Człowiek w swym postępowaniu kieruje się miłością ku innym.

KOCHAM BO… POZIOM 1: Kocham ciebie, boję, że mnie ukarzesz. POZIOM 2: Kocham ciebie, ale dlatego, bo ty kochasz mnie. POZIOM 3: Kocham ciebie, bo chcę być dobrym i uchodzić w oczach innych za grzecznego.

KOCHAM BO… POZIOM 4: Kocham ciebie, bo tak mnie nauczono /wpojono taki kodeks/. POZIOM 5: Kocham ciebie i zgadzam się na wiele, choć stawiam pewne warunki.

KOCHAM BO… POZIOM 6: Kocham ciebie i w tej relacji uczę się ciebie i siebie, odnajduję nasze człowieczeństwo. POZIOM 7: Kocham ciebie i nieważne jest co zrobisz i tak będę cię kochać.

Źródło: Biuletyn metodyczny dla nauczycieli, JACEK T. GNIATOWSKI „Teoria Kohlberga”