RIMINALISTIKA PREDAVANJA Prof dr Milutin Ateljevi email mateljevicsinergija

КRIMINALISTIKA - PREDAVANJA - Prof. dr Milutin Ateljević e-mail: mateljevic@sinergija. edu. ba 1

9. NEDELJA NASTAVE OSNOVI KRIMINALISTIKE • Osnovi kriminalističke identifikacije /daktiloskopija, monodaktiloskopija, indetintični i slični otisci prstiju, hejroskopija, peroskopija/ 2

OSNOVNA SVOJSTVA PAPILARNIH LINIJA • NEPROMJENJIVOST /POSTOJANOST/ CRTEŽA Konfiguracija papilarnih linija kako u obliku tako i u karakteristikama kod ljudi /formiraju se od začetka u majčinoj utobi u šestom mjesecu trudnoće/ostaju nepromijenjene od rođenja pa do smrti, pa čak jedan period i posle smrti do faze raspadanja. • RAZLIČITOST /INDIVIDUALNOST/ CRTEŽA papilarnih linija na prstima, dlanovima i tabanima je kod svih različita. • GRUPISANJE CRTEŽA papilarnih linija u mali broj osnovnih tipova i pored velike raznovrsnosti svih crteža omogućava njihovu klasifikaciju i vođenje daktiloskopske zbirke. • PRENOSIVOST CRTEŽA papilarnih linija i njihovih karakteristika prilikom dodira ili hvatanja predmeta prstima i 3 dlanovima ili gaženja bosim nogama.

DAKTILOSKOPIJA • Daktiloskopija koristi papilarne linije radi intetifikacije lica, leševa i učinilaca krivičnih djela. • Daktiloskopija potiče od dvije starogrčke riječi „daktilos“ što znači prst i „skopein“ što znači razgledati – proučavati. • Daktiloskopija je naučno-tehnička kriminalistička metoda koja se bavi izučavanjem, registracijom, klasifikacijom i upoređivanjem crteža papilarnih linija na koži čovječijih prstiju, dlanova i tabana u cilju indetifikacije lica. • Daktiloskopija se dijeli na : – Registracionu /opštu ili desetoprstnu/ – Istražnu /operativnu ili monodaktiloskopsku/ 4

REGISTRACIONA DAKTILOSKOPIJA • Uzimanje otisaka svih deset prstiju od određenih kategorija lica. Neophodno je da unapred budu : • Određeni obrasci daktiloskopskih kartona/fiševa/ • Određene kategorije lica koja će se daktiloskopiratiregistrovati • Da postoji određen praktičan metod uzimanja otisaka prstiju od lica • Da postoji određen sistem daktiloskopske klasifikacije • Da postoji sistem i mjesto vođenja opšte daktiloskopske zbirke 5

DAKTILOSKOPSKI FIŠ 6

DAKTILOSKOPSKI FIŠ • • Specijalni obrazac od bijelog, lakog, ali čvrstog kartona Čuva se dok lice ne navrši 70 godina starosti Fiš je formata 18, 5 x 13 cm Na prednjoj strani su fiša u levom gornjem uglu upisuju se lični podaci registrovanog lica • U desnom gornjem uglu se upisuje daktiloskopska formula • Na drugoj strani se upisuje datum daktiloskopiranja, nazib i sjedište organa koji je izvršio registrovanje, broj spisa i razlog pritvaranja registrovanog lica, kao i potpisi službenih licakoja su radili obradu fiševa. • Da bi se fiševi ženskih lica razlikovali obojena je gornja ivica od 5 mm plavom ili crvenom bojom. 7

DAKTILOSKOPIRANJE LICA • Pregledaju se ruke lica koje se daktiloskopiraju/moraju biti suve i čiste/ • Na jednu ploču se istisne iz tube malo crne boje koja se ravnomjerno valjkom rasporedi po površini u debljini 0, 1 mm • Pored ploče se stavi i pričvrsti daktiloskopski fiš • Lice postavimo sa naše desne strane i vršimo pojedinačno daktiloskopiranje prstiju i dlanova • Postoji i Foroova metoda ali je prilično skupa pošto se daktiloskopski fiševi moraju specijalno izrađivati i premazivati posebnom masom. 8

DAKTILOSKOPIRANJE LEŠEVA • Ne može se vršiti klasičnom metodom zbog ukočenosti prstiju. • Namaže se valjkom jagodice prstiju i pomoću tzv. specijalne kašike / u kojoj se nalazi papir ili vrsta kartona/za daktiloskopiranje leševa. • Nakon provjere kvaliteta uzetih otisaka papiri se lijepe na daktiloskopski fiš na predviđena mjesta za otiske. • Kod leševa nađenih u vodi takva metoda je nemoguća zbog naborane kože na jagodicama pa se predhodno u njih ubrizgava pomoću šprica rastvor glicerina ili rastopljenog parafina kako bi se vratile normalne konture jagodica i dobilo na kvalitetu uzetih otisaka. 9

OSNOVNI OBLICI PAPILARNIH LINIJA • Lučni otisci prstiju – Čisti lukovi – Jeloviti lukovi • Petljani otisci prstiju • Kružni otisci prstiju 10

11

MONODAKTILOSKOPIJA • Istrašna daktiloskopija indetifikacija samo na osnovu jednog traga ili otiska prsta. /monos-jedan, daktilosprst, skopien-razgledati, upoređivati, proučavati/ Monodaktiloskopska zbirka registrovanih : • Izvršioca teških krivičnih krađa /provalnika/ • Kradljivaca ušunjavanjem i uskakanjem • Lica koja vrše razbojništva • Ubica iz koristoljublja i iz seksualnih pobuda • Kradljivaca motornih vozila i iz motornih vozila • Ucenjivača • Iznuđivača • Lica za koja se sumnja da vrše neka od navedenih djela 12

13

HEJROSKOPIJA • Se bavi identifikacijom nepoznatih izvršilaca krivičnih djela na osnovu tragova otisaka dlanova. Hejroskopska zbirka se dijeli na : • Zbirku otisaka dlanova poznatih izvršilaca krivičnih djela • Zbirku neindetifikovanih tragova otisaka dlanova nađenih na licu mjesta Zadatak hejroskopske zbirke je: • Otkriva nepoznate izvršioce krivičnih djela na osnovu tragova otisaka dlanova sa lica mjesta • Izuzetno da vrši identifikaciu lica uopšte i nepoznatih leševa na osnovu otisaka dlanova 14

15

POROSKOPIJA • Poroskopija je pomoćna grana istražne daktiloskopije koja se bavi proučavanjem strukture pora koje se nalaze na papilarnim linijama, u cilju indentifikacije učinilaca krivičnih djela. • Znojne žlezde preko znojnih kanala koji imaju izlaz na površinama papilarnih linija luče znoj. Te otvore nazivamo porama. • Struktura pora je isto karakteristična kao i papilarne linije, ali zbog mikroskopski male površine ne može se računati na njihovo stalno prisustvo u otiscima. • Mogu bite elipsaste, okrugle, zvezdaste, trouglaste. . . • Na jednom kvadratnom milimetru se obično nalazi 9 -18 pora 16

HVALA NA PAŽNJI ! Prof. dr Milutin Ateljević 17