Realizacja celw i priorytetw Strategii Lizboskiej oraz Strategii

Realizacja celów i priorytetów Strategii Lizbońskiej oraz Strategii Europa 2020 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 -2013 prezentacja wyników Katowice, 11 grudnia 2012

Cel badania Analiza i ocena stopnia wpływu projektów realizowanych w ramach RPO WSL na osiągnięcie celów i priorytetów Strategii Lizbońskiej oraz Strategii EU 2020 2

Obszary badawcze Ocena zgodności realizowanych w RPO WSL projektów z SL i EU 2020 Ocena zgodności SL i EU 2020 z celami SRW RPO WSL jako element systemu NSRO Spójność wskaźników Programu z celami EU 2020 Proces wyboru projektów a realizacja SL i EU 2020 3

Metodologia badawcza § Analiza dokumentów źródłowych § Analiza dokumentacji projektowej RPO WSL (n=500) § Analiza danych zawartych w kartach ocen merytorycznych (n≈900) § Analiza danych zawartych w podpisanych umowach o dofinansowanie/wnioskach o dofinansowanie/listach rankingowych. § IDI z przedstawicielami IZ RPO WSL oraz IP 2 RPO WSL § IDI z ekspertami ds. rozwoju regionalnego § Benchmarking z RPO pozostałych województw (n=8) § ITI z osobami odpowiedzialnymi za programowanie, zarządzanie i monitoring NSRO § Model logiczny interwencji w ramach systemu wdrażania NSRO 4

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami Liczba i wartość projektów wdrażających Strategie • 81% (z 4 481) projektów dofinansowanych jest w kategoriach wdrażających SL, 95% w kategoriach EU 2020. • 35% (z 6 553 mln PLN) dofinansowania skierowano na SL, 93% na EU 2020 • Udział alokacji na wdrażanie SL 39, 9% (średnia krajowa 39, 9%) • Udział kontraktacji na wdrażanie SL 29, 8% (średnia krajowa 35, 4%) • „winne”: • Niższy poziom zaawansowania priorytetów 1 i 2, poddziałań 3. 1. 1, 3. 2. 1 (61% kontraktacji – pozostałe 91%) • Niska kontraktacja w kategoriach SL: 6. 2. 1/2/3, 7. 1. 1, 7. 2, p. VIII i IX, brakuje razem 74 mln EUR (ok. 4% alokacji). 5

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami (Pod)działania efektywnie wdrażające Strategie SL wartość dofinansowan ia (tys. PLN) (pod)działanie 1 460 7. 1. 1 Modernizacja i rozbudowa kluczowych elementów sieci drogowych 0 6. 1. 0 Wzmacnianie regionalnych ośrodków wzrostu wartość dofinansowani a (tys. PLN) EU 1 107 545 EU 1 692 095 EU 2 SL 3 262 394 7. 2. 0 Transport publiczny 428 128 EU 3 SL 1 427 939 1. 2. 4 Mikroprzedsiębiorstwa i MŚP 427 939 EU 4 0 7. 1. 2 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury uzupełniającej kluczową sieć drogową 360 034 EU 5 0 5. 1. 0 Gospodarka wodno-ściekowa 342 817 EU 6 SL 2 298 733 2. 1. 0 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 298 733 EU 7 SL 5 222 095 5. 3. 0 Czyste powietrze i odnawialne źródła energii 250 193 EU 8 246 959 EU 9 5 791 6. 2. 1 Rewitalizacja - duże miasta SL 4 234 807 2. 2. 0 Rozwój elektronicznych usług publicznych 6 234 807 EU 10

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami typy projektów w ramach których nie wybrano do dofinansowania ani jednego wniosku (pod) dział anie 1. 1. 1 1. 2. 3 Typ projektu Budowa centrów wsparcia przedsiębiorczości; infrastruktury i rozwój oferty IOB; doradztwo dla parków przemysłowych i inkubatorów Doradztwo w zakresie wdrażania strategii rozwoju w oparciu o nowe technologie 1. 3 Doradztwo, informacja-promocja w zakresie transferu technologii i innowacji; oferta IOB w zakresie transferu technologii; doradztwo w zakresie współpracy przedsiębiorców z B+R 5. 3 Infrastruktura wytwarzania energii z biomasy 5. 5 Przywracanie drożności korytarzy ekologicznych 6. 1 Budowa strategicznych obiektów systemu transportu publicznego 6. 1, 6. 2. 1 Tworzenie stref aktywności gospodarczej; przygotowanie terenu pod działalność gospodarczą Zintegrowane systemy wspomagania zarządzania oświatą 8. 2, 8. 3 7

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami liczba i wartość projektów wdrażających EU 2020 1 - wdraża pośrednio, 2 - bezpośrednio Liczba projektów Wartość dofinansowania 1 i 2 2 2 INTELIGENTNY ROZWÓJ BADANIA I ROZWÓJ, INNOWACJE, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ 24, 2 2, 1 8, 5 1, 5 EDUKACJA 3, 4 0, 7 3, 2 2, 4 13, 1 ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ 3, 3 21, 7 8, 1 1, 9 0, 3 27, 4 13, 8 8, 4 1, 4 SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE KLIMAT, ENERGIA I MOBILNOŚĆ OTOCZENIE BIZNESU, KONKURENCYJNOŚĆ 21, 3 73, 4 ROZWÓJ SPRZYJAJĄCY WŁĄCZENIU SPOŁECZNEMU ZATRUDNIENIE I UMIEJĘTNOŚCI 0, 3 0, 0 0, 7 0, 0 WALKA Z UBÓSTWEM 0, 3 0, 0 2, 4 0, 0 Przynajmniej jeden priorytet strategii 84, 3 7, 3 63, 6 21, 6 8

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami liczba i wartość projektów wdrażających SL Liczba projektów 1 i 2 cel główny 1: zapewnienie silniejszego, trwałego wzrostu cel główny 2: tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy 2 59, 0 66, 0 Wartość dofinansowania 1 i 2 2 0, 2 26, 2 0, 1 0, 7 14, 8 0, 1 Priorytet 1 Europa bardziej atrakcyjnym miejscem dla inwestowania i pracy: Rozszerzenie i pogłębienie wspólnego rynku / Poprawa prawodawstwa europejskiego i krajowego / Stworzenie otwartych i konkurencyjnych rynków w obrębie Europy i poza nią / Rozszerzenie i poprawa infrastruktury europejskiej Priorytet 2 Wiedza i innowacje na rzecz wzrostu gospodarczego Wzrost i poprawa inwestycji w dziedzinie badań i rozwoju 3, 1 0, 0 1, 7 0, 1 Pobudzenie innowacji, wykorzystanie ICT oraz zrównoważone 35, 0 3, 5 18, 9 8, 6 wykorzystanie zasobów Przyczynienie się do rozwoju silnej europejskiej bazy 0, 0 przemysłowej Priorytet 3 Tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy: Zaangażowanie większej liczby osób w aktywną działalność zawodową oraz modernizacja systemów zabezpieczeń socjalnych / Zwiększenie zdolności dostosowawczej pracowników i przedsiębiorstw oraz elastyczności rynków pracy / Wzrost 9 inwestycji w kapitał ludzki poprzez lepsze systemy edukacji i zdobywanie umiejętności Przynajmniej jeden priorytet strategii 35, 0 3, 5 18, 9 8, 8

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami kategorie interwencji vs. analiza projektów Udział w: Liczbie projektów Wartości dofinansowania Kategorie interwencji SL EU 2020 81% 95% 35% 93% Analiza projektów SL EU 2020 35% 84% 19% 65% Rozbieżności (działania które zdaniem ewaluatorów nie wdrażają Strategii, choć wynika to z kategorii interwencji): • 1. 1. 1 – EU 2020 otoczenie biznesu (projekty drogowe) • p. V poza 5. 3 – EU 2020 klimat, energia • p. VI, IX – EU 2020 zagrożenie ubóstwem • 7. 1. 2 – EU 2020 mobilność • 1. 2. 4, 3. 1. 1, 3. 2. 1 – SL pobudzenie innowacji Kwestie horyzontalne – klimat, energia i społeczeństwo informacyjne, wdrażane są przez 10 wybrane projekty wszystkich priorytetów.

Blok 1: Zgodność projektów ze Strategiami wyzwania na przyszłość Wyzwaniem nie zwiększenie liczby wdrażanych priorytetów /celów, a podniesienie stopnia i jakości realizacji obecnie już wdrażanych. Problemy: • beneficjenci mogąc wybierać między typami projektów wdrażającymi SL i niewdrażającymi częściej stawiają na te drugie – dot. projektów w zakresie ICT (priorytety III, IV, VII, VIII, IX) oraz kompleksowego przygotowania terenów inwestycyjnych w 6. 2 • Brak zainteresowania typami potencjalnie bardziej spójnymi ze Strategiami: > 1. 2. 3 t 2 – Wsparcie w zakresie podjęcia lub rozwoju działalności B+R > 1. 3 t 3 – doradztwo w zakresie usprawnienia innowacji i/lub transferu technologii, sieci współpracy B+R - przedsiębiorcy, > 1. 1. 1 t 1 – Budowa parków przemysłowych i technologicznych > 1. 1. 1 t 4 – Budowa infrastruktury IOB > 5. 3 – wypieranie OZE przez termomodernizację 11

Blok 4: Proces wyboru projektów elementy procesu wyboru wpływające na selekcje projektów zgodnych z SL/EU 2020 • Nabory dedykowane określonym typom projektów (1, 1, 1 t 2, 1. 2. 4 targowe, 6. 2 mieszkaniowe, 1. 3 doradztwo, współpraca) • Zasada „jeden beneficjent - jeden wniosek” –wybrane nabory m. in. działań 6. 2, 7. 1, 8. 1, 9. 1 oraz MSP od 2009 • Tzw. „szybkie nabory” – w 2009 r. m. in. dla działań 7. 1, 8. 1, 9. 1. • Zakaz łączenia typów projektów z różnych kategorii interwencji – p. VIII i IX • Indykatywny podział środków między gminy o populacji powyżej i poniżej 50 tys. mieszkańców –dla (pod)działań: 2. 1, 4. 1, 5. 1 -3, 7. 1. 2, 9. 2 -3. • Nabór dedykowany określonemu typowi beneficjenta – zastosowano w naborze 09. 01. 00 -105/10 • Dopuszczenie możliwości preferowania projektów określonego typu w chwili wyboru do dofinansowania – zastosowano w naborze 05. 03. 00 -108/11 12

Blok 4: Proces wyboru projektów kryteria zasadnicze spójne z SL/EU 2020 (1) • Na 104 analizowane kryteria zasadnicze wyboru projektów w (pod)działaniach IZ, 54 (52%) uznano za powiązane z EU 2020, a 35 (34%) za powiązane z SL. • Za powiązane znacząco, bezpośrednio uznano odpowiednio 27(EU 2020) i 20(SL). • W działaniach dla MSP na 38 kryteriów zasadniczych zidentyfikowano po 11 (29%) powiązanych z SL i EU 2020, w tym 3 (8%) powiązane znacząco. • Najwięcej kryteriów powiązanych: 2. 1, 2. 2 – 100%, 1. 3 – 83%. • Najmniej: 5. 1, 5. 5, 6. 2. 1 typ projektu 6, p. IX – 0% • kryteria spójne jedynie z EU 2020: 6. 2. 2, 7. 2, p. VIII. 13

Blok 4: Proces wyboru projektów kryteria zasadnicze bezpośrednio spójne z SL/EU 2020 (2) § § § Wpływ projektu na wdrożenie usługi (lub jej udoskonalenie) w zakresie innowacji i/lub transferu technologii (1. 3 t. 1). Współpraca klastra ze sferą B+R (1. 3 t 6) Wpływ realizacji projektu na zwiększenie ilości e-usług, które mogą być świadczone drogą elektroniczną (2. 2) § Wpływ projektu na zwiększenie efektywności energetycznej (5. 3) § Komplementarność projektu względem sieci TEN-T (7. 1) § Dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy (8. 1/3) § Wpływ projektu na poprawę warunków i jakości kształcenia (8. 1) § Wpływ projektu na rozwój sektora B+R (1. 2. 3) Problemy: treść kryteriów RPO WSL jest dość ogólna i formułowana na innym poziomie niż cele SL i EU 2020, np. „metodologia projektu”, „efekty wynikające z realizacji projektu”. Interpretacja KOP mogła być inna niż ewaluatorów (nie w kontekście SL / 14 EU 2020).

Blok 4: Proces wyboru projektów wpływ kryteriów spójnych z SL/EU 2020 na ocenę końcową projektów Kryteria spójne z EU 2020/SL, mają dominujący wpływ na ocenę końcową projektów w (pod)działaniach: 1. 2. 3, 1. 3, 2. 1, 2. 2 dodatkowo tylko w odniesieniu do EU 2020: 5. 3, 7. 2, 8. 3 W kilku innych (pod)działaniach wpływ ten jest niedominujący, ale zauważalny: 1. 2. 4, tylko w odniesieniu do EU 2020: 6. 2. 2, 7. 1. 1, 8. 2. 15

Blok 4: Proces wyboru projektów potencjalne czynniki wpływ kryteriów spójnych z SL/EU 2020 na ocenę końcową projektów ØLiczba kryteriów ØWagi poszczególnych kryteriów Przykład: 8. 1 i 5. 3 – udział spójnych kryteriów 75%. Wagi w 8. 1 niskie wpływ kryteriów umiarkowany. Wagi w 5. 3 wyższe i wpływ kryteriów dominujący. ØWagi grup kryteriów podstawowych i specyficznych (85/15 do 30/70) Przykład: 2. 2 – proporcję 40/60 zamieniono na 60/40 w drugim naborze. Konsekwencją znaczny spadek znaczenia kryteriów promujących Strategie. ØZdolność kryteriów do różnicowania projektów Przykład: kryteria o zerowym odchyleniu standardowym: 1. 3 Wzrost procentowy liczby obsługiwanych podmiotów dzięki realizacji projektu 6. 2. 1 Ilość realizowanych celów projektu 3. 1. 1 Wzrost zatrudnienia w wyniku realizacji projektu 16

Blok 4: Proces wyboru projektów zmiany w procesie wyboru projektów po ogłoszeniu założeń EU 2020 projektów § 1. 3 zmiana proporcji kryteria podstawowe 40 / specyficzne 60 § 1. 3 przeformułowanie typu projektu „Tworzenie i rozwój oferty sieci IOB…” na typ projektu „Tworzenie i rozwój sieci IOB…” § 1. 3 uwzględnienie w kryteriach odniesienia do obszarów specjalizacji w RIS § 1. 2. 3 zwiększenie wagi kryterium wpływu projektu na rozwój sektora B+R z 1, 5 do 2, § 1. 2. 3 Zmiana kryterium oceniającego, w jakim stopniu projekt dotyczy rozwoju obszarów specjalizacji technologicznych wymienionych w RIS, tak by odnosiło się do branż wymienionych w Programie Rozwoju Technologii Województwa Śląskiego oraz branż o wysokiej i średnio wysokiej intensywności B+R. 17

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 powiązanie wskaźników RPO WSL z celami EU 2020 (1) Cel EU 2020: 75% - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20 -64 lat WZ = WA – WA x SB (WZ = 69, 8% - 69, 8%x 9, 2% = 63, 4%) gdzie: WZ – wskaźnik zatrudnienia w %, WA – współczynnik aktywności zawodowej w %, SB = stopa bezrobocia w %. Wskaźnik RPO WSL: Liczba utworzonych miejsc pracy netto Propozycje uzupełnień: wprowadzenie przekroju wiekowego, np. miejsca pracy dla osób 55+ 18

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 powiązanie wskaźników RPO WSL z celami EU 2020 (2) Cel EU 2020: 3% PKB - wydatki Unii na inwestycje w B+R Wskaźnik RPO WSL: > Liczba projektów z zakresu B+R (produkt), > Liczba instytucji B+R wspartych w ramach RPO (produkt), > Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi (produkt), > Liczba przedsiębiorstw zlokalizowanych we wspartych inkubatorach, parkach biznesowych, technologicznych (rezultat) Propozycje uzupełnień: > Wartość dofinansowania projektów w kategoriach 2, 3, 4 > Wkład własny i wydatki niekwalifikowane w projektach w kategoriach 2, 3, 4 > Dodatkowe wydatki na B+R podmiotów wspartych dzięki RPO WSL 19

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 powiązanie wskaźników RPO WSL z celami EU 2020 (3) Cel EU 2020: 20% redukcja emisji dwutlenku węgla, 20% udział OZE w konsumpcji energii, 20% wzrost efektywności energetycznej Wskaźniki RPO WSL: 5. 3 - Zmniejszenie emisji do atmosfery CO 2 / 7. 2 Redukcja emisji gazów cieplarnianych 5. 3 Ilość energii wytworzonej przy wykorzystaniu energii promieniowania słonecznego / z biomasy / z energii wodnej, geotermicznej i pozostałych (horyzontalny) Redukcji zużycia energii we wspartych budynkach (rocznie) Propozycje uzupełnień: dodanie wskaźnika redukcji emisji w działaniu 7. 1 Dodanie wskaźnika horyzontalnego relatywnego Przeniesienie wskaźników URPO na poziom RPO 20

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 powiązanie wskaźników RPO WSL z celami EU 2020 (4) Cel EU 2020: 10% - maksymalny odsetek osób przedwcześnie kończących naukę szkolną; 40% - minimalny odsetek osób z wyższym wykształceniem Wskaźniki RPO WSL: brak Propozycje uzupełnień: Liczba dodatkowych studentów korzystających ze wspartej infrastruktury edukacyjnej Cel EU 2020: 20 mln - zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem Wskaźniki RPO WSL: brak Propozycje uzupełnień: brak 21

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 poziom realizacji wskaźników powiązanych z celami EU 2020 W większości przypadków wskaźniki skorelowane z EU 2020 realizowane są na niższym poziomie niż pozostałe wskaźniki, ale różnice są niewielkie. Wyjątek stanowi poziom realizacji wskaźników powiązanych z celem 3% PKB - wydatki Unii na inwestycje w B+R, który wyraźnie odbiega in minus od średniej realizacji pozostałych wskaźników priorytetu I Przyczyny: Liczba projektów z zakresu B+R oraz wspartych instytucji B+R - brak zainteresowania realizacją 2 typu projektu w poddziałaniu 1. 2. 3 i opóźnień w realizacji 1. 3 Liczba projektów współpracy przedsiębiorców z JBR - niewielkie zaawansowanie działania 1. 3, brak projektów t 3, dotyczących zakupu usług doradczych dot. rozwoju sieci współpracy przedsiębiorców z JBR. Liczba przedsiębiorstw zlokalizowanych we wspartych inkubatorach - powinien być zasilany z t 1 (budowa parków przemysłowych i technologicznych) oraz t 4 (infrastruktura IOB) poddziałania 1. 1. 1. Zainteresowanie jedynie t 2 (uzbrojenie 22 terenu pod działalność gospodarczą)

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 wpływ RPO WSL na realizację celów EU 2020 mierzony powiązanymi wskaźnikami Cel EU 2020: osiągnąć 3% PKB wydatków na inwestycje B+R obecny poziom wydatków: ok. 1, 85% [Eurostat 2010], oczekiwany wzrost to 1, 15 p. p. Wydatki na B+R w województwie śląskim: 609 mln PLN [GUS 2009], 0, 36% PKB. Wydatki na B+R z RPO (alokacja na kat. 2, 3, 4. ): 408 mln PLN / 7 lat = 58 mln PLN Wzrost z 609 mln PLN do 667 mln PLN oznacza wzrost procentowy z 0, 36% PKB do 0, 4% PKB czyli o 0, 04 p. p. / 1, 15 p. p. = 3, 5% Zatem interwencja RPO pozwoli osiągnąć 3, 5% celu EU 2020. 23

Blok 5: Wskaźniki RPO WSL a cele EU 2020 wpływ RPO WSL na realizację celów EU 2020 mierzony powiązanymi wskaźnikami Cel EU 2020 20% redukcja emisji dwutlenku węgla wskaźnik RPO WSL Zmniejszenie emisji do atmosfery CO 2 3% PKB - wydatki Unii na Alokacja na kategorie inwestycje w B+R interwencji 2, 3, 4 Szacunkowa wartość realizacji wskaźnika Wpływ na cel EU 2020 (Obecny poziom w woj. ) (zmiana w województwie) 809 tys Ton/rok 9, 5% (42 701 tys. Ton/rok) (1, 9%) 58 mln PLN (rocznie) 3, 5% (609 ml PLN, 0, 36% PKB) 2318 szt. (0, 04 p. p. ) 1, 3% (1942 tys szt, wz: 63, 3%) (0, 08 p. p) 10 001 MWh/rok 0, 4% (1 519, 7 GWh, 4, 7%) (0, 03 p. p. ) 75% - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20 -64 lat Liczba utworzonych miejsc pracy netto 20% udział OZE w konsumpcji energii Ilość energii wytworzonej z OZE 20% wzrost efektywności energetycznej Redukcja zużycia energii 42 GWh we wspartych (? ) budynkach (rocznie) Brak możliwości obliczenia wpływu 24

Rekomendacje (1) > Zapewnienie realizacji typów projektów, które nie cieszą się największym zainteresowaniem wnioskodawców, a które w większym stopniu mogą służyć faktycznie wspieraniu priorytetów EU 2020. Pobudzenie popytu, m. in. poprzez usuwanie zidentyfikowanych barier zainteresowania (np. kwestia pomocy publicznej i braku możliwości komercyjnego wykorzystywania aparatury z działania 1. 3, czy bardzo niskiego progu wartości projektu wsparcia działalności B+R w poddziałaniu 1. 2. 3). Kontrolowanie liczby dofinansowanych projektów określonych typów poprzez organizację naborów dedykowanych – poświęconych wybranym typom projektu. > Analizowanie wszystkie bieżących decyzji, mechanizmów, rozwiązań wprowadzanych w trakcie realizacji RPO WSL pod względem ich wpływu na strategiczne cele które zamierzamy osiągnąć poprzez RPO WSL (s. 107). 25

Rekomendacje (2) > Uwzględnienie w kryteriach merytorycznych bezpośrednio wpływu projektów na osiągnięcie skwantyfikowanych celów EU 2020, czyli powiązanie kryteriów wyboru (odpowiednich działań) ze wskaźnikami korelującymi z celami EU 2020. > Stworzenie podręcznika kryteriów, zawierającego szersze definicje, najlepiej z opisem stanów uzasadniających przyznanie poszczególnych punktów w danym kryterium. Przy takich szerszych definicjach możliwe jest zaznaczenie związku z EU 2020, w tych kryteriach w których jest to uzasadnione. > Wydzielenie z obecnej puli kryteriów punktowych tzw. kryteriów strategicznych, dotyczących m. in. wpływu projektu na rozwój województwa, wdrożenie SRW i EU 2020, komplementarności z innymi projektami i interwencjami. Kryteria te, w odróżnieniu od pozostałych kryteriów punktowych, powinny być oceniane nie przez ekspertów dziedzinowych, ale pracowników urzędu marszałkowskiego odpowiedzialnych za politykę rozwoju województwa. 26

Rekomendacje (3) > Przeprowadzić szczegółową analizę funkcjonowania kryteriów zasadniczych na pełnych próbach wniosków w poszczególnych działaniach, celem zbudowania efektywnego systemu kryteriów wyboru na przyszłą perspektywę, m. in. służącego wspieraniu EU 2020. > Uzupełnienie wskaźników programowych m. in. o: Dodatkowe wydatki na B+R podmiotów wspartych dzięki RPO WSL, Liczba dodatkowych studentów korzystających ze wspartej infrastruktury edukacyjnej, oraz przeniesienie na poziom Programu wskaźników: Zmniejszenie emisji do atmosfery CO 2, Ilość energii wytworzonej przy wykorzystaniu energii promieniowania słonecznego / z biomasy / z energii wodnej, geotermicznej i pozostałych. 27

Czy należy koncentrować się na wdrażaniu SL / EU 2020? Ekspert ds. rozwoju regionalnego: na realizację RPO w ogóle nie można patrzeć przez pryzmat poziomu wydatków na SL – to tylko abstrakcyjna statystyka. Powinniśmy mieć dobrze zdefiniowane własne potrzeby, endogeniczne potencjały które chcemy rozwijać, a nie koncentrować się na Strategiach unijnych, one tworzą dla nas ramy realizacji programu, a nie są naszym celem Przedstawiciel MRR: RPO mają wymiar lokalny i regionalny, realizują przede wszystkim SRW i lokalne potrzeby. SL i EU 2020 ze swoimi projektami przewodnimi ma inny, europejski wymiar i nakłada obowiązki przede wszystkim na państwa członkowskie. Dlatego też ich wdrażania należy się doszukiwać głównie w programach krajowych 28

Dziękuję za uwagę