Razvoj govora Jezik sredstvo komnikacije instrument miljenja omoguava

Razvoj govora

Jezik : - sredstvo komnikacije - instrument mišljenja, - omogućava preobražaj psihičkih funkcija (socijalnom, emocionalnom i saznajnom razvoju) - omogućava zadovoljavanje potreba i iskazivanje zelja - omogućava poziciju “kobajagi”

Jezik – društveni proizvod, sistem uredjenih arbitrarnih znakova, sastavljen od četiri osnovna podsistema (glasa, riječi, rečenice i gramatike). 1. Fonološki aspekt (glasovni) 2. Semantički aspekt (značenje) 3. Sintaksički aspekt (uređenje rečenice u skladu sa određenim gramatičkim pravilima) 4. pragmatički aspekt (upotreba jezika u usmenoj ili pisanoj formi)

Govor - produkt individalne djelatnosti, psihosocijalna funkcija, usvajanje i upotreba jezika od strane pojedinca ili grupe Uslov za usvajanje jezičkog sistema - pojava simboličke funkcije Zoopsihološka istraživanja - antropoidni majmuni posjeduju rudimentnu sposobnost korištenja znakova, ali u najrazvijenijim formama simbolička funkcija distinktivno svojstvo čovjeka

Odlike jezika Arbitrarnost (društvena konvencija u formiranju jezičkih znakova) Diskretnost (slova i riječi u rečenici) Linearnost (povezanost u niz) Kombinatorika (u skladu s određenim pravilima sintakse i gramatike)

Da li životinje govore? Mnoge životinjske vrste – razvijen sistem komunikacije Fon Fiš (1927) - Komunikacija kod pčela Papagajski govor Signalni sitem komunikacije vs. simboličkoj komunikaciji Urođeni, instinktivni oblik komunikacije vs. naučenoj komunikaciji usvajanjem govora sredine

Ogled Gardnerovih Ø Postignuća šimpanze Vašoe u učenju Američkog znakovnog jezika gluvih (gestovnog govora): Ø Ø 25 reči (ljubav, gadno) Linerano ređanje reči (frižider, otvoriti, piti, sok). Ø Ograničenja: Ø Nema komunikacije izvan Ex situacije Ø Nema usvojenih S i G pravila Ø Nema učenja znakova za apstraktne pojmove

Ogled Hejsovih Ø “Majmunče u našoj kući” Ø Učenje oralnom govoru i vokalnoj komunikaciji Ø Postignuća majmunice Viki: 10 ak reči (mama, tata, šolja)

Faze razvoja govora Prelingvistička (Glasovna ekspanzija, vokalizacija, babling) Lingvisitička (glasovna kontrakcija; pojava prve riječi)

Prelingvistička faza (0 -13 m) - Neposredno po rođenju – prvi plač - Prvi mjesec – faza vokalizacije - Glasovna ekspanzija - 2 i 3 mj. – faza gukanja, ovladavanje intonacijomafektivni aspekt - Od 3 do 5 m- glasovna kontrakcija - Od 6 do 9 m – faza bablinga, od svijeta socijalnih objekata ka svijetu fizičkih predmeta - Varijacije suglasnika i samoglasnika u opsegu govora okoline

Prelingvistička faza (0 -13 m) - Preverbalna komunikacija dijete-odrasli - Endrju Lok 3 faze preverbalne komunikacije: 1. Oko 2 mj. dijete počinje da učestvuje u komunikaciji sa odraslim 2. Krajem 5. mj. okreće se od ljudi ka predmetima 3. Oko 10. mj. - dijete počinje da dijeli interes za predmete sa drugim ljudima

Lingvistička faza - Ekspresivni govor - Receptivni govor - Pasivan riječnik veći od aktivnog riječnika - Produkcija prve riječi – označava ulazak u lingvističku fazu - Prvo imenice, prve riječi-fraze

Odrednice prve riječi: - grupa glasova koja se postojano vezuje za jedan objekat (može, ali ne mora da liči na jezik odrasloih) - ima određeno značenje

Тabela 1. Uvećanje riječnika Uzrast (mjeseci) Broj riječi 12 3 - 18 22 19 24 272 250* 30 446 174 36 896 450* 42 1 222 326 48 1 540 318 54 1 870 330 60 2 072 202 66 2 289 217 72 2 562 273 Priraštaj

Funkcije govora A. sredstvo opštenja B. instrument mišljenja Halidej: 1. Instrumentalna (Ja želim) 2. Regulatorna (Uradi to) 3. Informativna (razmena znanja) 4. Interpersonalna (uspostavqanje odnosa) 5. Personalna (ekspresija Ja) 6. Heuristička (otkrić e sveta( 7. Imaginativna (bjekstvo u svijet mašte)

Neverbalna komunikacija: - Ekstralingvistička – kinezička i proksemička - Paralingvistička Funkcije: - Izražavanje emocija - Izražavanje uzajamnih stavova osoba - Prezentovanje vlastitih osobina - Praćenje i dopuna verbalne komunikacije - Zamjena za verbalnu komunikaciju - Konvencionalno izažavanje raznih vrsta aktivnosti

Jezik i mišljenje Da li je inteligencij nužan uslov za usvajanje jezika Vigotski: mišljenje i govor se razvijaju nezavisno tokom SM perioda, oko 2. g. Se spajaju – mišljenje postaje verbalno, a govor intelektualan; socijaalno porijeklo jezika Pijaže: proces razvoja mišljenja određuje pojavu govora, govor manifestacija simboličke funkcije

Usvajanje jezika Teorije učenja (Dolard i Miler) Natavističke teorije (Čomski) Teorije učenja pravila (Rodžer Braun)

Egocentrični i socijalizovani govor Egocentrični govor (Eholalija, monolog u dvoje) Socijalizovani, egocentrični, unutrašnji govor (Vigotski) Govor više situacioni nego kontekstualni