Penomocnik w kontradyktoryjnym procesie karnym Dr Marcin ak

Pełnomocnik w kontradyktoryjnym procesie karnym Dr Marcin Żak Katedra Postępowania Karnego UJ

Kto może korzystać z pomocy pełnomocnika? A) Strona postępowania karnego inna niż oskarżony B) Osoba nie będąca stroną o ile wymaga tego jej interes w postępowaniu - w takim wypadku odmowa dopuszczenia wymaga postanowienia sądu lub (w postępowaniu przygotowawczym) prokuratora. Takie postanowienie wydane w postępowaniu przygotowawczym podlega zaskarżeniu zażaleniem na podstawie art. 302; zażalenie rozpoznaje prokurator bezpośrednio przełożony. Wniesienie zażalenie wstrzymuje wykonalności postanowienia

Mocodawca w KKS - Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej - Interwenient (przy czym w sprawach o wykroczenia skarbowe maksymalnie jeden pełnomocnik) - Stosunek pełnomocnictwa w przypadku podmiotu odpowiedzialnego posiłkowego zbliżony jest do stosunku obrończego – także ze względu na wynikający z art. 125 par. 1 kks obowiązek odpowiedniego stosowania art. 86 par. 1 kpk

Mocodawca w KPW W postępowaniu w sprawach o wykroczenia pełnomocnika może ustanowić: a)pokrzywdzony b)oskarżyciel posiłkowy Występuje maksymalnie 1 pełnomocnik (co nie wyklucza ustanowienia substytuta)

Kto może być pełnomocnikiem - adwokat - radca prawny - prawnik z Unii Europejskiej wpisany na listę prowadzoną przez okręgową radę adwokacką lub radę OIRP (art. 13 i 14 ustawy z 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w RP: prawnik z Unii Europejskiej wpisany na - listę prowadzoną przez okręgową radę adwokacką ma takie same prawa i obowiązki jak adwokat, a wpisany na listę prowadzoną przez radę okręgowej izby radców prawnych - ma takie same prawa i obowiązki jak radca prawny. Dotyczy to również obowiązku przestrzegania zasad etyki zawodowej. 1

W sprawach o wykroczenia Pełnomocnikiem instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej może być również jej pracownik lub pracownik organu wobec niej nadrzędnego (art. 30 par. 1 kpw) Taka sytuacja nie spełnia warunków przymusu adwokacko - radcowskiego

Zastępstwo realizowane przez aplikantów Po sześciu miesiącach aplikacji radcowskiej aplikant radcowski może zastępować radcę prawnego przed sądami, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami, z wyjątkiem Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu.

Upoważnienie do realizowania czynności na piśmie Aplikant radcowski może sporządzać i podpisywać pisma procesowe związane z występowaniem radcy prawnego przed sądami, organami ścigania i organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami - z wyraźnego upoważnienia radcy prawnego, z wyłączeniem apelacji, skargi kasacyjnej i skargi konstytucyjnej.

Zastępstwo „międzykorporacyjne” - Aplikant adwokacki może zastępować radcę prawnego na takich samych zasadach jak adwokata, jeżeli radca prawny jest wspólnikiem w spółce adwokackoradcowskiej. - Aplikant radcowski może zastępować adwokata na takich samych zasadach jak radcę prawnego, jeżeli adwokat jest wspólnikiem w spółce adwokacko-radcowskiej, z wyjątkiem spraw, w których adwokat występuje w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym i w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe.

Zastępstwo po zakończeniu aplikacji a przed rozpoczęciem wykonywania zawodu Przez okres roku od daty zakończenia aplikacji wskazanej w zaświadczeniu o odbyciu aplikacji adwokackiej aplikant adwokacki/radcowski może zastępować adwokata/radcę prawnego, na zasadach określonych wcześniej. 10

Istota i treść stosunku pełnomocnictwa A) działanie w charakterze reprezentanta strony procesowej B) wyłączenie stosowania do pełnomocnika art. 86 par. 1 kpk: III KK 2/12 postanowienie SN z 2012. 10. 23 Pełnomocnik nie jest ograniczony co do kierunku czynności podejmowanych w imieniu swojego mocodawcy. Stąd też każda czynność, nawet niekorzystna dla reprezentowanego, podjęta w granicach umocowania, wywołuje dla niego skutki, w tym również niekorzystne.

SN postanowienie z 19. 06. 1996. II KZ 22/96 Dotyczy to także zaniechania podjęcia czynności, a w szczególności wniesienia środka odwoławczego, czy uchybienia terminowi z tym środkiem związanemu.

Treść pełnomocnictwa – odpowiednie stosowanie art. 91 kpc Art. 91. Pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do: 1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy; 2) wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji; 3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu; 4) zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie; 5) odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

Pełnomocnictwo ogólne a kasacja I CZ 5/15 postanow. SN 2015. 03. 18 Ogólne pełnomocnictwo procesowe, o którym mowa w art. 91 k. p. c. , nie obejmuje ex lege umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i udziału w postępowaniu kasacyjnym przed Sądem Najwyższym.

SN: uchwała III CZP 102/14 (z 26. 02. 2015) Zdolność do ważnego podejmowania czynności prawnych (materialnych) a zdolność procesowa i postulacyjna: Osoba z zaburzeniami psychicznymi, mająca zdolność procesową, może udzielić pełnomocnictwa procesowego.

Odwoływalność czynności pełnomocnika Strona lub inna osoba stawająca jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie w każdej fazie postępowania prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika (art. 93 k. p. c. w zw. z art. 89 k. p. k. ). Wskazana reguła nie dotyczy natomiast sytuacji, w której reprezentowany nie był obecny podczas dokonania czynności pełnomocnika i nie mógł niezwłocznie jej odwołać, oraz odwołania czynności pełnomocnika dokonanych w piśmie procesowym.

W takich wypadkach ograniczenia czasowe z art. 93 k. p. c. w zw. z art. 89 k. p. k. nie obowiązują reprezentowanego i może on wówczas odwołać czynności swego pełnomocnika na zasadach ogólnych. Należy tu jednak przyjąć generalną zasadę, że odwoływalność czynności procesowych jest dopuszczalna pod dwoma warunkami: postępowanie toczy się nadal w tej samej instancji oraz odwoływana czynność nie wywołała jeszcze skutków procesowych

Pełnomocnik z wyboru – forma udzielenia pełnomocnictwa Art. 116 kpk – ustnie do protokołu albo na piśmie Art. 89 kpc: Adwokat, radca prawny […] mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. 18

Poświadczenie za zgodność Radca prawny ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis radcy prawnego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) radca prawny stwierdza to w poświadczeniu. ".

Problem obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa Opłacie skarbowej (17 zł) podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopi - od każdego stosunku pełnomocnictwa (prokury). Z załącznika do ustawy o opłacie skarbowej wynika jednak zwolnienie m. in. karnych, karnych skarbowych i dyscyplinarnych oraz w sprawach o wykroczenia. Obejmuje to także sprawy o wykroczenia skarbowe.

Tzw. tymczasowe dopuszczenie pełnomocnika a art. 83 kpk (w zw. z 88) z art. 97 kpc wynika możliwość tymczasowego dopuszczenia pełnomocnika do udziału w sprawie. Chodzi tu o osobę, która chce przedsięwziąć czynności procesowe nie mogąc wylegitymować się stosownym pełnomocnictwem, a której strona jeszcze nie udzieliła pełnomocnictwa, jak również sytuację, gdy takie pełnomocnictwo zostało już udzielone, lecz nie zostało przedłożone, w czasie, gdy należy przedsięwziąć określone czynności procesowe.

Wypowiedzenie pełnomocnictwa Odpowiednie stosowanie art. 94 kpc, określającego skutek wypowiedzenia pełnomocnictwa: Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do innych uczestników - z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd. Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.

Skutek wypowiedzenia a doręczenie (SN IV CZ 20/13) Zgodnie z art. 94 § 1 k. p. c. skuteczne są dokonane przed zawiadomieniem sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa zarówno czynności byłego pełnomocnika wobec sądu, jak i czynności sądu wobec byłego pełnomocnika, z tym, że te ostatnie, jeżeli ich skutek zależy od doręczenia, tylko o tyle, o ile także doręczenie byłemu pełnomocnikowi nastąpiło przed zawiadomieniem sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. W razie więc doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem byłemu pełnomocnikowi już po zawiadomieniu sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, doręczenie to będzie nieskuteczne, choćby samo wysłanie odpisu wyroku z uzasadnieniem byłemu pełnomocnikowi nastąpiło jeszcze przed zawiadomieniem sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa.

cd Należy odmówić skuteczności na podstawie art. 94 § 1 k. p. c. doręczeniu odpisu wyroku z uzasadnieniem byłemu pełnomocnikowi we wszystkich tych przypadkach, w których dzień doręczenia pokrywa się z dniem zawiadomienia sądu o wypowiedzeniu pełnomocnictwa.

Prawo do korzystania z pomocy pełnomocnika - pełnomocnik z urzędu Ustawodawca różnicuje przesłanki ustanowienia pełnomocnika z urzędu: a) Art. 87 a – prawo do złożenia wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu, które przysługuje stronie b)Przepis nie odnosi się do sytuacji majątkowej wnioskodawcy (strony domagającej się ustanowienia pełnomocnika) c) Przepis dotyczy ustanowienia pełnomocnika w „postępowaniu sądowym”

Pełnomocnik z urzędu w postępowaniu przygotowawczym Odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 78 oznacza, że na etapie postepowania przygotowawczego wniosek strony innej niż oskarżony o ustanowienie pełnomocnika z urzędu winien być motywowany sytuacją majątkową - rozwiązania analogiczne, jak w przypadku obrony z urzędu - przyczyny zróżnicowania dostępności pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu przygotowawczym i sądowym

Badanie przesłanek ustanowienia pełn. z urzędu z post. przygotowawczym dla podmiotu niebędącego osobą fizyczną Art. 78 jako przepis dotyczący obrońcy z urzędu w postępowaniu przygotowawczym odnosi się do osób fizycznych, stąd przesłanka „uszczerbku w utrzymaniu siebie i rodziny” W odniesieniu do podmiotów nie będących osobami fizycznymi należy przyjąć odpowiednie stosowanie przepisów kpc (zgodnie z art. 89 kpk): art. 117 par. 3 kpc: osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje zdolność sądową, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.

Problemy 1. Czy możliwe jest ustanowienie pełnomocnika z urzędu dla osoby niebędącej stroną postępowania, o której mowa w art. 87 par 2? 2. W literaturze pogląd prof. T. Grzegorczyka, zgodnie z którym art. 87 a dotyczy tylko stron (innych przy tym niż oskarżony), nie odnosi się zatem do ustanawiania pełnomocnika dla podmiotu rozwiązanie to innego niż strona, o jakim mowa w art. 87 § 2

Pełnomocnik z urzędu dla niestrony Przyjmuje się, że możliwe jest jego wyznaczenie jedynie po wykazaniu spełnienia łącznie przesłanki majątkowej (o której mowa w art. 78 par. 1) oraz wykazania interesu prawnego w postępowaniu, którego ochrona wymaga korzystania pomocy obrońcy. 29

Specyfika pełnomocnictwa z urzędu w postępowaniu wykroczeniowym Niezamożność oraz dobro wymiaru sprawiedliwości (art. 22 kpw w zw. z art. 30 par. 1 kpw) SN: postanowienie z 16. 11. 2011 III KZ 76/11: Przesłanki uzasadniające wyznaczenie przez sąd, na wniosek zainteresowanego, adwokata z urzędu niezamożność i interes wymiaru sprawiedliwości muszą wystąpić łącznie. Powyższe odnosi się także do sytuacji przymusu adwokacko - radcowskiego

Sposób ustanowienia pełnomocnika z urzędu § Zarządzenie prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy § Postanowienie sądu § Zarządzenie referendarza sądowego § Problem zaskarżalności decyzji procesowej o odmowie ustanowienia pełnomocnika z urzędu: § w postępowaniu sądowym podstawę zaskarżenia tworzy art. 87 a odsyłający do stosowania art. 81 par. 1 a § Brak wyraźnej podstawy przy odmowie wyznaczenia pełnomocnika z urzędu w postępowaniu przygotowawczym

Zaskarżalność odmowy – wyrok TK z 8. 10. 2013 K 30/11 1) art. 81 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm. ) w zakresie, w jakim nie przewiduje zaskarżenia zarządzenia prezesa sądu w przedmiocie odmowy wyznaczenia obrońcy z urzędu przez stronę, która złożyła wniosek w trybie art. 78 § 1 ustawy - Kodeks postępowania karnego, z art. 45 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 2 i z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji, 2) art. 78 § 2 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nie przewiduje zaskarżenia postanowienia sądu w przedmiocie cofnięcia wyznaczenia obrońcy z urzędu, z art. 45 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 2 i z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji,

Wygaśnięcie stosunku pełnomocnictwa z urzędu Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1976 r. III CRN 64/76 (powołane w wyroku SA w Krakowie z 11. 02. 2015 r. I ACa 1652/14) Strona, dla której ustanowiono adwokata z urzędu, może - stosownie do art. 94 § 1 k. p. c. w związku z art. 118 k. p. c. - wypowiedzieć temu adwokatowi pełnomocnictwo procesowe.

Regulacja podustowa pełn. z urzędu Stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 27 maja 2015 r. w sprawie sposobu zapewnienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy z urzędu (Dz. U. z dnia 16 czerwca 2015 r. ) We wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu oskarżony może wskazać, czy żąda wyznaczenia adwokata czy radcy prawnego. Prezes sądu, sąd lub referendarz sądowy przy wyznaczaniu obrońcy z urzędu nie jest związany żądaniem oskarżonego.

Czy oskarżony może wybierać? - Rozporządzenie możliwość wnioskowania, w zakresie tego, czy pełnomocnikiem winien być adwokat czy radca prawny - Wniosek ten nie jest wiążący - Zgodnie z art. 81 par. 2 pełnomocnik i strona mogą wnosić o zmianę pełnomocnika i na uzasadniony wniosek prezes sądu lub referendarz mogą wyznaczyć nowego w miejsce dotychczasowego

Par. 13 Rozporządzenia Jeżeli podejrzany, który złożył wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu, nie wykazał w sposób należyty, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny, prezes sądu lub referendarz sądowy niezwłocznie wyznacza mu odpowiedni termin na uzupełnienie wniosku Konieczność odpowiedniego stosowania do pełnomocnika z urzędu

Sytuacja radcy prawnego - Zostaje w zasadzie zrównana z sytuacją i procesowymi kompetencjami adwokata - Art 6 ustawy o radcach prawych: Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy

Ograniczenie z art. 8 ust. 6 ustawy o radcach prawnych Pomoc prawna polegająca na występowaniu przez radcę prawnego w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe może być świadczona w ramach wykonywania przez niego zawodu na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce, o której mowa w ust. 1, pod warunkiem że radca prawny nie pozostaje w stosunku pracy. Zakaz zatrudnienia nie dotyczy pracowników naukowych i naukowodydaktycznych

Sposób weryfikacji spełniania tego warunku Zgodnie z powołanym wcześniej projektem rozporządzenia wykaz (listę) radców uprawnionych do sprawowania funkcji obrońcy przedstawia prezesowi sądu rada okręgowej izby radców prawnych, zatem spełnianie warunku niezatrudnienia winno być weryfikowane na tym etapie 39

Doręczenie i bieg terminów Zgodnie z art. 140 kpk w przypadku ustanowienia pełnomocnika odpis pisma doręcza się pełnomocnikowi i stronie (analogicznie jak w przypadku oskarżonego i obrońcy) Postanowienie SN z 26. 02. 2015 III KZ 8/15: Gdy wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku złożyła tylko strona, która korzysta z pomocy obrońcy lub pełnomocnika, to stosuje się art. 140 k. p. k. , a więc wyrok z uzasadnieniem doręcza się także przedstawicielowi procesowemu strony, dla którego termin do wniesienia apelacji biegnie od daty doręczenia.

Wzajemne korzystanie z otwartego terminu (SN) Jeżeli po doręczeniu przedstawicielowi procesowemu strony wyroku z uzasadnieniem został ustanowiony inny przedstawiciel zamiast lub obok dotychczasowego, to może on wnieść apelację w terminie biegnącym dla tego, który złożył wniosek. Natomiast gdy wniosek złożyła oddzielnie strona oraz jej przedstawiciel procesowy i każdy z nich otrzymał w innym czasie wyrok z uzasadnieniem, to termin do wniesienia apelacji dla każdego z tych podmiotów należy liczyć od daty późniejszego z dokonanych doręczeń, a nie dla każdego z nich oddzielnie.

Bieg terminów a wyznaczenie obrońcy – dotychczas W przypadku wyznaczenia stronie obrońcy lub pełnomocnika z urzędu, termin do sporządzenia i wniesienia kasacji biegnie dla takiego obrońcy lub pełnomocnika dopiero od daty doręczenia mu odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem (SN V KZ 128/00)

Art. 127 a - Przymus adwokacko – radcowski powoduje zawieszenie biegu terminu na czas rozpoznania wniosku o przyznanie pomocy prawnej (tzn. od chwili złożenia wniosku do chwili poinformowania strony o prawomocnym sposobie jego rozstrzygnięcia lub do chwili uprawomocnienia się rozstrzygnięcia) - Dla wyznaczonego pełnomocnika termin do dokonania czynności biegnie od chwili doręczenia mu postanowienia/zarządzenia o wyznaczeniu (art. 127 a par. 2)

cd Przy czym ten drugi element przepisu (tzn. art. 127 a par. 2) odnieść należy nie jedynie do sytuacji przymusu adwokacko radcowskiej, ale każdej sytuacji, w której w okresie biegu terminu następuje wyznaczenie obrońcy z urzędu 44

Prawo do wglądu w akta sprawy 1. Postępowanie sądowe – prawo do wglądu w akta sprawy – jak dotychczas – przysługuje także pełnomocnikowi 2. 156 par. 2 – nowością jest prawo żądania przez pełnomocnika wydania mu kopii w z akt sprawy (odpłatnie) oraz prawo do wykonania własnych kopii nieodpłatnie 3. Oraz prawo do żądania udostępnienia (w postępowaniu sądowym) tej części akt post. przygotowawczego, których nie przekazano sądowi.

Akta postępowania przygotowawczego Wgląd w akta postępowania przygotowawczego (oraz sporządzenie odpisów i kopii) – za zgodą prowadzącego postępowanie, który powinien ją wyrazić, o ile nie zagraża to prawidłowemu przebiegowi postępowania lub ważnemu interesowi państwa. Prowadzący postępowanie wydaje w tym przedmiocie zarządzenie (prokurator jedynie, jeżeli sam prowadzi). Na odmowę udostępnienia akt w postępowaniu przygotowawczym przysługuje stronom zażalenie – do sądu (nie zaś jak dotychczas do prokuratora bezpośrednio przełożonego).

Zażalenie – 159 - Przysługuje na odmowę udostępnienia akt – nie przysługuje w sytuacji udostępnienia akt i jednoczesnej odmowy wykonania kopii lub wydania odpisów z akt - W przypadku, gdy odmawia udostępnienia akt organ nieprokuratorski zażalenie będzie przysługiwało nie do sądu lecz do prokuratora sprawującego nadzór nad postępowaniem (art. 465 par. 3 i 466 par. 1)

Udostępnianie akt pełnomocnikowi osoby innej niż strona W postępowaniu przygotowawczym jedynie w wyjątkowych wypadkach Wymagana zgoda prokuratora Kwestia zaskarżalności (art. 159 stanowi o zażaleniu strony) – art. 302 par. 3 do prokuratora bezpośrednio przełożonego 48

Czynności pełnomocnika w postępowaniu przygotowawczym 49

Udział w czynnościach dowodowych 1. Prawo do składania wniosków dowodowych (art. 315) 2. Na żądanie pełnomocnika prawo do udziału w czynności dowodowej prowadzonej na skutek złożonego przez niego wniosku dowodowego (art. 315 par. 2) 3. Prawo do udziału w czynnościach niepowtarzalnych (ściśle – takich, których nie będzie można powtórzyć na rozprawie) (art. 316) 4. Prawo do udziału w innych czynnościach śledztwa na żądanie pełnomocnika (art. 317)

Treść prawa do udziału w czynności dowodowej w postępowaniu przygotowawczym - Prawo zadawania pytań w trakcie czynności przesłuchania (art. 171 par. 2) - Prawo do składania wniosków oraz oświadczeń, co rodzi obowiązek ich wciągnięcia do protokołu - Prawo do zgłoszenia zarzutów co do treści protokołu sporządzanego z czynności, w której pełnomocnik uczestniczy (art. 150 par. 2)

Udział pełnomocnika w czynnościach dowodowych z udziałem biegłego Art. 318 nakłada obowiązek doręczenia pełnomocnikowi postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego. Prawo do udziału czynności „przesłuchania biegło” zatem odebrania ustnej opinii. Obowiązek dopuszczenia do zapoznania się z opinią biegłego złożoną na piśmie.

Postanowienie SA w Katowicach z 19. 11. 2003 r. II AKz 947/03 Przepis art. 318 k. p. k. stanowi, że stronom zezwala się na wzięcie udziału w przesłuchaniu biegłych oraz na zapoznanie się z opinią, jeżeli została złożona na piśmie, z czego nie wynika, że prowadzący postępowanie jest obowiązany do zawiadomienia stron o przesłuchaniu biegłych lub do doręczenia im odpisów opinii, a jedynie w przypadku zgłoszenia przez strony takiej potrzeby, nie może temu odmówić, przy czym aktywność stron w tym zakresie winna polegać na wypowiadaniu się na temat opinii, składaniu wniosków o jej uzupełnienie lub wniosków o powołanie innych biegłych, gdy opinia jest niepełna lub niejasna, a także zgłaszaniu zastrzeżeń co do kwalifikacji biegłych lub ich bezstronności (art. 201, art. 196 § 3 k. p. k. ).

Czynności końcowe postępowaniu przygotowawczym Następuje istotna zmiana w obrębie czynności końcowych o jakich mowa w art. 321 - Dotychczas „końcowe zaznajomienie podejrzanego z materiałami postępowania” - obecnie „końcowe zapoznanie się strony obrońcy i pełnomocnika z materiałami postępowania przygotowawczego” - Prowadzący postępowanie zaznajamia z materiałami

Zaznajomienie z materiałami Czynność (jak dotychczas) względnie obligatoryjna, przy czym wniosek o jej dokonanie może być złożony również przez pełnomocnika) najpóźniej do zamknięcia postępowania przygotowawczego Kluczowa zmiana dotyczy obowiązku poinformowania, jakie materiały z akt postępowania zostaną przekazane sądowi

Skutki naruszenia art. 321 – zaniechanie zapoznania - Uchylenie art. 345 kpk - Art. 337 par. 1 a przewiduje kontrolę dokonania tej czynności w ramach formalnej kontroli aktu oskarżenia - Konsekwencją jest zwrot aktu oskarżenia wraz z aktami sprawy ze wskazaniem terminu dokonania czynności - Uznać należy, że zwrot może mieć miejsce nie jedynie, jak literalnie stanowi przepis, w razie zaniechania czynności, ale również w razie istotnych nieprawidłowości jej przeprowadzenia

Art. 59 a kk umorzenie na wniosek pokrzywdzonego - Instytucja względnie obligatoryjna („umarza się” – chyba że zachodzi szczególna okoliczność powodująca, że umorzenie byłoby sprzeczne z potrzebą realizacji celów kary) - Przesłanki przedmiotowe: umorzeniu podlega postępowanie o występek zagrożony karą do 3 lat pozbawienia wolności (jeśli przeciwko mieniu – 5 lat) oraz postępowanie o występek z art. 157 par. 1 - - pojednanie się i naprawienie szkody (czy w całości? ) lub zadośćuczynienie krzywdzie.

cd Przesłanka podmiotowa – niekaralność sprawcy za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy (wyrok nieprawomocny? warunkowe umorzenie? ) Sytuacja wielości pokrzywdzonych: - Warunkiem umorzenie jest pojednanie się ze wszystkimi (wraz z naprawnieniem szkody/zadośćuczynieniem) - Sam wniosek o umorzenie może być jednak złożony choćby przez jednego podejrzanego (pytanie o skutek procesowy sprzeciwu innego)

Czy uwzględnienie wniosku może stać się przedmiotem zastrzeżenia umownego w postaci warunku? - Dopuszczalność ugody, w której podejrzany uznaje roszczenie pokrzywdzonego w określonej wysokości i zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia pod warunkiem rozwiązującym nieuwzględnienia wniosku z art. 59 a - Spełnienie świadczenia musi nastąpić przed uwzględnieniem wniosku - Warunek a zasady współżycia społecznego: Warunek niemożliwy, jak również warunek przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego pociąga za sobą nieważność czynności prawnej, gdy jest zawieszający; uważa się za niezastrzeżony, gdy jest rozwiązujący. (art. 94 kc)

Postępowanie w przedmiocie wniosku - Instytucja możliwa do zastosowania dopiero w fazie in personam - Termin na złożenie wniosku – do rozpoczęcia przewodu sądowego w pierwszej instancji (problem postępowania ponownego – wniosek prawdopodobnie spóźniony) - Wniosek złożony w postępowaniu przygotowawczym rozpoznaje prokurator (art. 23 b kpk), zaś po wniesieniu aktu oskarżenia sąd postanowieniem. Analogicznie będzie trzeba traktować moment złożenia wniosku o warunkowe umorzenie postępowania - 60

CD - Czy możliwe rozpoznanie po rozpoczęciu przewodu sądowego wniosku złożonego w terminie (tak? ) - Procesowa podstawa umorzenia – art. 17 par. 1 pkt 11 - Rozpoznanie postanowienia w przedmiocie wniosku podlega kontroli instancyjnej (zażalenie na postanowienie pozytywne i negatywne) - W postępowaniu przygotowawczym zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy – art. 465 par. 2

Skutki procesowe - Obowiązek wzmiankowania w akcie oskarżenia, o tym, że wniosek był złożony: art. 332 § 1 pkt 6 k. p. k. - Pytanie o możliwość uwzględnienia przez sąd wniosku złożonego przez pokrzywdzonego jeszcze w postępowaniu przygotowawczym, który nie został uwzględniony przez prokuratora - Powyższe dotyczy również subsydiarnego aktu oskarżenia - 339 par. 1 pkt 5 obligatoryjne posiedzenie w celu rozpoznania wniosku złożonego przed rozprawą

Uprawnieni do wniesienia zażalenia - W postępowaniu przygotowawczym – strony - Niewykluczone złożenie zażalenia przez inną osobę o ile postanowienie narusza jej prawa (art. 302) - W postępowaniu sądowym – strony; - Wątpliwość w zakresie dopuszczalności zażalenia złożonego przez pokrzywdzonego w przypadku orzekania na posiedzeniu przed rozprawą - Brak uprawnienia do wzięcia udziału przez pokrzywdzonego w posiedzeniu w jakim mowa w 339 par. 1 pkt 5

Pokrzywdzony – zakres pojęcia uwagi na marginesie - Zmiana w zakresie art. 49 par. 2 kpk (expressis verbis za pokrzywdzonego uznaje się także tzw. ułomnie osoby prawne) - Dobro pokrzywdzonego musi być przy tym objęte zespołem znamion typu czynu zabronionego i musi być chronione choćby ubocznie.

Postanowienie SN z 25. 03. 2015 III KK 302/14 1. Przedmiotem ochrony w przypadku czynu zabronionego z art. 270 § 1 k. k. jest dobro prawne ogólnej natury, jakim jest wiarygodność dokumentów, nie zaś indywidualne interesy i prawa z nimi związane. 2. Brak jest możliwości przyjęcia, że bezpośrednim następstwem czynu z art. 270 § 1 k. k. jest pokrzywdzenie konkretnej osoby fizycznej. To z kolei powoduje, że w postępowaniu dotyczącym wiarygodności dokumentów z art. 270 § 1 k. k. nie ma również osoby, która na podstawie art. 53 k. p. k. mogłaby działać w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Pełnomocnik w postępowaniu jurysdykcyjnym – przed sądem pierwszej instancji 66

Pokrzywdzony i oskarżyciel posiłkowy wobec odstąpienia od oskarżenia przez oskarżyciela publicznego

Istotna zmiana w zakresie dopuszczalności „cofnięcia” AO Do 1 lipca 2015 odstąpienie przez oskarżyciela publicznego od oskarżenia wniesionego, nie wiązało sądu (tzn. nie mogło stanowić samoistnej podstawy umorzenia postępowania czy też uniewinnienia oskarżonego). Po zmianie: cofnięcie aktu oskarżenia możliwe jest na etapie postępowania przed sądem pierwszej instancji (czyli aż do chwili wydania wyroku). Wydaje się również możliwe w postępowaniu ponownym

A) KPK przewiduje możliwość odstąpienia od oskarżenia Cofnięcie bez zgody oskarżonego Do czasu rozpoczęcia przewodu na pierwszej rozprawie głównej. Na rozprawie głównej w postępowaniu ponownym będzie wymagało zgody oskarżonego

B) Za zgodą oskarżonego Po rozpoczęciu przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej; Zgoda musi być wyrażona w sposób pozytywny.

Skutek A) Umorzenie postepowania (stosownie do art. 414 postanowieniem lub wyrokiem zależnie od fazy postępowania w której podejmowana jest decyzja procesowa, co jest istotne w przypadku gdy na cofnięcie potrzeba zgody oskarżonego. B) Powaga rzeczy osądzonej (ponowne wniesienie aktu oskarżenia przeciwko tej samej osobie o ten sam czyn staje się niedopuszczalne)

Sytuacja pokrzywdzonego w razie cofnięcia aktu oskarżenia - Jeśli jest oskarżycielem posiłkowym – zachowuje status. Staje się jedynym oskarżycielem co upodabnia jego pozycję do oskarżyciela subsydiarnego. Nie ma jednak przymusu adwokacko – radcowskiego (oskarżyciel samoistny) - Jeżeli nie był oskarżycielem – może złożyć oświadczenie w ciągu 14 dni od powiadomienia go o tym fakcie.

Czy oskarżyciel publiczny może przyłączyć się do postępowania popieranego przez osk. posiłkowego? Art. 57 par. 2 przewiduje zawiadomienie oskarżyciela publicznego o odstąpieniu od oskarżenia przez osk. posiłkowego - Prokurator ma 14 dni na przystąpienie do oskarżenia - Przepis w założeniu miał dotyczyć skargi subsydiarnej, ale literalnie możliwe jest jego stosowanie po cofnięciu AO przez osk. publicznego

Pełnomocnik a czynności dowodowe w postępowaniu jurysdykcyjnym 74

Losy dokumentacji z postepowania przygotowawczego – czyli co otrzymuje sąd? W aspekcie dowodowym: - zgodnie z art. 334 w brzmieniu ustalonym ustawą z dn. 20 lutego 2015 r. z aktem oskarżenia przekazuje się: - - protokoły z czynności wymagane przez ustawę wraz z załącznikami […] - Przy czym protokoły przesłuchania świadków, których wezwania żąda oskarżyciel przekazuje się w wyodrębnionym zbiorze dokumentów

321 par. 6 Przepis przewiduje m. in. dopuszczalność złożenia wniosku o uzupełnienie materiału dowodowego, który ma zostać przekazany sądowi, co następuje w terminie 3 dni od zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego. Skutki przekroczenia terminu – termin instrukcyjny, Skutki zaniechania złożenia wniosku – czy możliwe jest późniejsze powołanie się (odczytanie) protokołu, który nie został objęty żądaniem strony?

Czy prokurator może uzupełnić akta przekazane sądowi z własnej inicjatywy? Odpowiedź musi być twierdząca, choć szczegółowej regulacji w tym zakresie brak

Zmiana sposobu odczytywania protokołów w postępowaniu jurysdykcyjnym 78

Sposób odczytania i inicjatywa w zakresie odczytania protokołów wyjaśnień Art. 389 § 1: „strona może na rozprawie odczytywać tylko w odpowiednim zakresie treść protokołów jego wyjaśnień złożonych poprzednio”: a) problem dopuszczalności odczytania protokołu, który nie został złożony do akt postępowania sądowego b)kontrola zakresu dokonanego odczytania (w ramach kompetencji przewodniczącego art. 366? , brak regulacji analogicznej do 379 par. 4 – prawo uchylenia pytania)

Przesłanki dopuszczalności ujawnienia protokołów wyjaśnień w trybie 389 kpk Oskarżony odmawia wyjaśnień – w tym także odmawia odpowiedzi na pytania Oskarżony wyjaśnia, lecz odmiennie niż wyjaśniał poprzednio – zagadnienie znaczenia przesłanki odmienności Oskarżony oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta. Oskarżony nie stawił się na rozprawę (nowe brzmienie art. 389 § 2)

Zakres wyjaśnień podlegających ujawnieniu Niedopuszczalność ujawnienia protokołów zeznań, nawet na wniosek i za zgodą oskarżonego. Sąd Najwyższy: Odczytanie protokołu zeznań, jakie oskarżony złożył w postępowaniu przygotowawczym w danej sprawie w charakterze świadka, nie jest dopuszczalne nawet wtedy, gdy oskarżony o to wnosi, zagadnienie wyjaśnień obwinionego i wyjaśnienia innych postępowań przewidzianych przez ustawę. kwestia procesowego wykorzystania protokołów wyjaśnień oskarżonego, który następnie zmarł – nowa regulacja art. 389 § 5

Odczytanie protokołu w razie niestawiennictwa strony na wniosek której dowód został dopuszczony Zgodnie ze 167 par. 1 w razie niestawiennictwa strony, na której wniosek dowód został dopuszczony, dowód ten jest przeprowadzany przez sąd w granicach tezy dowodowej

Odesłanie do 171 par. 2 Dokonanie odczytania protokołu przez sąd następuje jedynie w sytuacji kwalifikowanej – tj. przy zadawaniu pytania, w wyjątkowych wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami i jednocześnie gdy: okoliczność będąca przedmiotem przesłuchania nie może być ustalona w inny sposób (389 par. 3) 83

cd Wobec tego kompetencja sądu do dokonywania odczytania – nawet w sytuacji zaistnienia szczególnych okoliczności jest węższa niż strony sąd bowiem musi legitymować się przesłanką niemożliwości ustalenia danej okoliczności innymi dowodami (ściśle – jak mówi ustawa „w inny sposób”). Stwierdzenie tej przesłanki będzie utrudnione zwłaszcza w odniesieniu do przesłuchania oskarżonego

Sytuacja przesłuchania oskarżonego na wniosek niestającej strony W tym wypadku sąd może odczytać protokół z urzędu (stosownie do art. 389 par. 3) Podobnie jest to możliwe w wypadku postępowań sądowych, toczących się nie z inicjatywy sądu

Odczytanie wyjaśnień współoskarżonego, po jego śmierci Dotychczas, choć wskazywano różne podstawy, odczytanie wyjaśnień oskarżonego, który zmarł uznawano za dopuszczalne. Art. 389 par. 5: Wolno na rozprawie odczytać wyjaśnienia współoskarżonego, który zmarł Zasady odczytania takiego protokołu: - na wniosek - tryb odczytania nie ulega zmianie (mimo iż par. 5 nie określa tego trybu, to należy stosować regulację par. 1 w tym zakresie)

Sposób realizacji odczytania w trybie art. 391 - Obecnie zbliżony do omówionego powyżej w kontekście art. 389 - Odczytania dokonuje strona w niezbędnym zakresie - Strona umożliwia wypowiedzenie się świadkowi (o ile jest obecny) co do treści protokołu i wyjaśnienie sprzeczności - 87

Przesłanki odczytania protokołów zeznań świadka Bezwzględna niemożność bezpośredniego uzyskania zeznań świadka: 1. świadek bezpodstawnie odmawia zeznań, 2. świadek oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta, 3. świadek przebywa za granicą, 4. świadkowi nie można było doręczyć wezwania, 5. świadek nie stawił się na przesłuchanie z powodu niedających się usunąć przeszkód, 6. świadek zmarł,

cd Względne (usuwalne) przeszkody wykluczające bezpośrednie przesłuchanie świadka: 1. zaniechanie bezpośredniego przesłuchania ze względów ekonomii procesowej (art. 392), 2. zaniechanie wezwania świadka mającego stwierdzić okoliczności, którym oskarżony nie zaprzeczył (zgodnie z art. 333 § 2), 3. zaniechanie bezpośredniego przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego w sprawie o przestępstwa z rozdz XXV i XXVI kk zgodnie z art. 185 a oraz świadka małoletniego zgodnie z art. 186, 4. niestawiennictwo świadka wynikające z przeszkód zbyt trudnych do usunięcia Przesłanką opierającą się na potrzebie kontroli jest złożenie zeznania odmiennego od złożonego poprzednio.

Odczytanie przez sąd protokołu z urzędu - Jeśli dowód jest prowadzony przez sąd wobec niestawiennictwa strony, na której wniosek został dopuszczony - Jeśli zachodzą wyjątkowe wypadki uzasadnione szczególnymi okolicznościami - Jeśli dowód został dopuszczony z urzędu - Jeśli postępowanie sądowe zostało wszczęte z urzędu

Przedmiot odczytania w art. 391 Dopuszczalność odczytania zeznań zmarłego świadka uprawnionego do skorzystania z prawa do odmowy zeznań Zagadnienie dopuszczalności wykorzystania protokołów zeznań złożonych poza postępowaniem karnym: art. 83 kpa specyfika zeznań z art. 50 kpa (wyjaśnienia izeznania na piśmie złożone na żądanie organu, niekoniecznie osobiście) – ewentualne ujawnienie w trybie art. 393 par. 1 Wyjaśnienia składane przez stronę w ramach rozprawy administracyjnej nie stanowią dowodu i nie są równoważne z przesłuchaniem strony

Zeznania z procedury cywilnej Dowód z przesłuchania stron w post. cywilnym: art. 304 kpc in fine, zgodnie z którym do dowodu z przesłuchania stron mają zastosowanie odpowiednio przepisy dotyczące świadków Dowodu z przesłuchania stron nie dostarcza tzw. wysłuchanie informacyjne prowadzone w trybie art. 212 kpc Zgodnie z art. 1191 § 1 kpc prawem sądu polubownego jest prowadzenie postępowania dowodowego w tym przesłuchanie świadków. Postępowanie polubowne znajdując swoją pierwotną podstawę w treści kpc (art. 1161 i n. ) stanowi w rozumieniu art. 391 kpk inne postępowanie przewidziane przez ustawę.

Odczytanie protokołów czynności państwa obcego Uzyskanych w wyniku pomocy prawnej wynika wprost z art. 587 kpk: Sporządzone na wniosek polskiego sądu lub prokuratora protokoły oględzin, przesłuchań osób w charakterze oskarżonych, świadków, biegłych lub protokoły innych czynności dowodowych, dokonanych przez sądy lub prokuratorów państw obcych albo organy działające pod ich nadzorem, mogą być odczytywane na rozprawie na zasadach określonych w art. 389, 391 i 393, jeżeli sposób przeprowadzenia czynności nie jest sprzeczny z zasadami porządku prawnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

cd Na gruncie Kodeksu postępowania karnego z 1997 r. aktualność zachowało zapatrywanie prawne dopuszczające możliwość przeprowadzenia na rozprawie dowodu z protokołów wyjaśnień lub zeznań złożonych poprzednio przez oskarżonego lub świadka w postępowaniu prowadzonym, poza ramami międzynarodowej pomocy prawnej, przez organy ścigania lub wymiaru sprawiedliwości państwa obcego. (postanowienie SN z 22. 02. 2002 V KKN 9/00) 60

Dopuszczalne jest odczytanie na rozprawie w odpowiednim zakresie na zasadach określonych w art. 391 k. p. k. , protokołów zeznań świadka złożonych przez niego w postępowaniu przygotowawczym, prowadzonym przez prokuratora państwa obcego albo organ działający pod jego nadzorem lub przed sądem państwa obcego, jeżeli sposób przeprowadzenia tych czynności nie jest sprzeczny z zasadami porządku prawnego w Rzeczypospolitej Polskiej, mimo że czynności te nie zostały podjęte na wniosek polskiego sądu lub prokuratora (art. 587 k. p. k. ) ani też przed przejęciem ścigania (art. 590 § 4 k. p. k. ). (SN 28. 03. 2002, V KKN 122/00)

Podstawę takiego odczytania stanowi odpowiednio art. 389 i art. 391 wprost, nie zaś art. 587 kpk

Art. 393 par. 3 - Nowela wprowadza możliwość odczytania wszelkich dokumentów prywatnych powstałych poza postępowaniem karnym – choćby dla jego celów. - Dokument prywatny zgodnie z art. 174 nie może jednak prowadzić do zastąpienia wyjaśnień lub zeznań - Zagadnienie tzw. opinii prywatnej jako dokumentu prywatnego

Postanowienie SN z 4 stycznia 2005 r. V KK 388/04 Opinia prywatna, czyli pisemne opracowanie zlecone przez uczestnika postępowania, a nie przez uprawniony organ procesowy, nie jest opinią w rozumieniu art. 193 k. p. k. w zw. z art. 200 § 1 k. p. k. , i nie może stanowić dowodu w sprawie.

I CSK 57/10, wyrok SN z 17. 11. 2010 KPC: Dowód z opinii biegłego nie może być zastąpiony przez opinię wykonaną przez biegłego na zlecenie prywatne strony gdyż nie jest to tryb przewidziany w kodeksie postępowania cywilnego Opinia taka jest dokumentem prywatnym a nie jest dowodem z opinii biegłego

Przepisy intertemporalne Zgodnie z art. 26 ustawy z dn. 27 września 2013 r. nowe przepisy stosuje się również do postepowań wszczętych przed jej wejściem w życie – z licznymi jednak wyjątkami od tej reguły Art. 389 i 391 (podobnie jak 167 i 171) – zgodnie z art. 36 pkt 2 noweli stosuje się w brzmieniu dotychczasowym do czasu prawomocnego zakończenia postępowania 100

Pełnomocnik a postępowanie odwoławcze

433 par. 1 Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów – niezależnie od kierunku orzekania

Art. 447 par. 5 w brzmieniu nadanym ustawą z 27 września 2013 W postępowaniu wszczętym z inicjatywy strony, w apelacji nie można podnosić zarzutu niedopuszczenia dowodu z urzędu lub niedostatecznej aktywności sądu w przeprowadzeniu dowodu, ani też zarzutu przeprowadzenia dowodu pomimo braku wniosku strony w tym przedmiocie

447 pr 5 po noweli do noweli (ustawa z dn. 20 lutego 2015) § 5. Podstawą apelacji nie mogą być zarzuty określone w art. 438 pkt 3 i 4, związane z treścią zawartego porozumienia, o którym mowa w art. 343, art. 343 a i art. 387. ”; ”

Art. 427 § 4 w brzmieniu wynikającym z ustawy z dn. 20 lutego 2015 r. W postępowaniu przed sądem, które zostało wszczęte z inicjatywy strony, w środku odwoławczym nie można podnosić zarzutu nieprzeprowadzenia przez sąd określonego dowodu, jeżeli strona nie składała w tym zakresie wniosku dowodowego, zarzutu przeprowadzenia dowodu pomimo braku wniosku strony w tym przedmiocie, ani też zarzutu naruszenia przepisów dotyczących aktywności sądu przy przeprowadzaniu dowodów, w tym również przeprowadzenia dowodu poza zakresem tezy dowodowej.

Kontrola w ramach art. 440 kpk Pozostaje jednak ewentualność wyjścia poza granice zarzutu na podstawie art. 440 kpk, którego treść nie ulega zmianie i który pozwala orzekać jedynie na korzyść oskarżonego o ile jednak utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe.

Problem dowodu prywatnego

Czy dopuszczalny jest podsłuch prywatny? Zagadnienie dowodu prywatnego: Art. 168 a: Niedopuszczalne jest przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego. 108

Art. 47 K a zakaz dowodowy Żaden z tych aktów prawnych [zarówno Konstytucja RP, jak i kodeks postępowania karnego] nie formułuje zakazu dowodowego o charakterze czysto konstytucyjnym, tj. normy nakazującej wyłączyć z całokształtu materiału dowodowego gromadzonego przez sąd i stanowiącego "bazę" dla dokonywania ustaleń faktycznych dowodów prywatnych o cesze k (k = uzyskanie dowodu z naruszeniem art. 47 albo 49 Konstytucji). Polskiemu systemowi prawnemu nie jest znana reguła prawna, zgodnie z którą wyłączeniu z postępowania karnego muszą ulec dowody prywatne z tego tylko powodu, że ich uzyskanie odbyło się z pogwałceniem art. 47 lub 49 Konstytucji.

wyrok SN 2002. 05. 10 OSNKW 2002/9 -10/77. . . Przepisy rozdziału 26 kodeksu postępowania karnego, odnoszące się do kontroli i utrwalania rozmów przy użyciu środków technicznych, nie dotyczą prywatnego gromadzenia w ten sposób dowodów. Dlatego taśma magnetofonowa z utrwaloną na niej przez pokrzywdzonego (oskarżyciela posiłkowego) rozmową z oskarżonym może stanowić dowód w sprawie karnej, który podlega ocenie na zasadach ogólnych.

V KK 52/06 postanow. SN 2006. 11. 14 Nagranie przez Marka P. treści dwóch prywatnych rozmów w których zawarto propozycję korupcyjną, nie odbywało się w trybie przepisów rozdziału 26 k. p. k. , wobec czego nie było poprzedzone procedurą przewidzianą w art. 237 i następnych tego Kodeksu. Stąd też mowy być nie może o naruszeniu art. 241 k. p. k. Nagrania te nie były objęte żadnym z zakazów dowodowych przewidzianych w k. p. k. Uznanie, że funkcjonariusz ABW, zapewniając sprzęt do nagrania tych rozmów, postąpił wbrew regulacjom prawnym go obowiązującym, daje jedynie podstawy do odpowiedzialności np. dyscyplinarnej tego funkcjonariusza, ale nie eliminuje przecież uzyskanego z jego pomocą dowodu spośród materiału mogącego być wykorzystanym w postępowaniu karnym. Obowiązująca procedura karna nie wprowadza żadnego zamkniętego katalogu dowodów, uznając za takie w zasadzie wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia prawdy, o ile nie jest objęte ściśle określonym zakazem dowodowym. Nieznany jest też tej procedurze zakaz wykorzystania dowodów określanych w literaturze procesowej jako "owoce z zatrutego drzewa".