OMEGA 3 Prof Dr S Cansun Demir ukurova

OMEGA 3 Prof. Dr. S. Cansun Demir Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hast. Doğum Anabilim Dalı

OMEGA-3 v v v Fosfolipidlerden zengin, uzun zincir omega-3 poliansatüre esansiyel yağ asitleri(PUFA) içerir. Bunlar başlıca eicosapentaenoic acid (EPA), docosahexaenoic acid (DHA) İçerdiği EPA ve DHA serum trigliserid ve LDL seviyelerini azaltarak kardiyovasküler sistem hastalık riskini azaltmaktadır.

Omega -3 yağ asitleri tanıyalım Bağışıklık mekanizması Ekosanoid metabolizm Gen regülasyonu Hücresel sinyalizasyon ve membran organizasyonu l Omega 3 yağ asitleri enflamasyonu baskılar l Omega 6 yağ asitleri prostaglandin E 3 serisini uyarırlar. Enflamasyonu tetikler. l

Omega-3 nerelerde bulunur? l l Çok az yiyecek omega 3 içerir Somon , sardalye ve Alabalık gibi yağlı balıklar da Bazı süt , meyve suyu ve yoğurt gibi yiyeceklere yararları nedeni ile karıştırılmaktadır. Okyanus ve bazı deniz balıkları çevre kirlenmesi nedeni ile fazla miktarda Civa içermektedir. Bu balıkların bebek ve çocuklara yedirilmesi beyin gelişimi açısından zararlı olabilir.

Omega 3 yağ asitleri l l l l Trigliserit ve kolesterol düşer, ateroskleroz ve buna bağlı kalp hastalıkları ve inme riski azalır Bağışıklık sistemi güçlenir Kansere karşı koruma sağlanır. Beyin, retina , sperm , cilt hücrelerinde güçlenmeyi sağlar. Kan şekeri düzenlenmesinde , insülin hassasiyetini artırarak yardımcı olur. Kanın akışkanlığını arttırarak, pıhtılaşma patolojilerini azaltır. Antienflamatuvar etkisi nedeni ile romatizmal hastalıklarda koruyucu etkisi vardır.

PUFA (OMEGA-3) l EPA ve DHA serum trigliserid ve VLDL seviyelerini düşürmektedir. l Antienflamatuvar etkileri ile damar endotel hasarlarını minimalize etmektedir. l Bu şekilde damar tıkanıklığı ve inme oranlarını azaltmakta veya koruyucu etki göstermektedir.

Omega-3 ve Omega-6 farkı?

Omega 3 ve Omega 6 oranlarının önemi l l l Sivilizasyon öncesi dönemlerde bu oranın 1: 1 veya 1: 2 şeklinde olduğu düşünülmektedir. Modern yaşamın getirdiği yiyecek alışkanlıkları bu oranı 1: 10 seviyelerine getirmiştir. Omega 6 oranlarının omega 3 oranlarının üstüne çıkması bir çok kronik enflamasyonla seyreden patolojinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Enflamasyon

Omega 3 koruyucu alanları

Omega yağ asitleri ve gebelik l l l Gebelik ve emzirme döneminde önemli yapı taşlarıdır. En önemli 2 omega yağ asitleri; DHA ve EPA Gebeliğin ilk aylarında bebeğin göz ve beyin gelişmesi açısından önem taşımaktadır Doğum sonu gelişecek olan astım ve allerjik patolojilerden koruyucu etkisi vardır. Lohusalık döneminde oluşan postpartum depresyon riskini azaltıcı etkisi rapor edilmektedir

Gebelikte ne kadar Omega gereksinimi vardır. l l l Gebe ve emziren anne gereksinimi 200 -300 mg omega-3 günde gereklidir. İşlenmiş gıda ve kızartmalardan uzak durmak, omega yağ asitlerinden daha fazla yararlanmanızı sağlayacaktır. Balık karaciğerinden temin edilen yağlar gebelikte kesinlikle kullanılmamalıdır. Yüksek oranda A vitamini zarar verebilir.

l l Uzun zincirli yag asitleri no ronların olus umu, sinapsların gelis imi ve hu cre farklılas ması ile c og almasını du zenleyen genlerin ekspresyonunda o nemli roller oynar. DHA, retinanın fotoresepto r hu crelerinde c ok yu ksek konsantrasyonlarda bulunur ve beyin sinir hu cre membranlarında en c ok bulunan yag asididir ve fetu su n beyin ve retinasının gelis imi ic in s arttır.

l Gebelik sırasında, uzun zincirli yag asidi alımının prematu re ve du s u k dog um ag ırlıklı bebeklerin oranlarını azalttıg ına ilis kin kanıtlar bulunmaktadır.

l l Gebelikte, haftada 2 porsiyon balık tu ketimi gu venlidir. Ancak genel olarak gebelerin yeterli miktarda deniz u ru nu tu ketmedikleri, hatta hic yemedikleri bilinmektedir. Oysa balık tu ketiminin du s u k olmasının erken dog um ve du s u k dog um ag ırlıg ı ac ısından risk yarattıg ı kanıtlanmıs tır. Gu nde 150 mg’dan du s u k miktarda Omega-3 yag asidi tu keten kadınların, prematu re dog um riskinin en yu ksek du zeye ulas tıg ı bildirilmis tir. Sonuc ta, gebelikte yu ksek miktarda Omega-3 alımının fetal kilo alımı ve gebelik su resini olumlu etkiledig i bildirilmis tir.

l l Gebelik sırasında, Omega-3 alımının bebeg in fetal beyin gelis imi ve sonraki no rolojik gelis imini etkiledig ine ilis kin pek c ok veri bulunmaktadır. O zellikle, DHA’nın bebeg in merkezi sinir sisteminin ve retinasının gelis iminde c ok o nemli oldug u belirtilmektedir.

l Gebelikte Omega-3 alımının, bebekte alerji gelişimi üzerindeki etkileri de pek c ok c alıs mada aras tırılmıs tır.

l l Postpartum depresyon saptanan kadınlarda, Omega-3 yetersizlig i bulundug u go sterilmis tir. Postpartum depresyon, dog um yapan kadınların %10 -15’inde bulunan ve anne-bebek etkiles imiyle bebeg in gelis imini olumsuz etkileyebilen bir durumdur.

Beslenme bozukluğu ve Gebelik patolojileri l l v v v Modern beslenme ile beraber ortaya çıkan total yağlarda, doymuş yağlarda ve linoleik asit artışı proenflamatuvar ortam oluşmasına neden olmuştur. Enflamasyon bir çok gebelik sorunlarının ortaya çıkmasına nedendir; Erken doğum Erken suların gelmesi Koriyoamniyonit Serebral palsi Gebelik ve postpartum dönemde depresyon

Anneler ve Bebekler l l l FDA 2002 yılında yeni doğan beslenmesinde omega 3 ve omega 6 katkı olarak verilmesini uygun görmüştür. Her iki Omega yağ asitlerinin fetal beyin ve retina hücreleri gelişimi için önemli bulmuştur Gebelik süresi günde 2. 7 gm balık yağı kullananlarda ortalama 8, 5 gün uzama göstermiştir. Doğum süresinin artışı. Araşidonik asid inhibisyonu doğum sancılarının başlamasını engellemektedir. Özellikle yeni doğanlarda ilk 4 ayda ek olarak verilmesi görme fonksiyonlarında belirgin yarar görülmektedir. Postpartum depresyonda azalma ve koruyucu etki.

Omega-3 ve erken doğum eyleminde koruyucu etki

Hipertansiyon ve preeklampsi l l 22 preeklamptik ve 40 kontrol olguda yapılan bir çalışmada, omega 3 yağ asitleri yetersiz olguların 7. 6 misli daha fazla preeklampsi tanısı aldıkları ortaya konmuş. Omega yağ asitlerinin TXA 2 inhibisyonu yaptıkları ve aynı zamanda vazodilatasyon yaparak ve lökosit reaktivitesini, trombosit agresyonunu azaltarak etkilerini oluşturdukları düşünülmektedir.

Fetal gelişme ve Omega 3 Fetal gelişme esnasında beyin ve santral sinir sistemi için omega yağ asitleri ve DHA (docosahexaenoic acid) vazgeçilmez temel taşlarıdır. l DHA plasentadan geçişi ve etkisi olan bir kimyasaldır. l Bu plasental transfer annede DHA eksikliğine neden olmaktadır. l Anne de oluşan DHA eksikliği perinatal depresyon nedeni olmaktadır l

DHA ve EPA / Beyin l l DHA ve EPA beyinde enflamasyona karşı koruyucu etki göstermekte Nörodejenerasyonda koruyucu etki DHA ve EPA içeren formulasyon kullanan annelerin bebekleri intrauterin hayatta veya doğum esnasında iskemi ve asfiksiye maruz kaldığında, bebek beyinleri daha az etkilenmekte olduğu görülmüştür. Doğum esnasında kordon kanında yüksek DHA seviyeleri tespit olursa , okul çağında hafıza fonksiyonları yüksek bulunmuştur.

Kadınlarda yumurtalık yaşlanmasında omega yağ asitleri koruyucumu? l l l Sıçanlarda yapılan bir çalışma yumurtalık yaşlanmasını yavaşlattığını ve oosit kalitesini artırdığını göstermiştir. Özellikle obezs kadınlarda enflamasyon belirteçlerinde azalmaya neden olmakta ve bu mekanizma ile üreme sisteminde koruyucu etki gösterdiği düşünülmektedir. J Clin Endocrinol Metab 2015.

PREMENSTRUEL SENDROM

Beyin ve sinir sistemi üzerindeki etkisi l l l Depresyon tedavisinde etkin Bunama ve alzheimer hastalık riskinde azalma Ruh hali, konsantrasyon, bellek, dikkat ve davranış bozukluklarına karşı yararlı olması Sakinleştirici ve sedatif etkisi Mizaç, tepkisellik ve kişisellik üzerinde olumlu etkisi

ACOG tanı kriterleri; Etkileyen semptomlar 1. Depresyon 2. sinirsel boşalmalar 3. İrritabilite 4. Anksiyete 5. Konfüzyon 6. Antisosyal davranışlar l Somatik semptomlar 1. Meme hassasiyeti 2. Abdominal şişkinlik 3. Baş ağrısı 4. Ekstremitelerde şişlik ödem l 6 adet olan semptom grubundan ve 4 adet somatik grubtan en az bir adet bulgu, Adetten 5 gün evvel başlayacak ve adet başlangıcından 4 gün içerisinde iyileşme Olması gerekmektedir. Semptomlar periovulatuvar fazdan önce başlamamalı ve en önemlisi sosyal yaşantıda Bozulmaya neden olmalıdır.

Dismenore-Ağrılı adet l l l Çağımızın yanlış beslenme alışkanlıkları Omega -6 yağ asitlerinin daha fazla tüketilmesine neden olmuştur. Omega -6 yağ asitleri proenflamatuvar olarak bilinmektedir. Koagulasyonu provake edici olduğu bilinmektedir. Omega -3 yağ asitleri antienflamatuvar özellikleri ve kan sulandırıcı etkileri vardır. Antiprostaglandin etki ile uterus kontraksiyon sayı ve gücünde azaltıcı etki vardır. Dismenore yakınmalarını azaltmakta ve hafif geçmesine neden olmaktadır.

Omega yağ asitleri ve Meme Kanseri l l Özellikle EPA ve DHA içeren omega 3 yağ asitleri Meme kanseri riskini azalttığı ileri sürülmektedir. Proenflamatuvar olan lipid türevlerini ve growth faktör reseptör sinyalizasyonunu azaltarak gerçekleştirmektedir. İnsulin üzerinden antikanserojen etki İnsulin direnç mekanizmasını regüle edici özellik.

Kapanış mesajları l l l l Antilipidemik etki, Antienflamatuvar etki Antineoplastik etki Erken doğum ve düşük ağırlıklı bebek koruyucu etki Ağrılı adette koruyucu etki Beyin ve sinir sistemi üzerinde etki Göz sağlığında yararlı etki