KENT SOSYOLOJS Kent Teorileri Klasik Prof Dr Erol

KENT SOSYOLOJİSİ Kent Teorileri - Klasik Prof. Dr. Erol Demir Ankara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü erol. demir@humanity. ankara. edu. tr

Klasik Kent Teorileri – Ders İçeriği ◦ Marx ◦ Weber ◦ Durkheim ◦ Simmel

Kent Teorileri - Marx �Kente dair görüşlerini üretim biçimi üzerinden değerlendirmektedir. �Kent, kapitalist üretim araçlarının, sermayenin, gereksinimlerin toplanmış olduğu yüksek zevklerin temsil edildiği yer olarak tanımlanmaktadır.

Kent Teorileri - Marx �İşçi sınıfının yoksulluğundan kent sorumlu değildir; üretim biçimleri, yani kapitalizm sorumludur; ancak kent, bu kapitalist çelişkilerin gerçekleştiği bir alanı oluşturmaktadır. �Kentin doğasına dair: ◦ Kent, kapitalizmin kötülüklerini ifade etmektedir (yoksulluk, kirlilik) ◦ Kapitalist süreçler en açık şekliyle kentsel bağlamda kendini göstermektedir (mücadele, rekabet, sınıflar arası çatışma)

Kent Teorileri - Weber �Nüfus, kenti kavramsallaştırmak için yetersizdir, bu yüzden kentin ekonomik boyutuyla ilgilenmektedir. �Tüketim kentinden üretim kentine doğru bir geçiş olduğunu savunmaktadır: ◦ Tüketim kenti: antik ve ortaçağların kenti – ticaret kenti ◦ Üretim kenti: çağdaş kent – kentin dışı için de üretim yapan fabrikaların, zanaatların bulunduğu kent.

Kent Teorileri - Weber �İdeal kent tipi’nin özellikleri: ◦ Pazaryeri ◦ Kale ◦ Mahkeme ve özel hukuk sistemi ◦ Bir arada yaşama ◦ Kısmi özerklik

Kent Teorileri - Durkheim �“Dayanışma” ve “İşbölümü ve Uzmanlaşma” ◦ Mekanik dayanışma: sanayi öncesi toplumlarda işbölümünün sınırlı olduğu, farklılaşmanın olmadığı dayanışma biçimi. Uzmanlaşmadan söz edilemez. ◦ Organik dayanışma: işbölümünün ve farklılaşmanın yoğun olduğu toplumlardaki dayanışma şekli. Kentlerde de işbölümü arttığı ve etkileşim çeşitlendiği için kentlerde organik dayanışma gelişmesinin daha olası olduğu ileri sürülebilir.

Kent Teorileri - Durkheim �“İşbölümü”nü arttıran iki etmen: ◦ Özdeksel yoğunluk (material density): belirli bir bölgedeki nüfus yoğunluğunu anlatır. ◦ Tinsel yoğunluk (moral density): bir toplumun üyeleri arasındaki etkileşimi ve toplumsal ilişkileri anlatır. Bu iki yoğunluk arttıkça toplumdaki işbölümü de artar. Dolayısıyla kentlerde özdeksel ve tinsel yoğunluk arttığı için işbölümünün de arttığını söylemek mümkündür.

Kent Teorileri - Durkheim �Durkheim’a göre artık toplum dendiğinde akla büyük ölçekte bir kent gelmektedir; dolayısıyla artık toplum ile kent arasında bir ayrım yapmak zorlaşmaktadır. �Anomi: bireylerin kentteki yaşama uyum sağlayamamaları, toplumla bağlarının kopması. Farklı anomi türlerinden bahsedilebilir.

Kent Teorileri - Simmel �Nesnel kültür & bireysel kültür ◦ Nesnel kültür bireysel kültür tarafından şekillendiği gibi nesnel kültürü de şekillendirir. Ancak nesnel kültür büyüdükçe bireysel kültür için bir tehdit oluşturmaktadır. Simmel bu durumu “kültürün trajedisi” olarak adlandırmaktadır. �Metropol ve Zihinsel Yaşam ◦ Modren kent, nesnel kültürün “sahici arenası”dır, nesnel kültürün yayılmasına alan açmaktadır.

Kent Teorileri - Simmel �Para Felsefesi �Metropolis ve Zihinsel Yaşam �Kentli kişilik: bezgin (blasé attitude) � «yabancı» : kentli insan davranışlarını kendisi gibi gerçekleştiremediği için aynı zamanda yabancı’dır. �Nesnel kültürün büyüdükçe bireysel kültür için tehdit oluşturması