KENT SOSYOLOJS Azgelimi lkeler ve Ar Kentleme Prof

KENT SOSYOLOJİSİ Azgelişmiş Ülkeler ve Aşırı Kentleşme Prof. Dr. Erol Demir Ankara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü erol. demir@humanity. ankara. edu. tr

Azgelişmiş Ülkeler ve Aşırı Kentleşme – Ders İçeriği �Aşırı kentleşmede göç faktörü � «Aşırı kentleşme» kavramıyla açıklanan kentlerin ortak özellikleri �Aşırı kentleşme yaklaşımına gelen eleştiriler �Gelişmiş ve azgelişmiş ülkelerdeki kentleşme arasındaki farklar

Azgelişmiş Ülkeler ve Aşırı Kentleşme � «Aşırı kentleşme» azgelişmiş ülkelerin kentleşme şeklini tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. �Özellikle 1950 -1960’lı yıllarda bu ülkelerde kentleşmeyi tanımlamak için kullanılmıştır. �Sanayileşmenin tam olarak gerçekleşemediği yerlerde kentleşmenin «çarpık, hızlı, aşırı, dengesiz» olduğu şeklinde görüşü içermektedir.

Aşırı Kentleşmede Göç Faktörü � ‘Aşırı kentleşme’, işsizlik ve eksik istihdam sebebiyle kırsal kesimdeki insanların, kentsel iş imkanları yeterince artmamışken kente yoğun bir şekilde göç etmesi sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. � Bu görüşe göre, azgelişmiş ülkelerde göçmenler çekici değil, itici güçlerle (kırsal bölgelerde iş imkanlarının azalması gibi) kırsal alandan kente göç etmektedir. � Gelişmiş ülkelerdeki göç ile arasındaki fark; gelişmiş ülkelerin bu kentleşme derecelerine geldikleri zamanda sanayileşmeden dolayı nüfusun tarım-dışı sektörlerde çalışma oranının çok daha yüksek olmasıdır.

Aşırı Kentleşme Kavramıyla Açıklanan Kentlerin Ortak Özellikleri � Kentleşme, sanayileşmiş ülkelere kıyasla demografik bir süreç olarak hızla artan bir yol izler. � Büyük ve çok büyük kentler, orta ve küçük kentlere kıyasla daha hızlı büyür. � Kentleşme hareketleri belirli coğrafi bölgelerdeki kentlere yönelir ve bu yüzden bazı bölgelerin kentleşme oranı düşük düzeyde kalır.

Aşırı Kentleşme Kavramıyla Açıklanan Kentlerin Ortak Özellikleri � Kentleşen nüfusun kent ve kamu hizmetleri gereksinimlerinin karşılanmasında yetersizlikler baş gösterir. � Kentleşen nüfusun çalışmasına olanak verecek temel sanayi yatırımlar yapılmadığı için işgücü çeşitli hizmet dallarına yığılır.

Aşırı Kentleşme Yaklaşımına Gelen Eleştiriler � Kentleşme ve sanayileşme arasındaki ilişki, bu ilişkinin sabitliği daha detaylı incelenmelidir. Hem tarihsel olarak hem de sanayileşmenin farklı aşamaları açısından daha fazla analiz edilmelidir. � Kentsel gelişim sürecinin bütün ülkelerde günümüzün gelişmiş ülkelerindeki gibi olması beklenmemelidir. Bugün gelişmiş kabul edilen ülkelerin aynı derecede azgelişmiş olduğu dönem incelenirse hepsinin aynı standartlara uymadığı görülecektir.

Aşırı Kentleşme Yaklaşımına Gelen Eleştiriler � Kırdan kente göç edenlerin itici sebeplerle geldiği ve bu gelen nüfusun da genellikle işsiz veya düşük-gelirli işlerde çalışıyor olduğu görüşüne karşılık: bu göçmenler kente geldiklerinde kırsal alandakine kıyasla daha yüksek bir gelire sahip olmaktadır.

Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Kentleşme Arasındaki Farklar �Demografik farklılıklar �Kentleşmeyi açıklayan ekonomi kuramları arasındaki farklılıklar �Toplumsal farklılıklar