Maatschappelijk Domein introductie voor nieuwe raad 10 april

Maatschappelijk Domein introductie voor nieuwe raad 10 april 2014 Duco Stuurman Directeur

Inhoudsopgave 1. Maatschappelijk Domein in vogelvlucht 2. Onderwijs, sport, buurthuizen en sociale werkvoorziening 3. De 3 decentralisaties – Rijksbeleid – Gemeentelijke vertaling – Waar staan we – Wat komt er de komende periode PAGINA 2

Maatschappelijk Domein • Programmavelden Werk en inkomen, Jeugd en onderwijs, Welzijn en zorg & Wijkgericht werken - € 156 mln totaal • Circa € 27 mln (45%) van de gemeente brede bezuinigingen van € 61 mln valt binnen dit domein cq deze programma velden • Relatieve belang sociaal neemt met decentralisatie sterk toe, van 40% naar 50% van de begroting PAGINA 3

Onderwijs • Onderwijshuisvesting, afgelopen jaren stevig geïnvesteerd in voortgezet onderwijs, nu primair onderwijs “aan de beurt”, maar rijksbezuiniging maakt investeren onmogelijk – effect op Integraal Huisvestingsplan • Schooluitval, daalt afgelopen jaren, van 3, 7% naar 2, 6%, van 422 naar 311 leerlingen • Onderwijskwaliteit, stijgende lijn naar HAVO/VWO lijkt te stokken • Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt prioriteit • Vorming integrale kindcentra - harmonisatie • Aansluiting passend onderwijs en jeugdzorg PAGINA 4

Ambities sport • Investeren in kwalitatief goede accommodaties - Routekaart buitensport (mogelijk vervolg: herinrichting Hoornseveld en Karnemelksepolder? ) - Realiseren nieuwe sportparken (Omzoom, vernieuwing SVA) - Vernieuwing verouderde sporthallen en zwembaden (dubbele sporthal Sportpark De Koog, sporthal Zaandam Zuid, Zwembad Zaanstad Noord) • Efficiënt en effectief beheer, exploitatie en organisatie - Sportbedrijf: Eén organisatie voor Sport in Zaanstad - Rol verenigingen in beheer accommodaties • Samenwerking (lokaal en regionaal) - Convenant regionale samenwerking PAGINA

Sociale werkvoorziening Aanleiding • De tekorten lopen door rijks bezuinigingen op richting 3 miljoen structureel voor Zaanstad, bij ongewijzigd beleid • Doel is zoveel mogelijk mensen naar de reguliere arbeidsmarkt in plaats van binnen de muren Baanstede; iedereen doet mee Gekozen strategie • Verzelfstandigen van bedrijfsonderdelen • Detacheren SW medewerkers naar reguliere bedrijven • Er blijft een groep beschut werkenden die de stap naar buiten niet kan maken, daarvoor een voorziening treffen Status • Na het faillissement Agens, herbezinning op de voortgang van de transitie; bestuur Baanstede scenario’s in de maak PAGINA 6

Buurthuizen • Taakstelling in de begroting op de buurthuizen - € 1, 4 mln • Visie op hoofdlijnen gebruik van buurthuizen vastgesteld door de raad. - In elke wijk is een plek voor wijkgerichte ontmoeting en vergadering; - En voor activiteiten van en voor bewoners die door hun geringere mobiliteit (kinderen, ouderen) zijn gebonden aan de wijk; - Aansturing door bewoners; - Het mogelijk maken van betere bezetting en exploitatie van accommodaties. • Samen met bewoners kijken naar mogelijkheden om de exploitatie van een buurthuis over te nemen en onder welke voorwaarden dit zou kunnen gebeuren. PAGINA 7

Drie decentralisaties

Doel decentralisaties • • • Op gemeentelijk niveau betere aansluiting van vraag en aanbod en prioritering (integraliteit – 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur) Systeem wijziging – Hemelse Modder – Factlab - Stapelingsmonitor Omvangrijke bezuinigingen om zorgkosten te reduceren cq beheersen PAGINA 9

Infographic Zorgkosten juni 2012. In: Zorgbalans. Bilthoven: RIVM, versie 3. 8, 26 september 2013 PAGINA 10

Zorguitgaven voor cure & care stijgen nagenoeg even hard Aandeel zorguitgaven per sector [uitgaven in EUR miljard, jaarlijkse groei in %, 1998 - 2010] 55 Cure 50 45 +6, 6% 40 35 Care 30 +6, 7% 25 20 15 10 5 0 199 200 200 200 201 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Bron: CBS PAGINA 11

Grote veranderingen…. . zorg PAGINA 12 Landelijke ontwikkelingen maatschappelijk domein

Hervorming langdurige zorg • • • Transitie AWBZ-begeleiding naar Wmo Beschermd wonen komt ook naar Wmo (oa RIBW’s) Extramuralisering: minder mensen komen in instelling Lichtere zorgzwaartepakketten (ZZP’s) vervallen – scheiden wonen en zorg: mensen doen beroep op gemeente voor zorg en gaan zelf huur betalen Heeft gevolgen voor intramurale aanbieders – vastgoed, frictiekosten, arbeidsmarkt regionaal overleg op verzoek van VWS/VNG/Zorgverzekeraars Ned. Wijkverpleging nieuwe functie in Zorgverzekeringswet: zorgverzekeraar koopt in; gemeente wil samenwerking SWT PAGINA

Grote veranderingen……. jeugd PAGINA 14

Jeugdwet • Extramuralisering • Normalisering van de zorg – Opvoedondersteuning en preventie – Integraal gezin als uitgangspunt (daling OTS’en) • Multifocale trajecten (jeugdzorg en jeugd GGZ) PAGINA 15

Van systeemwereld naar leefwereld PAGINA 16

Financiële context decentralisatie Jeugdzorg – 3. 800 cliënten • Circa 34 miljoen euro inclusief een financiële bezuinigingsopgave van 15% (€ 5 mln) voor de komende jaren AWBZ-Wmo – 1. 600 cliënten • Begeleiding (dagbesteding, vervoer en kortdurend verblijf), 25% korting: nu circa € 16 mln, in de toekomst circa € 12 mln Wmo – 3. 700 clienten, waarvan 2. 000 cliënten HBH 1 • Korting op HBH (40%), Zaanstad: 3700 personen krijgen HBH waarvan 2000 HBH 1. Nu circa € 11 mln, na de 40% korting circa € 8, 9 mln Participatiewet • Halvering participatiebudget (€ 5 mln), maar middelen erbij op termijn voor looncompensatie (€ 3, 5 mln) met een groeiende populatie PAGINA 17

Transities / transformatie • Grote veranderingen voor klanten, leveranciers en werknemers, maar ook voor gemeenten en zorgverzekeraar • Afspraken landelijk en regionaal over zorgcontinuïteit en zorginfrastructuur – Regionaal Transitie Arrangement (Jeugd) – Overgangsrecht (Wmo) – Daar waar mogelijk over frictie en werkgelegenheid • Lerend veranderen – PAGINA 18

Kaders van de Raad 4 pijlers van de visie transformatieopgaven 1. 2. 3. • • 4. Preventie Eigen verantwoordelijkheid Integrale benadering & effectieve voorzieningen Een goed georganiseerd vangnet • De ‘toegang’ tot het systeem Integraliteit in visie, strategie, werkwijze en interventie Organisatie van de aanpak: schaalniveau en inrichting Kadernota 2012 & 2013 Rijksbezuinigingen worden in principe doorgevoerd op het programma waar ze ontstaan PAGINA 19 Transformatie MD | 5 -2 -'13

Kaders van de Raad Prioritaire volgorde bezuinigingen: 1. Organisatiekosten naar beneden (lagere transactiekosten en coördinatiekosten) 2. Effectievere arrangementen en goedkopere inkoop 3. Aanpassen van het voorzieningenniveau voor de inwoners collectief of individueel PAGINA 20

Zaanse beweging Naar een nieuwe Zaanse infrastructuur, de principes helder en eenvoudig: - hulp dichterbij, wijkgericht - zorg op maat - één huishouden, één plan en één coördinator - toegang versimpelen - regie zoveel mogelijk echt bij de bewoner leggen Cliëntparticipatie en maatschappelijke initiatieven PAGINA 21

22 Beweging nu straks Specialistische voorziening Wijkteams 2 e 1 e 0 e 0 e Burger Leefomgeving PAGINA 22 1 e 2 e

Programma management 3 D’s • Omvangrijke transformatie vraagt om goed en voldoende programma management – Inverdan als voorbeeld – Halfjaarlijkse rapportage naar de Raad – Voldoende capaciteit, kennis en kunde – Herprioritering PAGINA 23

Perspectief professional PAGINA 24

PAGINA

PAGINA 26

Regionale (inkoop) samenwerking - Vertrekpunt: lokaal, tenzij - Lichte constructie voor de vorm: ‘Regeling Zonder Meer’ - Uitgangspunten voor de inkoop (obv. Beleidskaders Raad) - Dienstverlenings- en samenwerkingsovereenkomst ‘regionale inkoop sociale domein’ - Daarnaast afstemming met 17 gemeenten in de regio Amsterdam PAGINA 27

Contractering leveranciers /aanbieders • 10 Sociale Wijkteams actief – 5 jeugdteams actief voorjaar 2014 • Start (regionale) inkoop specialistische zorg AWBZ/Wmo en Jeugdhulp maart/april 2014 • Selectie leveranciers overige Sociale Wijkteams juni– september 2014 • Opening E-portal voor ZZP’ers juli 2014 • Jeugdteams opdrachtverlening 2015/2016 najaar 2014 • Contracteren – specialistische zorg AWBZ – Jeugdzorg, JGGZ en LVB september 2014 april – juli 2014 Informeren cliënten oktober/november 2014 • PAGINA 28

Risicomanagement Transitie risico’s 1. 2. 3. 4. 5. De voorbereidingen voor de transitie zijn niet tijdig afgerond Inwoners weten door de transitie niet waar ze terecht kunnen of raken uit beeld ICT is niet op orde: administratieve chaos en onvoldoende inzicht in cliëntgegevens We kunnen de inwoners voor wie we verantwoordelijk worden niet goed bedienen De transitie van Baanstede verloopt niet volgens plan PAGINA 29

Risicomanagement (2) Transformatie risico’s 1. 2. 3. 4. 5. 6. Onvoldoende deskundigheid bij de Sociale Wijkteams en Jeugdteams Te groot beroep op de tweedelijns (duurdere) hulpverlening Onvoldoende financiële middelen voor de nieuwe taken Onvoldoende informele ondersteuning in de wijken; link vrijwilligers/burgers ontbreekt in de praktijk Weinig of onduidelijke ruimte voor de professional Optreden van de ‘risicoregelreflex’ na calamiteit in de pers PAGINA 30

Mijlpalen 2014 • Beleidskader Participatiewet oktober 2014 • Beleidsplan en verordeningen Wmo en Jeugdhulp voor 1 november 2014 • Communicatie huidige cliënten voor 1 november 2014 • Begroting november 2014 • Aanwijzen toezichthouders Wmo voor 1 januari 2015 • Toegangsproces operationeel per 1 januari 2015 • Informatiemanagement en ICT per 1 januari 2015 • Kwaliteitsbeleid Jeugdteams per 1 januari 2015 PAGINA 31

Bestuurlijk proces – waar staan we nu Vorige raad – vastgesteld of van zienswijze voorzien 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Gezamenlijk visie 3 decentralisaties Voortgangsrapportage transformatie (2012) Evaluatie pilots Sociale Wijkteams Perspectief – doorontwikkeling Sociale Wijkteams Voortgangsrapportage transformatie (2013 -1) Beleidskader Jeugdhulp en AWBZ/Wmo Tussenevaluatie Jeugdteams Perspectief – doorontwikkeling Jeugdteams Nu PAGINA 32

Bestuurlijk proces – wat volgt Voor u als nieuwe raad Nu 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Voortgangsrapportage transformatie (2013 -2) Beleidskader Participatiewet Voortgangsrapportage transformatie (2014 -1) Beleidsplan (ogv Wmo en Jeugdwet) Begroting Verordening AWBZ/Wmo Verordening Jeugdhulp Verordening Participatiewet PAGINA 33

Het worden spannende tijden…… • • • Nog niet alles bekend vanuit het Rijk (wettelijk kader, budget, dossier/ gegevensoverdracht) Ontslagen in de zorg Zorgaanbieders failliet Kritisch veld: kunnen gemeenten het wel aan (met name Jeugdhulp) Continuïteit zorg Risico Regel Reflex (casus met ernstige afloop) Spanning op de woningmarkt ………. PAGINA 34

Structuur maatschappelijk domein Collectief Individueel Opdrachtgever Sector Strategie & Netwerk - Strategisch adviseurs (staf) - Relatiemanagement - Kennisspecialisten Sector Frontlijn - Toegang Zuid - Toegang Noord - Handhaving - Werk - Vangnet Programma Informatie & contractmanagement - Informatievoorziening en Processen - Contractmanagement Opdrachtnemer Sector Projecten - Projecten II PAGINA Sector Services - Financiën - Uitkeringen - Voorzieningen

Kaders stellen, sturen en controleren - P&C cyclus - begroting, kadernota Beleidskader participatiewet, beleidsplan Wmo en Jeugdhulp Verordeningen Wmo en Jeugdhulp, Participatiewet Raadsbesluiten diverse onderwerpen Maatschappelijk Domein Voortgangsrapportages Maatschappelijk Domein - Zaanstad Beraad (voorafgegaan door introductiebijeenkomst over specifiek thema) Verdieping in dossiers: op basis van wensen en prioriteiten Werkbezoeken - PAGINA 36

Wat wilt u als (nieuw) raadslid? Zijn al uw vragen beantwoord? Op welke thema’s wilt u verdieping? PAGINA 37

Om te lezen – om mee te nemen • Documentatie basisstukken beschikbaar via intranet raad • - Om mee te nemen Factlab Stapelingsmonitor Hemelse Modder Regie op resultaat (voortgang transformatie MD) PAGINA 38