INFORMACIONE TEHNOLOGIJE u studijskom programu MERENJE I REGULACIJA

INFORMACIONE TEHNOLOGIJE u studijskom programu MERENJE I REGULACIJA

INFORMATION TECHNOLOGIES in the Study Programme MEASUREMENT AND CONTROL ENGINEERING Platon Sovilj 1, Jaroslaw Makal 2, Zoran Mitrović3, Dragan Pejić4, Boris Antić5, Marjan Urekar 6 1, 3, 4, 5, 6 Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, Srbija Faculty of Electrical Engineering, Bialystok University of Technology, Bialystok, Poland 2

MERENJE I REGULACIJA Ø Engleski: Ø Measurement and Control Engineering Ø Nemački: Ø Messtechnik und Regeltechnik

Univerzitet u Novom Sadu – FTN Studijski program MERENJE I REGULACIJA multidisciplinarna oblast elektrotehnike i računarstva Merna tehnika Automatika Informacione tehnologije

MERENJE I REGULACIJA Ø Klasičan primer primene SCADA (engl. Supervisory Control And Data Acquisition) sistemi. Sistemi za merenje, praćenje i regulaciju industrijskih sistema.

Primena MERENJA I REGULACIJE Elektroenergetski sistemi (Smart Grids) Ø Naftna industrija Ø Industrija hrane i pića Ø Savremeni sistemi u poljoprivredi i stočarstvu (Smart Agriculture) Ø Saobraćajni sistemi (Smart Cities) Ø Savremeni građevinski objekti (Smart Buildings) Ø Sistemi za bezbednost objekata Ø Sistemi za zaštitu životne sredine Ø Automobilska industrija Ø Industrija lekova, . . . Ø

FTN i Merenje i regulacija Prošlost: Ø IRAM (institut za računarstvo, automatiku i merenje) i firma FTN-IRAM Ø Reorganizacija FTN instituta; nastaju departmani; jedinstveni studijski program “elektrotehnika i računarstvo” se parceliše u dva studijska programa Ø Kolateralni efekat: razdvajanje oblasti merne tehnike i automatike na FTN Ø. . . Posledice razdvajanja? . . . Ø

FTN i Merenje i regulacija Nedavna prošlost i sadašnjost: Ø Nastaju novi studijski programi iz oblasti elektrotehnike i računarstva Ø 2012: Akreditovan studijski program “Merenje i regulacija” Ø ponovno spajanje oblasti merne tehnike i automatike na FTN (sada drastično integrisanih sa informacionim tehnologijama, u skladu sa globalnim razvojem elektrotehnike i računarstva) Ø

Smernice za formiranje kurikuluma Prethodno iskustvo na FTN Ø Uvidi u potrebe srpske privrede i trendove razvoja Ø Slični studijski programi univerziteta u svetu: Ø Evropa: Velika Britanija, Irska, Češka, Mađarska, . . . l SAD, Kanada, Australija, . . . Ø Uvidi u analize međunarodnih organizacija: l l Trade Association for Instrumentation, Control, Automation and Laboratory Technology, International Measurement Confederation (IMEKO), The Institute of Measurement and Control (London)

Kurikulum Usklađen je sa Bolonjskim preporukama i strategijom tehnološkog razvoja AP Vojvodine i Republike Srbije. Ø Nastava na osnovnim akademskim studijama traje 4 godine, a izrada diplomskog rada predviđena je u osmom semestru. Ø Studenti koji uspešno završe ovaj studijski program dobijaju diplomu inženjera Elektrotehnike i računarstva. Ø

IT u Mi. R? Ø Od samog početka prakse merenja, a potom i nauke merenja (metrologije), u centru pažnje je informacija – merna informacija. Ø Prvobitna merna tehnologija (tehnologija s kojom se vrši merenje) je zapravo bila jedna od prvobitnih informacionih tehnologija.

IT u Mi. R? Ø Sa razvojem informatizacije gotovo svih oblasti ljudskog delovanja, ta suštinska i prirodna isprepletenost merenja i informacije, rezultovala je time da danas, umesto pojma merna tehnika, sve češće koristimo pojam merno-informacione tehnologije.

IT u Mi. R? Ø Današnji domeni ljudskih delatnosti, od privrednih do individualnih, doživljavaju do sada najviši nivo integracije između merenja, informatike i regulacije, upravo kroz razvoj ovih tehnologija. Ø Stoga je značaj IT u Mi. R jasan i nedvosmislen.

“Soft” IT predmeti u kurikulumu Osnovi informacionih sistema i softverskog inženjerstva Ø Programski jezici i strukture podataka Ø Osnove programiranja Ø Objektno orijentisano programiranje Ø Baze podataka Ø Veb programiranje Ø XML i veb servisi Ø Soft kompjuting Ø Bezbednost u sistemima elektronskog poslovanja Ø Softverski obrasci i komponente Ø Programski prevodioci Ø

“Hard & Soft” IT predmeti u kurikulumu Uvod u digitalnu i mikroračunarsku elektroniku Ø Mikroprocesorski merno-akvizicioni sistemi Ø Logičko projektovanje računarskih sistema Ø Veb bazirani mernoakvizicioni sistemi Ø Sistemska programska podrška u realnom vremenu Ø Arhitekture i algoritmi DSP procesora Ø Primena DSP procesora u upravljanju Ø

“Hard & Soft” IT predmeti u kurikulumu Projektovanje namenskih računarskih struktura Ø Industrijski sistemi i protokoli Ø Primena mikroprocesora u elektroenergetici Ø

Univerzitet u Novom Sadu – FTN Studijski program MERENJE I REGULACIJA Primer 1: Predmet Mikroprocesorski mernoakvizicioni sistemi

Univerzitet u Novom Sadu – FTN Studijski program MERENJE I REGULACIJA Primer 1: Predmet Mikroprocesorski mernoakvizicioni sistemi • Tehnologije: • Embedid hardverski sistemi pogodni za razvoj SMART mernih uređaja • Programski jezici: • C, • C#, • Lab. View

Univerzitet u Novom Sadu – FTN Studijski program MERENJE I REGULACIJA Primer 2: Predmet Web bazirani merno-akvizicioni sistemi

Univerzitet u Novom Sadu – FTN Studijski program MERENJE I REGULACIJA Primer 2: Predmet Web bazirani merno-akvizicioni sistemi • Projektovanje i razvoj Io. T (Internet of Things) mernih sistema • Tehnologije: • Io. T senzori i hardverski sistemi • Programski jezici: • JAVA, • C#, • C

Univerzitet u Novom Sadu – FTN Studijski program MERENJE I REGULACIJA Primer 3: Projektovanje i razvoj nadzorno-upravljačkih sistema • Projektovanje i razvoj SCADA sistema

Kako pratiti oblasti i inovirati kurikulum? . . • komunikacija sa nekadašnjim studentima a sada zaposlenim inženjerima (nezamenljiva za “dvostrani uvid”). . . . .

Alumni podrška

2012 -2016: brojevi Ø 2012: akreditovan za 20+40 mesta Ø 2013: bez raspisivanja konkursa za upis Ø 2014: konkurs sa 0 budžetskih mesta l upisano: 27 Ø 2015: konkurs sa 0 budžetskih mesta l upisano: 34 Ø 2016: konkurs sa 10 budžetskih mesta l l upisano: 60 (akred. maks. dozvoljenih) 6 upisanih studenata na 1 budžetsko mesto

Glavni izazovi za planiranje Ø Novi program i nepoverenje. Ø Nikakve ili pogrešne informacije o programu mnogih maturanata, studenata i kolega. Ø Velika razlika između broja budžetskih mesta i upisanih mesta, koja je na ovom programu daleko najveća na FTN (1: 6).

Planovi Ø Dalje praćenje oblasti i inoviranje kurikuluma. Ø Bolje informisanje maturanata, studenata i kolega, u saradnji sa službama fakulteta i prodekanom za nastavu. Ø Smanjenje jaza između broja budžetskih i upisanih mesta, i stabilizacija na nivo akreditovanih 20+40.

ZAKLJUČAK Ø U poslednje vreme, sintagma “IT studijski program“ se sve više koristi da bi se neformalno označila činjenica da neki studijski program ima dominantno ili vrlo značajno prisustvo oblasti informacionih tehnologija u svom kurikulumu.

ZAKLJUČAK Ø Analiza studijskog programa “Merenje i regulacija” (Measurement and Control Engineering), u okviru elektrotehnike i računarstva na Fakultetu tehničkih nauka u Novom Sadu, ukazuje na tri dominantne oblasti, uključujući i oblast informacionih tehnologija u svrsi, ciljevima i predmetima ovog studijskog programa.

HVALA NA PAŽNJI!