Predavanje br 11 DEFORMITETI DONJIH EKSTREMITETA GENU VALGUM

Predavanje br. 11

DEFORMITETI DONJIH EKSTREMITETA § GENU VALGUM – „X“ noge § GENU VARUM – „O“ noge § GENU RECURVATUM* – kolena u hiperekstenziji

GENU VALGUM § lokalizacija u predelu zgloba kolena § u najvećem broju slučajeva to je obostrana deformacija, a samo izuzetno jednostrana § lučno iskrivljenje natkolenice i potkolenice sa konveksitetom okrenutim ka unutra § iskrivljenje (valgiditet) može biti izraženije u natkolenici ili u potkolenici – test maksimalne fleksije § pomoću Q ugla može da se odredi stepen/težina deformiteta (što je veći Q ugao, ozbiljniji je § „Q“ ugao!!! deformitet) § Qizmeđu ugao veći femura kod devojčica/žena § ugao i tibiae: linija § veći Q ugao povećava za nastanak koja prolazi krozrizik SIAS, femur rupture i prednjeg ukrštenog ligamenta + veći stres na završava se na sredini patellae + medijalni kompartment kolena (medijalni linija koja seče kolateralni čašicu prolazeći meniskus, medijalni ligament, pes anserinus pripoj, MPFL, medijalni retinakulum kroz sredinu (tuberositas tibiae) golenjače patellae)

GENU VALGUM – ETIOLOGIJA* § nedostatak vitamina D i kalcijuma § zapaljenski procesi u predelu zglobova (osteoarthritis – naročito kolena) § nepravilno reponirani prelomi § GOJAZNOST!!! § dugo stajanje § u ~20% slučajeva se javlja kod dece do 3. -4. godine života § obično se spontano gubi do 7. godine života (samo 1% dece do ovog uzrasta i dalje imaju genu valgum) § retki su slučajevi da perzistira i u adolescenciji § ukoliko je uzrok povreda ili artritis, onda se može javiti kao posledica toga u bilo kom periodu odrastanja

GENU VALGUM - klinička slika* OBIČNO NEMA IZRAŽENIJIH TEGOBA, ali. . . § bolovi u nogama (kolenima, kukovima, stopalima i zglobovima) § otežan hod i trčanje, hramljanje § ukočeni § Q ugaozglobovi < 15° - medijalni kolateralni ligament neoštećen, neznatan gubitak kosti § poremećaj ravnoteže i posledično § Istezanje mekotkivnih struktura, prvenstveno § koordinacije Q ugao 15°-25°i -preciznosti MCL rastegnut, umeren gubitak pokreta mišića unutrašnje strane natkolenice i potkolenice kosti najčešće u § kompenzatorna skolioza + skraćenje muskulature sa spoljašnje strane!!! § slabinskom Q ugao > 25° delu MCL izuzetno rastegnut, umeren u do – konveksitet skolioze teži (najčešće gubitak kostikod „bolesnu“ stranu asimetričnog deformiteta) § kompenzatorno pes valgus (stopala „ka unutra“) i pes planus (ravna stopala)

GENU VALGUM - postavljanje dijagnoze i lečenje* KLINIČKIMAKSIMALNE PREGLED – tek. FLEKSIJE nakon posle 4. godine (do METODA (valgiditet izraženiji tadau genu valgumiliuglavnom normalna pojavailikod natkolenici potkolenici) – u ležećem dece): uspravnom položaju noga se savija maksimalno u 1. § Porodična istorija - hereditet sastavljene noge ukolenu: stojećem pložaju – gleda se 2. Klinički pregled – u uspravnom položaju, u položajstrana kolenapetne i stopala lenjirom ili metrom se § zadnja kosti–treba da dotakne kvrgu ležećem položaju na trbuhu meri rastojanje između unutrašnjih maleolusa sedalne kosti (tuber ischiadicum) – normalno 3. Rtg + MRI – kako bi se video izgled kostiju (bimaleolarno rastojanje – veće od 5 cm dečaci i § ako petna kost dotakne predeo medijalno od kvrge veće odkosti 7 -8 cm devojčice – DEFORMITET!!! ) sedalne – izražen valgiditet u natkolenici § petna kako dete – položaj kolena i stopala § ako kosthoda dotakne predeo lateralno od kvrge § –merenje dužine nogu u potkolenici sedalne kosti valgiditet izraženiji 1. Blaži oblici ne zahtevaju bilo kakvo lečenje izuzev kineziterapije. 2. Ortoze/korekcione šine koje se stavljaju noću ili tokom mirovanja 3. Hirurgija – vrlo retko

GENU VARUM § natkolenica i potkolenica čine lučno iskrivljenje čiji je konveksitet okrenut upolje § najčešće obostrani, retko jednostrani deformitet § iskrivljenje u donje 2/3 natkolenice i gornjim delovima potkolenice

GENU VARUM - ETIOLOGIJA* § normalno stanje kod dece do 18 meseci života – zbog položaja bebe i njenih nogu u materici većina beba se rodi sa „ 0“ nogama – po prohodavanja deformitet se obično sponatano gubi!!! § Morbus Blount – tibia (golenjača) nepravilno raste u varus položaj (upolje) § nedostatak vitamina D i Ca – rahitis § tumori kostiju, infekcije, povrede – najčešće jednostrani deformitet u pitanju

GENU VARUM - KLINIČKA SLIKA* § otežan hod, narušena biomehanika hoda potencijalno dovodi do: § bolova u kolenima § bolova u kukovima § bolova u skočnim zglobovima § veliki pritisak na lateralni kolateralni ligament § pritisak na distalni pripoj iliotibijalne trake § češće povrede lateralnog meniskusa § karlica se pomera put nazad i sužava se

GENU VARUM - DIJAGNOZA i LEČENJE* § FIZIKALNI PREGLED: merenje rastojanja između kolena – interkondilarno rastojanje (između medijalnih kondila femura – ukoliko je veće od širine dlana radi se o deformitetu ili udaljenost veća od 6 cm) + negativan Q ugao § Rtg – izgled i položaj kostiju § goniometar – merenje ugla savijanja nogu upolje (teme ugla je koleno) § kineziterapija § ortoze/korekcione šine § hirurgija kod starijih pacijenata sa izraženim deformitetom kod kojih je postignuta koštana zrelost

GENU RECURVATUM* § ekstenzivna ekstenzija u predelu tibiofemoralnog zgloba § laksitet/labavost ligamenata kolena – naročito nepovoljno za prednji ukršteni ligament koji je podložniji rupturi, kao i za posterolateralni i medijalni deo kolena!!! § nestabilnost kolena, bol u kolenu pri dužim aktivnostima

DIJAGNOZA i LEČENJE* § merenje dužine rastojanja između pete i podloge § Rtg KINEZITERAPIJA PODRAZUMEVA JAČANJE MIŠIĆA ZADNJE LOŽE BUTA, A ISTEZANJE MIŠIĆA KVADRICEPSA I FLEKSORA KUKA (m. iliopsoas), ukoliko su problemi perzistentni i nema napretka nakon sprovođenja kineziterapije u obzir dolazi hirurško lečenje