III Hafta ders ierii Sera Etkisi Tanm rtalt

III. Hafta ders içeriği Sera Etkisi Tanımı Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Plastik Örtüler 1. 1. Yüzeysel Plastik Örtü 1. 2. Malçlama 1. 3. Yastıklar KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

SERA ETKİSİ Z Hiçbir ısıtma olmadan da sera içi ve dışarıdaki sıcaklık İ N E güneş ışınlarının farklıdır. Çünkü örtü materyaline çarpan D Y O bir kısmı örtü malzemesinden. USyansırken, bir kısmı kırılıp L U içeri giren ışık tekrar dışarı çıkmaz ve bu ışınlar örtüaltının t e sera etkisi denir. sıcaklığının artırır. Buvvolaya rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yetiştiriciliğinin Tanımı Örtüaltı yetiştiriciliği çevre koşullarının N olumsuz etkilerini İZ E bitkisel üretim kısmen veya tamamen ortadan kaldırarak D Y O yapmaya yarayan alçak veya. Uyüksek sistemler yapılan S L U yetiştiricilik olarak tanımlanabilir. t t e v v rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları Yüzeysel Plastik Örtü Z İ N 2. Alçak 3. D Yüksek E 1. Yüzeysel Y Plastik O Örtüler Tünel US Tünel L U t e v v ü r ü M Malçlama Yastıklar Sıcak Yastık KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği Ilık Yastık Soğuk Yastık 4. Sera

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler : Örtüaltı yetiştiriciliğinde malçlama, yüzeysel plastik örtüler, yastıklar şeklinde yapılan ve kısa Z veya uzun süre bitkilerin üzerini kapatan, ayrıca tüm İ N E tarımsal işlemlerin dışarıdan yapıldığı D sistemlerdir. Y O S U L U t e v v rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 2. Alçak Plastik Tüneller: Yerden yüksekliği 1 m’ye Z İ kadar olan bu örtüler, havalar ısınınca ve bitkiler belirli N E D bir yüksekliğe ulaşınca kaldırılır. Y Tarımsal işlerin hepsi O S örtü dışında yapılır. U L L U t e v v rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 3. Yüksek Plastik Tüneller: Örtüaltı yetiştiriciliğinde Z İ insanın içerisine rahatça girebileceği, tarımsal N E D mekanizasyonuna olanak sağlayan, ancak ısıtma, Y O S havalandırma sistemleri. LUgenellikle olmayan, dar ve yarım daire kesitli yapılardır. t. U e v v ü r Mü KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 4. Seralar: Tüm iklim elemanlarının denetimine Z İ olanak sağlayabilecek örtülü yapılardır. N E D Y O S U L U t e v v rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 1. Yüzeysel Plastik Örtü İZ belirli bir süre Bu yöntem, fideleri dondan korumak. Nve E mm kalınlığında D erkencilik yaratmak amacıyla 0. 025 -0. 050 Y O S Fideleri don mevsiminin PE ve PVC kullanılmaktadır. U L U sonuna kadar koruyant bu örtüler, bitkiler belirli bir e v v yüksekliği alınca kaldırılırlar. Plastiklerin yüzeysel olarak ü r ü ve ekimi yapılan sebzelerde, plastiğin kullanılmalarını M dikim örtülme süresi ılık ve güneşli ilkbaharda 9 -12 gün olmasına karşılık, yağışlı ve soğuk ilkbaharda 20 ve daha fazla gün olabilir. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 1. Yüzeysel Plastik Örtü Yüzeysel plastiğin kısa sürede bitkiler üzerine etkileri şöyle Z İ N E olmaktadır; D Y nedeniyle kısa sürede Tohum ekimiyle örtülen toprak, plastik O S plastik örtüsüz topraktakilere U ısınmaktadır. Böylece tohumda çimlenme L U göre hızlanmaktadır. Nedenit ise; plastik örtü hem nem kaybının az e v olmasına tohumun daha hızlı şişmesine, hemde örtüaltı daha sıcak v ü r ü olmasıdır. Sıcak ortamda fidelerde ise gelişme daha iyi olmakta, M köklenme ise hızlanmaktadır. Plastik örtünün kaldırılması tohum ekimi yapılan bitkilerde toprak üstünde büyümeye başlayıp ilk ana yaprak oluştuğu zaman kadar plastik örtü tutulur ve sonra kaldırılır. Araziye fide dikiminden kısa süreli donlarda da bitkiyi korumak için don tehlikesi kalkana kadar kullanılabilir. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 1. Yüzeysel Plastik Örtü Bu yöntemde fide dikimi yapılan arazilerde örtünün. Z bitkiye değmemesi İ N için karıklar hazırlanmalıdır. E D Plastik örtünün araziye serilmesi elle veya. Ymakine ile olabilir; O S a. Elle serilmesi: Plastik örtünün elle serilmesinde, arazi de karıklar U L U iki kenarına, plastik örtünün açılması örtünün serileceği yerin t e kenarlarını gireceği iki çukur yapılır. Plastik örtü toprakla kapatılarak v v tutturulur. ürü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 1. Yüzeysel Plastik Örtü b. Makine ile serilmesi: Örtü bitki örtüsünün üzerine kısım Z İ N ayrıca üzerine serilir ve rüzgarın estiği yöndeki kenarı bastırılır, E D bitki sıralarının öbür ağırlık olarak hemen toprak atılır. Plastiğin Y O S tarafındaki diğer kenarında çekilerek. Ukırışıklığı giderilir ve o yandaki L U çukur içine yatırılarak üzerine ağırlık olarak toprak atılır. Bütün t e plastik örtü böyle serildikten sonra, plastiğin bütün kenarları tek v v ü toprakla kapatılır. Daha sonra plastik örtü rile gövdeli hayvan pulluğu ü M toprak traktör tekerleği ile çiğnenerek iyice üzerine atılan bunu sıkıştırılır. Plastiğin serilmesinde iyice gergin olması üzerinde durulmalıdır. Yoksa gevşek serilen plastik örtü rüzgar etkisiyle kırışır ve dalgalanarak bitkiye zararlı olabilir. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 2. Malçlama Z Malçlama, toprak yüzeyini saman, çayır, ahır gübresi, kuru İ yaprak, kağıt veya plastikle kaplanması olarak EN tanımlanabilir. D Y O PE ve PVC kullanılır. Malçlamada 0. 025 -0. 050 mm kalınlığında S U toprağı yüzeyden örtmek L Plastiğin bu şekilde kullanımının amacı, U havada güneş enerjisi ile toprak içindeki veya yüzeyindeki t e v kazanılan ısıyı bir sürevkorumak, bitkilerin kökleri çevresindeki sıcaklığı biraz yükseltmektir. rü Malç plastikler toprak yüzeyinde tüm ü yetişme mevsimi. M boyunca kalır. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 2. Malçlama Z İ N işgücü masrafının E a. Malçlar yabancı otların gelişmesini önleyerek, D Y önemli derecede azalmasına neden olurlar. O S U L b. Toprağın kurumasını ve kaymak U bağlamasını engellerler. t e v v c. Toprak yüzeyinden üsuyun buharlaşmasını engellediği için, su r tasarrufunu sağlar. ü M Malç plastiklerin kullanımı ile şu yararlar sağlanır. d. Topraktan nem kaybı azaldığı için, toprak canlılığı korunur ve gölge tavı sağlanır. e. Yabancı otlarla mekanik mücadele edilmediği için bitki köklerinin zedelenmesi engellenmiş olur. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 2. Malçlama Malç plastiklerin, diğer organik malçlama maddelerine karşı bir üstün yönü de, organik malçlamada ortaya çıkan fare zararının bu Z malçlamada olmamasıdır. İ N siyah, gri, yeşil gibi E Malçlama amacıyla beyaz plastiklerin yanında D renkli olanlar da kullanılabilmektedir. Y SO hassas mibzerlere eklenen Malç plastikler elle serilebildiği U gibi, Lolarak serilebilmektedir. kısımlarla ekim sırasında otomatik U Malç plastiklerin elle serilmesinde, önce ekim yapılacak yerde karık ve t e v karık sırtları hazırlanır. Karık sırtına uygun genişlikte olan plastik karık v ü sırtı üzerine serilir. ür M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 2. Malçlama Z Plastiğin karığa gelen yanlarının üzerine toprak atılır ve bu İ N kalkması önlenmiş E topraklar bastırılarak plastiğin rüzgar etkisiyle D Y olur. Daha sonra karık üzerinde Otohumların ekileceği veya S buralara tohum ekilir veya U fidelerin dikileceği yerler delinerek, L U fidelerin dikilir. Bitkiler hasat edilinceye kadar plastik örtü toprak t e v yüzeyinde kalır. v ü rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar, eskiden sebze fidesi yetiştiriciliği yapılan yapılardı. Yastıklar Z İ N sağlanarak, pazara E içinde, dış koşullara göre daha erken olgunlaşma D Y açıkta, yetiştirmeden 30 ile 45 gün önce O ürün verilebilir. Sıcaklık farkı S U ise yastığın içerisine doldurulan. ULhayvan gübresi ve yastığın üstüne t örtülen ışık geçirgen maddenin birlikte etkisiyle oluşturulmaktadır. e v v 40 -80 cm derinliğinde kazılan çukurların iç ü Toprak yüzeyinden yaklaşık r ü M duvarları betonla örtülüp, arazide kalıcı yapılar hazırlanır. Betonları kuzeye bakan yüzeyleri güneye bakan yüzeyine göre 20 cm daha yüksek yapılır. Yastıkların üstü plastik örtü veya cam kaplandığında ortaya çıkan açı güneş ışığının daha çok kırılması neden olup, yastığının içinin ısınması sağlar. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar Sıcak yastıklar güneş ve rüzgarlardan korunaklı ve drenajı iyi yerlerde kurulmalıdır. Z İ N ilgili olup 10 -30 m Yastığın uzunluğu, yetiştirilecek fide miktarıyla E Dkarşılıklı çalışmasına uygun arasında olmalıdır. Genişliği ise iki işçinin Y O S olarak 1. 00 -1. 25 m dolayında olmalıdır. U Toprak üzerinde 20 cm olan ön L U yükseklik, arka tarafta 40 cm’yit bulur. e Sıcak yastığın derinliği soğuk yörelerde 70 -80 cm, sıcak yörelerde 40 v v 60 cm dolayında olması ürüuygundur. M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar Yastığın duvarları tuğla, biriket ya da betondan olabilir. Alt tarafı fazla Z İ NYağış sularının yastık suyu süzdürebilmesi çini toprak olarak bırakılır. E D belirtildiği gibi topraktan içine sızmaması içinde, yastığın daha önce Y O S yüksek olması gerekir. Ayrıca fazla U yağış sularının akıp gitmesi için L U yastıkların çevresi 15 -20 cm derinliğinde drenaj çukurlarının açılması t e gerekir. v v ü r Yastığın üzerine ü konan çerçevelerin kolay kaldırılması için M olmalıdır. Çerçeveye yerleştirilen camlar kenarlarında tutamak macunlanarak, yastık içine hava ve su girişi önlenmiş olur. Yastıklar, a. Sıcak, b. Ilık ve c. Soğuk olarak gruplandırılabilir. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar a. Sıcak yastık Bünyelerinde az su içeren ve tazeyken fermantasyonları süresince yüksek ısı veren at, koyun ve keçi gübresi kullanılır. En uygunu taze at gübresidir. Z İ Yastık çukurunun altına 10 cm kalınlığında Ekonan N çakıllı kum, drenajı D kolaylaştırır. Y O 15 cm kadar gübre atılır. Atılan Yastığın tabanındaki çakıllı kumun üzerine S U Gübrenin nemi yetersizse, süzgeçli L gübre tahta tokmaklarla iyice bastırılır. U t e kovayla sulanır. Tekrar 15 v cm kadar gübre atılır ve bastırılır. Bu işlemler v gübre kalınlığı 60 cmrüoluncaya kadar sürer. Bunun üzerine 10 cm kalınlığında harç konur Mü ve camlı çerçeveler kapatılır. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar a. Sıcak yastık Taze at gübresi hemen kızışmaya başlar ve ilk günlerde sıcaklık 700 C 800 C’ ye kadar çıkabilir. Yaklaşık bir hafta sonra sıcaklık 300 C’ ye kadar Z düşer. Bu devreden sonra yazlık sebzelerin. Nİtohumlarının ekimine E başlanabilir. En iyisi yastıkta amonyak D kokusu bitince ve toprak OY ekim yapmaktır. İyi bir sıcak termometresiyle ölçülen sıcaklık 240 CSiken U göre ekim tarihi belirlenir. L yastık 10 hafta süreyle ısı verebilir. Buna U t e v v Çimlenen fideler gelişmeye başlayınca, sulama, yabani otları ayıklama, ü r havalandırma, hastalık Mü ve zararlılarla mücadele gibi bakım işleri yapılır. Havalandırma soğuk olmayan günlerde çerçevelerin altına takoz konularak şaşırtılır. Bazı fideler şaşırtma yapmadan seyreltme yapılarak dikime uygun gelişmeleri sağlanır. KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar b. Ilık yastık Sıcak yastıklarda elde edilen fidelerin şaşırtılmasında kullanılan ılık Z İ N torbalarla şaşırtılması yastıkların yerine, seralarda harç doldurulmuş E D Y daha çok uygulanan yöntemdir. O O S U L Uyastıklar gibidir. Derinliği ve kullanılan Ilık yastıkların boyutları, sıcak t eyanmış çiftlik gübresidir. Kullanılan harç 15 v taze at gübresi ve yarısıvda rü ılık yastıklar hazırlandıktan sonra hemen cm kalınlığındadır. ü Ayrıca dikimi yapılabilir. M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar c. Soğuk yastık Yaz aylarında 10 -150 C’de çimlenen tohumların fidelerinin Z İ N 1 -2 m genişliğinde yetiştirilmesinde kullanılır. Bunun için bahçede E D 2 -3 m uzunluğunda tavalar hazırlanır. O ve. Y içleri 25 cm derinliğinde S (5 kg/m 2 ya da 5 ton/da), işlenir. Üzerine yanmış ahır gübresi atılır U L U toprakla iyice karıştırılır ve tesviye t edilerek tohum yatağı hazırlanır. t e v v rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği

Örtüaltı Yapıları 1. Yüzeysel Örtüler 1. 3. Yastıklar için arazide kalıcı yapılar yapıldığıİZ bu yapılar fide N için bu yapıların yetiştiriciliği vb. sınırlı amaçlarla kullanıldığı E Y D yetiştirmek ve çelik değişime uğramış hali seralarda O fide köklendirmeye yarayan alttan ısıtmalı US masalar kullanılmaktadır. L U t e v v rü ü M KBP 201 ÖrtüaltıYetiştiriciliği