SERA ETKS SERA ETKS Gneten gelen uzun dalga

SERA ETKİSİ

SERA ETKİSİ • Güneşten gelen uzun dalga boylu radyasyonun büyük bir bölümü yer yüzeyince tutulurken, bir kısmı da dünyadan atmosfere yansır. • Yeryüzü tarafından tutulan güneş ışınları ısıya dönüştürülür. • Bu ısı, yeryüzündeki atomların titreşimine ve kızılötesi ışıma yapmalarına neden olur.

SERA ETKİSİ • Kızılötesi ışımalar, oksijen veya azot gazı tarafından tutulamaz. • Ancak havada bulunan CO 2 ve Metan gibi gazlar, kızılötesi ışımaların bir kısmını soğurarak, enerjinin doğrudan atmosferden dışarı çıkmasını engeller. • Bu olay "sera etkisi" olarak tanımlanır.

Yansıyan güneş enerjisi (30) Güneş Enerjisi (100) Çıkış yapan kızılötesi enerji (70) Atmosfer ve bulutlardan tekrar yansıyan (66) Atmosfer ve bulutlardan yansıyan (25) Atmosfer ve bulutlar tarafından tutulan (25) (29) (12) (4) Yoğunlaşma Yeryüzü tarafından tutulan (45) Yeryüzünden yansıyan (5) Konveksiyon akımları (5) Sudan ısı transferi (24) Taşınım, Okyanus akımlarım (104) Yüzeyden tekrar yansıyan Sera etkisi (88) Emilim

Küresel Sıcaklık Artışı 0. 6 Sıcaklık Değişimi (Derece C) 0. 4 Deniz Yüzeyi 0. 2 Toprak Yüzeyi 0. 0 -0. 2 -0. 4 -0. 6 -0. 8 1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000 Kaynak: Intergovernmental Panel on Climate Change www. themegallery. com

Küresel Isınmadan Dolayı Eriyen Buzullar KUZEY BUZ DENİZİ www. themegallery. com Eylül 1979 Eylül 2003

SERA GAZLARI

KARBON DİOKSİT (CO 2) KAYNAKLARI Fosil yakıt kullanımı, çimento üretimi, ormanlar ve otlaklar, elektrik üretimi, kısaca endüstriyel faaliyetler. ETKİLERİ / ÖZELLİKLERİ Karbondioksit zehirli bir gaz değildir, fakat yüksek konsantrasyonda boğucu gaz olarak davranır. İsteyerek solunulmamalıdır. SINIR DEĞERLERİ 5000 ppm (8 saatlik) (Mesleki maruziyet sınır değerleri) [Kimyasal maddelerle çalışmalarda önlemleri hakkında yönetmelik] sağlık ve güvenlik

KARBON DİOKSİT EMİSYON KAYNAKLARI

METAN (CH 4) KAYNAKLARI Pirinç tarlaları gibi tarım alanları, çiftlik gübreleri, bataklıklar, çöp yığınları, doğalgaz borularının ek yerleri ve inek gibi evcil büyükbaş hayvanların geviş getirmesi gibi faaliyetler metanın temel kaynaklarıdır. ETKİLERİ / ÖZELLİKLERİ Kokusuz ve renksiz bir gazdır. Toksik değildir. Oksijen derişiminin azalmasına bağlı olarak boğucu özelik gösterir. Yanıcı bir gazdır. Havada, % 4 -15 oranlarında bulunduğunda patlayıcıdır. SINIR DEĞERLERİ Herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır.

METAN EMİSYON KAYNAKLARI

NİTRÖZ OKSİT (N 2 O) KAYNAKLARI Atmosfere tarım alanlarından, gübre üreten tesislerden, evlerdeki ve taşıtlardaki yanma işlemlerinden, atıksu arıtma tesislerinden, katı atık yakma tesislerinden ve asit üreten tesislerden salınır. ETKİLERİ / ÖZELLİKLERİ Renksiz, hoş kokulu bir gaz olup “gülme gazı” olarak da tanınır. SINIR DEĞERLERİ Herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır.

NİTRÖZ OKSİT EMİSYON KAYNAKLARI

HİDROFLOROKARBONLAR (HFCs) KAYNAKLARI Soğutma ve iklimlendirme ekipmanlarında ve temizlik malzemelerinde bulunur. Ayrıca yangın söndürücülerde itici gaz olarak kullanılır. Bu gibi ekipmanların kullanılması veya sızıntı sonucu atmosfere karışır. Tamamen insan kaynaklı faaliyetler sonucu atmosfere yayılır, doğal kaynakları bulunmaktadır. ETKİLERİ / ÖZELLİKLERİ Renksiz, kokusuz ve inert bir gazdır. Yüksek konsantrasyonlarda zehirli olabileceği ve kanserojenik etkiye neden olduğu düşünülmektedir. SINIR DEĞERLERİ Herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır.

PERFLOROKARBONLAR (PFCs) KAYNAKLARI Alüminyum ergitme, yarı iletken imalatı, elektrik güç aktarımı ve dağıtımı, magnezyum dökümü gibi sanayi faaliyetlerinden atmosfere karışır. ETKİLERİ / ÖZELLİKLERİ Yalıtkan, kokusuz, renksiz, berrak, ve yanmaz bir gazdır. Sera gazlarının içerisinde ağırlığı çok az olan ama uzun süre atmosferde kalan bir gazdır. SINIR DEĞERLERİ Herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır.

KÜKÜRT HEKSAFLORİT (SF 6) KAYNAKLARI Transformatör sıvılarında bulunur, magnezyum endüstrilerinden açığa çıkar, yalıtkan özelliği nedeniyle devre kesicilerde çok sık kullanılır. ETKİLERİ / ÖZELLİKLERİ Küresel ısınma potansiyeli en fazla olan sera gazıdır. Toksik bir gaz değildir. Maruz kalınması durumunda burun tıkanıklığına, deri ve göz yanıklarına, akciğer ödemine ve bronşite neden olabilir. SINIR DEĞERLERİ Herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır.

FLORLU EMİSYON KAYNAKLARI

GAZLARIN KÜRESEL ISINMA POTANSİYELLERİ Sembol İsim CO 2 Eşdeğeri CO 2 Karbondioksit 1 CH 4 Metan 21 N 2 O Nitröz Oksit 310 HFCs Hidroflorokarbonlar 140 ~ 11. 700 PFCs Perflorokarbonlar 6. 500 ~ 9. 200 SF 6 Kükürt Hegsaflorit 23. 900

26 https: //op. europa. eu/en/publication-detail/-/publication/9 d 09 ccd 1 -e 0 dd-11 e 9 -9 c 4 e-01 aa 75 ed 71 a 1/language-en

27 https: //op. europa. eu/en/publication-detail/-/publication/9 d 09 ccd 1 -e 0 dd-11 e 9 -9 c 4 e-01 aa 75 ed 71 a 1/language-en

28

29

30

31

32

https: //www. ipcc. ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/0 6/SR 15_Full_Report_High_Res. pdf https: //www. ipcc. ch 33