Gelecekte Hekimlik Dr skender Sayek Hacettepe niversitesi Tp

Gelecekte Hekimlik Dr. İskender Sayek Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Emekli Öğretim Üyesi TEPDAD Başkanı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi 8 Mayıs 2017

Neler Anlatacağım? • Tıp ve gelişimi • 21. Yüzyıl ve sağlık – Teknoloji sağlığı nasıl şekillendiriyor? – Cerrahide durum nedir? • Cerrahideki değişim • Sağlık Hizmet Sunumu nasıl olacak • İyi Hekimlik • Tıp Eğitimi Nasıl Olmalı? • Sonuç

Hekimlikte Dün /Bugün karşılaştırması • Hekimlik uygulamaları bireysel / Hekimlik uygulaması ekip hizmeti • Hekimin kurumda saygınlığı en üst düzeyde / Hekim karmaşık bir yapılanmanın bir ögesi • Hekimlerin çalışma süreleri uzun ve hasta ailesinin önünde / Hekimler insanca yaşama arzusunda ve aileler daha ön planda R Smith www. bmj. com/talks

• Bilgi kaynağı daha çok deneyim görüşü / Bilgi kaynağı kanıtın sistematik değerlendirmeler • Klinik beceriler içselleştirilmekte / Klinik beceriler denetlenebilir ve yönlendirilebilir özellikte • Bilgi daha çok hekimin kendi hafızasında / Bilgi daha çok bilgisayar hafızasında • Hekimin kendini güncellemesi ve yeni beceriler kazanması ikincil planda / Sürekli mesleki gelişim önemli

• Sağlık hizmetinde yararlılık ön planda / Yararzarar dengesi düşünülüyor • Hekim-hasta ilişkisi hoca-öğrenci ilişkisi / Hasta-hekim ilişkisi ortaklık • Hastaların tıp bilgisine ulaşması güç / Hastalar hekimler kadar kanıta dayalı bilgiye ulaşmakta • Hekim daha akıllı / Sıklıkla hasta daha akıllı

Tıp Bilim Sanat

Tıp Bilgi Analitik Beceriler Bilim Eleştirel Düşünme Sanat

Tıp Bilgi Analitik Beceriler Bilim Eleştirel Düşünme Tıbbi Uygulamalar Yetkinlikler Sanat İnsan Bilimleri Ustalık

Tıp Tıbbi Uygulamalar Yetkinlikler Bilgi Analitik Beceriler Bilim Sanat İnsan Bilimleri Eleştirel Düşünme Mühendislik Ustalık Ekonomi İşletme

Tarım Endüstri Enformasyon Çiftçilik Fabrika Bilgi 16. Yüzyıl 19. Yüzyıl 20. Yüzyıl Kavramsal/ Biyo-zeka Yaratıcılık Üssel (Eksponensiyel) 4. Sanayi Devrimi 21. Yüzyıl Tıp ve Cerrahinin Gelişimi

Sağlık Otonom ve elektrikli arabalar Yapay zeka iş 4. Sanayi Devrimi : “Eksponensiyel” Çağ Tarım Eğitim 3 D yazılım http: //emerginggrowth. com

Sağlık Otonom ve elektrikli arabalar Yapay zeka Gelecek üstesinden gelinemeyecek hızda geliyor. 4. Sanayi Devrimi : Eksponensiyel Çağ Teknoloji logaritmik, tıp ise. Eğitim lineer iş hızda gelişiyor. Tarım 3 D yazılım http: //emerginggrowth. com

Sağlık Gelecekte hekimliği etkileyecek alanlar Yapay zeka iş 4. Sanayi Devrimi : “Eksponensiyel” Çağ Eğitim 3 D yazılım http: //emerginggrowth. com

21. Yüzyılda sağlıkta çok şey değişti. • • • Bilginin aşırı ve hızla artması İnsan genom projesi Teknolojideki gelişme / aşırı kullanım Sağlık hizmetleri sunumunda küreselleşme ve göç, Kültürel farklılıklar ve yaşlı nüfusun artışı gibi nüfus (toplumsal) değişimleri; Hastalık profillerindeki değişiklikler, Kronik hastalıkların artması Hastanede kalış süresinin kısalması, Toplumda tedavi yaklaşımı Toplum beklentilerinin değişimi Yeni yasa ve düzenlemeler Roberts T AMSE 2014

Sağlık Yönetimi Politika yapıcılar ve işverenler Yüksek maliyet Maliyeti düşürme Sağlık hizmetinin niteliğini geliştirme Sağlık hizmetine erişimi arttırma Hasta hizmeti ile ilgili sistemin ve hekimlerin finansal riske katılmaları Hastanede hizmet Ayaktan hizmet Hemşireler / Hekim Yardımcıları

Yöneticilerin Beklentileri • Daha yenileşimci (innovative) liderler ve klinisyenler • Teknoloji ve veri analiz becerileri olan sağlık çalışanı: Teknolojik yetkinlik (Sağlık bilişim teknolojisi) • Karar verme süreçlerinde hekim-hasta ortaklığı • Değer temelli hizmet sunumu – Sağlık bilişim teknolojisi ve iletişim becerileri gereksinimi Abrams K, Kane A https: //dupress. deloitte. com 2016

Yeni Teknoloji Sağlık Hizmeti Veriliş biçimi Veri analizi Dokümantasyon Bireyselleştirilmiş Tedavi İletişim Becerileri

Sağlık Bilişim Teknolojisi (HIT) Tanı Karar Destek Araçları Tıbbi Tanı Karar Sistemleri Klinik Tanı Karar Destek Araçları Dx. Plain Isabel. DDx Generator Visual Dx Xebra Open Clinical Website Le. XMED Aide. Diag CACDDST Up-to-Date Zwaan L Diagnosis 2014; 1: 139 -141

Sağlık Bilişim Teknolojisi (HIT) Tanı Karar Destek Araçları Tıbbi Tanı Karar Sistemleri Klinik Tanı Karar Destek Araçları Dx. Plain Open Clinical Website 2500 ‘den fazla hastalık veri tabanı Isabel. DDx Generator Le. XMED ve 6000 Visual bulgu Dx (semptom, fizik bulgu, Aide. Diag demografik özellikler, laboratuvar testleri, Xebra CACDDST görüntüleme bulguları) Up-to-Date Zwaan L Diagnosis 2014; 1: 139 -141

Sağlık Bilişim Teknolojisi (HIT) Tanı Karar Destek Araçları Tanı ile. Tıbbi ilgilitanı tıbbi hataları önlemek için. Klinik önemli Tanıbir araç Karar Sistemleri Karar Destek Araçları Sıklıkla yapılan hataları belirleyen ve Dx. Plain doğru zamanda uyarı veren Open Clinical Website Isabel. DDx adaptif. Generator öğrenme sistemlerine gereksinim Le. XMEDvar Visual Dx Aide. Diag Xebraİnsanın bilgi işlem yeteneği CACDDST gözönünde bulundurulmalıdır Up-to-Date Zwaan L Diagnosis 2014; 1: 139 -141

Sağlık Bilişim Teknolojisi 1960’ların bilim kurgusu “Star Trek”ten ilham Telefon üzerinden çalışır Retina taraması Kan örneği Nefes örneği Saniyeler içinde tanı Tricorder X 54 biyo-belirteç ile hastalık tanısı Maliyet ? ? Düşük olacak www. equitas-capital. com

Tedavi Destek Araçları • Yapay zeka ile bilişim teknolojisi kullanımı – Sürekli şeker monitorizasyonu (Sugar IQ) – Hastanın sağlık durumu, hastalığın gidişi ve ne yapılması gerektiği ile ilgili bilgi veren araç – Bireyselleştirilmiş tedavi

3 D Yazıcı 3 D yazılımın tıpta uygulamaları giderek artıyor ve sağlık hizmetinde devrim yapacağı düşünülmektedir Hastanın kendi görüntüleme verilerinden hastaya özgün cihazların üretimi Canlı organ üretimi çalışmaları sürmekte

3 D Yazılımın Tıpta Kullanımı 1. Doku ve organ üretimi (fabrikasyonu): Sentetik deri, kıkırdak, kemik, karaciğer hücreleri (40 gün fonksyonel) 2. Hastaya-özgün protez, implant, ve anatomik model üretimi; 3. İlaç dozajı, verilişi ve buluşu ile ilgili framasötik araştırma Ventola CL P&T 2014; 39: 704 -711 www. fda. gov

Mesko B www. 3 dprintingindustry. com

3 D Yazılım : Yararları 1. Tıbbi ürünlerin, ilaçların ve aletlerin bireyselleştirilmesi: Hastaya özgün 2. Maliyet etkin 3. Artmış üretim 4. Tasarım ve üretimde işbirlikçi yaklaşım Ventola CL P&T 2014; 39: 704 -711

m. Sağlık (m. Health)

Sağlık Bilişim Teknolojileri • Sağlık ile ilgili araştırmaları kolaylaştırdı : Bilgiye hızlı erişim Klinik bilgi zenginliği Daha yapılandırılmış bir format Bilginin kullanımı ve paylaşımı • Bilişim- temelli araştırma : Sağlık veri tabanlarının kullanımı. . örn. Kanser verileri Daha büyük hasta grubunun incelenmesi Altgrup analizleri Bireysel tedavileri kolaylaştırma

Cerrahi ? ? ?

Cerrahinin Gelişiminde Kilometre Taşları • • • Kan transfüzyonu Anestezi Asepsis-antisepsi Antibiyotikler Transplantasyon

Enformasyon Çağı • Cerrahide önemli değişimin olduğu bir çağ • Cerrahi bir biçimde “enformasyon yönetimi” : örn…. Robotik cerrahi • Cerrahi aletlerde önemli bir değişim: Mekanikten enerji temelli aletler • Devrimden gelişim dönemine geçiş Satava MR Rob. Telesurg. Surg Sim_ M. Cainzos May 06

Cerrahideki Değişim: Gelecek Mikro robot Nano robot Probot : Otomatize robotik cerrahi Görüntüleme yönelimli cerrahi (Navigasyon) Robotik Cerrahi Minimal invazif cerrahi Açık cerrahi Mekanik destek NOTES Tek port ulaşımı

Cerrahi Aletler

Sağlık Hizmet Sunumu • Ekibe Dayalı Hizmet Hastayı daha iyi dinleme, derinlemesine değerlendirme ve hastayla ilişki geliştirme • Hasta Odaklı Yaklaşım Hastanın dilediği şekilde , zamanda yapılan ve hasta gereksinimlerini karşılanması Hasta-hekim ortaklığı • Değer temelli hizmet Volümden çok niteliğin değerlendirilmesi

Hasta-odaklı / Hekim-yönelimli Yaklaşım Entegre sistem Ekip i Hekim Hasta i Aile IOM 1994 Toplum

Hasta-odaklı / Hekim-yönelimli Yaklaşım Entegre sistem Ekip i Hekim Hemşire, Asistan (PA/MA), Beslenme uzmanı, Eczacı, Sosyal hizmet uzmanı, Toplumsal kaynaklar Hasta i Aile Toplum Yakın aile Geniş aile Bakım sağlayıcılar Arkadaşlar Komşular IOM 1994

Gelecekte Hekimlik İçin Önemli Faktörler ( 516 Hekim) Kişilerarası / İetişim becerileri Sağlık Bilişim Teknolojileri ve Elektronik hastane kayıtları kullanımı Yönetsel deneyim (Liderlik, stratejik planlama ve finansal yönetim) Değer-temelli hizmet % 91 % 81 % 74 Abrams K, Kane A https: //dupress. deloitte. com 2016

Yeni Yetkinlikler • • • İşletme zekası Veri analiz becerileri Genişletilmiş kişilerarası ilişkiler becerisi Gelişmiş iletişim becerileri Liderlik becerileri

Sağlıkta Değişen Paradigma Dün Tanı koy ve sonucu öngör (Diagnose and predict the outcome) Bugün Tanı koy ve tedavi et (Diagnose and treat) Yarın Öngör ve önle (Predict and prevent) Akalın E

Hekim Rolleri Bireysel ve tedavi edici Toplumsal ve önleyici Kirch DG Acad Med 2010; 85: 190 -192.

Öngörücü (Predictive) Katılımcı (Participatory) Tıp Bireyselleştirilmiş (Personalized) Önleyici (Preventive) Auffray C ve ark Genome Med 2009; 1: 2

Tıp Eğitimi Uluslararası düzeyde reform odağı Tıp eğitiminin toplumların sağlık gereksinimlerini karşılamada duyarlı olması Murray RB ve ark MJA 2012; 196: 1 -5

İyi hekimlik bir değerler toplamıdır.

İyi hekimlik bir değerler toplamıdır. Hekimlikte bu değerler sadece etik değerler değildir.

Bağlılık Fedakarlık Adanmışlık Mesleki Sorumluluk Ahlaklı ve etik davranmak Doğruluk Değerler İyi Hekimlik Topluma karşı sorumluluk Çıkar çatışmalarını uygun yönetmek Ekip çalışması Dürüstlük ve namusluluk Özerklik/ Bağımsızlık Mesleki Mesleğe karşı Yeterlilik sorumluluk

İyi Hekim İyi İnsan

Tıp Eğitimi • Sağlık sistemine daha geniş açıdan bakış • Teknolojinin uygulamalara entegrasyonu • Liderlik ve iletişim becerileri – Hastalarla daha etkin etkileşim – Ekip çalışanları ile etkileşim • Mesleklerarası eğitim

Tıp Eğitiminde 21. Yüzyılda Başarı Faktörleri • Kurumsal (Organizasyonel) kültür: Eğiticiler, araştırıcılar ve hizmet sunucuların işbirliği • Liderlik: Değişimde kararlı liderlik • Yenileşim (İnovasyon): Tıp eğitiminde de yenileşimci yaklaşım • Yol göstericilik (mentorluk, “stewardship”): Sağlık hizmet sunumu yanı sıra eğiitmin de desteklenmesi ve kaynakların doğru kullanımı ve üç işlev alanında eşit paylaşım • Cesaret: Dönüşümsel değişim Kirch DG Acad Med 2010; 85: 190 -192.

Gelecekte tıp eğitiminde hekimlerin akıllarını, ellerini ve yüreklerini şekillendirecek yeni yaklaşımlara gereksinim olacaktır. Cooke M ve ark Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching, June 2010

Bu gelişmelerin temel hedefi daha sağlıklı bir toplum yaratmak olmalıdır. Teknolojinin tıbbı yönetmesine müsade edilmemelidir.

• Hekimlik bir iş değildir ve hiçbir zaman olamaz. . insanlarla bir insanın mısır ya da kömür ile ilgilendiği gibi ilgilenilmez; yaşamımızı sağlayan yüreğimiz mesleki ilişkilerimizi kontrol etmelidir. Sir William Osler, 1903

Geleceğin Doktorları Yaşamboyu öğrenen ve öğreten Bilimselliği önceleyen Bireysel öğrenme deneyimi Sosyal sorumluluk ve duyarlılık

Tıp eğitimi tıp fakültesine girişle başlayan ve yaşam boyu bir eğitimdir Amacı sağlığın gelişmesini sağlayan ve koruyan, sağlık belirleyicileri üzerinde çalışan ve bunun sağlık sistemine adaptasyonuna katkı sunan, değişim yapan“iyi hekim” yetiştirmektir

Yolunuz açık ve geleceğiniz aydınlık olsun…. Teşekkür ederim….