1 HASTANELERDE MALYET MUHASEBES UYGULAMALARI HACETTEPE NVERSTES HASTANELER

“ 1 HASTANELERDE MALİYET MUHASEBESİ UYGULAMALARI: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİ ÖRNEĞİ HAZıRLAYAN: DERYA ENGİN HAZIRAN, 2020 ”

2 SUNUM PLANI Organizasyon Şeması Birimin Amacı Görev, Yetki ve Sorumluluklar KVK Hesaplamaları Örnek KVK Şablonu Örnek KVK Hesaplaması Sistemin Sürdürülebilirliğine Yönelik Çalışmalar

3 HASTANE İLGİLİ GENEL BİLGİLER 1200 Yatak 4 Hastane 9 Blok Sıhhiye’deki Sağlık Kampüsünde 9 bloktan oluşan hastaneler kompleksinin, 1. , 2. , 3. blokları İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesini 4. , 5. , 6. , 7. ve 8. blokları Hacettepe Erişkin Hastanesi 9. blok da Onkoloji Hastanesini oluşturmaktadır.

4 HASTANE İLGİLİ GENEL BİLGİLER Ø Hacettepe Üniversitesi Hastanelerinde verilen sağlık hizmeti 2007 yılından itibaren JCI (Joint Commission International) tarafından akredite edilmiştir ve düzenli olarak Uluslararası kalite standartları açısından denetlenmektedir. Ø Hacettepe Üniversitesi JCI standartlarında sağlık hizmeti veren Türkiye’deki ilk kamu kuruluşudur.

Maliyet Muhasebesi Biriminin Etkileşimde Olduğu Bölümler Kalite Koord. Tıbbi Birimler (Anabilim Dalları) Bilgi İşlem Müdürlüğü Özlük Hakları ve Personel Birimleri Müdürlükler Maliyet Muhasebesi Birimi Fatura ve Tahakkuk Birimleri Başhekimlikle r Sağlık Kurumları Yönetim Kurulu Başkanlığı Taşınır Kayıt Kontrol Birimi Ev İdaresi Müdürlüğü

7 BİRİMİN AMACI Hacettepe Üniversitesi Sağlık Merkezleri Ek Ödeme Hesaplamalarında Kullanılacak Kalite Verimlilik Katsayısı Belirleme Esasları kapsamında belirlenen kriterler doğrultusunda, birim ve alt birimlerin, gelir ve giderleri ile hizmet performans göstergeleri hesaplanarak bir katsayı oluşturulmaktadır. Birim ve alt birim çalışanlarının ek ödeme dağılımında bu katsayı kullanılarak, kaliteli ve verimli sağlık hizmeti sunumuna katkıları oranında ek ödeme almaları sağlanmaktadır. Ayrıca, gerekli durumlarda hizmetlerin birim maliyetlerinin hesaplanarak, SUT (Sağlık Uygulama Tebliği)fiyatları ile karşılaştırılması, Hizmetlerin üretiminde kullanılan malzemelerin maliyet etkililiklerinin hesaplanması, Üst yönetim tarafından verilecek yatırım ve satın alma kararlarında karar desteği sağlanması, Tıbbi cihaz ve demirbaş alımlarında maliyet fayda analizlerinin yapılması.

8 GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLAR İŞİN TANIMI: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri’nde Maliyet Muhasebesi faaliyetlerinin kurum amaçları doğrultusunda planlanması, yürütülmesi, sürekli iyileştirilmesi ve denetiminden sorumludur. GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLAR: Ø Hacettepe Üniversitesi Hastanelerinin gelirlerini Anabilim Dalı seviyesinde aylık olarak hizmet miktarlarına göre incelemek, saptanan olumsuzlukları ilgili birimlere ve üst yönetime bildirmek, Ø Hizmet kaçaklarının önlenmesi ve bölüm gelirlerinin iyileştirilmesi için gerekli çalışmaları yapmak,

9 GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLAR: Ø Gelir-Gider Tablosu ve hizmet değerlendirmesini üç aylık olarak hazırlamak ve üst yönetime sunmak Ø Gerekli durumlarda birim maliyet çalışmalarını planlamak ve yürütmek, Ø Hastane Bilgi Yönetim Sistemine dahil maliyet birimlerinin tanımlanması ve düzenlemelerinin yapılması ile gerekli görüldüğü durumlarda yatak açma-kapama işlerini yürütmek, Ø Haftalık İhtiyaç Tespit Komisyonu Toplantısına katılarak, Satınalınması veya tamiri düşünülen cihazların ürettikleri hizmet sayıları ve tutarları hakkında bilgi vermek.

10 Ek Ödeme Hesaplamalarında Kullanılacak Kalite Verimlilik Katsayısı Belirleme Esasları

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK MERKEZLERİ EK ÖDEME 11 HESAPLAMALARINDA KULANILACAK KALİTE VERİMLİLİK KATSAYISI BELİRLEME ESASLARI KVK 1: (Kalite verimlilik katsayısı 1’ i) gelir ve gider oranına göre hesaplanan katsayıyı, KVK 2: (Kalite verimlilik katsayısı 2) kalite belirteçlerine göre hesaplanan katsayıyı ifade eder.

12 KVK (Kalite Verimlilik Katsayısı) 1 KVK 2 KVK

13

14 KVK 1 Gelir Kalemleri Gelir Hizmet Gelirleri Malzeme Gelirleri Ameliyat Geliri Diğer Tutar Özel Fark Bağış/Proje Gelirleri Paket Kar Vaka-başı Kar

15 KVK 1 için Hizmet Gelirleri Hesaplanması Tıbbi hizmetler ve yatak hizmetleri verildikleri alt birimlere göre, miktar ve fiyat üzerinden toplanır. İlaçlar ve tıbbi malzemeler toplama dâhil edilmez. Hizmetlerin hangi alt birim tarafından verildiğinin tespiti için sağlık merkezleri tarafından kullanılan Hastane Bilgi Yönetim Sistemi verileri esas alınır. Aylık olarak elde edilen gelirler, üçer aylık dönemlerde toplanarak Gelir-Gider Tablosu oluşturulur.

16 KVK 1 için Gelir Hesaplanması Paket Gelirleri • Geri ödeme kurumunun paket hizmetlere ödediği ücret, paketin içindeki hizmetlerin tutarından fazla ise (birim fiyat- hizmet tutarı) paket geliri oluşur. Vaka-başı gelirleri • Geri ödeme kurumunun vaka-başı hizmetlere ödediği ücretin altında kalan harcamaların tutarı alt birime vaka-başı geliri olarak kaydedilir. Proje Gelirleri • Bölüm personeli tarafından yapılan konuşma ve danışmanlık hizmetleri gibi hizmetlerden kuruma kalan kısım bölüm gelirlerine eklenir. Bağışlar • Bağış yapılan demirbaş değeri (Bir önceki yılın), dörde bölünerek, ilgili dönemlere gelir olarak yansıtılır. Malzeme Geliri • Hesaplanan dönem içerisinde alt birim tarafından harcanan malzemelerin satış fiyatları alt birime malzeme geliri olarak kaydedilir.

17 KVK-1 için Gider Kalemleri Personel Demirbaş Amortismanı Malzeme Giderleri Diğer (Bakım. Onarım. Dozimetre) Giderler Paket, Vaka-başı Zararları Atıklar SGK Kesintileri Temizlik İşçiliği

18 KVK-1 için Gider Hesaplanması Akademik Personel Gideri: • Öğretim Üyesi, Öğretim Görevlisi, Uzman Tabip ve Araştırma Görevlileri için personel giderleri; alt birimlerde çalışan personele ödenen brüt ek ödeme tutarları (Sabit, performans, nöbet ve özel fark tutarları toplamı) personel giderini oluşturur. İdari Personel Gideri: • Geçici İşçiler, 4/A Grubu Personel, 4/B Grubu Personel ve 4/B’den 4/A’ya geçen personele Döner Sermaye Bütçesinden yapılan bütün ödemelerin ortalaması alınır. • Personelin çalıştığı alt birimler İnsan Kaynakları Koordinatörlüğü’nün kullandığı Bilgi Yönetim Sistemi’nden, personele ödenen ücretler ile ilgili bilgi, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı İKYS birimi tarafından gönderilen bordro bilgilerinden alınmaktadır.

19 KVK-1 için Gider Hesaplaması Demirbaş amortisman Malzeme Gideri Paket Giderleri Vaka-başı giderleri • Alt birimde bir önceki yılın alt birime ait demirbaş gideri ve Bilimsel Araştırmalar Birimi’nden gelen demirbaş tutarının %70’i toplanarak 7 yıllık amortismana tabi tutulup dönem gider katsayısı ile çarpılarak bölüm giderlerine kaydedilir. • Hesaplanan dönem içerisinde alt birim tarafından harcanan malzemelerin alış fiyatları alt birime malzeme gideri olarak kaydedilir. • Geri ödeme kurumunun paket hizmetlere ödediği ücret paketin içindeki hizmetlerin tutarından az ise (birim fiyat- hizmet tutarı) paket gideri oluşur. • Geri ödeme kurumunun vaka-başı hizmetlere ödediği ücretin üzerindeki harcamaların tutarı alt birimin vaka-başı gideridir.

20 KVK-1 için Gider Hesaplanması Diğer giderler İmha Gideri Temizlik işçiliği SGK Kesintisi • Bakım-onarım-teknik malzeme ve dozimetre ölçüm giderlerinden oluşur. • İmha edilen kan ve kan ürünleri ile dış merkezlerden temin edilen kan ve kan ürünleri, tıbbi atık ve tehlikeli madde atık bedelleri bölümlere gider yazılır. • İKYS sistemi üzerinden alınan brüt tutarlar temizlik işçiliği kapsamında çalışan personelin aylık maliyetlerini oluşturur. • SGK tarafından yapılan incelemeler neticesinde oluşan kesintiler, kesinleştiği dönemde, ilgili hizmetlerin verildiği alt birimlere gider olarak kaydedilir.

Gelirler Giderler Hizmetler 3 Aylık Dönem/Yıl İÇ HASTALIKLARI A. B. D. İç Hastalıkları Nefroloji İç Hastalıkları Gastroenteroloji İç Hastalıkları Hematoloji İç Hastalıkları Endokrinoloji İç Hastalıkları Romatoloji Genel Dahiliye İç Hastalıkları Geriatri İç Hastalıkları Medikal Onkoloji Temel Onkoloji A. B. D. Prevantif Onkoloji A. B. D. Dahiliye Servis İç Hastalıkları Yoğun Bakım İnfeksiyon A. B. D. İç Hastalıkları A. B. D. Toplam Kardiyoloji A. B. D. Göğüs Hastalıkları A. B. D. Dermatoloji A. B. D. Fizik Ted. Ve Reh. A. B. D. Nöroloji A. B. D. Psikiyatri A. B. D. Radyasyon Onkolojisi A. B. D. Nükleer Tıp A. B. D. Çocuk Ruh Sağlığı A. B. D. ÇOCUK SAĞ. VE HAST. A. B. D. Pediatri Adölesan Pediatri Endokrinoloji Pediatri Allerji Pediatri Gastroenteroloji Pediatri Genetik Pediatri Göğüs Hastalıkları Pediatri Hematoloji Pediatri İmmünoloji Pediatri Kardiyoloji Pediatri Metabolizma Pediatri Nefroloji Pediatri Romatoloji Pediatri Nöroloji Pediatri Onkoloji Sos. Pediatri Sağlam Ç. Çocuk Servisler Çocuk Acil Genel Pediatri Polikliniği Çocuk Yoğun Bakım Pediatri Neonatoloji Pediatri İnfeksiyon Pediatri Toplam Kan Bankası Klinik Patoloji Lab. Radyoloji A. B. D. Tıbbi Biyoloji A. B. D. Anestezi A. B. D. Patoloji A. B. D. Genel Cerrahi A. B. D. Göz Hastalıkları A. B. D. K. B. B. A. B. D. T. Kalp- Damar C. A. B. D. Nöroşirurji A. B. D. Ortopedi A. B. D. Plastik Cerrahi A. B. D. Üroloji A. B. D. Kadın Doğum A. B. D. Büyük Acil A. B. D. Çocuk Cerrahisi A. B. D. Ameliyathane Cerrahi Bölümler Toplamı Adli Tıp A. B. D. Spor Hekimliği A. B. D. Beytepe Hastanesi Hastane Toplam Ameliyat Geliri Diğer Tutar Özel Fark Malzeme Gelirleri Bağış/Proje Gelirleri Paket Kar Vakabaşı Kar Toplam Demirbaş Amortismanı (7 Yıl) Personel Malzeme Giderleri Diğer* Paket Zarar Vakabaşı Zarar SGK Kesintileri (Aralık 2014) Atıklar Temizlik İşçiliği* Gelir/ Gelir-Gider KVK-1 Oranı Toplam

22 Kalite-Verimlilik Katsayısı 2

23 KVK-2 Kriterleri Randevu Katsayısı Hedef Poliklinik Sayısına Ulaşma Katsayısı Yatak Devir Hızı Yatak işgal Oranı Ameliyathane Kullanım Katsayısı Hasta Memnuniyet Katsayısı Raporlama Katsayısı

Randevu Katsayısı 24 • Çağrı Merkezi ve İnternet üzerinden bölümlerin belirlediği randevu kontenjan sayısı / Hedef Muayene • Polikliniklerde hesaplama yapılan dönemin bir önceki yılına ait günlük ortalama poliklinik sayıları hedef poliklinik sayısı olarak alınır. Hedef Muayene sayısının hesaplanması

25 Hedef Muayene Sayısına Ulaşma Katsayısı Poliklinik Hedef Muayene Sayısına Ulaşma Katsayısı: Hesaplanan dönem için, çağrı merkezi ve internet üzerinden bölümlerin verdiği randevular ile bölüm sekreterliğince verilen, kontrol ve konsültasyon randevuları dahil, ilgili birimde gerçekleşen tüm muayenelerin toplam sayısı hedef muayene sayısına bölünerek hesaplanır.

26 Hedef Muayene Sayısına Ulaşma Katsayısı Radyoloji Hedef Tetkik Sayısına Ulaşma Katsayısı: Hesaplama yapılan dönemin bir önceki yılına ait raporlanan günlük ortalama BT, MR ve Mamografi tetkik sayılarına %25, Ultrason sayısına ise %15 ilave edilerek günlük hedef tetkik sayısı elde edilir. Bu sayı bulunulan dönemdeki iş günü sayısı ile çarpılarak dönemlik hedef tetkik sayısı hesaplanır. Hesaplanan dönem içinde raporlanan Ultrason, BT, MR ve Mamografi hizmetleri hesaplanan hedef tetkik sayısına oranlanır. Elde edilen sayı Radyoloji A. B. D. hedef tetkik sayısına ulaşma katsayısı olarak alınır.

27 Hedef Muayene Sayısına Ulaşma Katsayısı Nükleer Tıp Radyasyon Onkoloji Acil Servisler

28 Raporlama Katsayısı Merkez Laboratuvarı Erişkin ve Çocuk Patoloji Radyoloji Nükleer Tıp Anabilim Dallarında yapılan tetkiklerin, bölümlerce belirlenen uygun raporlama süresi içinde raporlanan tetkik sayısının toplam içerisindeki yüzdesi hesaplanarak bulunur.

29 Yatak Devir Hızı/ Doluluk Oranı Yatak Devir Hızı = Taburcu Hasta Sayısı / Fiili Yatak Sayısı Dönemlik Yatak Devir Hızı =Dönemin devir hızı / bir önceki dönemin yatak devir hızı Yatak Doluluk Oranı = (Yatılan Gün sayısı / (Fiili Yatak Sayısı x 90 Gün)) x 100

30 Ameliyathane Kullanım Katsayısı İlgili dönem içerisinde bölümlerin kendilerine tahsis edilen masalarda yaptıkları ameliyat süreleri bulunur. Her bölümün kendine ayrılan gün ve masa sayısı dikkate alınarak çalışılması gereken toplam süre hesaplanır. Çalışılan süre çalışılması gereken süreye oranlanır.

31 Memnuniyet Anketi Katsayısı Anabilim dalı alt birimlerinin (servis, poliklinik, yoğun bakım) memnuniyet yüzdeleri toplanır. Alt birim sayısına bölünerek yüzdelik ortalaması bulunur. Çıkan sonuç 0 ile 1 arasında değer olarak tabloya yerleştirilir. Memnuniyet anketi yılda bir kez Kalite Koordinatörlüğü tarafından yapılır. Kalite Koordinatörlüğü’nden alınan veriler takip eden yılın tüm hesaplama dönemlerinde kullanılır.

32 KVK-2 Hesaplaması Ortalamadan Olan Bölümler Adli Tıp Temel Onkoloji Kan Bankası Tıbbi Biyoloji Bölümleri KVK-2 için sağlık merkezleri ortalaması esas alınmaktadır.

33

34 Örnek KVK Hesaplaması Değerlendirme Kriteri KBB Geriatri Toplam Gelir 4. 889. 014, 85 721. 340, 63 Toplam Gider 3. 949. 982, 10 824. 613, 05 939. 032, 75 -103. 272, 42 Gelir/Gider Oranı 1, 2377 0, 8748 KVK-1 Oranı 0, 0459 0, 0324 1 1 0, 82 1 1 Gelir-Gider Farkı Poliklinik Hasta Görme Oranı Yatak Doluluk Oranı Yatak Devir Hızı Katsayısı Ameliyathane Kullanım Katsayısı 0, 88 Hasta Memnuniyeti 0, 81 0, 89 KVK-2 Oranı 0, 1403 0, 1132 KVK Katsayısı 1, 1862 1, 1456

35 Sistemin Sürdürülebilirliğine Yönelik Çalışmalar KVK katsayılarının hesaplanması İyileştirmelere yönelik geri dönüşler yapılması ve farkındalığın sağlanması Sistemin sürdürülebilirliğine yönelik çözüm önerileri geliştirilmesi İlgili gelir ve gider hesaplarının düzenli kontrolü ve hata tespitinin yapılması Benzer özellikteki bölümlerin gelir gider durumlarının kıyaslanarak iyileştirme sağlanması Olası hizmet kaçaklarının tespiti Gerekli düzenlemelerle ilgili birimlerin yönlendirilmesi KVK yoluyla listelerin hastane içinde dağılımı ve durumlarıyla ilgili genel bilgi sağlanması Takibi karmaşık olan işlemlerin düzenli aralıklarla bir fiil kontrolü Birim maliyet hesapları Hizmetlere yönelik kar zarar hesapları yapılması Olası değişiklik ve farklı senaryolara yönelik simülasyon çalışmalarının yapılması

36 Dinlediğiniz için teşekkür derim…

Hacettepe Maliyet Muhasebesi Ekibi 37