Finansowanie WPR w latach 2021 2027 propozycje zmian

Finansowanie WPR w latach 2021 -2027 – propozycje zmian prof. dr hab. Andrzej Kowalski Lidzbark Warmiński, 11 czerwiec 2018 roku

WIELOLETNIE RAMY FINANSOWE 2021 -2027 (ZOBOWIĄZANIA, mln Euro) Ceny bieżące 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 Razem Rolnictwo i polityka morska 52 536 52 782 53 066 53 227 53 389 53 552 53 712 372 264 Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG 40 300 40 527 40 791 40 931 41 072 41 214 41 357 286 195 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW 11 259 11 259 78 811 Europejski Fundusz Morski i Rybacki 827 843 860 877 895 913 926 6 140

Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie finansowania, zarzadzania i monitorowania WPR § W projekcie zakłada się finansowanie WPR z dwóch funduszy: - Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, - Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. § W Rozporządzeniu uregulowane zostaną definicje: § nieprawidłowości - rozumianych jako nieprawidłowości określone w rozporządzeniu 2988/95, § struktur zarzadzania - stanowiących instytucje zaangażowane w proces finansowania, zarządzania i kontroli WPR, § siły wyższej - celu właściwej interpretacji możliwości odstępstw od reguł bez skutków finansowych dla beneficjenta. 3

Krajowy Plan Strategiczny § Nieformalne propozycje legislacyjne KE zakładają daleko idące zmiany w zasadach i warunkach wdrażania WPR. Opracowanie krajowego Planu strategicznego WPR wymagać będzie od krajów członkowskich dużo bardziej skoordynowanego podejścia, co do obszarów wsparcia jak i systemu wdrożeniowego. Dotychczas programowa realizacja wsparcia WPR obowiązywała dla II filara (PROW), natomiast w kolejnej perspektywie proponuje się, by układ programowy zastosować także w odniesieniu do I filara, integrując cały proces przygotowawczy i implementacyjny. 4

Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie finansowania, zarzadzania i monitorowania WPR § W szczególny i rozbudowany sposób projekt rozporządzenia wprowadza przypadki zawieszania płatności: - nie przedłożenia rocznej deklaracji wydatków; - niesatysfakcjonującego postępu w realizacji celów Krajowego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej, - niewłaściwego funkcjonowania struktur zarządzania 5

Plan strategiczny § Zgodnie z propozycjami KE, przygotowanie planu będzie wymagało m. in. wykonania analiz w odniesieniu do wybranych do realizacji na poziomie kraju celów szczegółowych. Część analityczna będzie wymagała pogłębienia uzasadnienia, w aspekcie potrzeb identyfikowanych dla danego obszaru, zastosowania danego typu interwencji. Działania te będą wymuszać przeprowadzenie pogłębionej oceny potrzeb na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. § Obowiązek zapewnienia zgodności realizowanej pomocy z postanowieniami WTO oraz np. z zasadami pomocy państwa spoczywać ma na krajach członkowskich przedkładających swoje plany strategiczne WPR. Będzie to wymagało czasochłonnego procesu analitycznego, a co za tym idzie zwiększy obciążenia administracyjne i finansowe, w tym obszarze. 6

Plan strategiczny § Opracowanie siedmioletniego planu wykonania określającego wartości docelowe, jak i wartości docelowe roczne będzie wymagało, szczególnie w przypadku wskaźników rezultatu i oddziaływania, wykorzystania szczegółowych i aktualnych danych na etapie programowania. Ewentualne uchybienia w tym zakresie skutkować mogą bowiem sankcjami, w tym finansowymi, na etapie rozliczeń rocznych. 7

Plan strategiczny § W odniesieniu do zaproponowanego mechanizmu rocznego monitorowania i sprawozdawania wykonania wskaźników przyjętych dla Planu strategicznego WPR, należy wskazać na ewentualne ryzyko sankcji w przypadku niewykonania rocznych planów. Proponowane rozwiązania wiążą ściślej system monitoringu realizacji Planu strategicznego WPR z oceną jego wykonania poprzez weryfikację osiąganych planowanych wartości wskaźników w ramach czterech kategorii: § wskaźniki produktu, § wskaźniki rezultatu, § wskaźniki oddziaływania, § wskaźniki kontekstowe związane z różnymi aspektami w zakresie trendów w gospodarce, środowiska, aspektów 8 społecznych.

Plan strategiczny § KE stosując zachęty do szerszego wdrożenia instrumentów finansowych umożliwia, w przypadku stosowania tych instrumentów zawężenie określonego obszaru wsparcia do inwestycji lokalnych. Tak sformułowane przepisy ograniczą w znacznym stopniu udział w inwestycjach w infrastrukturę techniczną i społeczną gmin wiejskich, które nie będą dysponować odpowiedni środkami do udziału we w wsparciu w formie zwrotnych instrumentów finansowych. § Uwaga powyższa jest tym bardziej istotna, że w projekcie rozporządzenia w sprawie Planu strategicznego WPR, jak i w projekcie rozporządzenia ustanawiającego wspólne przepisy dla funduszy Polityki Spójności nie określono w sposób jednoznaczny rozwiązań wzajemnej komplementarności pomiędzy programami Polityki Spójności i WPR, w tym Polityki Rozwoju Obszarów Wiejskich. 9

Zmiany regulacji rynkowych 1. Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniający rozporządzenie (UE) nr 1308/2013 ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych, rozporządzenie (UE) nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych oraz rozporządzenie (UE) nr 251/2014 w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina. 2. Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiający przepisy dotyczące wsparcia dla planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach (plany strategiczne WPR) i finansowane przez Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG) i Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) 3. Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 251/2014 z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina: 10

WORR § zmiany o charakterze technicznym: - wykreślenie odniesienia do definicji cukru, określonych w zał. II część II sekcja B, które miały zastosowanie do końca roku gospodarczego 2016/2017, - wykreślenie art. 6 ustanawiającego lata gospodarcze dla poszczególnych sektorów rolnych, - uelastycznienie systemu autoryzacji nasadzeń winorośli (nie dotyczy Polski), - wykreślenie obowiązku sprawozdawczego Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego i Rady UE, który już wygasł. - wykreślenie przepisów szczegółowych dotyczących sektora cukru (art. 124, 127 - 144), w tym kwotowania produkcji cukru, zatwierdzania przedsiębiorstw - które w wyniku ostatniej reformy przesłały obowiązywać z dniem 1. 10. 2017 r. 11

WORR § Nowe elementy: - Wprowadzenie przepisów dotyczących kontroli i kar w odniesieniu do norm handlowych, - Wprowadzenie skróconej jednoetapowej procedury sprzeciwu wobec rejestracji oznaczenia geograficznego, - Zharmonizowanie i usprawnienie procedur rejestracji oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych oraz win aromatyzowanych , - Zmiana zasad stosowania odmian winorośli do produkcji wina przez uwzględnienie możliwości stosowania odmian Vitis Labrusca i ich krzyżówek z Vitis vinifera. - Dodanie możliwości uzupełniania niektórych nazw kategorii win określeniami „odalkoholizowane” i 12 „częściowo odalkoholizowane”

WORR § W zakresie celu związanego z zapobieganiem kryzysom i zarządzaniem ryzykiem, państwo członkowskie będzie mogło stosować takie działania/interwencje jak: tworzenie i/lub uzupełnianie funduszy wspólnego inwestowania przez organizacje producentów uznane na mocy rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, inwestycje w środki rzeczowe i niematerialne, wspólne przechowywanie produktów wyprodukowanych przez organizację producentów lub przez członków organizacji producentów, wycofanie produktów z rynku na rzecz darmowej dystrybucji itp. 13

WORR Nowe elementy: § Objęcie wsparciem obligatoryjnym i wsparciem fakultatywnym wybranych sektorów w ramach określonych celów i rodzajów wsparcia. § Wsparcie wyłącznie dla uznanych organizacji producentów i ich zrzeszeń. § Finansowanie dla sektorów objętych fakultatywnym wsparciem z budżetu systemu płatności bezpośrednich. 14

Skutki dla Polski § Możliwość zastosowania wsparcia w odniesieniu do np. wieprzowiny, mleka i produktów mlecznych, jaj, mięsa drobiowego, chmielu stanowi elastyczne podejście zorientowane na potrzeby państwa członkowskiego. Jednakże z uwagi na ograniczenie możliwości wsparcia jedynie do organizacji producentów, w przypadku Polski wsparcie to nie będzie realizowane. W Polsce takie organizacje obecnie występują, za wyjątkiem sektora owoców i warzyw. 15

WORR § Winorośl i wino § Zmiana zasad stosowania odmian winorośli do produkcji wina przez uwzględnienie możliwości stosowania, obecnie zakazanych odmian, Vitis Labrusca i ich krzyżówek z Yitis vinifera stwarza możliwości dla rozwoju krajowego sektora wina. Są to odmiany charakteryzujące się wysoką odpornością na choroby oraz warunki klimatyczne. § Zdefiniowanie napojów kategorii „wino” określeniami „wino odalkoholizowane” i „wino częściowo odalkoholizowane” w oparciu o zasady zawarte w rezolucjach OIV porządkuje rynek napojów winiarskich i harmonizuje przepisy w tej materii. Zmiana ta nie będzie miała wpływu na posiadaną przez Polskę możliwość wyrobu napojów fermentowanych na bazie soku winogronowego. 16

WORR Oznaczenia geograficzne § Skrócenie procedury sprzeciwu wobec rejestracji oznaczenia geograficznego do jednego etapu może okazać się niewystarczające do rzetelnego przygotowania uzasadnionego oświadczenia o sprzeciwie. § Zharmonizowanie i usprawnienie procedur rejestracji oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych oraz win aromatyzowanych stanowi ujednolicenie i uproszczenie systemu rejestracji oznaczeń geograficznych. W Polsce brak jest oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina. 17

WORR § Rozszerzenie zakresu ochrony oznaczeń geograficznych o produkty zarejestrowane w systemie oznaczeń geograficznych sprzedawane również na platformach handlu elektronicznego. § Wprowadzenie okresu przejściowego na używanie nazwy zarejestrowanej w odniesieniu do gwarantowanych tradycyjnych specjalności, w przypadku produktów, które nie spełniają wymagań specyfikacji. § Uproszczenie i ograniczenie procedury zatwierdzającej przez KE zmiany w specyfikacji produktu tylko do istotnych zmian (tzw. zmiany „unijne”). 18

WORR Obrót i handel § Likwidacja refundacji wywozowych. § Włączenie zagadnień jakości handlowej, w odniesieniu do systemu kontroli i kar, jest pozytywnym elementem wchodzącym w zakres polityki zarządzania rynkiem. 19

PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE Rodzaje płatności bezpośrednich; § podstawowe wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju, § uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju, § uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników, § dobrowolny system na rzecz klimatu i środowiska, § związane z produkcją wsparcie dochodów. 20

Podstawowe wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju (ang. the Basic Income Support for Sustainability - BISS) § będzie przyznawane „prawdziwym rolnikom" (ang. genuine farmer) do każdego „kwalifikującego się hektara", w formie rocznej płatności niezwiązanej z produkcją, zamiast systemu płatności podstawowej (ang. Basic Payment Scheme BPS) oraz systemu jednolitej płatności obszarowej (Single Area Payment Scheme SAPS). Państwa członkowskie (p. cz. ) określą definicję „prawdziwego rolnika" i „kwalifikującego się hektara". 21

Podstawowe wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju (ang. the Basic Income Support for Sustainability - BISS) § Generalnie BISS ma być przyznawane bez stosowania uprawnień (odpowiednik obecnego SAPS), ale będzie możliwość przyznawania wsparcia również na podstawie uprawnień, dla tych p. cz. , które stosowały system BPS na podstawie rozporządzenia 1307/2013. Co najmniej 60% koperty finansowej z załącznika VII (kwoty bez cappingu) miałoby być przeznaczone na BISS. 22

Podstawowe wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju (ang. the Basic Income Support for Sustainability - BISS) § P. cz. będzie mogło zdecydować o przyznawaniu małym gospodarstwom (zdefiniowanym przez p. cz. ) płatności ryczałtowych, które zastąpią wszystkie inne płatności bezpośrednie. § Wstępna ocena skutków dla Polski: Należy z zadowoleniem przyjąć rozwiązanie zaproponowane przez KE, które jako zasadę ustanawia system niebazujący na uprawnieniach 23

Uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju (ang. the Complementary Redistributive Income Support for Sustainability - CRISS) § instrument obowiązkowy dla p. cz. , który ma zapewnić redystrybucję wsparcia z gospodarstw większych do gospodarstw mniejszych lub średnich. Płatności będą miały formę rocznej płatności niezwiązanej z wielkością produkcji. Elastyczność dla p. cz. polegać będzie na ustalaniu wielkości kwoty na hektar, jak również maksymalnej liczby hektarów na rolnika, za które wypłacane będzie wsparcie redystrybucyjne. Kwota przyznana na hektar nie może przekroczyć średniej krajowej kwoty płatności bezpośrednich na hektar. 24

Uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju Obecnie w PL na płatność redystrybucyjną przeznacza się rocznie ponad 8% koperty krajowej (ponad 280 min euro). Płatność przysługuje do powierzchni gruntów objętych JPO, mieszczącej się w przedziale 3 -30 ha. Beneficjentami tej płatności są zatem wszyscy rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni większej niż 3 ha. Stawka tej płatności (ok. 40 EUR/ha) stanowi ok. 17% średniej krajowej kwoty płatności bezpośrednich na hektar (ok. 244 EUR/ha). 25

Uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów na rzecz zrównoważonego rozwoju § Ocena generalna: - Polska popiera mechanizmy służące lepszemu ukierunkowaniu wsparcia na małe i średnie gospodarstwa. - Nie jest jasne ile środków może zostać przeznaczone na to wsparcie oraz czy jedynym źródłem finansowania tej płatności mają być środki uzyskane w wyniku cappingu. Z projektu nie wynika też żadna maksymalna powierzchnia, do jakiej można będzie przyznawać to wsparcie. Nie jest też jasne czy możliwe będzie ustanowienie progu minimalnego (tak jak obecnie w Polsce 3 ha). 26

Uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników (ang. the Complementary Income Support for Young Farmers - CIS-YF) § będzie miało charakter dobrowolny (jednak łącznie z II filarem na wsparcie wymiany pokoleń musi zostać przeznaczone co najmniej 2% koperty PB) i będzie przyznawane rolnikom, którzy rozpoczynają działalność (przy czym nie wskazano od kiedy miałoby się liczyć rozpoczęcie działalności). Wsparcie ma mieć postać rocznej płatności powierzchniowej niezwiązanej z wielkością produkcji. P. cz. będą miały elastyczność w zakresie definiowania kryteriów kwalifikowalności, przy czym definicja młodego rolnika powinna zawierać: 1) maksymalny limit wieku - nie więcej niż 40 lat, 2) warunki odnoszące się do bycia kierującym gospodarstwem 3) wymagania odnośnie szkoleń lub posiadanych odpowiednich umiejętności. 27

Uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników § Obecne rozwiązania: płatność dla młodych rolników jest instrumentem obowiązkowym i przysługuje rolnikom, którzy po raz pierwszy rozpoczynają działalność w gospodarstwie rolnym lub którzy rozpoczęli już taką działalność w ciągu 5 lat przed pierwszym złożeniem wniosku w ramach BPS/JPO, oraz których wiek w pierwszym roku składania wniosku nie przekracza 40 lat. § W Polsce płatność przyznawana jest do powierzchni nie większej niż 50 ha. § Wstępna ocena skutków dla Polski: Dotychczas Polska opowiadała się za wsparciem młodych rolników jedynie w II filarze WPR. § Ponadto wyjaśnienia wymaga, czy na podstawie proponowanych przepisów możliwe będzie wykluczenie ze wsparcia dla młodych rolników osób prawnych. 28

Dobrowolny system na rzecz klimatu i środowiska („eko-schematy") (ang. the voluntary schemes for the climate and the envlronment („Eco-schemes")) P. cz. może, ale nie musi wdrażać tego instrumentu. Płatność może być udzielona „prawdziwym" rolnikom, którzy zobowiążą się do przestrzegania na kwalifikujących się hektarach, określonych przez p. cz. , praktyk rolnych korzystnych dla klimatu i środowiska. Praktyki te opracowuje się tak, aby spełniały jeden lub więcej szczegółowych celów środowiskowych i klimatycznych WPR. Wsparcie ma formę rocznej płatności na kwalifikujący się hektar jako: płatności dodatkowe lub płatności rekompensujące całość lub część poniesionych dodatkowych kosztów i utraconych dochodów. 29

Dobrowolny system na rzecz klimatu i środowiska („ekoschematy") (ang. the voluntary schemes for the climate and the envlronment („Eco-schemes") Płatności dotyczą zobowiązań, które m. in. : (i) wykraczają poza wymogi podstawowe w zakresie zarządzania (SMR) oraz normy utrzymania gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej: § z ochroną środowiska (GAEC), § wykraczają poza minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, dobrostanu zwierząt, a także inne wymogi obowiązkowe ustanowione przez prawo krajowe i UE, § są inne niż zobowiązania w ramach „Płatności za zarządzanie zobowiązaniami dotyczącymi środowiska, klimatu oraz innymi" (ale spójne z nimi). 30

Dobrowolny system na rzecz klimatu i środowiska („eko-schematy") § Propozycja realizacji eko-schematu jako dodatkowego, nieobowiązkowego dla p. cz. instrumentu wsparcia działań prośrodowiskowych pozwala na uelastycznienie WPR i wypracowanie krajowych zobowiązań zgodnych ze zdiagnozowanymi potrzebami. Inną kwestią jest przyszła decyzja co do wdrożenia tego wsparcia, jego kształtu i wymiaru finansowego (tu szczególnie istotna jest kwestia wysokości środków dostępnych w I i w II filarze WPR). 31

Wsparcie dochodów związane z produkcją ang. the coupfed income support - CIS) będzie mogło być przyznane w tych samych sektorach, co obecnie (zboża, nasiona oleiste, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniak skrobiowy, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie/kozie, wołowina/cielęcina, oliwa z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, burak cukrowy, trzcina cukrowa i cykoria, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji). Maksymalny odsetek koperty finansowej na wsparcie wyniesie 13%, z opcją zwiększenia o maksymalnie 2% pod warunkiem przeznaczenia tego zwiększenia na wsparcie uprawy roślin wysokobiałkowych. 32

Wsparcie dochodów związane z produkcją § Roczna płatność na hektar lub zwierzę może być przyznana wyłącznie tym sektorom, które są ważne ze względów ekonomicznych, społecznych lub środowiskowych i znajdują się w trudnej sytuacji. Wsparcie w tych sektorach ma wpłynąć na poprawę konkurencyjności lub zrównoważonego rozwoju (sustainability) i jakości. KE, na podstawie danych z ostatnich 5 lat przed przyjęciem rozporządzenia, określi powierzchnię referencyjną upraw roślin oleistych dla każdego p. cz. 33

Wsparcie dochodów związane z produkcją § Obecnie celem dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją jest wsparcie sektorów, które mają szczególne znaczenie gospodarcze, środowiskowe lub społeczne i które znajdują się w trudnej sytuacji. § Co do zasady na ten cel można przeznaczyć do 8% rocznej koperty, przy czym przewidziano liczne wyjątki pozwalające na zwiększenie poziomu nawet do ponad 13%, oraz o dodatkowe 2 punkty procentowe w przypadku przeznaczenia co najmniej 2% pułapu krajowego na wsparcie produkcji roślin wysokobiałkowych. § Na płatności związane z produkcją, we wszystkich sektorach łącznie, Polska przeznacza ok. 15% rocznego pułapu krajowego. 34

Wsparcie dochodów związane z produkcją § Wstępna ocena skutków dla Polski: Ten rodzaj wsparcia stanowi kontynuację dobrowolnych płatności związanych z produkcją. Płatności związane z produkcją mają duże znaczenie w systemie wsparcia gospodarstw rodzinnych, a także dla utrzymania różnorodności unijnej produkcji rolnej czy utrzymania miejsc pracy w rolnictwie oraz zrównoważonych systemów produkcji. § Na uwagę zasługuje możliwość uwzględnienia poprawy jakości, jako jednego z celów stosowania wsparcia związanego. § Problematyczna jest możliwość przyznawania wsparcia tylko w wybranych sektorach. Polska wielokrotnie opowiadała się za rozszerzeniem listy sektorów, których wsparcie w tej formie jest dopuszczalne (w szczególności o tytoń) lub za całkowitą rezygnacją z takiej listy (na rzecz katalogu otwartego). 35

Obowiązkowe ograniczenie płatności bezpośrednich (ang. reduction of payments) § Płatności bezpośrednie (łącznie) przyznawane byłyby do limitu 60 000 euro. Od kwoty płatności odliczane byłyby wydatki na wynagrodzenia (oraz koszty równoważne) związane z działalnością rolniczą, natomiast kwoty uzyskane w wyniku zastosowania redukcji byłyby wykorzystane na płatność redystrybucyjną. § W przypadku gdy wynik analizy ex-ante wykazałby, że nie uda się ich w ten sposób wykorzystać w całości, nadwyżka mogłaby być wykorzystana na inne płatności niezwiązane z produkcją. Jeżeli w wyniku tego „zagospodarowania" pozostałyby jeszcze jakieś wolne środki, można by je było wykorzystać na działania II filara. 36

Obowiązkowe ograniczenie płatności bezpośrednich § Obecne rozwiązania: p. cz. zmniejszają kwotę płatności podstawowej (tj. w przypadku Polski - jednolitej płatności obszarowej), o co najmniej 5% w odniesieniu do części kwoty przekraczającej 150 000 EUR. P. cz. , które przeznaczy na płatność redystrybucyjną więcej niż 5% rocznego pułapu krajowego, może nie stosować mechanizmu redukcji płatności. Kwota uzyskana dzięki redukcji płatności zasila budżet PROW. § W Polsce degresywność polega na redukcji płatności o 100% nadwyżki kwoty jednolitej płatności obszarowej ponad 150 000 EUR (bez pomniejszania podstawy redukcji o koszty zatrudnienia). Łączna kwota uzyskiwana corocznie dzięki redukcji płatności to ok. 20 mln euro. 37

Obowiązkowe ograniczenie płatności bezpośrednich § Wstępna ocena skutków dla Polski. Mechanizm redukcji płatności spowoduje zmiany w poziomie finansowania poszczególnych instrumentów wsparcia bezpośredniego i ewentualnie zwiększenie środków II filara WPR kosztem płatności bezpośrednich (mało prawdopodobna jest bowiem sytuacja, w której odliczanie kosztów pracy całkowicie zneutralizowałoby skutki cupplingu). Jednocześnie mechanizm redukcji płatności „redystrybuuje" środki od relatywnie małej grupy największych beneficjentów do pozostałych gospodarstw, a więc w pewnym stopniu zmniejsza zróżnicowanie poziomu wsparcia poszczególnych rolników. 38

Przesunięcia środków między filarami § w wysokości do 10%. W przypadku transferu z płatności bezpośrednich na PROW KE przewiduje możliwość zwiększenia przesunięcia maksymalnie o: 1) 10 pkt. procentowych, o ile dodatkowe środki wykorzystane będą na działania ukierunkowane na cele związane z klimatem i środowiskiem, 2) 2 pkt. procentowe, pod warunkiem, że zwiększenie to dotyczyć ma środków na realizację działań dotyczących wsparcia młodych rolników o co najmniej 2%. § Obecne rozwiązania: Polska zadecydowała o przesunięciu 25% środków II filaru na płatności bezpośrednie. W rezultacie przesunięcia maksymalna pula środków na płatności bezpośrednie została zwiększona o 2, 34 mld euro (ok. 390 mln euro rocznie). 39

§ Wstępna ocena skutków dla Polski: Szczegółowa ocena skutków finansowych będzie mogła zostać dokonana po zakończeniu negocjacji nad WRF 2021 -2027. Proponowany poziom przesunięcia (10%) jest znacznie niższy niż obecnie stosowany w Polsce (25%). 40

Monitoring obszarów (ang. area monitoring system) § projekt rozporządzenia wprowadza obowiązek stosowania podejścia opartego na monitoringu gruntów rolnych tj. śledzenia działalności rolniczej, czynności wykonywanych przez rolnika na polu przy wykorzystaniu m. in. danych z satelit Sentinel. Monitoring gruntów rolnych ma zastąpić obecny system kontroli na miejscu. Pozyskiwanie zdjąć do kontroli możliwe jest bowiem co klika dni (5 -6), a dostęp do nich jest pełny i bezpłatny. § Obecne rozwiązania: możliwe jest wdrożenie monitoringu już od 2018 r. , lecz na zasadzie dobrowolności. W opinii KE podejście takie umożliwi p. cz. przygotowanie się do pełnego wdrożenia monitoringu, w tym dostosowanie procedur i narzędzi IT. § Należy podkreślić, że monitoring oznacza 100% poziom kontroli. Kontrolowana będzie działalność rolnicza bez pomiaru gruntu, tj. tak jak dotychczas na podstawie zdjęć satelitarnych i lotniczych (dane z Systemu Identyfikacji Działek Rolnych -LPIS). Kontrole w terenie będą konieczne tylko w wyjątkowych przypadkach. 41

Dziękuję za uwagę andkowal@sgh. waw. pl andrzej. kowalski@ierigz. waw. pl