Entreprendre 2006 Ondernemen LAATSTE ONTWIKKELINGEN INZAKE CORPORATE GOVERNANCE

‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

LAATSTE ONTWIKKELINGEN INZAKE CORPORATE GOVERNANCE: CODE LIPPENS VS. CODE BUYSSE LES DERNIERS DEVELOPPEMENTS DU CORPORATE GOVERNANCE: CODE LIPPENS VS. CODE BUYSSE RUTGER VAN BOVEN ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Stand van zaken anno 2006 v Corporate Governance en nationale regelgeving • Wet van 2 augustus 2002 (B. S. 22 augustus 2002) • Code Lippens (december 2004) • Code Buysse (september 2005) ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Stand van zaken anno 2006 v Corporate governance en Europese regelgeving • Aanbeveling van 14 december 2004 (bekendmaking van bestuurdersbezoldigingen) • Aanbeveling van 15 februari 2005 (samenstelling Raad van Bestuur en Comités) ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Toekomstige ontwikkelingen v Corporate Governance en nationale regelgeving • Verschillende wetsvoorstellen o Auditcomité o Aansprakelijkheid o Bestuurdersbezoldigingen • Parlementaire vraag aan Minister Onckelinx (Vr. en Antw. Kamer 2005 – 2006, 7 februari 2006, 9 (Vr. nr. 10166 Wathelet)) o Wettelijk kader voor de Code Lippens ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Toekomstige ontwikkelingen v Corporate governance en Europese regelgeving • Voorstel tot wijziging 4 de en 7 de richtlijn o Corporate governance verklaring o Collectieve aansprakelijkheid bestuurders • Voorstel van een richtlijn versterking AH’s – rechten (doel: faciliteren van grensoverschrijdende uitoefening van aandeelhoudersrechten) ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Code Lippens vs. Code Buysse v Code Lippens • Sociétés Belges Cotées • Comply or explain (se conformer ou expliquer) (European Corporate Governance Forum: 6 mars 2006) ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Code Lippens vs Code Buysse v Code Buysse • Toutes les sociétés non-cotées • Appliquer les recommandations selon la nature, la forme juridique et la dimension de l’entreprise ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Recommandations pour les PME: pourquoi? v Pas de données chiffrées disponibles v Enquête MAES et SELS (août 2004) • Le système d’administration d’une entreprise a beaucoup d’impact sur l’expansion et l’innovation potentielle • Les recommandations existantes de corporate governance visent surtout les grandes entreprises • La réalisation des recommandations de bonne gouvernance est un grand défi des PME • L’application des principes de corporate governance favorise l’image de l’entreprise, tant au point de vue interne qu’au point de vue externe ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Recommandations pour les PME: pourquoi? • Corporate governance dynamise l’administration d’une entreprise et peut donc influencer positivement les résultats d’exploitation • Corporate governance favorise le développement durable d’une entreprise • Corporate governance crée des possibilités de croissance • Corporate governance garantit la continuité de l’entreprise (dans le cadre de la succession familiale) ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Recommandations pour les PME: pourquoi? v Donne une image professionnelle aux banques et autres financiers v Assure la continuité de l’entreprise (entreprises familiales) v Augmente la rentabilité v Constitue un atout sur le marché de recrutement ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Application obligatoire? v Aucune obligation légale ØMais: il se peut que le juge utilise les recommandations en vue de concrétiser la conduite de l’administrateur «bonus pater familias» (cas HBG du 21 février 2003) v Principe de l’autorégulation ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Champ d’application v Toutes les entreprises non cotées en Bourse => article 4 C. Soc. v Aussi bien les petites que les grandes sociétés v Toutes les formes de société (SA, SPRL, SCRL, …) v Quelle que soit la nature v ASBL, organisations non marchand, organisations publiques ou semi - publiques? v Champ d’application très vaste • Travail de précision • Le code distingue : o Recommandations pour toutes les sociétés non cotées en Bourse o Recommandations spécifiques pour les entreprises familiales o Recommandations pour les petites entreprises non-cotées en Bourse ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Grandes sociétés: entre Code Buysse et Code Lippens? v Recommandations appropriées du Code Lippens v Internationalisation continue / préparation pour l’introduction en Bourse v Principalement des recommandations concernant le fonctionnement et la composition du conseil d’administration ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Waarom specifieke aanbevelingen voor familiale ondernemingen? v Familiebedrijven 55% BBP v Onderhevig aan bijzondere gevoeligheden • Gestructureerd en georganiseerd aandeelhouderschap • Opvolgingsproblematiek v Beursgenoteerde familiale ondernemingen? ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

KMO’s die deel uitmaken van een groep v Rekening houden met de groepsstructuur v Bestuursorgaan in moeder en dochter v Auditcomité ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Overzicht van de belangrijkste aanbevelingen 1. Aanbevelingen voor alle niet-beursgenoteerde ondernemingen v Mission statement v Actieve raad van bestuur ‘Entreprendre’ • • NV (maar ook andere rechtsvormen) Niet-uitvoerende of externe bestuurders Regelmatig vergaderen (min. 4 x/jaar) Tijdig verslagen opmaken Performantie evalueren Remuneratie Voorzitter vervult capitale rol Adviserende comités 2006 ‘Ondernemen’

Overzicht van de belangrijkste aanbevelingen 1. Aanbevelingen voor alle niet-beursgenoteerde ondernemingen v Senior Management ‘Entreprendre’ • Uitv. Bestuurders, leden DC, topmanagement • Informeert Rv. B • Correcte en regelmatige actualisering rapportering • Jaarlijkse evaluatie • Benoeming gedelegeerd bestuurder • Remuneratiebeleid 2006 ‘Ondernemen’

Overzicht van de belangrijkste aanbevelingen 1. Aanbevelingen voor alle niet-beursgenoteerde ondernemingen v Rol van de externe bestuurder ‘Entreprendre’ • Eén of meerdere niet-uitvoerende of externe bestuurders • = bestuurder die niet tot het management behoort en evenmin tot de controlerende aandeelhouders (<->Code Lippens) • Objectivering van de besluitvorming • Discipline en verantwoordelijkheidszin op het vlak van de rapportering • Crisissituaties (o. a. onverwacht overlijden, …) • Opvolging gedelegeerd bestuurder • Relaties en netwerken delen • Ervaring => kennisoverdracht 2006 ‘Ondernemen’

Aperçu des principales recommandations 1. Recommandations pour toutes les entreprises non cotées en Bourse v Actionnaires concernés • Mission du conseil d’administration o o o • ‘Entreprendre’ Stimuler l’engagement des actionnaires Information périodique et à temps Attention pour l’actionnaire minoritaire Fonction des actionnaires o Valeurs de l’entreprise o o Vision de l’entreprise Objectifs financiers Nomination des administrateurs Fixer les règles du jeu (éventuellement sous forme d’une convention entre actionnaires) 2006 ‘Ondernemen’

Aperçu des principales recommandations 2. Recommandations spécifiques aux entreprises familiales v Forum familial v Charte familiale v Succession v Résolution des conflits ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Overzicht van de belangrijkste aanbevelingen 3. Aanbevelingen voor kleine niet-beursgenoteerde ondernemingen v Vanuit een ruimere « stakeholdersbenadering » v Richtlijnen van goede praktijk v Hebben betrekking op: ‘Entreprendre’ • De relatie met bank en financiers • De relatie met leveranciers • De relatie met klanten • De relatie met het personeel • De relatie met externe adviseur • De relatie met de overheidsinstellingen 2006 ‘Ondernemen’

Openbaarmakingsvereisten v Ontwerp van wijziging 4 de en 7 de richtlijn => jaarverslag v Code Lippens => jaarverslag v Code Buysse => jaarverslag ( CG – verklaring + jaarlijks geleverde inspanningen) => kleine vennootschappen? ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Literatuur v R. Van Boven, “De Code Buysse onder de loep”, Acc & Tax 2005, Afl. 4, 14 – 22. v G. Delvaux en E. Vercammen, “De Code Buysse: Hoe kunnen externe accountants en adviseurs een rol spelen? , Acc & Tax 2005, Afl. 3, 37 – 44. v C. Van der Elst, “De Code Lippens versus de Code Buysse: een degelijk besturen over naleven of uitleggen tot afdwingen? ”, T. A. A. 2006, afl. 2. ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’

Litérature v R. Van Boven, “Le Code Buysse sous la Loupe”, Acc & Tax 2005, Afl. 4, 14 – 22. v G. Delvaux en E. Vercammen, “Le Code Buysse: Quel rôle les expert-comptables externes et les conseillers peuvent-ils jouer? , Acc & Tax 2005, Afl. 3, 37 – 44. v C. Van der Elst, “Le Code Lippens contre le Code Buysse: respecter ou expliquer la bonne administration ou aller jusqu’a y contraindre? ”, T. A. A. 2006, afl. 2. ‘Entreprendre’ 2006 ‘Ondernemen’