AYE FUNGAL HASTALIKLARI Ayiei Mildiys Etmen Plasmopara halstedii

AYÇİÇEĞİ FUNGAL HASTALIKLARI

Ayçiçeği Mildiyösü Etmen : Plasmopara halstedii v. Tohumda misel formunda, tarlada bitki artıklarında oospor formunda kışlar. v. Oosporlar ilkbaharda çimlenir, oluşan zoosporlar yeni çimlenmiş olan fideciklerin köklerinden penetrasyon yapar.

Ayçiçeği Mildiyösü

Ayçiçeği Mildiyösü Belirtiler etmenin bitkiyi yakaladığı döneme göre değişir: Çökerten belirtisi: Bitkiler toprak yüzeyine devrilirler. v. Bu dönemi atlatan bitkilerde kök ve kök boğazı enfeksiyonları, sistemik enfeksiyonlar ve lokal yaprak lekeleri görülür. Sistemik Enfeksiyon: Fide döneminde enfekte olan bitki büyürken patojen de dokular içerisinde gelişir. Bu tip bitkiler bodur kalır yaprakların birbirine yaklaşması sonucu rozetleşirler (Primer Enfeksiyon). v. Nemli havalarda lekelerin altında etmenin beyaz renkli fungal örtüsü görülür. Bodur bitkiler tarlada kolayca fark edilir.

Ayçiçeği Mildiyösü Sekonder Enfeksiyon: Etmen toprak altında oluşturduğu zoosporangiumları ile çevredeki genç bitkileri (8 yapraklıya kadar) enfekte eder. Bu bitkiler normal gelişebilirler. v. Oosporlar bitki artıklarında çok uzun süre kalabilirler. v Toprakta yeterli miktarda suyun varlığı epidemiler için çok önemlidir. v. Yapılan çalışmalarda sistemik simptomların geliştiği fide oranın ekimden sonraki 3 ile 15 gün içindeki yağışın miktarına bağlı olduğu görülmüştür. Eğer bu dönem kuru ve toprak sıcaklığı da yüksekse veya hızlı bir yükselme varsa o zaman sistemik simptomun şiddeti düşük olur.

Ayçiçeği Mildiyösü v. Etmenin ırkları vardır. vÜlkemizde yapılan bir çalışmaya göre; v. P. halstedii izolatlarının ırk tespitleri yapılmış ve ülkemizde etmenin 9 faklı ırkı (100, 102, 110, 300, 502, 510, 702, 712) tespit edilmiştir. v. Mildiyö ırklarının %69, 2’si ırk 100 olarak belirlenmiştir.

Ayçiçeği Mildiyösü Sağlam Hasta Sağlam

Ayçiçeği Mildiyösü

Ayçiçeği Mildiyösü Mücadelesi P. halstedii rüzgâr, toprak ve tohum kaynaklarından doğal yollarla yayılır. İnokulum kaynağı: vÖnceki yıllardan toprağa düşen tohumlardan kendi gelen mildiyö enfekteli ayçiçeği ve yabani Helianthus’ lar v. Enfekteli bitki artıkları

Ayçiçeği Mildiyösü Mücadelesi Kültürel Yöntemler v Sağlıklı bitkilerden elde edilmiş tohumluk kullanılmalıdır. Sık ekimden kaçınılmalıdır. v Ağır bulaşık alanlarda buğday ve pancar gibi bitkilerle 7 yıllık bir ekim nöbetine girilmelidir. v. Tarlada görülen hastalıklı bitkiler sökülüp yok edilmelidir. v. Bitki artıkları hasattan sonra sökülüp imha edilmelidir. v. Tarlada su göllenmesine fırsat verilmemeli. Tarla drenajı iyi yapılmalıdır.

Ayçiçeği Mildiyösü Mücadelesi Biyolojik Kontrol v. Bio-kontrol organizmalardan birkaçı ticari olarak kullanılmaktadır. v. Sadece mikoparazitik funguslar (Trichoderma spp. , Gliocladium spp. ) değil aynı zamanda bakteriler (Bacillus spp. , Enterobacter ve Pseudomonas spp) Pythium ve Phytophthora spp. ’lerin sebep olduğu hastalıkların kontrolü için kullanılmaktadır. v. Pythium ve diğer oomycete patojenlerinin’nin kontrolü için seçilen bio-kontrol organizmalar enfeksiyon biçiminin benzerliği ve yakın taksonomik akrabalıklarından dolayı P. halstedii’nin kontrolü için de gösterilebilir. Ayçiçeği rizosferinden potansiyel mikoparazitlerin seçimi ile ayçiçeği köklerinde iyi kolonize olabilen antagonistler de bulunabilir.

Ayçiçeği Mildiyösü Mücadelesi Kimyasal Mücadele v. Ekimden önce tohum ilaçlaması şeklinde uygulanır. v. Metalaxyl, Mefenoxam etkili maddeli fungisitler kullanılmaktadır.

SOLGUNLUK v. Sclerotinia sclerotiorum genel olarak kök boğazı çürüklüğü biçiminde görülür. v. Hastalık, bitki köklerini toprakta kömürümsü sclerotları ile, bitki sap ve tablalarını ise toprak yüzeyinde çimlenen askosporları ile enfekte eder. v. Bitkinin sap ve öz dokusunu kurutarak iletim demetlerini devre dışı bırakır.

SOLGUNLUK v. Baklagiller, kolza, keten, aspir, şekerpancarı, patates, soya, yonca gibi pek çok tarla bitkisi etmenin konukçularındandır. v. Bu nedenle etmenin konukçusu olmayan bitkilerle (hububat) münavabe yapılmalıdır. v. En az 4 yıllık bir münavabe gerekmektedir. Aksi takdirde mücadelesi çok güç olacaktır. Çünkü sklerotlar toprakta uzun yıllar canlılığını koruyabilmektedir. v. Fide döneminden tane olgunlaşma dönemine kadar ayçiçeği bitkisi risk altındadır.

SOLGUNLUK v. Verticillium dahlie Klebah. vÇiçeklenme döneminde üst yapraklarda aniden solma, sararma ve damar içinde siyah lekelerin görülmesi ile belirlenir. v. Lekeler ve simptomlar genellikle bitkinin çiçek açma dönemine kadar gözükmezler, çiçeklenmeye yakın veya çiçeklenme döneminde ortaya çıkarlar. v. Yaprağın tamamı kahverengiye dönüşerek kuruyabilir.

SOLGUNLUK Mücadelesi; v. Solgunluk hastalıkları ile mücadelede bu hastalıkların görülmediği bitkilerle ekim nöbeti, dayanıklı veya toleranslı çeşitlerin ekilmesi önerilir. Ayrıca hastalıklı bitkilerin tarladan kökleri ile birlikte uzaklaştırılması ve yakılması yararlı olacaktır.

Ayçiçeği Pası Etmen: Puccinia helianthi v. Belirtisi: Yapraklar üzerinde kırmızımsı kabarcıklar görülür bunlar yaz sporları olan Üredia sporlarıdır. Sonbaharda Telia sporları oluşur ve kış sporları üretirler. Bu sporlar kışı bitki artıklarında geçirirler ve ilkbaharda çimlenerek genç bitkilere bulaşırlar.

Ayçiçeği Pası v. Hastalık genellikle bitkinin çiçeklenme dönemine kadar görülmez. Yoğun enfeksiyon görüldüğünde bitki mevsimsiz olarak olgunlaşır. Tane verimini olumsuz etkiler. v. Mücadelesi: Ayçiçeği tarımının yapıldığı hemen her yerde görülür ancak dayanıklı hibrit çeşitler geliştirilmiştir (Peredovik, Vniimik vb). Bunların ekilmesiyle kayıplar en aza indirilmiştir. Yabancı otların, yabani ayçiçeklerinin pas sporlarına konukçuluk yapması nedeniyle hastalıkla mücadelede bunların temizlenmesi etkili olmaktadır.

Septoria Yaprak Lekesi v. Etmen: Septoria helianthi v. Belirtileri: Daha çok bitkinin erken döneminde görülür. Hastalığın ilk belirtileri yapraklarda kahverenginden saman sarısına kadar değişen renkte, baklava dilimi şeklinde lekeler görünümündedir. v. Yağış ve rutubetle birlikte lekeler çoğalır. Lekelerin üzerindeki piknidium dene sporlar hastalığn teşhisinde önemli bir işarettir. v. Ayçiçeğinde yaygın olarak görülür ve verime olumsuz etkileri olabilir. Sık ve münavebesiz ekim hastalığın şiddetini arttırır.

Septoria Yaprak Lekesi

Septoria Yaprak Lekesi Mücadelesi Kültürel Mücadele v. Hastalıklı bitki artıkları yok edilmeli v. En az 2 -3 yıllık münavebe v. Sık ekimden kaçınılmalı v. Yağmurlama sulamadan kaçınılmalı Kimyasal Mücadele v. Kültürel mücadeleden sonuç alınamamışsa kimyasal mücadeleye başvurulabilir. Kimyasal mücadele yaprakta lekelerin görülmesiyle başlatılır, hava koşulları ve hastalığın seyrine göre 10 -15 gün arayla tekrarlanır.

Kömür Çürüklüğü Etmen: Macrophomina phaseolina v. Belirtisi: Sap kısmının toprağa yakın olan yerin gri-siyah renge dönüşmesi ve sıcak ve yarı sıcak iklimlerde görülmesi nedeniyle hastalık bu adı almıştır. v. Fide yanıklığına, kök ve sapın toprağa yakın kısmında çürüklüğe sebep olur. v. Simptomlar genellikle çiçeklenme dönemine kadar görülmez. v. Mücadele: Erken ekim veya erken olgunlaşan türlerin seçimi ve sulama ürün kaybını asgariye indirecektir.

Rhizophus Tabla Çürüklüğü Etmen: Rhizophus arrhizus Belirtisi: Tablada kahverengileşme bu alanların etli ve yumuşak hal alarak bozulması. v. Kuş dolu ve böcek zararlarının açtığı yaralar, vÇiçeklenme döneminde sıcak ve rutubetli hava bu hastalığa neden olabilir.

Botrytis Tabla Çürüklüğü v. Etmen: Botrytis cinerea v. Belirtisi: Etli çiçek tablası kenarlarında çoğunlukla kahverengi alanlar oluşur ve tablanın tamamını kaplar, gri bir renk alır. v. Mücadelesi: Çiçeklenmenin başında Dichlofluanide veya thiophanate-methyl+ maneb ile mücadele edilirse hastalık önlenir.

DİĞER AYÇİÇEĞİ HASTALIKLARI ØFoma Yanıklık Hastalığı (Phoma oleracea var. Helianthi-tuberosi Sacc. ) Phoma oleracea var. helianthi-tuberosi Sacc. nın gövde ve tabladaki zararı

DİĞER AYÇİÇEĞİ HASTALIKLARI Phomopsis helianthi’ nin gövde ve yapraktaki zararı

DİĞER AYÇİÇEĞİ HASTALIKLARI ØAlternaria Yaprak Lekesi (Alternaria helianthi) Alternaria helianthi’ nin tabla ve yaprakta meydana getirdiği zararlar (Tohumla ve bulaşık bitki artıklarıyla bulaşır)

DİĞER AYÇİÇEĞİ HASTALIKLARI ØKülleme (Erysiphe cichoracearum)

DİĞER AYÇİÇEĞİ HASTALIKLARI ØBeyaz Kabarcıklı Pas ( Albugo tragopogonis)