Ergonomi Konunun genel amac Katlmclarn ergonomi ve i
- Slides: 121
Ergonomi
• Konunun genel amacı – Katılımcıların, ergonomi ve iş fizyolojisi konusunda temel kavramları bilmelerini ve işyerinde ergonomik düzenlemeler ve çalışma ortamı tasarımları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır. • Öğrenme Hedefleri – Ergonomiyi ve temel kavramlarını tanımlar. – Ergonomik risklerin etkilerini belirler. – Ergonomik risklerin önlenmesinde yapılacak çalışmaları açıklar. • Konunun alt başlıkları – Çalışma yaşamı ve ergonomi fizyolojisi ve biyomekanik Antropometri ve çalışma ortamı tasarımı – Bilgi teknolojisine dayalı ergonomik düzenlemeler – Güvenlik tekniğine dayalı ergonomik düzenlemeler – Ofis ergonomisi – İlgili mevzuat
ERGONOMİ Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi
Program • Ergonomi nedir? • İşyerindeki uygulamalar nelerdir? • Birikimsel zedelenme hastalıkları nelerdir (CTDs)? • Bu açıdan etkinlikler nelerdir? • Ne yapabilirsiniz. Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi
What is Ergonomics? İşi kişiye uydurur Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ “Çalışma kuralların ıbelirler” Çalışma koşullarını rahatlatır Ergonomi Eşyaları kullanıcı dostu yapar
Ergonominin uygulamaları İmalat Ev ve dinlenme Manufacturing Hizmet Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Büro Ergonomi
Güvenlilik, kalite ve etkililik Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi
Ergonomi biliminin amaçları: 1. İnsanlar tarafından kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım etkinliğinin artırılması 2. Günlük hayatta karşılan insan kullanımına ve etkileşimine açık olan her şeyin insana uygun tasarımıyla: a. İnsan performansının artması b. İnsan güvenliğinin sağlanması c. İnsan sağlığının korunması ve iyileştirilmesi d. İnsan mutluluğunun ve doyumunun sağlanması amaçlanır. Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi
Üretim sistemleri tasarımlarında ve işletiminde ergonomik faktörler dikkate alınmazsa; MVerim azalır MKayıp zamanlar artar MDevamsızlıklar ve işten ayrılmalar artar Mİşle ilgili hatalar artar Mİş kalitesi düşer MÇalışanların fiziksel ve psikolojik sorunları artar Mİş kazaları – Meslek Hastalıkları artar Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi 9
Ergonomi; insan kullanımına yönelik tasarım, çalışma ve yaşama koşullarının optimal hale getirilmesi çalışmalarının tümüdür. çevre – insan etkileşimi olarak tanımlanabilir.
Latincede; “Ergon= Çalışma, Nomikos = Yasa” Ergonomi= Çalışma yasası (Kuralları)
Önce vücudumuzu tanıyalım Hücreler Dokular Organlar Sistemler EDokunma –duyu sistemi: Deri (örtü sistemi) Eİskelet- kas sistemi (hareket sistemi) ESolunum sistemi EKalp dolaşım sistemi ESindirim sistemi EBoşaltım sistemi ESinir sistemi Eİç salgı sistemi (endokrin) EÜreme sistemi
Önce vücudumuzu tanıyalım Bu sistemler bir bütün içinde çalışırlar ama Eİskelet sistemi EKalp dolaşım sistemi ESolunum sistemi ESinir sistemi çalışma sırasında ön plana çıkar. Eİnsan vücudu dinamik bir yapıya sahiptir. EYaş ve çevre koşulları ile değişim içindedir. EZamanla kas gücü azalır, EGörme yeteneği azalır, Eİşitme yeteneği azalır.
ERGONOMİNİN AMACI: Temel ilke: Uyumluluk mobilyalar, el araçları, ekipmanlar, işin gereklilikleri işyeri çevresi. . . . Çevreye müdahele et insan ölçüleri, yetenekleri kısıtlılıkları beklentileri. . İnsanı gözlemle
Statik Çalışma Anında Vücutta Meydana Gelebilen Arızalar Statik Çalışmaya Örnekler Meydana Şikayetler Gelen Sürekli ayakta durma Ayak ve bacak ağrıları, varisler Aralıksız sandalyede oturma Sırt ve boyun ağrıları Oturma yerinin arkalığının yüksek Diz, alt ve üst baldır, ayak olması durumu ağrıları Öne doğru eğilme halinde Omurlar arası ağrılar ve omuz deformasyonu Yana doğru omuz hareketli çalışma Omuz ve üst kol ağrıları Başı devamlı olarak aşırı derecede öne Sırt, boyun ağrıları, boyun eğimli çalışma omurlarında aşınma Herhangi araç ve gerecin uygun Parmak, bilek ağrıları ve olmayan şekillerde tutulması mafsal iltihapları Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi 15
Kullanımı kolay olmalı Kullanıcıya uygun olmalı Rahatlığı arttırmalı ERGONOMİK TASARIM Performansı arttırmalı Hız Sağlığı korumalı Güvenlik Doğruluk, kesinlik, hassasiyet
• Bu amaç(lar)a ulaşmak için ergonomi bilimi birçok bilimle iç içe çalışmak zorundadır. • Multidisipliner bilimdir.
ERGONOMİYİ OLUŞTURAN BAŞLICA BİLİMLER • Antropometri • Fizyoloji ve • Biyomekaniktir. Diğer katkıda bulunan bilimler: • Fizyoloji, biyoloji • Fizik • Psikoloji • Enformasyon bilimleri • Adli tıp • İstatistik • İşletme yöntemleri • Tasarım • Yönetim • İş psikolojisi • Sosyoloji • Mühendislik sistemleri
Antropometri • İnsan vücut ölçülerinin istatistiksel karakteristikleri ile ilgilenir. • Antropometrik veriler elbise mobilya, makine, el aletleri ve tezgah dizaynı için çok önemli bilgiler sağlar.
m po tro An et ri
Algısal-Bilişsel Ergonomi: Cognitc. OİTİVEive Ergonomi (Cognitive-Ergonomi) • Asıl çalışma alanı gösterge dizaynıdır. • Hata olasılığını en aza indirmek hedeflenir. • Kumanda, kontrol düğmeleri, uyarı zilleri, sinyaller, joystickler, direksiyon ve araçuçak göstergeleri
Ergonomi bilimi insan çevresindeki streslerle ilgilenir. Bu stres çoğunlukla işyerlerindedir.
İş Fizyolojisi: İşin gerekliliklerine kas iskelet sisteminin, solunum sisteminin ve Kalp-damar sisteminin yanıtı ne olacaktır? sorusuyla ilgilenir.
Biyomekanik: • İnsan dokularının özellikleri ve mekanik streslere dokuların yanıtı ne olacaktır? sorusuyla ilgilenir. • Makinede çalışan kişilerin olası zararlardan korunması için kask, eldiven maske vb. koruyucu ekipman üretimi biyomekanik desteğiyle başarılabilir • Kronik ya da kümulatif bozuklukların oluşmaması için önlem almayı sağlar.
Antropometri
Antropometri
Antropometri KULLANILDIĞI ALANLAR: Raf yüksekliği : Konveyör yüksekliği: “ Elektrik düğmesinin yerden yüksekliği: Ayakkabı üretimi : Eldiven üretimi : Çalışma masası/ sandalye üretimi
Antropometri
Özet — Nötral duruşlar Boyun düz Omuzlar gevşek Dirsekler yanda Bilekler nötral Sırtta S eğrisi Prof. Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi
ANROPOMETRİK VERİLERDEN YARARLANILMAZ İSE: KAS İSKELET SİSTEMİ İNJÜRİLERİ, YORGUNLUK. . SORUNLARI ORTAYA ÇIKAR.
İş biliminin temel kavramları YÜKLENME: Herhangi bir işin yapılabilmesi için gerekenlerin tümünü kapsar. Yüklenme, işin yapılması için kişiden kişiye değişmeyecek özellikler toplamıdır. ZORLANMA: Yüklenmenin kişi üzerinde etkisi. Kişiden kişiye değişir. GEREKENLER: İşin yapılabilmesi için bir takım kişisel ve mental unsurların oluşturulması gerekir. O iş için yapılması gereken şeylerin tümüdür. 33
Yüklenme ile zorlanma arasındaki ilişki Yüklenme Kişisel Özellikler Zorlanma Yorgunluk 34
Dinamik ve Statik Çalışma Durumlarında Kasların Ekonomik Kullanımına İlişkin İlkeler 1. Statik kassal kaçınılmalıdır. çalışmalardan mümkün olduğunca 2. Statik kuvvet gerektiren durumlarda mümkün olduğunca organ ya da vücut ağırlıklarından yararlanılmalıdır. 3. Tutma kuvveti azami kas gücünün %15’den küçük miktarlarda olmasına özen gösterilmelidir. 4. Makine sistemlerinde, kumanda kollarında en uygun kuvvet yönlerinin kullanılmasına özen gösterilmelidir. 35
YORGUNLUK VE DİNLENME Yorgunluk, bir çok durumun tanımlanması için kullanılmaktadır: 1. Dikkatte azalma 2. Algılamanın yavaşlaması ve azalması 3. Güdülenmede azalma 4. Fiziksel ve mental performans hızında azalma 5. Aynı çıktının sağlanabilmesi için daha büyük oranda enerji harcanması 6. Küntlük, yorgunluk ve irritabilite duygusu. Günlük yaşamda yorgunluk değişik kaynakların birikimine bağlı olarak meydana gelmektedir.
Yorgunluk • Yorgunluk, iş yükü nedeniyle bir organın, bir kasın veya tüm organizmanın işlevsel yeteneğinin, performansının azalmasıdır. • Sürekli performans sınırının üstünde çalışılırken, artan oksijen gereksinimi yeter düzeyde karşılanamadığından anaerobik glikolizin oluşturduğu laktik asit artmaya ve kas lifleri de fazla asit yüzünden şişmeye başlar. Lifler katı bir zarfla sarılı olduklarından ağrı algılayan sinirleri de bu sargı içinde sıkıştırmaya başlarlar. 38
Endüstride yorgunluk kavramı Yorgunluk kavramına bakış açısına göre bunu çeşitli tanımları mevcuttur. Endüstride yorgunluk başlıca üç ana konuda incelenir. • Yorgunluk Hissi: Genellikle uzun süre çalışanlarda olduğu varsayılan bir kavramdır. Yorgunluk hissi kişinin çalışmasını değerlendirmede yalnız başına bir kriter olarak kullanılamaz. • Vücutta Fizyolojik Değişmeler: Kalp hızı artar, kan dolaşımı değişir. • Vücudun Çalışma Kapasitesi: Kaslarda, kanda biriken asit artar. Çalışma kapasitesi düşer. 39
İşyerinde Yorgunluk • • • Yorgunluğun işaretleri hem objektif hem de sübjektif karakterlidir. En önemli yorgunluk işaretleri şunlardır: Subjektif yorgunluk, uyku hali, işten kaçış duygusu algılamaları Kolay düşünememe Dikkatin azalması Algılama hızının düşmesi Bedensel ve mental faaliyetlerde performans düşüşü. 40
İş Molaları İşbilimimde mola; bir vardiya süresi içerisinde işe ilişkin faaliyetlerin durdurulduğu zaman dilimi şeklinde tanımlanır. 42
Mola Türleri İşyerlerinde, yapılan işlerin türüne ve ağırlığına göre, yeteri kadar sıklıkta ve uzunlukta mola süreleri bilimsel olarak tespit edilmeli ve uygulanmalıdır. MOLALAR; Organize edilebilen molalar; işyeri tarafından belirlenmiş ve uygulanmaya konulmuştur. Organize edilemeyen molalar ikiye ayrılır. Keyfi Molaları: Dinlenme amacıyla, işçi tarafından keyfi olarak iş arasına sokulmuş molalardır. Kural olarak, uzun sürmez. Fakat ağır işlerde sıkça görülür. Gizli Molalar: Çalışan kişi, yaptığı işten yorulduğu için, daha önemsiz 2. dereceden bir işle uğraşarak yorgunluğunu gidermeye çalışır. Kısaca çalışmayıp çalışıyor görünmekle aslında, gizli bir mola süresi meydana getirmektedir. 43
Şekil: Mola sonrası işe başlarken artan oksijen gereksinimi 5 dakikadan uzun süren molalardan sonra tekrar işe başlarken vücudun oksijen gereksinimi ilk iki dakika süresinde biraz daha fazladır, ikinci dakika sonuna doğru normal düzeye iner. 44
• Molanın etkenliği süresi arttıkça azalır, molanın dinlendirme değeri azalan üstel bir fonksiyon biçimindedir. Şekil: Molaların dinlendirme değeri süresi uzadıkça azalır. 45
Şekil: Aynı oranda, farklı mola dağılımının performansa etkisi 46
Mola Ne Zaman Verilmelidir? 1. 2. 3. 4. 5. Mola düzenlemelerinde dikkate alınması gereken kurallar: Molanın ilk bölümünün dinlendirme değeri en büyüktür. Bu nedenle kısa molalar tercih edilmelidir. Vardiya süresi uzadıkça kısa molaların sıklığı ve süresi artırılmalıdır. Molaların sıklığı bedensel ve zihinsel çalışmanın ağırlığına bağlıdır. Çok ağır işlerde birkaç dakikalık çalışmadan sonra da mola vermek gerekebilir. Aşırı sıcak ve gürültüden dinlenme molaları eğer mola bu ortamın dışında değerlendirilebiliyorsa yararlıdır. Molada başka bir yan iş yapılırsa, molanın değeri kaybolur. 47
Molaların Düzenlenmesi Mola süresi, pratik olarak şu formülle belirlenir. MS=[(a-4)/4]x 0. 100 MS: Çalışmanın %'si olarak, molaya ayrılan kısmı a: İşin yapılması için, dakikada gerekli olan enerji miktarı (KCal/dak) 4: Bir insanın dinlenme durumunda l dakikada harcadığı enerji miktarı (KCal) 48
ÖRNEK: Ayakta çalışan l teknik ressam, l dakikada 5 kcal enerji sarfediyorsa Ne kadar dinlenmelidir? MS = [(a-4)/4] x 0. 100 MS = [(5 -4)/4] x 0. 100 = %25 Çalıştığı sürenin %25'ini dinlenerek geçirmelidir. Dinlenme süreleri, prensip olarak çalışan insanın performansının en düşük olduğu noktalara yerleştirilmelidir. Yapılan araştırmalar, orta ağırlıktaki bir iş için, öğleden önce ve sonra bir dinlenme süresinin gerekli olduğunu göstermiştir. Bunların uzunluğu 10 -15 dak. olmalıdır. Hafif işlerde 5'er dakika yeterlidir. 49
Kötü ergonomik tasarımın sonuçları ¨ Discomfort kronik ağrı ¨ Kaza zedelenme-injüri ¨ Yorgunluk kaza-hata olasılığı artışı ¨ C. Trauma işe bağlı kas-iskelet sistemi hastalıkları
İnsan makine ilişkisi İNSAN MAKİNE
İnsan makine ilişkisi
İnsan makine ilişkisi
Ergonomi süreçtir. . . Temel ilke süreçte gizlidir.
Ergonomide ilk iş tehlikeleri belirlemektir.
Riski saptayamazsan önlem alamazsın…
Ergonomi stresi azaltma sanatıdır.
Ergonomi stresi azaltma sanatıdır. Ergonomik iyileştirme ÖNCE SONRA
Ergonomi stresi azaltma sanatıdır. ÖNCE Ergonomik iyileştirme SONRA
Ergonominin bir amacı da kazaları önlemek ve rahatlıktır
Ergonomik Programın Elemanları İŞYERİ ANALİZİ (Workplace Analysis) TEHLİKE ÖNLEME VE KONTROL (Hazard Prevention and Control) BİLİNÇLENDİRME VE EĞİTİM SAĞLIK HİZMETİ (Health Care Management) (Education and Training) PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME VE DEĞERLENDİRME (Program Evaluation and Review)
Ergonomi konusunun yer aldığı Mevzuat: • 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu • 4857 Sayılı İş Yasası 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği-MÜLGA 2. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik 3. Titreşimli aletle çalışma Yönetmeliği 4. Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği 5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği 6. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri ile İlgili Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Çalışma alanı (yüzeyi) tasarımı • Bir çalışma ortamı çalışanın dengeli vücut pozisyonunun devamını sağlamalıdır. • Ayakta dururken veya otururken omurga aynı pozisyonda olmalıdır. • Çalışana rahat hareket olanağı veren çalışma ortamı olmalı
• • Işıklandırma sistemi; iyi bir genel aydınlatma sağlamalı, Gerekli olan yerlerde masa aydınlatması sağlamalı Yansıma, parlama ve kamaşmayı önlemeli • El araç -gereç ve ekipmanları; omuza baskı yapabilecek, kontak strese neden olabilecek • Ağır el araçlarından kaçınmalı, • Uygunsa kol desteği gereklidir • Ayak desteği olmalı • Diz arkasına bası engellenmeli
Kişisel özellikler: • İnsan ölçüleri • Yaş • Eğitim • Cinsiyet • Hamilelik • Solaklık • Psikolojik durum • Alkol kullanma • Sigara kullanma
RİSKLİ OTURMA POZİSYONLARI Sandalyede çok yüksekte oturmak (bel ve boyun injürisi), Başın öne eğilmesi, (Boyun injüri) Bel desteği olmadan oturmak (Bel ağrısı) Kollar yıkarda çalışmak (omuz travması) Bilek eğik pozisyonda çalışmak (bilek, omuz ağrısı) Önkol desteği olmadan çalışmak (bel-omuz ağrısı)
İdeal oturma pozisyonu: • Kalça, diz ve bilek açıları 90 ° daha fazla olmalı • Beden açısı 30 ° den fazla olmamalı • Baş omurganın devamıdır. • Bilek önkolun devamıdır. • Üst kol yere 20 ° aşı yapmalı • Dirsek açısı 90° ila 120° olmalı • Önkol yere 20 °- paralel durmalı • Ön kol desteği olmalı
İdeal bakma açısı : Çalışma yüzeyinde bakış açısı 10° ile 30° değişmelidir.
• İş istasyonu tasarımında akla ilk gelen temel düzenlemeler; oturak, ekran ve masa üzerinde yoğunlaşmıştır. Bununla ilgili dünyanın pek çok yerinde kurulmuş enstitülerde standartlar oluşturulmuştur. Çalışma masasının düzenlenmesi sırasında uyulması gerekli standartlar şunlardır: • Masa yüksekliği: 58. 4 - 73. 6 cm • Ekrana bakış mesafesi: 40. 6 - 73. 1 cm. • Masa kalınlığı: 2. 5 cm • Çalışma alanı genişliği: En az 71. 3 cm. Bilgisayar ve döküman için ek alan gereklidir. • Göz - Ekran ilişkisi: Ekranın tepe noktası göz hizasında olmalıdır. • Bakış açısı: 15 - 30 derece • Sandalye oturma genişliği (en az): 51. 0 cm. • Diz-masa mesafesi (en az): 38. 1 cm
BİRİKİMSEL ZEDELENME HASTALIKLARI
Birikimsel zedelenme hastalıkları İş kaybı İşten kalma Tazminatların “en önemli nedeni”
Tanım AĞIR, TEKRARLANAN ya da SÜREKLİ GÜÇ HARCAMASI gerektiren iş aktivitelelerinin yol açtığı, ağırlaştırdığı kas iskelet sistemi hastalıklarıdır.
Tanım Tendonlar, Tendon kılıfları, İlişkili kaslar ve kemikler El, bilek, dirsek, omuz, Boyun, bel ve sırtı ilgilendiren hastalıklardır.
“Yeni değildir” Bernardino Ramazzini, 1713 Gray, 1893 Mayo klinik, 1910, Carpal Tünel Sendromu İsviçre sigortası (1927) Tekrarlanan zorlamaya bağlı tenosinovit 1931, sigorta tazminatları arasına kas-iskelet sistemi hastalıkları dahil edildi İşle ilgili kas-iskelet sistemi hastalıkları ABD’nin bir çok eyaletinde tazminatlı oldu. 1970’de ABD’de Mesleki Güvenlik ve Sağlık yasasının çıkartılması ile İİBZH bildirimi artmıştır.
“Yaygınlık”
“Yaygınlık” ABD’ de yapılan bir araştırmada, 1993 yılında 94. 309 yeni olgu saptanmış, Bu olguların; %64’ü kadın %70’i üretim, işleme ve hizmet sektörlerinde çalışmakta %5 Yönetim işleri
“Yaygınlık” Hollanda’da 10. 813 işçide yapılan bir araştırmada (1998), İşçilerin %30. 5’inin Son 12 ayda “Boyun ya da üst ekstremite” sorunu olduğu belirlenmiştir. Belçika’da %39. 7 İngiltere’de %17. 0 İsveç’te erkeklerde %20 (Her hafta iş bitimi) kadınlarda %33
Patogenez KİŞİSEL FAKTÖRLER Yaralanma ya da hastalıklar Yaş Vitamin eksiklikleri Cinsiyet Obezite
İŞLE İLGİLİ Yinelenen ya da sürekli yapılan iş
İŞLE İLGİLİ Aşırı kuvvet
İŞLE İLGİLİ Belirli postürlerde çalışmak Lokalize mekanik temas baskıları
İŞLE İLGİLİ Düşük sıcaklık Vibrasyon
ÖZETLEErgonomik çalışmaların 2 boyutu vardır 1 -İnsan ve çevre etkileşiminin bilimsel olarak incelenmesi 2 -Elde edilen sonuçların tasarım ve uygulamalar için kullanılması
ÖZETLEErgonomik tasarımlarda göz önüne alınacak hususlar; Sistemler; EAntropometrik ölçülere EAnatomik – Fizyolojik özelliklere EYeteneklere – Becerilere EKendisini geliştirmeye EYanlışı telafi etmeye uygun olmalıdır
ÖZETLE-Ergonomik tasarımlarda göz önüne alınacak hususlar; Eİnsanın meslek hastalığı ve iş kazası riski en az olmalı EZorlanma düzeyi mesai boyunca sürdürülebilir olmalı ETehlike sinyallerinin özel bir ayırdedilebilirliği olmalı E Sinyaller; Kolay algılanabilir, anlaşılabilir ve yorumlanabilir olmalı EBirbirleri ile ilgili kumanda elemanları birbirlerine yakın olmalı ESistem içindeki nesneleri tutma ve taşımak kolay olmalı ETehlike anında hızla yer değiştirmek olanaklı olmalı EÇevre koşulları ergonomik sınırlar içinde olmalı EYapılan iş tekdüze olmamalı ESosyal ve kişisel gereksinimleri karşılamalı
Birikimsel zedelenme hastalıkları Repetitive Strain Injuries (RSIs) Cumulative Trauma Disorder (CTD) Work Related Musculoskletelal Disorders Strain Injuries Sprain Injuries
Birikimsel zedelenme hastalıkları Kümülatif travma hastalıkları Travma hastalıkları İşle ilgili kas-iskelet sistemi hastalıkları Repetitif zorlanma zedelenmeleri, Aşırı kullanım sendromları
Birikimsel zedelenme hastalıkları 1. Patogenezlerinde mekanik ve fizyolojik süreçleri birlikte bulundururlar. 2. Gelişmesi için haftalar, aylar ya da yıllar gerekir. 3. İyileşme için de aylar, yıllar gerekmekte ve tam iyileşme sağlanamamaktadır. 4. Semptomlar nonspesifiktir, iyi lokalize edilemezler ve epizodiktir. 5. Sıklıkla bildirilmez.
Birikimsel zedelenme hastalıkları Üst Ekstremitenin İşle İlgili Birikimsel Zedelenme Hastalıkları PATOGENEZ KİŞİSEL Yaralanma ya da hastalıklar( DM, Romatoid artrit) Hormonal faktörler Yaş Vitamin eksiklikleri Cinsiyet (kadınlar) Bileğin şekli ve kalınlığı Psikososyal faktörler
Birikimsel zedelenme hastalıkları İŞLE İLGİLİ Tekrarlayan ve sürekli zorlamalar Sürekli el-kol postürü Hızlı yinelenen hareketler Mekanik baskı uygulanması Vibrasyon Soğuk ortamda çalışmak İşin organizasyonu
Birikimsel zedelenme hastalıkları
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK Karpal Tünel Sendromu VÜCUT HAREKETİ El bileğinin tekrarlayan şekilde öne-arkaya bükülmesi Hızlı bilek çevirme, eli bilekten sağa-sola yatırma Parmakla baskı uygulama Tutam hareketi TİPİK İŞLER, MESLEKLER Parlatma Cilalama, Bileme Törpüleme Çekiçle dövme Montaj Daktilo, bilgisayar Ev işleri, halıcılık Müzisyen, cerrah
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK VÜCUT HAREKETİ Dirsek bükülmüşken Epikondilit, Tenisçi dirseği el bileğinin dışa döndürülmesi, el bileğinin arkaya bükülmesi, Silkme tarzında atma ya da çarpma hareketi TİPİK İŞLER, MESLEKLER Vidalama , küçük parçaların montajı Çekiçle dövme Tenis ve bowling oynama Müzisyenler
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK VÜCUT HAREKETİ Boyun gerilim Boyun, omuz ve kolun uzun süreli sendromu statik duruşu, omuzda ya da elde uzun süreli yükler taşınması TİPİK İŞLER, MESLEKLER Bant montajı Küçük parça montajı, Paketleme Elde ya da omuz üstünde yük taşıma
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK Pronator teres sendromu VÜCUT HAREKETİ Önkolun hızla dışa çevrilmesi, güçlü olarak dışa çevrilmesi, yada elbileğinin öne bükülmesi ile beraber dışa çevrilmesi TİPİK İŞLER, MESLEKLER Parlatma, cilalama, törpüleme, bileme
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK VÜCUT TİPİK İŞLER, HAREKETİ MESLEKLER El aletleri kullanımı Radyal tünel Önkolun içe yada dışa doğru çevrilmesi sendromu ile birlikte elbileğinin tekrarlı şekilde öne bükülmesi
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK VÜCUT HAREKETİ Kol gerilmiş, dirsekten Omuz 60 dereceden fazla kirişleri bükülmüşken yangısı, omuzdan kaldırma ve rotator kaf çekme hareketi, sendromu sürekli dirsekten kaldırma, omuz hizası yukarısında elle yapılan işler, omuzda taşıma, fırlatma hareketi TİPİK İŞLER, MESLEKLER Zımba pres operatörleri, baş hizasının üstünde yapılan montaj, kaynak, boya, araba tamiri gibi işler, bant montajı, paketleme, yükleme, erişme hareketi, kaldırma işi
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK Bilekte kiriş yangısı VÜCUT HAREKETİ Bileğin güçlü olarak öne yada arkaya bükülmesi, güçlü olarak dışa yatırılması TİPİK İŞLER, MESLEKLER Zımba pres operatörleri, montaj işleri, telgraf ve pense kullanıcısı
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK De Quarvain hastalığı VÜCUT HAREKETİ El bileği hareketleri, parmaklarla güç uygulayarak el bileğinin öne yada arkaya bükülmesi, el bileğinin hızlı döndürülmesi TİPİK İŞLER, MESLEKLER Parlatma, cilalama, törpüleme, bileme, zımba pres operatörleri, cerrah, kasap, pense kullanımı, testere kullanımı, elle kavranıp döndürülerek kontrol edilen araçlar (motosiklet), vidayı yatağına yerleştirme işi, elle burma işi
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK Tetik parmak VÜCUT HAREKETİ Parmakların tekrarlayan bükülmesi, el ayasının aşırı gerilmesi hareketi TİPİK İŞLER, MESLEKLER Tetik parmağıyla yapılan işler, elin fazla açılmasını gerektiren aletlerin kullanımı
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK VÜCUT HAREKETİ El bileğinin uzun Ulnar sinir tuzağı, Guyon süreli öne yada arkaya bükülmesi, tüneli hipotenar tepeye sendromu baskı, ulnar yarığa baskı TİPİK İŞLER, MESLEKLER Halıcılık, pense kullanımı, askerlik, çekiçle dövmek, müzisyen
Birikimsel zedelenme hastalıkları HASTALIK Raynaud fenomeni VÜCUT HAREKETİ Titreşimli aletler tutmak, Kan akımını engelleyen el aletleri ile çalışmak TİPİK İŞLER, MESLEKLER Motorlu testere, Tepkili çekiç, Törpüleme, Boya kazıma, Soğuk ortamda çalışmak
Birikimsel zedelenme hastalıkları
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü SÜRVEYANS UYGULAMALARI 1. Kas iskelet sistemi hastalıklarının işle ilişkileri yönünden değerlendirilmesini, 2. Var olan verilerin periyodik olarak değerlendirilmesini 3. Programın uygulanmasına paralel olarak ya da işyeri ve çalışma koşullarında önemli değişiklikler söz konusu olduğunda işyerlerinin risk faktörleri açısından proaktif değerlendirilmesini kapsamaktadır.
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü SÜRVEYANS UYGULAMALARI, İşçi taramaları ve tıbbi muayeneleri ile desteklenmelidir, Tarama yöntemlerinin sensitiviteleri ve spesifiteleri yüksek değildir.
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü GÖREV ANALİZİ Çalışma ortamında risk faktörleri varsa, ayrıntılı değerlendirmeler gerekir, Görev analizinin 4 evresi vardır; 1. İşin dökümentasyonu 2. Streslerin analizi 3. Müdahale tasarımı, 4. Müdahale etkinliğinin değerlendirilmesi
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü 1. İşin dökümantasyonu Görev neden yapılmaktadır? Üretim miktarı ve kalite beklentisi nedir? Görevin yapılması için gerekli eleman sayısı nedir? Her bir görev aşamasının yapılabilmesi için gerekli adımlar nedir? Uzanım mesafelerinin belirlenmesi için çalışma yerinin basit krokisi ve ölçüleri Üretim sürecinde kullanılan parça ve maddeler İşin yapılması için gerekli araçlar İş istasyonu ve yakınındaki koşullar
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü 2. İş Faktörlerinin Analizi Stresler belirlenir ( işçi değerlendirmesi), sıralanır ve ağırlıklandırılır. İşyeri gözlemi, Ölçümler, Video kayıtları
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü YİNELENEN ve SÜREKLİ OLAN ÇALIŞMA Her saatte ya da vardiyadaki çalışma sayısı iş standardı ve yöntem analizleri ile belirlenir. Yinelenen hareketler, Yapılan uygulamaların hızı ve frekansı Uygulama döneminin arasındaki toparlanma döneminin süresi
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü ZORLU ÇALIŞMA Çalışma yönteminin basamaklarının gözlenmesiyle kuvvetler belirlenebilir. Kuvvetler, çalışma döngüsünün başlangıcından uygulamanın sonuna kadar değişir. Kuvvet gereksiniminin değerlendirilmesinde aşağıdaki faktörler göz önüne alınmalıdır; Ağırlık, direnç ve reaksiyon kuvvetlerinin boyutu, Sürtünme etkisi, Denge Tempo Eldivenler
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü DURUŞ BİÇİMİNE BAĞLI STRESLER Uzanım mesafeleri, Dirsek yüksekliği, Gövdenin arkasına erişme, Tam dirsek fleksiyonu, Ulnar, radial bilek deviasyonu, Bilek fleksiyonu, Tam bilek ekstansiyonu açılarından değerlendirme yapılmalıdır İşin gözlenmesi ya da video kayıtları kullanılır. Analizde, boyun, dirsek, bilek el vb tüm eklemler kapsanmalıdır.
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü LOKALİZE MEKANİK STRESLER Lokalize temas stresi, vücudu etkileyen kuvvetin temas yüzeyine bölünmesiyle hesaplanır. İş istasyonu ve araçların özelliği nedeni ile kuvvetler eşit yayılım göstermeyebilir. Analizde ortalama ve pik stresler gözönüne alınmalıdır.
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü DÜŞÜK SICAKLIK DERECELERİ Aracın tutulması ve ince işin yapılmasını, periferik dolaşımı var olan nörolojik bir hastalığın semptomlarını etkiler Deri sıcaklığının 20ºC altına düşmesi durumunda yan etkiler ortaya çıkabilir.
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü VİBRASYON Vibrasyonun, yumuşak doku üzerine doğrudan etki yaptığı çalışanların çalışma materyalini tutma ve kullanma etkinliğini değiştirir.
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü ORGANİZASYONEL FAKTÖRLER Ergonomik stres işçilerle görüşülerek belirlenir. Tüm işçilere aynı sorular sorulmalı Yönlendirici olunmamalıdır. Değerlendirme için işçilerin algıladıkları çalışma şiddeti ya da rahatsızlığı puanlamaları istenebilir
Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü İŞÇİ KATILIMI YÖNETİM SORUMLULUĞU EĞİTİM TARAMA SİSTEMİ İŞÇİ BİLDİRİMLERİ BZH TIBBİ YÖNETİM VE DEĞERLENDİRMESİ TIBBİ DEĞERLENDİRME TIBBİ TEDAVİ VE KAYIT VAR OLAN KAYITLARIN ANALİZİ İİBZ KAYDI İİBZ İŞ DEĞERLENDİRM ESİ İŞ ANALİZİ VE DÜZENLENMESİ (TASARIM) BZH RİSKLERİNE YÖNELİK İŞ ANALİZİ İŞ MÜDAHALESİ VE İZLEME B E Lİ R Gİ N Ç Ö Z Ü M
iibzh’nın kontrolü 1. Konuyu tanımla; İhtiyaçları belirle, Olası çözümleri araştır, Olası sonuçları belirle Etkilenecek olan işçilerle işbirliği yap 2. Hedefini belirle Ergonomik hedefler ne olacak Bu hedeflere ulaşabilmek için stratejiler Programın amaçları ve zaman çizelgesini oluştur. Kaynaklar ve bilgi için ergonomistler ile görüş
iibzh’nın kontrolü 3. Araştırma Yap 4. İşçilerle görüşme ya da araştırma yap İşçileri çalışırken videoya al Durum analizi raporunu hazırla Kaynaklar ve bilgi için ergonomistler ile görüş Öneriler geliştir Toplanan verileri değerlendir Belirlenen problemleri sorgulamaya ya da önlemeye yönelik uygulamalar geliştir, İşçiler ve yöneticiler için eğitim materyali geliştir
iibzh’nın kontrolü 5. Bu programları yürüt Önerilen çözümleri test et Çözümleri normal çevrede uygula İşçilerin yorumlarını ve onların ürettikleri çözümleri dikkate al İşçileri eğit İşin yeni biçimine uyumun sağlanması için işçilerin eğitimine devam et Stresin azaltılması için egzersiz ve dinlenme aralarının etkili kullanılması konusunda eğitim ver.
ŞİMDİ ÇAY VAKTİ
- Tartima
- Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun
- Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun
- önerilen uzun dönemli amaçlar
- Bep raporu nedir
- Davranışsal amaç yazma
- Likert kuramı
- Araştırma problem cümlesi örnekleri
- Uzun dönemli amaç nasıl yazılır
- Stratejik amaçların konusu
- Bep uzun ve kısa dönemli amaç örnekleri türkçe
- Psikolojik danışmada amaç belirleme örnekleri
- Bep uzun ve kısa dönemli amaç örnekleri türkçe
- Amaç ve sorunları irdeleme
- Bep uzun ve kısa dönemli amaç örnekleri türkçe
- Strateji örnekleri
- özel eğitim uda ve kda
- Mukostatik ölçü
- Uzun dönemli ve kısa dönemli amaç örnekleri
- Türk milli eğitiminin temel amaçları ile ilgili sorular
- Yapılması tasarlanan iş amaç
- Genel kareler toplamı
- 1960 sonrası türk hikayecileri özellikleri
- Aromatik bileşiklerin özellikleri
- Halk edebiyatı genel özellikleri
- Topraksu genel müdürlüğü
- Tımarlı sipahilerin genel özellikleri
- Gruplar içi kareler toplamı
- Karboksilik asit genel formülü
- Artış ve azalışların kaydedildiği çizelge
- Integral çarpanı bulma
- Muhasebe monografi örneği
- Genel mikoloji
- Kan gruplar
- Mekansal planlama genel müdürlüğü
- Topraksu genel müdürlüğü
- Genel muhasebe borç alacak kavramı
- Zootekni ders notları
- Pareto optimalitesi kriterleri
- Genel iskontolu fatura örneği
- Tapu kadastro döner sermaye
- Korunabilirlik hızı nedir
- Sikloalkan
- Belirtke tablosu
- Genel ve özel yetenek testleri
- Adaptasyon uyum yaklaşımları
- Biyoloji
- Okuryazarlığın 5 genel evresi
- Gazlarda yoğunluk formülü
- Fıkıh ilminin tanımı
- Banka muhasebesi ve genel muhasebe arasındaki farklar
- Genel hedef örnekleri
- Makine ve tezgahlarda alınacak genel tedbirler
- Muhasebenin tarihsel gelişimi
- Eğitimde hedef türleri
- Darphane ve damga matbaası genel müdürlüğü
- Karagöz ve mehtap ta yazılı bir metin yoktur
- Riketsiya prowazeki
- Kinetozom
- 327 sıra sayılı milli emlak genel tebliği
- Sözlü sınavların avantajları ve dezavantajları
- Tapu kadastro genel m?d?rl?g?
- Kavram ağları nedir
- Genel yetenek testleri
- Ilişkisel tarama modeli
- Aldehit yapısı
- Harcırah kanunu genel tebliği (seri no 42)
- Makine ve tezgahlarda alınacak genel tedbirler
- Sporda kuvvet nedir
- Bektaş tepe biyoloji
- Thomas genel yetenek testi
- Proje hazırlama dersi bilgi ve çeşitleri
- 18. ve 19. yüzyıl felsefesinin öne çikan problemleri
- Sözel alan meslekleri
- Genel izlenimle puanlama
- Spesialisasi bidang ergonomi bagi manusia
- Ergo nomos
- Types of ergonomics
- Ergonomi kognitif
- Muhsin okçu
- Apakah yang dimaksud dengan ergonomi dalam imk
- Sejarah ergonomi
- Dalam bahasa yunani , kata ergon memiliki makna
- Labrast
- Ergonominin uğraş alanları
- Definition ergonomi
- Ergonomi kognitif
- Veysel özbulur
- Ergonomi prinsipper
- Sygeplejerske moduler
- Ergonomi konuları
- Belastningsergonomi definition
- Ergonomi definition
- Ergonomi nedir
- Ergonomi kognitif
- Ergonomi kognitif
- Ergonomi definition
- Ergonomi adalah
- Ergonomi dataarbeidsplass
- Aspek ergonomi dalam interaksi manusia dan komputer
- Arti ergos pada ergonomi
- Iş sağlığı ve güvenliği
- Adl dizayn
- What is ergonomi
- Kimyasal fiziksel ve ergonomik risk etmenleri
- Ergonomi kognitif