Alt ekstremite protezleri snflandrmas ve ampute deerlendirme yntemleri

Alt ekstremite protezleri sınıflandırması ve ampute değerlendirme yöntemleri 12. Hafta z Prof. Dr. Serap Alsancak

z Amaç Hastanın bireysel özelliklerine, mesleki ve çevresel faktörlerine uygun protezi tasarlayarak yapmak

z Değerlendirmede KİŞİSEL BİLGİLER § Adı-Soyadı § Adres Bilgileri § Yaşı § Kilosu § Boyu § Cinsiyeti

z § Medeni durumu § Mesleği § Gelecekle ilgili planları § Hobileri § Amputasyon nedeni § Amputasyonu yapan hekim § Sosyal güvencesi

z § YÜRÜYEBİLİYORSA YÜRÜYÜŞ PATERNİ (protezli ve/veya protezsiz) § YÜRÜYEMİYORSA AYAKTA DURUŞU § MEVCUT PROTEZİ VARSA BU PROTEZİN BİLGİLERİ (protez tipi, soket tipi, suspansiyon sistemi, ayak tipi, çoraplar ve sayıları) § GÖZLEM (cilt, baskı, suture hattı, güdük şekli, güdük kasları ve ödem)

z § PALPASYON (güdük ucunun yüke toleransı, tibianın durumu, fibulanın durumu, güdük ucu mobilitesi/yapışıklığı, patellar tendonun yüke toleransı, patellanın durumu, yumuşak dokunun durumu, hamstring tendonlarının durumu) § POSTÜR VE ÜST EKSTREMİTENİN DURUMU § KAS GÜCÜ VE EKLEM HAREKETLERİ

z Ölçüye geçiş Ölçü alanını hazırlama Hastaya ölçüye uygun pozisyonu verme Ölçü alım tekniğine karar verme Elde edilen verilere göre planlanan soket tipinin negatif ölçüsünü alma

z Diğer işlemler § Protez aksamlarını belirleme (ayak, diz, kalça eklemi, bağlantı adaptörü, pylon, suspansiyon materyali vb) § Pozitif modeli işleme § Soketi oluşturma § Bağlantı ayarı § Statik ve dinamik protez ayarları

z Protezin uyum kontrolü ve verilecek protez eğitimi

z Alt ekstremite amputelerinde rehabilitasyon 5 döneme ayrılır; § Pre-operatif § Post-operatif § Preprostetik § Post-prostetik

z Değerlendirmeler § Demografik bilgiler § Amputasyona ait bilgiler § Normal eklem hareketlerinin değerlendirilmesi § Kas kısalıklarının değerlendirilmesi § Kas kuvvetinin değerlendirilmesi § Antropometrik ölçümler § Solunum değerlendirmeleri § Duyu değerlendirmeleri § Protez öncesi fonksiyonel durumun belirlenmesi

z Pre-prostetik Dönem § Amputenin hastaneden çıkması ile protez yapımına kadar geçen süredir. § Bu dönem, postoperatif dönemin devamı olup postoperatif dönemde uygulanan rehabilitasyon programına devam edilmelidir.

z Pre-prostetik Dönemde Pre-operatif dönemde başlayan ve post-operatif dönemde devam eden; Örn. Alt ekstremite amputelerinde pre-prostetik rehabilitasyonda; § Üst ekstremite kaslarını kuvvetlendirme, § Sağlam taraf alt ekstremite kaslarını kuvvetlendirme, § Karın-sırt kaslarını kuvvetlendirme, § Solunum egzersizlerine devam edilmelidir

z Yara iyileşmesi tamamlandıktan sonra ödemin giderilmesi için; § Zıt banyolar § Elevasyonda masaj § Elektroterapi yöntemleri § Aralıklı basınç uygulamaları

z Pre-operatif Dönem Egzersizleri (Dinamik Egzersizler) § Kas kuvveti ve koordinasyonu artırması, § Dolaşımı artırması, § Fonksiyonel aktivitelere temel oluşturması ve protezli ambulasyona yardımcı olması, § Eklem hareketliliğini devam ettirerek kontraktürleri önlemesi, § Amputenin kolayca öğrenerek evinde de bağımsız olarak yapabilmesi nedeni ile tercih edilmektedir

z Pre-prostetik dönemde Doktor ve prostetist ortotist ile fizyoterapist tarafından amputenin değerlendirme sonuçları görüşüldükten sonra; amputeye yapılacak olan protez hakkında bilgi verilmeli ve endişeleri giderilmelidir

z Prostetik rehabilitasyon ve tedavi süreci

z Pozisyon verme

z Egzersiz

z Pre-prostetik tedavi: Güdük şekillendirme

z

Fonksiyonel Seviye 0 Fonksiyon Düzeyi Yardımsız yürüyemeyen, emniyetli transfer veya ambulasyon yeteneği olmayan kişiler. Protez bu kişilerin yaşam kalitesini veya mobilite düzeyini artırmaz. 1 Belirli yüzeylerde sabit hızda transfer ve ambulasyon için bir protez kullanma yeteneğine sahip amputeler 2 Kaldırım, merdiven ve engebeli zeminler gibi düşük seviyeli çevresel bariyerlerden geçme yeteneğine sahip amputeler 3 Değişik hızlarda ambulasyon yetenek ve potansiyeline sahip amputeler 4 Temel ambulasyon özelliklerini başaran yüksek aktivite ve enerji potansiyeline sahip amputeler